장음표시 사용
201쪽
solum linguae loquacitas , dc nrusculorum omnino commotio , sed impetuositas , quoque corporis universi, excitari eossit, v luti in Maniacis ι unde idem Hippocrateso. Αρboras. 35. scribit : in morbir mel eburis in haec pericvla ineιitur , suρorem corporis , vel convulsionem , vel furorem , vel caecitatem figmscant. Chun haec scriberem, contingit Romae , ut
vir quidam religiosus, dc plane doctus, aperturbata vehementer imaginat One cum metu ex imminenti famae periculo , adeo mente commotus est , ut attonitus fieret, divocem artieulare nequiret, quinimo vix posiee pedibus stare ue post multos vero dies vi-Fibus , ec animo resectus, convaluit , sed adhuc mente hebes perstitit, dc in operibus
animaIibus imbecillus 3 quamobrem constat Blere non raro melancholicos attonitos eu dere, dc lingua, ac voce titubantes fieri.
Unde autem idem illis accidat, facile quispiam deducet ex humore ipso melanch Iico ae ido, euius maleficio spiritus anima-lvs , di nervi, qui plurimi in linguam confluunt pro ejusdem motu , & loquela , acOre insecti, in emaces fiant , & nequeant pro indigentia linguam prompt2 ad varios motus peragendos sollicitare. Sed & quod
linguae accidit, saepe etiam ad alios musculos extenditur, adeoque impotentes ad corporis pondus regendum Observantur: quo profecto fit, quamobrem pusillanimes, repentinoque ramore prehensi, aliquando repente concidant, re nec pedibus flare, nec progredi possint . Notanter autem de linia guae trepidatione , titubationeque , mentionem hic secit Hippocrates , utpote , quae proximior cerebro est 3 unde labes ista melancholicorum, cumque ea musculis plurimis sit reserta, quandocumque in suis min ibus sari scit, caeteras partes gravius assci posse pari vitio demon lirat; proindeque iubditur hoc eodem Aphorismo , aut pars aliava corporir stupria fit, tale est melauis heum , id est morbo melancholico affectum, cohaerenter illi s ubi dicitur si timor, atque m Utitur longo te ore perseveram , tale es mela Niaticum.
si senioribus supra modum partati3 sia
gustus supervenem , non bonum.
Ouod antea indiscriminatim de cunctis
a medicamento cathartico singultien-iluus dix rat, nunc tantum , cur idipsum repetat non bonum in senioribus, cum hoc uora poterat ex antedictis facillime deduci;quamobrem sana ratione a plerisque factum , ueApliorismuna hunc e medio lustulerint, veluti inutiliter ab aliis, quam ab H ppocrate, hoc loco intertum : id quod dc nos pariter agentes, ad utiliora transeatTurio
Si febris non ex bile sit, multa aqua calida capiti superinfusa Iolutio fit febris . FEbres omnes ex bile fieri alias expresse
docuit Hippocrates, praesertim vero L
intolligere Oportet, quae ab humoribus vitiatis progenitae dicuntur, quales sunt, quae Antiquis putridae,& humorales appellantur, c tianae, quartanae, quotidianae,exceptis hectiacis, atque ephemeris δ unde subres omnes hic ab Hippocrate memoratas humorales, dum taxat interpretari licebir,contra id, quod arbitratur Galenus tu comm. Et quam Uis quoti dian ς,ae quartans febres iisdem fieri credantur a pituita, vel melancholia putreicentibus,
non autem a bile, bene tamen juxta mente in
ejusdem Hippocratis, adnotat Prosper Martianus in commentariis ejusdem, & ante ipsum Mercurialis , Me loco, adhuc in ipsis bilem causam esse, cujus scilicet maleficio, in.
itar sulphuris , caeteri humores effer vestant, dc inllam mentur sui propterea recte scriptum sit ab eodem Hippocrate, bres Omnes ex bi te fieri quod scilicet ab hac solio modo reliis qui humores in motum,commotionemque se-brilem adigantur. Et lane,quandoquidem e . iam a Recentioribus dicitur nil iam languinem , lympham, succum pancreaticum, aut alium quemcumque humorem febrem pare.
re posse , nisi per alterius acrioris humoris . qui biloli, ac sellei conditionem reserat ,
mi Milonem , in motum tamentativum ad i. gatur, dc sanguinem ad celerius circulandum 'provocet , dc commoveat id quod communissimum suit Uetusi ior ibus omnibus, etiam ante Hippocratis tempora , ut deducitur ex eodem eitatis locis.
Itaque de iis solummodo febribus temptus videtur hic Aphorismus, qui hecticarum , dcephemerarum naturam sapiunt, ad redarguendos scilicet Medicos illos,qui cunctis inuiscriminatim sebrientibus capitis, se totius cor Poris abututioirem commendabant, quemadmodum refert Celsus de Cleophantia. 7.c. I Quamobrem ejuscemod i lotionem convenire
solum docet in epheineris ζ hecticis potissim
202쪽
murn eκ la Abus , lassitudinibus , cutis conlii pationibus, caeteritque 3 minime vero in putridis dictis , dc humoralibus sebribus. Sed de advertit quoque, perquam Optime Mercurialis , ex doctrina ejuidem Hippicratis 2. epiae sect. c. nec subiim proprie, ac stricte acceptam , sed calorem dumtaxat excedentem, qualis in febri levissima , hie intelligendum , documento etiam Galeni
I. e lem. aegr. Ia. dc G. eiusdem opem aegro a. quemadmodum idem mei in Labris metruda meae udi , pro curatione eehemerarum , & hecticarum sebrium , ex Veterum more latius prosequitur, & proponit. Sed & num Hippocrates propria , an Pintius aliorum praedecessorum lententia , id protulerit, adhuc plerique non irrationabi- Iitet addubitant 3 cum aliter ipse de febrium
natura, ct causis videatur opinatus . Caete. Tum etsi calidam aquam capiti iolummodo supera mulam, febrem solvere fateatur , non tamen exinde colligere ei ut reliquum
Corporis excludat ι siquidem Antiqui de more habebant, Dedum caput, sed etiam
totum corpus abluere, ac detergere.
