장음표시 사용
281쪽
rum vitellis & pauco saccharo inijciatur alij decoctum torrefacti hordei,capitum papaueris,&lactucae parant;& cum necessitas urget, succu mcucurbitae,plantaginis,&solani permiscet: qui bus rosas, myrthum, aut consolidam addunt. Quod si ulcus fiat ex acrimonia humoris, san uinolentaque materia excernatur, curari dein .et veluti dysenteria.magis frigidioribus, humi i cidiorib',allistagerib aut siccatibus vledo, prout -ΤDὶ MLbrilis calor in partibus solidis, aut in humoruputredin E consistere videatur. Scordeum .com mendant practici, siue a calore aut venenata materia colliquatio contigeriimam in domada pra se re Bin. ua& maligna humorum colliquantium putre sto 3 ες .dine vires praecipuas habet. Haec igitur lut quae A.. .ii iiirca febrium colli quatium curatione atiimad tersione digna videntur. q
mncticularis febris causa, disserentia ,signae,sp agia. Cap. XX XIIII. MOxbis pestilentibus,aut malignis gran
santibus,lenticularis, siue puncticularis febris nam de eius nomine conte 'dendii non est frequentissime incedit'. eomm ido appliata,propter peculiare hoc signum , quo ab alijs febribus differt,maculas scilicet, quas nil
282쪽
Eil aliud esse existimant fero omnes no stri Mendici,quam exhalationes quasdam, quς simul cuvaporibus cutem pertingentibus illam .commatculantibus, ostenciunt feruorem,putredine, atri ystionem internarum partium.Nam si humores in causa essent,pruritum, asperitatem, aut eleua tionem in cute causarent: ut in variolis & mo -
aisso I M ' Vidςmus. Fit haec puncticularis sebris alia
terra pun- quando ex causis externis & manifes is, ut ex aqsticularissς re in sub stantia, aut qualitatibus nohis dissimili ἡ reddito. Idem faciunt praui cibi,aut corporis eri' crementa. No nunquam benigni Je familiarespuaaItalia. humores Occasionem jpraebere solent, qu*ndorisfetuum copia grauant naturam,& corrumpuntur'. quia μη - 'ς fi efficere solet sanguis,inplethoricis praesertim: ο' eum ex hae causa prouenerit, aderit totius His poris lassitudo, oculorum & faciei rubor, dolat si dolor: caput grauitate dolet, cum temporum Dulsati ne: urinae rubrae & perturbar* apparent, pumis mag0Ms,celer t-men creber exutit, ac tandem m. lautae rubri quae sanguinem tam quo geUitae Dettint,nobis demonstrang. C es unctisv Quandoque vero puncticularis febris fit ex ε . ibis, humoribus omnino prauis & pernicitas: uxvi mnino per N; ψῆ estilentiuna febrium naturam aemulen ioox AristiG Glenitur vero haec ex vitellina , porra
283쪽
cemus ex signis quae excessum istorum humoru ostendunt.Nam ex usto & assato sanguine sex epli gratia melancholica fiunt deliramenta, animi deliquia, sitis, & internus ardor vehemens; somni interrupti & tumultuosi, & nonnunquaconuulsui motus, nausea & vomitus prauorum humorum, maculi nigrae, &sanguinis narium ' stillae, pulsus inaequales, paruissimi, creberrimi& intercidcntes, ac tadem cordis palpitationeS. .m Tertio & vlti md contingit, fieri febrem puncticularem ex humoribus,neque ita mitioribus Vt primis,neque ut his,quos modo diximuS,prauis ut ostendunt symptomata, quae medium inter extrema habere videntur: tantoque erit morbus malignior, aut simplicior, quanto ad unum, aut alterum extremu febris accedere Videatur. - . .
aestus, εc reliqua ex bile flava remissiora futura meri m sint, qualia ex eadem usta,& macularu color di--ia is ι uersus. Sicut si seinguis & pituita simul putrescat nem ct bile in hac febre,vrinae crassae &confust apparebui; sitis parum aut nihil molestabit, sed somnoletia cognosci.& grauitas eos detinebit, & macular diuerso co- Signa comtore refertae erunt,maiori tamen ex parte liuidae, qu as ex sanguine pituitoso putrido prouenire sci
Quod adprς sagiuspectat,suppositis his quς T
284쪽
ex macularum colore, multitudιω
circa dignitatem signorum in praesagiendo dicta sunt, nonnulla hic sub ij ciemus,quae peculiarem in hac febre habent contemplationem ad
mortem,aut Vitam praedicendam.
