장음표시 사용
31쪽
cppi gi isti naria , dic dum proseoo est, si Mom habuita natura cum productitia causa. i5ςctari,quia eo de tepore,quovulgaris iste mor 3 coepit adolescere , innumera Hispaniae loca hac dira calamitate fuerunt molestata in quibus senes metis dubitabit peste fuissς causam.
AE CIP V A Et maior errandi causa in ' opinionibus est,cum ignoratur natura rei, il. de qua disputatio orituri ob id definitiones positae stitit ad rerum naturas Sc proprietates lin 'dagandas; alioqui non est mirandum, si tam amplacita dc sententiae indignosce da morbi na rura oriantur: quapropter oper pretiu fore existimavi, b ipsa peltis definitione iniciuna iumendo, causas productivas huius morbi in m ζψiui' pdd licere,ut sic constet, quam exiguam vim habeant conixariae oppositiqnes Pelles sicut variae disserentes natura,ita varia: ear im definitiones tradi possunt eam enim quae ex aere fit,de finiunt autores multis modis. Galenus lib. adscri.pto Definitionu Medicinae, per affectum plurianoru, qui sub idem tepus per Urbes, natione ;acuta pericula,& mortes infert acutas: aut aeris
32쪽
vςrsura, cum anni tempora proprium ordinem nostruat, & plureῖ ab eodem morbo interetit
Alij, quod sit morbus communis, complureS simul, etiam diuersarum regionum in se stans,&maxime contagiosus: ut per hac definitione constet quomodo ratio generis no sit speciebus denegada, & morbi pestiletes cotagiosi futuri sint. Sed re vera praedictie definitiones,& alis multae,quae passim tradUntur, potius causam comune in pestis, quam eius naturam explicant. Doctissimus tamen Ludovicus Merdatus,Medicinaei Archiater,peste ex aeris vitio optime definit, ut
si epidemia perniciosa,ex sordida& maligna puttredine, includes seminaria acutissimae cotagio n ,cuius pccasione aer veneno sus m iratur. Cum verbpestis ex seminarijs contagiosis, citra aeris vitium fit, vel uti haec, de qua a nobis futurus est sermo,posset sic definiri,ut sit epidemia ex praua halitus qualitate orta,diu ςrsimode afficiens,& plurimos perimere apta. Perepidem iam conuςnit in ration ς genericacu popularibus morbis, ab sporadocis & sparsis differt:sed pernicie & prauitate a vulgaribus. Additur Diuersimode,ut mirum non sit, ii uersis morbis pestiferis posse aegrotantes ab una causa affici. Similiter ex definitione adducta liquet disse
33쪽
renti 1 inter morbum malignum Si pestilentempestilens enim causam habet comise ut inplutarimum,siue sint causae superiores coelestes, aer aquae, seminariave praua, quae multis communes esse possunt: quod in malignis non est necesse.
In pestilenti praeterea ithomines in cause segerant,eodem morbo corripientur: secus in maligniS. Tandem in pestilentibus,carbunculi,tumores,bubones, S alia similia apparere solent,quae ostendunt prauam di lethalem humorum naturam:quod non euenit in malignis, nisi pestilentes fiant.