JAmdiu meote revolvi , quomodo um
quam potuerit Hippocrati in mentem cadere , sententiam hanc inter Aphori litiscas collocare, quae nec doctrinae gravitate , nee sententiae pondere , nec ad rem Medicam faciendam utilitate, videtur tanto
Viro digna 3 quaeque ii uspiam inter Aphin
rumos recenienda visa suisset , certe sermonis analogia , inter eos, qui Libro quιnto continentur, ubi multa de sceminis reseruntur , reponenda seret . Sed dc cum Galenus in comm . ex quibuidam Auctoribus exponat, ambidexteram hominem intelligi, qui ambabus manibus pro dextris utitur , quemadmodum fertur Homero fuisse Aristopoeum ι si id ipsum stramuis adscribere vellemus , plane cons Met, non unde quaque verum effeν cum licet nonnullae sue rint , quae dextrae manus operas ad sinistram etiam transtulerint, non aeque tamen bene, nec cuncta manuum ministeria, pati dexteritate, vi, atque vigore illa peragere pintuisse, ambagere valde est . Pleratque equidem novi, quae acum , sorficem, glomum , catque adeo fuere , incidere, Llomerare,nere λ sinistra manu expedite nimis , dc agiliter tractarent, alia vero munia nequa-
quam , ct nanni .r dextra is a m , nec e coi verso: qua riobrem elli nota nulla manualia se exercitia mulieres plurimae sinistra mauulagant, nota tamen illa Cauem j nec reliquae omnia , aequabiliter dextera peragunt.
Sed nee mares ipsi, qui levi dextra re iruntur, aeque viriliter , ac pari robore , sini stra , ac dextra utuntur, cum plerique strenue admodum sini stra digladiari visi sint .sclopum vero, aliaque instrumenta bellica , nonnisi dextra talum , prout lina , vel alier. manu ad ist ulmodi ope ν4 peragendae usu nassiduitate contraxerunt. Rustici, dc Agricolae ingentia, & ponderola nimiu instrumenta prompti is e tractantes , calamum tamen in scribendo vjκ regere valent. Est apud nos Citharaedus, qui laeva mirabilitet fides pullat, nullatenus autem dextra valet Iatque in his , aliisque similibus, alii, alia
Quocirca rari admodum erunt, qui aeque bene iitraque manu Omnia persolvant, augaequali dexteritate , vi, ac promptitudine , praesertim , quae majuS robur , firmumque exigunt. Hinc non irrationabiliter factum crediderim . quamobren i sti ita lice Μancini vocitentur , ve luti mancam , ae deficientem alterutram manum habentes, ut propterea , prout usus , dc frequentior alterutrius manus exercitatio praevabuerit, aut laevi , aut dextri magis, minui ve 'raepotentes evadant sunde licet Plato 3. de legibus, paucos viros, etiam nullas vero sterninas ambi dexteras fieri dixerit, id tamen non ad virtutis imbecillita. animal.
tem , & caloris inopiam , quae sinistro lateri messe creditur, sed ad desectum exercitatio- , id nis ejuidem causam retulit, exemplo a pedibus desumpto , qui pares, dc aequa potentes
in iuis operibus observantur. , quia parem instando, ix incedendo talam , oc exercitationem ab ortu subiere. Et quidem plurimum n his valet assiduus exercitationis usus temporis diuturnitate comparatus. Hacq ippe arte Amazonidas, Sauromatas, dc
Scythicas mulieres in sagittis jaculandis , & bellicis in lirumentis tractandis exceNluisse resert Hippocrates hb. de aere , aquis, is, Acis , quoniam a pueritia ea exercere consuevit sentis Experimur pariter Artifices omnes , qui ab ineunte prima aetate sinistra simul , & dextra manu , malleum , asciam , serram , terebram , aliaque Artium instrumenta aequabilites tractare conini verunt , utraque manu deinceps, pro arbitrio uti solere . dc si fortalitis sinistram mistius, quam dexteram exercere consuescant,
illa potius quam is a prae valeant. Fuit ali-
quando, qui tam bene usum lcribendi sini-
203쪽
stra manu sibi tomparavit, ut non melius dextera characteres efformaret , non alia plane industria , quam assuetudine perpetim a prima aetate puerili acquisita . Non multis ab hinc annis per Italiam prodigiosa quaedam mulier vagata est , quae pedibus peragebat, quidquid a caeteris sola dextra manu perfiei solet et tantum valet contra. ctus ab initio vitae usus , ac frequens, &iterata eorumdem actuum exercitatio . .