Quorum primum desumitur ex maculis: naex colorum diuersitate, magnitudine, & copia illaruni tempore di loco ubi haeret,diuerso modo praedicere possiimus. Rubrae enim maculae securiorem febrem arguunt: multo minus punicae,omnium pessimae,& lethales, nigrae.1 In pedibus, natibus, & lumbis illas apparere, melius multo est, qua in pectoris anteriori parte; aut in facie: quoci malum esse, in constitutionibus pestilentibus obseruarunt multi. Praeterea quo plures & maiores sunt maculae, si cum hoc optimum colorem nactae fuerint, securiores sunt quam pauca: & exiguae,&praui colori S. Similiter quo citius apparuerint, id est crudo existente morbo, cum maiorem arguant irrita tionem, deteriores censentur, quam quae quinto, septimo, aut nono: nisi cutis ipsa extiterit impedimento: solet enim illius densitas & durities impedire. Sic Arist. Io. problem. 3 s. quaerenS cur vitiligine non corripiantur reliqua animalia, respondet. Qua caeterorum animalium tergora dura fiunt. Irritationis etiam non leue argumentum est, duae ta
285쪽
aegri rigent,horrent, aut tremunt:aut dum incipiunt aliquam euacuationem moliri, aut euomere, sed fere nihil expellunt: tales enim euacuationes exigua pessimae sunt censendae: ut testatum
relinquit Hippoc. Si vomitus exigui, biliosi fuerim, malum, tum alias; tum si aegri superuigilauerint, nares hi illan malum est. Galen. in com . de exiguis his euacuationibus loquens, siue per alui deiectionem,Vomitum, aut sanguinem narium fiant, in haec verba ait:&dini; ita euacuantur omnia, duorum alterum siubeunt: nam vel uod non queant tolerari ob co
piam ab assectis est unduntur partibus, vel imbecillitatem ostendunt naturae,quae proponit quidem Iuper a excorn re, sed nequit. Haec Galenus. Sed cur sanguinis stillae 3 Non certe alia de causa, quam sicut in simplicissimis & benignissimis febribus copiosi sanguinis narium fluxus contingunt, natura tunc valida existente, & minus a morbo molestata: oppositu ,cum stillae eruptant. Quod nobis constat ex Hippocrate dicente: Enaribus pauca stillarum. Galen. in comm . ait: Hoc est, ex js quae malignis causis superueniunt, sicuti sanguinis eruptio no malignis.
Philistus similiter fanguinis habuit stillam sexta die,& obijt. Uidimus etiam istorum nonnullos in puncticulari febre surdos:& quid tunc pr sagire liceat videamus. Circa quod symptoma perpendendum
286쪽
duest, an id cerebri primogenea passione,aut hH. ρ imbecillitate fiat; na tuc prauum signum est. Aliquando vero nihil quod pessimum , aut malles gnum sit, significat:cumferi cotingit ob humo
tam in auditorijs meatibus in farctum, natura per eam partem se exonerante, aut alia ratione. I' Igitur cum ex multiplici causa fieri possit surditas dic praesagiendi modus erit diuersus. Sed qd frequentius in aegi is videre cosuevimus, ex quo pr sagimus an firma mens sit,est,tinguae motus tremulus, musculis tunc deprauate illam moue, tibus: quod praui vapores essicere solent: ab eademque causa manus etiam tremunt: qtian uigin
alijs affectibus maioris mali praesagium sit, & in .. ternarum potentiarum irreparabilem laesione tri' ostedant: quia non solum vapores, sed humores illuc irrepsisse significamur: tantoque maius malum ex illis praesagiendum est, quanto signa minus cum ipso morbo correspondere viderimus, illiusque prauitatem no patefecerint. Quod co-- tingit, tum aeger febre hac detentus nihil loqui- turn desipietiar sine tumultu sunt,& ipse qui tus,dormire simulans. De his febribus loquituri . rorr.33 Hippoc. tum ait: remulie,ol curae, m contrecta esis j emiae, dec.vocatque Galen. inco m. similes de Phqrmi sipientias, seu phrenitides, hecticas: exemplo tincas ηο. 6turae semel in lanis acceptae, qua amitti non potes
287쪽
test, sic contingit; dum huiuscemodi humores
gerebit substantiam tinxerunt. s. iQ' n. I
i Vltimum praesagium in hoc morbo ex lagoi piaωιὰ iura desunaitur,qui peculiatiter in hac febre qua ex suore. tunuis in illius principio appareat, optimuS censetur: eoque magis', si ex contagiosis seminarijs ortum duxerit. Haec sunt quae circa praesania c5 sideratione digna videntur. ritu la I upit et abri IIIJ IV . .
Puncticuuris febris curatio traditur primo circa uniuersalia prasidiis dubia:
auae emergunt,explicantur: deinde peculiaria remedia huius morbi describuntur. Cap. XXXV.
