Lucæ Tozzi Opera omnia Lucæ Tozzi ... In reliquos Hippocratis aphorismos commentaria pars tertia. Ubi universæ medicinæ ... quam dilucide explicantur

발행: 1747년

분량: 225페이지

출처: archive.org

분류: 철학

191쪽

Λ PHORISMUS XXIX.

Ei, qui leuco blegmatia detinetur , fi s

iis ventris fluxus supervenerit, a morbo

QVid nomine Leucoplegmatiae intelliis

gat hic Hippocrates, . non satis bene

liquet 3 aliquando enim cum Λ scite ,. quandoque etiam, imo plerumque cum Malar-Ca , aut Hypolarca. eonfunditur . At vero Contra fiscitem pugnare videtur apbor. 27.

sextι, in quo dicitur, quod hydropicis s

et is, vel ustis si aqua affatim exeat, mOriuntur ἔ cum hic ex adverso dicatur vehementem , Ac copiosum alvi fluxum illos Ithe. Fare 3 quamobrem verisimilius putandum Λ. nataream , aut Hyposaream intelligendam esse,. in qua Crassa, ac lenta. pituita , vel etiam lympha glutinosior reddita , in exti. mis partibus corporis, & sub cute universa, diffusa haeret , nihilum compatientibus viseeribus internis, ut in propriaticas dicitur , sed solum vitio lymphaticorum. val rum resorbere per glandulas illam nota valentium. Solutae namque tortiter alvo. uni.

versus ille humor pituitosus , vel lymphicu S glutinosus , per glandulas ipsas interisse connexas, ac consentientes, iacile sensim , sensimque deducitur in proprios ductus,

α salubriter vacuatur. Porro cum hoc evenit, validum naturae robur indicatur,. quae non solum vias evacuationis patentes reddit, sed etiam humores iplox evacuandra disponit attenuatione . . distblutione , lubricitate ι nullo interea viscerum internorum detrimento exoriente, . quod sane facilius in fisci.

ticis haberi solet. Atqui fluxus iste alvi vehemens, copiosius , ct cratii illius humo.ris, qui peccat , esse debet . quemadmodum hic indieitur, ne scilicet te jorer l,

mores egerant ar ,. crassioribus , ac tenacio ribu relictis ι quamobrem non immerito nO- atum , fortem , ac validum. esse Oporiere,

ut a leucophlegmatia liberet. Sed quamvis de Anasarca , aut Hyposa r. a lententiam hanc limus probabilius ii terpretati , haudquaquam tamen dissiden. dum, id ipsum salubriter quoque evenire pos. st in Alcite, in quo licet in abdomine con- entus humor non, tam facile ad Intestina deduci possit , eo quod supra peritonarum ille fluctuet, non raro tamen factum est, ut parantem sibi viam Natura , adhuc salutariter inter mali initia sit evacuatus , Scum Alcites altam ibidem non fixerit radi-

siem , nec adjacentia viscera insecerit, aut L iactaverit 3 quo casu etiam eos perire a cidit r et si ab uberrima seri evacuarione videantur sublevati, quoniam paulo. postia novam seri collectionem, a labe in visceribus relicta, recidunt, laxatis simul una gland lis , α vasis lymphaticis erotis . At veroe neque hinc colligere audeant, qui audacter a

Naturae evacuationibus ad AI te promovedas

pari gradu procedere contendunt,t icere nimiarum prudenti indico id ipsum rationabiliter lentare , quod aliquando a Natura critice pera ctum est: nam disparitas longa,. Iataque nimis est inter utrumque: Naturae opus siquidem tempestivum, ac opportunum quis umquam, etsi peritus artifex ,. adamussim

poterit imitari Z ut alias a nobis indicatumia in & i psam quoque non raro sallere, ac sal Ii, eκ perimur, cum in iisdem evacuati nibus salubriter interdum inchoatis tandem deficiat.& nauseagetur saepesaepius aeger

