장음표시 사용
61쪽
solum conseruandi,sed augedi vim habuerunt. -h mul ε Prima, quia cu innumera Hispanislocasiae. λ' rint peste affecta, ut se tueri possient: clanculum huc peruenerunt: quorum commercio ina buit contagium. i,
Secunda, multi pestilentem bubone,aut giridulam occultantes usque ad vitae extremum ine is an ad Xenodochium deferretur, materiam similiter cotagioni suppeditavere:nam cum ad alantes incaute se gererent, pestea eodem moraho fuerunt apprenensi. Tertia, excrementa contagiosorum hominu pro seribos de vin publicis expulsa, non exigua damnum induxerunt,prauos illos & pestilante, Napores suscipientibus. 'sal Π Π mu aD ti i i Quarta,multi in caute se geretes,in cibis prae sertim horarijs & fructibus, na praeterquaquod facile putredine c5parant,suspectis temporibus vehemetius alperat, ob minore resistetiavirtutis Quinta, stus huius Xenodochii Da Antonii
intra urbem contenti; nam per vicinas domos, continui ratione, vapores contagioses cominu vicari erat necesse.
Hominum similiter plurimorum tanta copia qua hoc oppidu plenu existit. numeratae do micilia, ubi multi habitant,qRoru grauerat entia paratissima est ad pestiletes morbos procreados
62쪽
xere contagia. Inferius vero agens de calida & humida intemperie, quam morbis pestilentibus generandis aptissimam esse ait, non absolute id docet nisi in subiectis,qui humiditate excrementosa con stabat, minim e vero in teperatis homini bus,4 qui moderatis laboribus & victu medio cri utebatur:erro calida & humida intemperies, quantum est ex se, non est causa productivape
Ex his luce clarius constit,calorem tantunisse causam veluti motitiam: ex AEthiopia vero c5tagia,& corporum impuritas praecipua. In his tamen aer quacunque intemperie affectus,no per
se, sed ex accidenti, morbos pestilentes inducere pote st; frigidus per spirationem prohibendo ne praui vapores exeant sicut calor fundendo & liquando,ipsos mouet. Quod nostris temporibus successit in aliquibus Neapolitani regni ciuitatibus anno Domini: Ca:periit primo morbi sporadici&maligni: tandem pestilentes: conuocati que OmnibusMedicis,ut de natura &remedijs morbi considerent, omnes fuerunt unius sententi ae rem immunem a corruptione & inteperi e Ri se: idque reserebant in annorum sterilitate, quo tempore homines fame compulsi coguntur vesci pessimis alimentis:facta tamen liberaliori pro
63쪽
uisione,morbi illi finem fecere. Quibus ratio nibus addamus, innumera loca calida & humi- da in Hispania istorum morborum fuisse expertia; ut Valentina ciuitas,aliaque maritima, quae ob analogiam temperameti idem passura vide
Similiter qui calido &humido temperameli
to constant, aut qui sanguine abundant, citius morbis dictis fuissent apprehensi, praesertim duob causas no naturales laguida facta corpora minus posset resistere causis externis alterantibus.' Ex dictis constat,acrem in hac constitutione nullam contraxisse labem in substatia, aut qualitatibus, sed ex contagione unius corporis ad aliud praecipue morbos pestiletes increuisse: praesertim ubi similitii do, aut sympathia interuenie bat:& inter plura experimenta, quae in medium adducere possemus, tantum referam duas hi storias, quae inter visendum aegrotantes mihi euenerunt his proximis diebus. Vidua quaedam iuuenis nativo temperamento biliosa , astititio vero melancholica, iuxta templumD. Ludovici decumbebat, eque accersiri iussit, ut illam & duos filios viderem.Laborabat febri putrida continua ex tertianartim genere, cum vehementissimo capitis & himborum dolore,nausea, anxietate &pr cordiis m
Exemplis probatur morba hue esse contagio sum.