Cum initur haec ita sint, non abire verendum videtur, ab alio prorsus, quam ab Hippocrate sententiam hane hoc loco fuisse intersertam , ut propterea si alius umquam inter adiectos Aphorismos dicendus est , de isto plane suspicari omnino Iicebit, exuupet allatis. p rerum , qui ambi dexteras dictas volunt ut memorat Galanus in hoc commentario ) quae parte uteri dextra
ι ί adeoque ambrdexteras sceminas, non fieri, quod in utraque uteri parte minime generentur 2 tam longe at veritate declinant , Ac ob Anatomes inscitiam saliun. tur , ut nullius penitus mereantur assensum, Cum non minus in dextra , quam in sinistra uteri parte prognini scemellae visae Ent . ms adhue magis a ratione alienami subdit in eodem commentario Galenus alii aiunt de iis, qui hermaphroditi nominantur , Hippocratem esse locutum , qua fidieat mari quidem pudendam acerevisse
muliebre , miseri vero virile , minime . Quandoquidem id remotissimum est ab Himpocratis mente , nec ullatenus aptari potest huic Aphorismo, in quo de utriusque manus dexteritate sermo fit ; quin disceminis virile. membrum , aut quid simile, ex elongata clitoride, succrevisse, ae foras prodiisse, non semel observatum 3 maribus vero muliebria pudenda nequaquam .
Iuleumque suppurati urustar , veI secantur , fi pus purum stuxerit , is auum , evadunt: si vero subcruentum, Ox fae . lentum , ac fetidum , pereum.
Α'ibi edocuit Empyicos ustos, vel se
ctos a pure affatim exeunte periclitari, nune a qualitate puris exeuntis, . binnum ,. v et malum eventum praesagit: aitque , si pus album , purumque exeat . num , si vero subcruentum , saeculentum , di faetidum , exitium portendi. Cum enim Pus album, dc purum prodit neque ma teriam in pectore eollectam pravam , ct deleteriam , neque ulcus lordidum , aucmalignum designatur ι quamobrem facile fit , ut ab illius exitu , nulla in pectoris
cavo relicta noxa, revalescant aegrotantes pquod secus aecidit , si pus inde prodiensi eculentum, re faetidum comparuerit, unde de ulceris pravitate, & de humoris ibidem collecti, ae suppurati malitia iudicare estia
Subcruentum autem, pus rebellem, coni
macemque humorem non satis coctioni su stantem indieat, qui de sanguiciis e vasis pulmonis prolusionem facilem, ac subitaneam pertimescendam arguit 3 unde periculosior eventus. Idipsum habet idem Hi pocrates in Coaeis praenotionιbus . Uerum quod in empyleis tempore Hippocratis se quentissime , sectionis , aut ustionis opera peragebatur nunc penitus exolevit. Quoniam vero indiscriminatim Hippocrates dixit suppuratos, an iam inde plerique arripuerunt, ut etiam Galenus meminit , de quibusIibet suppurationibus in qu vis alia Corporis parte habitis intelligendum . Nihilominus recte idem Galenus advertit proprie suppuratos ab Hippocrate nominari eos, quibus inter thoracem , &pulmonem acervatum pus est , quos urere consuevisse Veteres adlicit eκ Platone comico : Quia dc sequens Aphorismus de suppurato Hepate scriptus , clare etiam designat speciales hie memorare volutae
suppurationes, ut consideranti patet .
stur purum fluxerit, album , eυadunt in tunica enim his pus rentιnetur : Avero qualis amurca fluant, pereunt,
SImul hic Hippocrates Aphorismum pro
gnosticum ab inustione suppurati Iecinoris proponit , . Ac rationem boni , vel mali eventus superaddit : inquit enim ita affectos evadere, si purum, α album pus fluxerit, quoniam in his pus continetur in tunica, seu membrana exteriori lecinoris riscus vero , si qualis amurca prodeat 3 qu niam e converso pus internam jecoris tu stantiam pervasir,. illi utque parenthyma collaesit . Id ipsum habet in Coaeis praea γionibus, ubi de variis hepatis assectionibus agens, speciatim de imastis inquit risuitas secundum ieeur inustis, veluti amurca emi, mortale . Non etenim fieri poteli', quin secoris substantia intimius computruerit a GEuru
204쪽
pus exinde prodiens putridum , & concretum instar amurcae , seu taecis olei , appareat , eo quod pravum ulcus ibidem genitum designet e ulcera autem in jecoris parenchymate excitata lethalia omni. oo sunt.
Dolores Mulorum post meri potionem is
Uis Aphorismus non cohaeret ei, qui
scriptus 3 I. sexti , quae enim hoc num post aliud proponuntur , disjunctim ibi, ad dolores oculorum arcendos commendantur.& quidem rationabilius Hinc non immerito Galenus intersertum iatque adjectilium hunc , adeoque expum gendum opinatur . Neque praeterea coningruenter videtur venae sectio , post meri potionem , dc balneum instituenda in quo. Cumque oculorum dolore, qualibet ex causa indilterenter proveniente , ut considerantipatet
aqua intercute laborans , si tus eorripiatur , desperatus es . E hoe pariter dictum satis supra est
Dori, ut proinde opus non sit illa eadem hic repetere 3 eum igitur locum adeat, qui huius expositionem desiderat.
in horum aegrotantium urinis sedimenta obis terventur perpetuo fere mucosa , caenosa de crata . His ergo, ad diluendas ejuscemodi viscolitates , summe consert vinum meracum, vel largiuS, dc semel epotum , vel parcius, sed iteratum : eo enim crassi succi geniti diluuntur, ac extenuantur, ocsorte in posterum gignendi impediuntur , ne fiant, ii praesertim in reliquis victus ratio , dc usus sex Terum non naturalium in idipsum concurrens consulatur. Desumptus est hie Aphorismus ex 2. NM. dc scriptus quoque invenitur Q. ADor. 36. quare hic ab aliis denuo interjectus putandus est. Caeterum quod spectat ad venae sectionem , dc ad selectionem venarum interi
rum , non tanti est , ut indifferenter Pr de me possit in omni urinae stillicidio, nisi solum indirecte, ad deplendam seri copiam, vel ad impediendam vesicae inflammati nem, si tamen id commode fieri possit.