in portu

suibus iae Hui profluviis excrementa spumosa sunt, iis. ex eapite pituita de u . . DIarrhaeam non inepte plerique multiplicem iaciund , tum prta diversitate

humorum excretorum , tum pro varietare

partium affectarum,. unde illi originem 4 a cunt ι memorat autem hic Hippocrates eam, quae a capite male affecto, atque ab humore eruidem causa congesto,. vel ingenito, veι non epurgato, derivat . Inquit autem illam internosci a spu mosis excrementis per alvum egestis, non quod illa, si compareant, ce- . rebrum affectum certo. designent cum pol sint aliunde procedere, etiam ab ipsis intestitiis,. sed quod male affectum caput, si sortasse per intestinorum caritates exoneretur excrementae sev molat deponat, atque ab iisdem apparentibus id ipsum alleviari spes non levis. adsit, quemadmodum in coacis μα- uot anibus de Angina per intestinales vias

lolvenda, iden Auctor admonet. Dicuntur autem si ramola. excrementa , quae praeten mucum, tenacemque pituitam a.

bullosa com parent , dc iciterna i stos flatus illam attollentes , ae quodammodo semen, tanteS , necnon etiam crepitus adjunctos habent. Tales autem egestiones sunt, quoties lymphicus, sive pituitosus hvm r ac rem contraxit, dc cum tenui, et eloque selleo

humore , ad intestina delatus commisce

tur, qui cum e glandulis inter se invicem coanex a prodeat & potissimum a Cer bro m

192쪽

-, quod magna landula ab Hippocrate l

dicitur, nil mirum v hic ab eodem censeantur, eluscemodi spumosa excrementa e capite defluere, non quod provi me spuma ipsa a Cerebro dependeat, sed quod plius tabus, seu lymphicus humor ab ipso male affecta, caeterisque glandulis potissimum proficiscatur ι qui deinde in intestinis a mixtura

caeterorum succorum, atque ab intermistis flatibus spumosus evadat 3 quin ec non raro, docente eodem Hippocrate lib. de interris affectionibus, is lib. ἀνωaudis 3 per ventri.

Olum dc glandulas per ipsum intersertas

ad alvam exoneratur nou levi interea, nec unica, sed ingenti , ac multiplici fermentationi in itinere promota a variis succis perductus, dc viscera Decurrentibus , praeterintim felleis, pancreatieis, de intestinalibus, ut ex Anatome consat 3 sed & per glandulas ipsas, in quibus fecernuur, diversim de commotus, atque inaequaliter dιlcerptus, variisque salium generibus , pro varietate fermentorum, vel partium, Per quas tran.

st, imbutus facillime deinde spumescit , et quae in intestinis invenit excrementa , pari conditione inficit, imo multo magis,

Coadiuvante nimirum accommoda ejus linei ad sermentandum habitudine. h.

, Hippocrater raste Cerebro pendere, si erassor lymphalem censean- inde dedutatur ob malam per ejusdem glan. ementa e ca- dulas repurgationem 3 veluti me fit tram la4 in spuma ipsa xum plus luilo, vel obstructum, habitam, d nituitastis,iquemadmodum in cathanis, ut proinde pranale affecto,iglandulas sensim , sentimque delabatur mra proficisca- ventriculum , dc i mestina . Constat au4s a mixtura tem ex anatome consentire cum Cere o,b intermistisiglandulas pene universas corporis, tam arctei di non raro, inter sese connexas . ut catenam indisses te internas asibilem efforment, ut praesertim sunt Cortis 3 per ventri. cales Cerebri, Papillares , Pituitaria, quaean intersertastque in collo, iugulis, faucibus, Ac in eis interea, neci ophago interspersae iunt ad Ventriculi fuit. lici fermen . dum vique, indeque ad Intestina , Pan creas. iis succis per Μesenterium , ut reliquas sileam viscerumus , praeter- plane omnium , dc subterculaneas dictas, testinalibus, quae nexu equidem inexplicabili cum fibris per glandu- paritan,& praesertini membranaeearum tem, diversim turam efformant reticularem , ut serme diis:r discerptus, xerim , aliud non esse humanum torpus ,ro varietate exceptis ossibus , quam mactam , eleganiner qua tran. temque compagem glandularum, fibrarum spumescit , filo consumptam, extructam, dc interteriam. xcrementa , Quare, qui haec in humano corpore consideisi ulto magis, inverit, plane perdiscet, qua ratione Hi p. ora ejus lo- l pocrates dixerit partes omnes inter se mu4- Quod autem hie Interpretes opinantur de spumae generatione , ab mrercluso ae se in liquoribus vel motu ex aggeratis, vescalore ebullientibus, verum quidem est in iis, quae extra corpus sunt, quibus aer intermisceri potest at eum humoribus petemporis vasa discurrentibus, quomodo um