64쪽
aestu:vrinae subiugales: Esic sub ortus suit bubo pestilens in dextro inguine, parci infm flexura, ore utq; temporis spatio filiis communicato pestifero morbo,una cum ipsis interi j t. . . - In Italorum etiam Xenodochio Mediolani sis quidam , temperamento calido, & humido, mediocriter carnosus, cum lucri causa vestes cuiusdam contagiosi hominis emeret, iacuit febre acuti stima correptus. Sequente noctem habuit molestissimam alterq; amicus istius & cociuis, eodem fere temperamento costans, qui omnibus eius necessitatibus occurrebat, eode pestileti morbo fuit apprehensus. Secunda die a morbi insultu sub axillis paruae glandulae, sed dolorificae apparuerunt,cu non exigua cerebri laesione. statim'. ipsos ad D Antoni j Xenodochium deserri iussi, & pauco temporis spatio trafacto, ambo e vita decesserunt
Ex quibus & alijs historijs ab alijsMedicis obseruatis, no dubium e st,quin morbus iste ex sua Matura contagiosus sit, praesertim ubi intercedit analogia, & temperamentorum sympathia dc similitudo. Sed horum occasione non abs re erit cotagii naturam explicare,ab eius definitione initiu sumentes. Contagi u variὸ definiri solet, ut sit com Ptis corporis in totum, vel in parte , ab uno
65쪽
in alterutransiens,corruptione in particulis cla De istac. facta; aut deterrima halitus qualitas, ex maiori m materiς elaboratione orta diuersomodo apta affleere. Sed meli definitur,ut sit similis ex uno in cῖias, aliud deducta pernicies:& quamuis ex putrida, denomina- aut corrupta materia proficiscatur .potissima ta -
men cotagit ratio costituta est in comunicatio- cura putrene, a qua aliquid cotagiosu dicitur, quatenus id me putri- quod pr ter naturam in eo est,alteri impertitur. 'Hinc venena contagione non interimere dici- Veneratismus,quia qualitates quibus alterare positit corpora, ipsis contagiosae no sunt, neque praeter naturam. Secus contingit in commorsis a cane rabie affecto;quia comunis utrisq; est rabies. Ad imprimendam tamen actionem,& pernicie rei . contagio , in subiecto requiritur dominium,
& robur supra passum bene dispositu,sive quod
imprimitur, actu,aut virtute in causa contineatur,aut se habeat veluti principiti motus : unde eontagiosi,&pestilentes morbi distincti,&di- , uersi sunt vario gradu contagij,& causis referuntur diuersis. Sed hoc videtur esse contra doctrinam Aristotelis, licentis: morbus stilens ius L sta mi ex omnibus vitars praecipue aflictat eos qui ad laborates eo ble. . morbo praecipue accesseris ibici my,ibi egisse demorbo contagioso communi,vtest pestis nam subdit: quod laselum omnium morborum comums om- . E 1 nibus
66쪽
nilius hominibus est, . Alios enim esse morbos cotagiosos, docet. 7. prob.Hoc autem quod communicari dicimus ab uno ad aliud, aut immedia utarium te fit, aut aliquo interueniente medio. Immedia immediate te cum duo corpora se tangunt,Vt pomum pu- adue iis . trefactum aliud sibi contiguum assicit: aut contagiosus contactu inficit aliti. Corpuscula enim,
. aut seminaria porostatibus,osculis ve venarum quae cuti terminantur,adhaerent: in ea enim extrema vasorum desinunt: aut calor putredinali, & contagiosa qualitate prς litus, alteri corporis sani unitur,&illum vitiat, contagiumque hoc dicitur per contactum, proprius loquendo. Mediate vero, mite videlicet, aut ad di stans: inter . Venit enim tunc medium aliquod commune agenti,& patienti, ut aer, qui nonnunquam deseruit solum ut medium: aliquando alteratione
ηt giμm praua,aut corruptione mutatur. Fomes tamen
is.ὸ ao dicitur,quodcunque natum est seruare,& reticiat. nere in foraminibus & porositatibus illud quod contagione posset inficere,ut linum,vestes, de similia;non aurum, aut ferrum,ob solidam substantia. Et ut possit producere fomes in alio subiecto, medio aere, contagiu, opus est,Vt moueatur materiar illae in foraminibus contentς: quod praesertim iit a calore putredinati,non a mediocri, neque a comburente . quia ille resistit contagiani:
67쪽
&pestilentibus. 3Tgioni :hic dissipat seminaria,& vapores sicut fri
giditas vires coercet cotagij,ut uiuebimus:quia
fomes habet se passive ad contagiu, quatenus, z..