Ab angina correpto tumor , robur ε.pte tore superveniens , bonum I extra
ET bie pariter Apharismus Tepetitus hoc loco invenitur ut de alii induitria forsitan librariorum , ut antea di. ctum ι eum dco. dc Φ Labro oboram ram de eo scriptum sit.
vit , incidere autem interrores.
ΡLerumqae urinae stillicidium sit a crassis, te. iti que succis meatum urinarium occupantibus , atque urinae exitum impedientibus , sive isti cum ipsa met urina permisti sint , sive ianitori musculo impacti;
cumque praeter viscositatem , acorem etiam
reserant, quoniam iacillime fit, ut qui viscosi sunt, acidi fiant, die converso, proin pterea accidit, ut simul una urinae exitum Tetardent , ac stillicidium inserant, atque etiam musculum ipsum vellicent 3 dc proriteat , unde postmodum stranguria , vel dysuria. Hac eadem .de causa evenit , ut
VErbum istud s aretari cunctis Interis
pretibus non modicae fuit offensioni rattenta siquidem pressa illius sinificatione, obaeriari, idem vertunt, ac syderari, dc corrumpi. Cum bene noscerent non posse id Aphotisticae huic sententiae commode adaptari , quoniam ex cerebro spha celato impossibila est patientem revalescere, cum a corruptione interitus inevitabiliter subsequatur: propterea Galenus primum, mox alii deinceps , spha celismum hie , veluti dispositionem tantummodo ad sphaeelum , dc corruptionem , sunt interpretati , ut acci- .dit ex intemperie, aut inflammatione, quae gangraenam , ac sphacetum praecedere istet. At isti minime animadverterunt dissi culter admodum, imo nullatenus internosci
205쪽
posse internam hane cerebri corruptionem, ut exinde quisquis , etiam oculatissimus , vaticinari queat de interitu intra triduum , . vel de convalescentia, atque salute , ipso transacto , subsecutura , quemadmodum ex hoe Aphorismo deducendum consulit Hippocrates : Nam quis umquam , et si lynceus , id introspiciet ρ Sed nec insuper facile est , Cerebrum inflammatione affectum , tam subito , transacto scilicet triduo, consanescere posla , quin potius contra facillimum sit, ut sola inflammatione, imo etiam sola phlogosi succumbat , inducta phrenitide cum acuta febre, uti documento Hippocratis , attestante quoque experimento , passim observatur. - Λ causis preterea internis indoctam istius. modi siderationem , quomodo fieri poterit , ut quis probabiliter conjiciat , fuisse ex innumeris potius inflammationem , &non alias , quae caeteroqui plures , dc variae esse possunt 3 cum tamen rarissime , vel numquam Cerebrum sua substantia inflammationi subjiciatur , & in phrenitide
Potius me ninges , quam Cerebrum ipsum , Inflammentur . Hinc factum , quamobrem
Cardanus illud concussum , id est a causis
externis , contulum , vulneratum , commotum interpretetur, unde Cereta um interius laesum magis patere potest sensibus, tumore , rubore , vel etiam livore , dccorruptione . Et quamvis de Cerebro concusso alibi verba faciat Hippocrates, nil tamen obstat, quin utrobique in eumdem snem idem consideraverit 3 ut in uno caulam externam, dc ligna, in alio progno-
sim advertata Si quidem ab ictu ., vulnere, ct concussione aphonia primum , mox si corruptio subsequatur , mors sit intra triduum successura. Verum, quae in Cerebris phacetismo contingunt , latius idem Hip-yocrates memoravit a. de de mesis pluribus in locis . Faciunt ad hoc idem , quae ipsemet tu Coacit praenotionibus, Cel- . ius tib. 8. eap. 9. det Galenus a. de locis osse: b. cap. 7. de Cerebri sphaceto edocent , quos vide . Caeterum , sphacelato Cerebro, interitus imminet ob assectae partis diguitatem: di quidem infra triduum, cum diutinum tempus laesa Cerebri sub-llantia ferre non possit : post hoc tempus Vero aegri evadunt , non quod illud gan-. graena liberetur, sed quod concultio tanta non fuerit , ut gangraen/m . di sphace- Ium intulerit, .
Sternutamentum fit ex capite , calefacto cerebro , aut bamectato eo , quod iaevite inani . Aer enim intus contentus extra eru it e sonat autem , quoniam.