APp rontibus maculis num sanguis mit murque, tendus sit, nonnulli ha itarimi quae du
in consultation ibius experitur. Illam pertimensentes macularum expulsionem sicut &alia na turae iudixia iurargii commodum tentata)serua- .dam esse asseuctribant: cui impedimento esse poterat sanguis missio . Accerit,in kac febre lan-
vitalis debilitatem, ostendimur quo casu san-zuinem mittere , imprudens'consilium ierita v Quibus
288쪽
Quibus 8d alijs rationibus permoti,quando tanta erat necessitas,aut symptomata Vrgebat, quae 'tale genus remedij expostularent,maiores venas minime secare audebant, sedi aut scarificationiabus utebantur , aut per haemorrhoidas irassum sanguinem extrahebant. Alijὲ contra propter insignem putredin m& febris magnitudinem large sanguinem esse mittendum dicebanti doliti juti Vt tamen circa hoc, & reliqua quae dicens. st tribus da sunt rh. Rratione, melius sententiam apetia- modis p. se mus, sciendum est , quod macularum s xpulsio, Lint Mut rς ει quacunque hausa contigerit, potest feri Uno h tribus modis S aut cripice; quod fit, cum robu-
stat est se latas, S humor tali raeditus h -a,ut illius beneficium suscipere possit: aut succedulmere symptomatice: vel medium tenent inter hac extrema.
di qua se- In primo casu Medicus,maculis illis apparensi se jhus sanguinem mittere noli debet,neq; ad cli PTI ῆ llicientibu ; uti: nam frustranea essent Neme
betauarti dia, quando eis non eget natura: nisi tamen ex
naz pulsibus, aut allis signis cognouerit Medicus aliqpo modo virtutem esse oppressam, & lenti dy, quam par fuerat, expellere ad cutem, tunc sanhi vi di sposita magis plenitudiniet,quod reliqu uest,
expellati sanguinem mittere, aut humores alte xare,audleuibus frictionibu uti,no abs re esset.
289쪽
Sed si eruperint maculae, cruda Ommno exalten macula eis te materia omnibus intus perturbatis, si febris magna sit,& urinae russae,& sitis ingens, sanguis copiose evacuetur,si illius adsit copia snam irritada re
deexpurgatione si expediat,videbimus postea zz I
ab euocantibus,frictionibus, & alijs quae ad cum harura omtem prouocant humores,abstinendo. Na omni nia relin no symptomaticas euacuationes non debemus iuuare,sed corrigere inteperiei excessum,aut su ρt.matica perfluue uacuare Igitur maculae ex se non impe r. radiunt remedium. Quod cum vulgares Medici Ithaca minim) sibi persuadeant, ab euocantium usu se curra nunquam cessant,maculis utcunque apparenti bus,ad eas totam curationem reuocantes; quasi
actiones laedere possent, aut affectum per se producere:Vnde non mirum, s illis remecisis angantur aegrotantes,& animo deficiant. l Veruntamecum neq; omnino cruda,neo; co Interiise
icta materiamaculae visuntur,& ex signis dubius Naneeps ad remedia peragenda sit Medicus;Vt duos. quia saepe,du causae & affectus complicantur, contin inmsit:tunc ex signorum sindrome videat, an bona signa malis praeualeant, an e contra: nam si primum, a leuioribus frictionibus incipiat,& sera- pia,aut apocem Ma perscribaciuxta naturam hu et moris reaundantist quibus si tolerantiam aegri adinvenerit, eis cu maiori fiducia uti poterit: qa md i
290쪽
. euenit, cum Eumes,etsi copia non peccet,mali f ' iv gnitate tamen vires superat: soletque natura eoi' . tempore per cute sudore insensibiliter, aut alio Mi , ii iimocio liberare aegros. Quod si haec non prosint - &indicationes languinis missionem expostula, .., . uerint,tunc facienda erit, praesertim si ante an i. I fuisset extrachiis,quid morbus deluserit indicu leniter 'id cipiendo. Missso enim sanguine punctiiciati . culae abundantiuS erumpunt, quae antea ob venaru obstructione detinebantur imbutfacultas, . Insitis quod expellendum ellis expellat, laudat, T. Misho.. GalaVenae sectionem .: interim tamen causae effi- ciemio utrimus:morbo enim eunte versu Sa .. .Q v gmentum, aut stat tam , Venae sectio solet e p uularii' indicatio enim quae sumitus a morbo ipso eliquas antetellit, siue a regione, aut qux cunque alia causa prouenerint: unde quantum M vimi uis sexto,octauo aut undecimo apparuerint,in-
u h. i x xibnib' postulatibus,potest sanguinis missio
tu e Xerceri .qUia non dier tura numerum Gediatum dili virium roour ad illam facienda attendere opor
tet. Atque dum solum euacuandae plenitudinis causa fit,ex dextro brachio, aut sinistro, & inter-32 sta par nR Ven Ancienda est, Sed ea iam deposita, si septite sanguis transuersi, aut alterius partis consensu in incre- uer ot0 fubrium aegrum somnus molesta; aut derisiculari luδre incipit aut aliud