Suppostapestis definitione. ad causas huius
Epidemiς deueniamus, quae tres praecipvh extiterunt.Prima qua originem sumpsit, quae fuerunt vestes & seminaria illa contagiosa ex Flandris communicata primo locis maritimis,ut costitit ex fidistimis testimonijshuius rei habitis. Secunda causa ad suscipienda seminaria hye contagiosa, fuit apparatuS hominum, praecipue v ut gari u m, ob an n orum sterilitatem,quando c oguntur vesci prauiς alimentis. Tertia fuerunt eclipses Soris 3c Lunaequar
postmodum superuenerunt,non tamen CUm Omnino prauis aspectibus Signorum,& Planeta
34쪽
rum: nam si haec omnia uniformiter concurrissent, pestis extitisset uniuersalis & mortifera, sicut aliς quς ex causis coelestibus fieri solent. Imo
Fernelius& alij grauissimi viri proprie pestem
Vocant, cum a coelesti causa prouenit, sicut fuit illa quae successit tepore Marci Antonii quς totius mundi ruinam minari videbatur. Igitur ob diuersitatem Signorum neque effectus ita viai uersales fuerunt, neque praui, sed unusquisque vim astroru expertus fuit, prout illi prauus correspondebat aspectus ex vario Lunae motu per
Et sic in plenilunsis glandulae & bubones se
quentius apparuerunt,ob maiorem illuminationem,quam eo tempore Luna a Sole recipiebat, cuius ocςasione venemetius,maiorique cum vi
non solum suas qualitates, sed caeterorum orbiucommunicabat. Vnde merito Galen. 3. de Di bus decretorijs capit 2.de Luna loquens,inquiti Omnia si quidem quae secere nata est ui seirisfiguram repraesentati vim sunt molescunt omnia,cum plenafueriistiges adauget, oe maturat, mortua corpora putresecit, somnoso risub eius lumine, tui ut ius immoratis,pallore σcapitis auitatem conciliat i Imo cum Lunae extremitates sursam respiciebant, glandulae magis iugulum, S alas molestabant: cum vero deorsum, inguina&surari ci Oil obse
35쪽
-ὶ Obseruauimus etiam hac constitistione, ualitates istas a corporibus coelestibus productas maximam habuisse analogiam in partibus natu- talibus, in his in quibus sua deponere solent excrementa , & q p o erant corpora puriora , aut prauis humoribusreserta, contingebat his morbis pestilentibus, malignis aut simplicibus affici. Quod si instes , cadestia corpora ad vitam 3c
conseruationem & persectionem a Deo concesse, non vero adi perniciosos morbos &pestilentes procreandos:imb si hoc esset verum. Tequeretur,eo tempore aerem prauam qualitatem habraturum , cum facillimo negotio transeat in natu-
Tam causarum alterantium. .: a Ii Iu
c Ad hoc dicendum est, aetherea corpora non influere in haec inferiora qualitates primas &nia lignas,vel pestilentes,per se,cum sint ad gener tionem,uitam & custodiam destinatα&vt mu dus hic inferior regi & gubernari posset: verussicum eminenter persectiorique modo contineat
omnes qualitates horum haseriorum, quatenus forma coeli est reliquis sublunaribus praestationex vario orbium motu producuntur dictae quae litates in mistis, & ob maiorem aut minore dispositionem introducitur haec aut illa forma, ad quam ne cellari op rapexistens corrumpitur; cum unius generatio,sit alterius corruptio.Imo ex virio
36쪽
rio Luna, motu per Zodiactim prauis aspectibus es: coniura,ctionibus pnecedentibus,contingere solent innumera pestilentiu morborum ge- vera,nonnunquam in hominibus, quadrupedibibys olatilibus,fructibus, aut leguminibus; imo& in unoquoque genere, magis foemina aut mares, pueri aut senes, affici solent, cum corpus a corpore,nutrimentum a nutrimento d isserat. bolum pisces his pestilentibus morbis non esse obnoxios contendit Arist. 8: de historia animal. cap.r' ait enim: modus pessilens nullus incidere
γ ιαμ re se quidem sium immune est se nonnulli
morbi tauri ostri'. Quae verba Philosophi intelligenda etiam sunt, cum aeris vitio fitpestis; se .cus cum alijs de causis.Ex quibus constat solutio dubitationis: neque sequitur similiter. aere corrupti onem a qualitate illa passiirum cum illa nosit a ris corruptiua, sicut huiusaut alterius subi cti: cum nulla sit agentis actio, ouae non sit in o dine ad subtemina bene dispositum . Ut tamene ps et ea quae dicta sunt de eclipsibus,signis, Maspectibus, placuit ipses in hoc capite describet
37쪽
Primus eclipsis fuit Lunae anno. 1398.die vigesima Februarij, in tertio gradu Virginis , iuxta caudam Draconis,hora tertia aurorae,& 46. minutis:& perdurauit spatio trium horarum, & v-nius quartae partis. Color eius niger, russo aliqua tutum admixtuS.. Eodem anno Sabbato septimae die Mariij successit Solis eclipsis a parte eius Septetrionali per undecim puncta,&quinque minuta iuxta caput Draconis,in i 8.gradibus Piscis. Coepit eclypsari hora octaua & 1 minutis aurorae,usque aci decimam horam & decem minuta. Habuit Iouem in
Aspectit quadrato: & in signo Piscis propria eius domus: cuius occasione ipsius effecta, ut dictumpst, non potuerunt esse ita perniciosa Similiter hoc anno eclipsim Luna passiest. die Augusti iuxta Draconis cauda,in 24. gradiabus Aquarij:fuitq; totalis.Coepit hora quarta,&η3. minut. ailrorae. Durauit horas quatuor, & min. Color ipsius niger, rubro nonnihil admix xus. Effecta huius Saturnum sequi no fuit dubiu,
cum in signo Aquarij prccesserit,quod est ipsus
38쪽
Et praeter hoc aliae adfuerunt coniunctiones,& aspectus coelestes, liuersas corporis partes respicienteS.