Considerat hic Hippocrates sternuta
mentum veluti male affecti cerebri symptoma , per quod dc qualitas aegritudinis ejusdem internosci pollit , & exuperantis humoris locus , Ac modus excreti nis. Cunctis enim notum, non tantum haede causa , sed ex multis aliis , tum in te
nis , tum externis excitari iternutamenIum,
ut propterea quaecumque , aut irritando , Aut gravando , tum Nares , dc Olfactus tensoria , tum etiam, quae Cerebri me ninges vellicant, dc compungunt , qaleant adliernuendum lacessere, de qua re latissime Galenus a. 9 tomat. ea r eap. I. aliique Doctores palsim . Quoties ergo Caput, Cerebrumque secundum corticem serosis , lymphi eisque superfluitatibiis gravatur, at que ad organa olfactus per sentientes me
ninges illos protrudere poris est, ex angustis , occlusitque meatibus in patentiores propellens, sternutamentum inducit, & s num edit. Quare ex illo terebrum indicatur superfluitatibus istiusmodi gravari, atque ad earumdem expulsionem impelli, non sine manifesto plerumque iuvamento. ΑC. cidere autem illud dicitur eκ calefacto Cerebro , aut humectato inani spatio , quod partem Cerebri anteriorem, Ecfranium interest, siquidem nisi humor lymphicus , ac
serosus exinde extillans concalescat, δά acritatem , vellicationemque contrahat, procul dubio sternutamentum non fit, quemadmo dum experimur in gravedinibus, dc cory Zis , quae tunc sternutamentis sociantur , cum materia per nares effluens acris , ecmordax est e quod etiam palam fit , cum in imminentibus catharris ab humesacto c,pite , aerem calidiorem inspiramus, dc haolitus Odoriferos. aut solares radios affatim
excipimus . Caeterum sonitus in iternuenti. bus fit, erumpente cum impetu e naribus veluti ex angustis loculis, in aperto aere, sive flatu , aeri analogo , concurrente in idiplum motu thoracis vehementius expirantis ι in multis enim similitudinem magnam reserunt sternutatio. dc tussis , ut bene
explicat hic Scholiastes Hollem i. Deniqualternutamentum , ut salutare sit, dc leva. meo Cerebro , laeo etiam pectori asserat.
206쪽
enm exitu fluitantis humoris , aut crassii inris muci esse debet 3 nam si inaniter con- tingat, dc iterato, sine ulla humoris educti me , malum omen esse consuevit , ut in pestilentiis : tunc enim , vel a maligno , irritanteque miasmate fit : vel si ovis humor inest , sternutamenti concustione , ob aeris exsuctionem internam potius Cerebri substantiam pervadit, & Ap puxiam insert.
suibus Hepar vehementer dolet, iis febris superveniens solvit dolorem. SExto Libro Aphorismo s. dixerat, do
lorem in hypochondriis febre super. veniente sedari 3 unde de dextro solum meminit , ubi Iecur iacet . Sed num revera de dolore jecoris substantiam Occupante , an potius partes eidem adnexas ,
hoc loco intelligat , dubitari potest . Etenim non tam facile quis sibi persuadebit , superveniente sebri dolorem in I core inductum exsolvi , si ipsius paren-chvma affectum fuerit, tumore praesertim inflammatorio , qui per febrim potius exasperaretur , vel in suppurationem vergeret. Hinc non abire putavit Mercutialis Iegei dum , circumdolet , non dolet , ut partes
dolentes jecori eircumpositas potius designaret , non proprias ejusdem . Verum si dolor iecur assiciens ex obstructione sit , quemadmodum ex sensu gravante, vel attollente solum , ut ex tenui materia coniicere licet ν proculdubio tunc etiam se-hris superveniens iuvamento esse poterit , quippe per febrim impactus ibidem humor crassus , & haerens diluitur , meatus aperiuntur , dc alio , puta ad intestina , vel ad renes , dc uesicam ille deducitur ν aesi fortalie ex ad velis tenuis suerit , tacillime diMolvitur, & evanescit. Febris au rem deber non praecedere , sed supervenire si enim dolorem praecederet , vel cinmitaretur , illum veluti ab inflammatio. ne , vel phlogosi dependentem argueret sua neque eumdem solveret, sed potius augeret , dc mali morbi indicium seret, eoque pericula non vacaret.
Ivibas a venis faustinem mittere confeνι, iis Vere venam opor et secare.
Similis Aphorismus scriptus est lib. 6.
textu q7. Propterea elus expositionem
omitti iniri & ad illum locum lectorem
puibus inter ventriculum, o, septum transversum pituita remina est , O, dolorem a fert, non babens viam ad alterum ventrem : iis per venas in uscam pituitavria , solvituν morbus .
Ouinam sit istiusmodi Iocus inter venistriculum , dc septum transversum , qui pituitam collectam continere valeat , illamque deinde ad vesicam deducere, eκ Anatome nondum patuit. Sunt tamen ex
Hypochondriacis nonnulli , qui passim de
tactuante aqua, veluti in utre conclusa ,ster eas partes , conqueruntur, ac perpetimillam undantem , oc sui sun , deorsumque vergentem exaudiunt, atque aliis manu commotam , exaudiendam praebent i sed
num revera illa aqua sit , vel aqueus , &flatuosus liquor, & uia includatur, perspectum non eii. Utvit adhue Nobilis quidam Uir, qui adeo se hoc symptomate molestari ait, ut nil pejus se pati existimet, ac multum in ejusmodi fluctuatione verecundetur: fatetur tamen ad plures hebdomadas illam aliquando quiescere tolere , reddita nimbrum per id tempus urina copiosiori. Hi ne suspicari fas et , ut quemadmodum in Hydropicis non raro serum ad vias urinae deducitur, & quidem salubriter i ita quoque in his pituita, sive lympha crassa, inter ventriculum, & lienem collecta, ac
postmodum di Gluta in vesicam delabi posesiit , & cum prosectu patientis , siquidem
ea parte , qua ventriculi sandum lienem respicit, iuet colon intestinum, humores in hypochondriacis colligi solent, sibi locu facientesia Quod autem Hippocr. dixit ρυ venas , intelligendum , vel de arteriis , vel de lymphaticis vasis, cum passim apud
veteres , canales omnes corporis , venae appellari conlueverint , ut alias quoque dictum . De reliquo cum dolorem asserteollecta illic patuita , in vias urinae esserri, potest 3 quoniam tunc per fermentationem .
suique dissolutionem , fluidior reddita vasacta,
207쪽
illa subire potest, de Bras educi, praeser- Λ PHORISMUS L v r. tim si lienem ipsum pervadat , indeque
per renes egeratur. Anxietudo, oscitatio, horrom ,vinum , vate vati potum , solvit aegrιtudinem.