ut diximus,in eo recipi utur aliquae, quae quo ma nisi, gis elaborata sunt,postmodum disiicilius separantur:vt fumus semel in pariete receptus: quare non mirum es Vi talem efficaciam nabeat, ut incaute materias fomitis pertractantes, simili afficiantur pernicie,ac corpora e quibus effluxere, interueniente tame debita approximatione,&tempore sufficienti,ac tacito consensu,ex Arist. 7.prob.AVltimo euenit,ad distans aliquid infici,cum scilicet vis haec contagiosorum corporum,&Va an suis porum ab eis prodeuntihi, acri permiscetur,ite- explicaruν ratur,&fouetur,ut postmodum c5tinuitate partium aer valide inficiatur, & summe contagiosus reddatur: tunc enim ad distantissimas usque nationes transit: ut in vasta illa pestilentia, de
. era permensus multum, O pos , , uatantes, In ubuit tandem populo Sunionis. ωrb cau
i sed si id quod cotagio communicatur, est res
68쪽
ab oculis prodeuntestatim inte
praeter natura: igitur aut est morbus, illiusve causa, aut symptoma.Non morbus,nam in motu esse non habet.&sicut sanitas non potest ab uno in alium transire, praeter quam quod contagiu, tam viventibus, quam vita carentibus copetit. Neque similiter est symptoma,na sequitur morbum,Vt Vmbra corpus opacum. Remanet,ut sit causa pr ter naturam:vt halitus vapor, spiritus,
aut incorporeaqualitas,prout disponit male subiectum,ut id quod vitiosum est,&prauu in corpore, recipiatur in ea parte , ubi ea qualitas habet analogiam. Uerum pestilens morbus, citra c5tagionem productus,poterit contagione rursus aliud inficere λ Hoc profecto non est in conueniens,quia contagiosa qualitas potest pluribus de cati sis produci,ut diximus cap. 3. morbumque ab eis natum non implicat similem este alijs contagione productis: ut animalia quae ex putredine te rae fiunt, ab alijs eiusdem speciei generatione productis non differunt eodem modo morbi pestilentes cis frequentius contagione producantur, sine ea fieri aliquando possimi, magis, aut minus, pro disse lecta,&vi contagionis. 1de apparet in mixti productione, quod nonnunquam exempli gratia ex elementorum con
69쪽
gressu fit, generatur lite plama: altera aureωρ
euentu causae omnino sunt Uluc te, effectus tamen unus: quemadmodum ignit ex alio4gne.
aut ex silice,colli neprocluduS 3 ini hEx quo colligo , quod cum in humesibiis talis est dispositio, ut posite ex, ipsi pestilens
oualitas produci, timcdbsque contagio fiet pes lens morbus, qu nuis rursus hic homo sic a Dfectus possit transmissione Vaporum, aut exii latione , aut physic0 contaciualidi inficere: cisitius tamen, aut tardius, ob maiorem aut mina .rem in patienti corpore apparatum. Viridia enim ligna difficilius ab igne, quam sicca trans. inutatur. Imo in Syria & Constantinopolitanal urbe, alijsque partibus Imperij Hotomani, De quentissune pestilentibus morbis capi utur,abLIque contagij suspicione, Vtrum tamen Omnis contagiis putrefactio quaeda sit: &de analogia contagionis, lege Friceastorium libro decimo de contagione capit. 't.
70쪽
Quia prasa tendum sit circa huius epidemici
C V M His proximis & pr teritis annis,
aduentante Autumno,magisque Hieme, i talia huius morbi conditio cessare videatur: ineunte autem Vere, &.AE statis principijs,' veluti reuiuiscat & ingrauescat,& maiores viressumat: dubitare merito possumus, an idem sequentibus annis futurum sit,& veluti p uncticu laris morbus,sic bubones & carbunculi introducti certis temporibus molestent. Respondetur suppositis his,quae circa causes huius epidemici morbi diximus,sperandum e se, diuino fauente numine, morbum hunc populare non ita dire esse reuersurum faxit enim Deus, ut in totu cesset) si naturalibus causis fide adhibere volumus . Pr terea neque tam comunem neque adeo prauam naturam habiturum, est etiistimand Um. Primo, quid sicut particulares morbi suas habent states.& tempora - sic & constitutiones omnes pestilentes. Solo hoc disserunt, quod quae excolae ione aut seminariisprauis fut,logio ies multo sunt,&tardiuς finiuiqr: & sic initio cum morbus incepit, Vt primis duobus annis,parum mole sta v it: quibus transactis, vehementius sae-