Quibus praehabitis, constat, rationes primae& secundae opinionis exiguam vim habere adprobandum id quod nituntur.Nam primae conuincerent, si aeris labes extitisset epidemiae causa. Secudae vero falso nituntur funcia meto,dum arbitrantur, ob id nouum futurum esse morbu, quia cum absque aeris corruptione pestem esse non posse existimarent, Visapponebat,& alias inculpabilem uniueis aliter reperissent, cogebantur occultis astrorum qualitatibus tribuere pestilentes eu communes morbos: quasi exalijs causis fieri non possent. Sed ut funditus eluceat veritas, rationibus viriti sque opinionis breui satis-saciemus. Alios morbos peste vagante, non tantum prauos, sed tutos & citra periculum in idetepus posse inuadere, constat ex Hippoc. Multae,
inquit, ebriu aliaru genera vagabatur,tertianarumquam
tanam,&c. Sed in peste aeris praesertim quare frequentius alij morbi cessent, c. s. dicemug. Secundi argumenti robur costabit capite sequeti. Sed obiter dicemus, quod quantiis tumores & morbi pestiletes, qui annis superioribus molestartit, ambientis prauitate & vitio inflicti non fuerint,
ut probabimus neq; Matriti, aut Toleti, tot ghriclitati
39쪽
riclitati sint, ad multitudinem, & copiam reliquorum , qui ab eis euaserunt, facta comparatione, id est extrinsecum naturae & essentiae pestis: nasolum de alicuius rei essentia est,quod constituit eam in esse talis, & ab alijs distinguit Ii si sicuti de irenis sorma in materia, med ijs dispoii'
. in tionibus, 'bilosophamur. Nasicut illius esse no
cosistit in plurimorii lignoru combustione, licnec pestis natura in multorsi laesione, sed in pernicie corruptionis venenatae. Ad quod respicies Eustachius Rudus,vir nostra aetate doctissimus, inquit: Zinge, quodin tota ciuitate unicus homo reperiaturis auo vera 'filentis morbi essentia reperiatur; na cusuis pravis tomatibus essentiam inferentibus: nulli dubium, bd is homo pessi mi morbo ope e laboraret, tamen morbus is epilmicus spopularis no epet, cu si inibi plures homines reperirentur, re incaute j siger rent poculdubio cito vaguretur, J sunderetur , s pq i ii fore, a G ut si non Mulctectate tamen o aptitu divisui natura popularis est. Remanet igitur, pe sticsse accidens extrinsecum , plures periclitari quod neque his temporibus defuit, nam prae ter similis morbi affectionem, maior pars eorum quibus in femoribus pestis eri tumores apparuerunt , interijt . Quibus de alijs ratiocibus constat, ad communitatem hominum re sesendam non cile pestem, praesertim cum lit
40쪽
ex seminarijs cotagiosis. Itaq; ad obiectione dicimus,Veru esse, aerem no cotraxisse corruptionem, neque a seminarijs contagiosis,neq; ab alia causa uniuersiali, sed ob id non sequi, ad naturam pestilentium morborum non esse reducendovuia idem effectus potest a pluribus causis pro-
Quare autem glandulae in proprio emunctorio non fuerint tam prauae naturae,quam illae quς infra inguina inuaserunt, inferius apparebit. Circa illud vero de symptomatum prauidate, ad indagandam naturam morbi,dicimus non esse assumendam pestis naturam, nisi ex propria ipsius idea,&caracterismo:& quia hila temporibus visi sunt morbi eiusdem naturae cum tumoribus, carbunculis, &'alijs accidentibus, quae mbrbos
pestilentes consequuntur, ob id ad pestis Katura
ipsos referre conUenitia Neque tamen negamuS,ex causarum inaequalitate, aut copia humorum malignosvi exstiale morbos quotidie fieri posse;sic ut Critoni, & alijseontingit, citra pestem tamen: sed non licet in ferre idem in hac constitutione 'via praeter appae ratum interfuerunt aliae cauta constitutionis pestilentis, A plures uno lethali morbo affecti. Quod si aliqui citra seminarrorum contagio nem fuerunt glandulis apprehensi, non miron: '