Ouam in multis conserat vinum, praeis Idem re sertim moderate sumptum, non est, dieruperις , iis venter aqua re etur , is tui uiutius hic suadeam , cum eaeteroqui R 'δ
moriuntur . cunctis notum sit summum esse medicamentum , imo medicamentorum omnium mais.
Oui per omentum , atque omenti mea imum , de quo pluries H Ppocrates verbatus , in Renes , & Vesicam pitui . facit 3 illiusque utilitates magnopere comtam in antecedenti Aphorismo memora-imendat. Speciatim autem hoc loco docentam deduci posse explicant , non incon. medelam esse anxietudini , oscitationi, &gruenter moventur ex his, quae in hocilior ri, quae licet saepenumero aegritudines Aphorismo ab Hippocrate , de aqua in periculosae non sint, solent tamen non raro hepate collecta, atque per vias urinae ex-iesse nimium molestae , & saepesaepius sto creta reseruntur : Nam qua ratione jecurimachi, atque ventriculi male affecti sym- aqua repletum potest per omentum ex iplomata , contumacem, haerentemque cau-nerari, pari formiter quoque poterit collactaliam, nervos proritantem indicantia, quaae inter septum transversum , dc ventricu inisi cito detergatur, dissolvaturque , prior ham per eosdem ductus in vesicam deserri .lplane incommoda solet afferre . Est autem , Porro id experimentis frequenter compro- Anxietudo fastidium illud in imo ventre. batur, sed per quos ductus huc usque ne-lquo patientes hue , illucque se jactare t ficitur . Sasax autem , & perita Naturalguntur, Cum situm commodum quiescendi scit mille l1bi parare vias , per quas sei. non inveniant, etiamsi lecto decumbanr psam exoneret. 'id vero illis accidit ab haerente , glutin Repletum hepar aqua ex vasis lympha -lsoque succo , plerumque acido ,. dc austero ,.tieis illuc confluentibus , dc plerumque hy-lqui si imit vellicando , & transitum reliquis dati des innumeras excitantibus , quae ubilhum Oribus impediendo , quandoque etiam nimium distentae , amplius expandi non per flatus distendendo, ingentem molestia possunt, Ac aquam stagnantem continere, 'excitat, ut patientes loco stare non sinat ..in omentum, quod hepati , dc ventriculol on ditanuiter incitatio fit, cum in ipsi, si perincumbit , illam exonerant : unde nervi quoque per ventriculum dispersi, at-Mmentum ipsum sua natura adi sum, absque in intestina transfusi, parisormiter i
ejusdem saltilagine acri , dc erodente di-iceisti , alios , di alios sibi respondentes.
rumpitur, atque universam aquam in ven-icommovent , & musculos faucium oris ..rrem , id est in abdominis cavum effundit,l& mandibularum , ad se retrahendum pro dc hydropem , Astitem dictum, excitat .iritant : quot pleriamque accidit, cum in- Exinde autem sequitur aegrotantis interi-' iOmnes dissolutionem exactam ciborum tus, tum a gravi jecinoris laesione, atqueiminime peregimus, nec vapores per Cer hydatidum eruptione, tum ab omenti eroe brum, dc nervos diffusos, convenienti somsione , ubi ulcus insanabile exoritur, tum, rino , discussimus. Horror denique , ut alias deuique a mala ejusdem lymphici humo. a nobis dictum, a crassis, aciditque succi νris qualitate , salsa , dc erodente, quae in sermentationem indebitam adactis, quem diuturna ibidem mora , reliqua adjacentia admodum in Quartanis labribus, provenit viscera , praesertim vero intestina labefa-d Porro his omnibus vinum3 & quidem me cit , & mortificat; cum potissimum nullo racum iummopere conseire potest, dissolu aditu remeare is pollit , aut per patentesitis nimirum, detracti 'κ suceis illis craia ductus foras educi . Hinc Antiquis in usuIsis, & tenacibus, ouorum eausa ventricu-suit Paracentesis , quae cum non minoris lus, atque intestina lacessuntur. Atqui su periculi fuerit observata , quam morbusIdit Hippocrates, pari aquae portione com-iple , a Recentioribus , nunc tandemimisium Potandum esse , tum , .ut acidum omissa est illorum succorum retundatur, dc tenacitas
eorumdem melius diluatur 3 tum denique, ne tinum in vapores exolutum, caput pe
208쪽
Meaei ter detergat . Μistio autem variari potest, pro Varia vinorum conditione, aevirtute. Postremo inquit aegritudinem solvere , idest non istum symptomata ista delere , verum etiam causam eorumdem abstergere, concoquere, & superare.
abibus in urinaνio meatu tulereula fiant diis suppuratisne facta, erum onesolvitur dolor.
HIc etiam Aphorismus alibi seriptus
est a. lib. apboris atque ibidem a
nobis expolitus et quare ad eum locum lectorem remittimus.
Iudus Cerebrum aliqua ex causa estne sum
fuerit, necesse est flatim mutes ferι.HAne eamdem sententiam. & latiori
quidem sermone exaratam , habet morbis. Hippocrates in C cis pra notionibus , ubi,
xus Cerebrηm , inquit concussum fuerit, doluerat, per os , aut alias lapsis, hi
ιim voce privantur . neque videm , neque auiunt , plerumque m riantur . Experimentis quoque confirmatam eamdem
proponit s. o' T. NM. in scemina quadam palma manus ab alia percussa, ct in eo, qui a Macedone lapide ictus luit . Quamobrem ab externis causis concussionem hanc induci oportere manifeste liquet , ut antea etiam innotavimus . Istos autem apbonos fieri necesse subdit : quoniam a cerebri concussione nedum spiritus tumultuarie commovemur , ct confunduntur , verum etiam mole sua cerebrum contur. batur , & qua parte nervis originem tribuit, vel potius in illis elongatur. ingemtem eatitur perturbationem , ut propterea loquelae, auditioni , ac visui impedimento sat , cum nervi ad loquelam , auditum , di visum praesertim pertinentes , proxime a cerebro ipso dimanent . Contingit tandem hos plerumque mori, si non statim, vel intra triduum , quoad sumi m respi- stant , siquidem ultra tioc tempus , neque cerebri laesionem gravem suisse argumento est,ianeque nervorum originem, stuporem , vel corruptionem subiisse , ut de eorrupto - cerebro antea dictum.
Non de qualibet humida Corporum in stitutione Aphorismus hie intclligendus, sed de excedenti, extranea, & prae internaturali: quippe moderate humidi, atque innata , primigenia , dc radicali , ut vocant, humiditate praediti, sicuti in si cam constitutionem deflectendi non sunt 3 ita neque fame diuturna macerandi r id enim esset illos haudquaquam in salubritate tutari, sed potius in aegritudines, di quidem perniciosissimas transferre . Corpora itaque excedenter humida , dc excrementia scatentia serosis , seu pituitosis dictis , ut
in meliorem constitutionem reducantur , exiccatione egent , adeoque fame , ne iamorbos humefacientes labantur , praeservanda sunt.
Debent pariter istiusmodi corpora , in
carnibus, imo in cunctis partibus, humidis superfluuatibus scatere ι nam si in una tantum, aut in altera parte humida comparerent , haudquaquam same , veluti re universum corpus exti ante, tractanda s rent ε quamobrem iure optimo ab Hippo. crate dicium ι Canaes βabentibus humidas . de quidem non lotum musculares, oc exteris nas , sed & internas quoque , imo etiam parenthymata viscerum, ut ex illis superinfluae undequaque humiditates absumantur. Quin & ab articulis easdem exolvendas esse, docuit idem Hippocrates M. de arti eulis. Hinc rheumatici, tussiculosi, pod grici , hydropici, aliique, plurimum ab illa iuvari solent. Famem autem his dixit adhibendam , non omnem , seu a quocumque cibo abstinentiam, sed moderatam solummodo ciborum subtractionem , praeter timeorum, qui humores adIiciunt 3 nam qui illos potius detrahunt , atque absumunt , commendari possunt. Sub nomine iam is, sitim quoque comprehensam intelligere licet 3 etenim proportionaliter , ad lalutem conservandam , qui modice edunt, parce etiam bibere debent i unde quibus detrahenda inducitur ciborum copia, diminuta quoque censetur potulentorum assumptio . Atqui proposuit hic ad exiccanda humida corpora Hippocrates famem potius, quam caetera alia , sive alimenta , sive medica menta , quippe illa insensibiliter , de citra viscerum noxam, aequaliter Corpus univerin
209쪽
sum in meliorem statum revorare potest: reliqua vero omnia , tam ex Prophylax , quam ex Thera peja desumpta , ut sunt exercitia , vigiliae , diu retica , diaphoretica , de cathartica medicamenta , vel non seque cunctis partibus , Opitulantur , vel magis ossi iunt, quam proficiunt, ut bene etiam advertit Cardanus.
Si febre eorrepto , tumore non existente in 1aucibus, suffocatio repente superveniat, is non possit devorare, nisi vix , Dibale .
suibustumque febres sunt foetae , iis, MI tubercula , vel ad articulos dolores δε-
suibuscumque tubercula diutina , aul in artιcusis dolores ex febre decumbunt r i eibo pleniore utuntur.
A Libi quoque appositi , & explanati
Si febre eorrepto collum pervertatur , is . devorare non possit , tumore non exta
Ubi toto erepore fiunt mutationes. ω eorpus refrigeratur ἰ is rursus ealefit , aut
calorem alium ex alio commutat , loπι-
tudo morbi significatur. ΙNveniuntur quoque supradicti tres Ap rismi descripti in η. Libro, propterea
non est, ut hoc loco repeta utur. ut m les hujus Libri pluralitate Aphorismorum excresceret, ab aliis adjectos credere est ι ut, & plurimos alios inserius appositos.
Fudis multus calidus, vel frigidus semperfluens , repletionem humoris esse signifieat ; abducere igιtur oportet, robusto qκι-dem superne , aebili vero inferne .ET hic etiam ibidem est notatus , atque expositus 3 nisi solum quod hic adiecta est ludoris istius curatio per humoris nimirum superabundantis evacuationem , di quidem in robustis corporibus per luperiora, idest per vomitum : in debiliori svero per delectionem , habito scilicet res. pectu ad tolerantiam patientis.
Febret quaecumque non intermittenter , fitertia He fortiores fiunt, peraculosae r quo. cumque autem modo se remqerιnt, Agni. seant , quod non sum perti ulosae .
Ss quis cibum febricitanti dederit : sanoqvidem , robur, laboranti vero morbus. TTAudquaquam de cibo cuicumque rer x A tanti exhibito, sed dumtaxat febricitantibus, dc quidem acute , lieri plus est Ric Aphorismus 3 nam in his semper gra-vIOr noxa pertimescenda est a cumulatis excrementis , re a Naturae distractione 3 nec in luper de quocumque cibo, sed lotum de eo , qui sanis offerri solet , unde proculdubio damnum majus, graviusque sequi tur, si fortasse febrientibus offeratur 3 quippe sicuti lanis corporibus is conversus in alimentum robur addit , ita febricitantibus, aut simili alia aegritudine affectis in malos humores transmutatus , morbum fovet . Quod isne cunctis notum. Id tamen peculiariter Idnotandum , ear nium e sum fortiores reddere animantes , ut sunt Lupi, Ursi, Leones , Accipitres, Aquilae , aliaeve carnivmae , contra Vero, quae herbis vescuntur , ut pecudes , debiliores sunt. Et licet Cameli, Elephantes, Equi , plantis nutriti series etiam obsem ventur ι illae tamen ex arefactae sunt , &lubitantiae longe solidioris, ac vegetioris, ut cardui siccati, schoenanthi, similetque rBoves denique promiscui pastus, cum scenuveicuntur , aridisque herbis , istiores obiervantur , cum vero virentibus utuntur . imbecilliores , quamquam re istae solidioris quoque lubitant ne sint , ut Lupini sRapa, dic. Quo autem tempore virentibus herbis, tum Boves, tum Equi pastu n-Φtur , licet pinguefiant , non tamen aeque a a vigorantur . Hinc commodum animali Tu M par. pro re nata , & usu propriae pastionis δ' P' dentes, mandibulas, musculos temporales . aliaque instrumenta ad atterendos , &
210쪽
Aphorismus LXVIII. LIX. & LXX. -9
. eonficiendos cibos magna, & valida, vel minora Be laxiora providit Natura , ut consideranti palam fieri potest.
ET hune pariter Aphorismum suspicatur
Galenus Hippocratis non esse , cum non habeat elocutionem Hippocratis stylo convenientem . Sed & neque magnum uid, aut in Arte reconditum , continere videtur, imo potius cunctis obvium, atquemam lassum : verumtamen habet quoque quidpiam , quod cautum reddat Μedicum inedicandis excrementis e morbosis cor eius prodeuntibus : Nam si ea ipsis eon. gruant , dum bene valebant . non latum morbosa dici non poterunt, ita non magnum eadem corpora recessum a naturali statu secisse demonstrant. Sic plerisque in usu est, cum bene valent urinas mingere perpetuo crudas, ae deeolores 3 si in statu morboso tales quoque inspiciantur , meliores plane erunt, quam si ab tuo coniueto statu reces strint. Ne contra alii aliis urinarum egem nibus iunt natura affecti, ut eo modo bene, contra vero male se habeant. De ejuscemodi autem similitudine , atque dissimilitudine excretorum in statu sano, & morboso meminit quoque idem Hippocrates M. de ossis xja indici, Ac initio prognosticorum , di Ga lenus eE mente Platonis in de Nac. Hippoer Plat .cap. I. Conferre huc quoque possunt, quae idem Hippocrates protulit capid. μθ.7. et ubi quae a Medico sint in.aegrotantibus eonis sideranda, pIuribus edocet, sed praesertim ,
Eι quibus d ectiones . F stare permiseris,
dederιs sorbitιones , quoto plures aed ris , taato magis nocebis. quis unquam alius aphorismus , certeo hic non levem sui suspicionem praebet isse ab alio, quam ab Hippocrate hic in πιαυ sp. Med. Tom. IV.ltersertum, eum praeter nimiam prolixit tem , & verborum incompositionem , nil quidpiam novi, utilis, aut commendabilis
in arte contineat , ut propterea merito a Galeno, caeterasque Commentatoribus adjectilius reputetur. Et quidem, si strigme ta, seu ramenta in excretis, sive per urinam , sive per faeces considerat, quae mindica modicum morbum, vel potius modicam morbi causam . & multa copiosiorem significant: cur est . ut substantia, aut 1 persautia observanda proponat, illaque st re , non autem movere praecipiat 3 forte, quia sub his conditionibus malitiam minuant. vel adaugeant. dc morbum levi rem , vel deteriorem praenuncient 8 Plane si ab illorum praesentia, dc copia, morbus graFior portenditur, parum. vel nihil rein ieret, si stare. vel moveri permiseris. ab que ea, vel superstare, vel subsistere obseris ventur 3 sed oc neque consonat, quod procuratione sublicitur , conferre his alvi pudigationem , si praesertim strigmenta, aut ramenta intestinorum hic notata intelligantur , quippe haec nonnisi in serina, ac pro. tracta dy lenteria comparere lolent, in qua alvi purgatio tuta non est, ouae caeteroqui Rmultitudine ramentorum valida, &copiosa desidera e tur 4ut illa penitus depellerentur. nique, quod a sorbitionibus alvo non eurgata majus damnum sit subsecuturum, iam dictum generaliori sermone, a. apborqm.
text. IO. pura corpora, quanto prus -- tries , tanIo magιν laedes . unde nil novi
videtur hic adiectum 3 quamvis , & hoc suam quoque patiatur limitationem , ut ibidem, de alibi s a nobis est animadver fumo. Quin α GaIenus in commentari scite admonet, neque omnes ab hujusmodi sorbitionibus laedi, neque prius eos purgare necessarium esse , atque adhue munus , quibus aliquid urinis insertum est , quod strigmenta reserat ε.sed legatur idem
Iudasiumque eruda infra deiseiuntur .
atra bilis isset I plura, majον : si pau
ET bie pariter Aphorismus adjectilius
creditur, quippe qui a plerisque eomqmentatoribus penitus omissus, ab aliis inexpositus reseratur . Continet enim lenien