quam externus aer commiscerι queat, non

bene liquet, nee rationabiliter sibi qui per.

suadebit, tum vix is pulmonis trachmiasistas porro ipsum sibi lysi iuris , ae iis et .

ivbeat; quantobrem, quod GalenuFis comm. ex is dem est ostrum es r finitiuν --ed et i futuosum spiritum , -m humor ι tem babet μου , metuas parier .eommiseerur' vehemotem babentem motum, itemque inferor, ae supernar : ω ν quia inaequalem , isa quod 1 e inrumpitur m ηδm m partem ornras arteriam mais pituitam frangit in multas partes 3 pam ascere velit, eorum corpus affectionem senavas spumam progignere , verisimilius apta- tier, qua cumque randem ea fu/rit , Rr bitur. ermentantibus in seipsis humoribus iu-lpterea quod min-a comorit pura omnia ter seinvicem inommistis, ut mox est expinibaber, ροαcumquν maxima, cn. Hee situm , cum sermentatio ad localem etiam Hippocrates . motum paritum heterogenearum seipsas

subigentium , perquam optime reducatur. Λ PILOR Is Μ us X XYI. Caeterum adhuc si a Capite pituitosus vel lymphicus humor non demat, ut ex longo Pasi cumque febriertavribus in ariris fam

itinere , dc caeterorum succorum commi-sthme. agitari queat, dc spumosus fiat la. tis tamen erit si ex confluxu solum praedi. ctorum humorum inter se invicem semente. Rentium commotio talis habeatur , ut eaerementa spumescant , adeoque indicent, a I lstiamina veluti farma crassur , lavam tritudinem fore significar.

193쪽

et r

ibi de his, quae ad seMes pertinent, sermo i redigente glutinosam sanguinis iubstantiam,

habeatur, sed quoniam Nobis nuspiam cu- quam reficere dissicillimum est , & aeterae fuit aphorii morum connexionem exqui- ac corruptivum ejusinodi venenum retu ' . L rdere, ac debellare, pene impossibile ι --

de tandem satiscente corde , animal peri

A PHORISMus XXXII.

Tere, aut veluti necessariam in hoc opere investigare , propterea parum intererit , quo loco sit hic adjiciendus, modo senten. tiae utilitatem, veritatemque laerimus asse

urinarum sedimenta hic considerans Hippocrates in febrientibus , dijudicat ex illis tuturas chronicas, ac diuturnas febres , si farinae crassiori, vel furfuraceae si mile quid

reserant . Sunt enim tedimenta in urinis repurgamenta eorum , quae e circulante san. guine in visceribus deponuntur, atque cum sero urinario ad sitra tubulorum renalium amandantur, ostenduntque propterea quid quid in sanguine, Oe visceribus , praesertim imi ventris superabundat, atque uti inutile secemitur, ac repurgatur . Quoniam vero febres eum longae futurae sunt, a crassis, len. is, tartareis, atque acidis succis progenitae foveantur , & hi diuturno plane tempore egent, ut dissolvantur, attenuentur, ac te Ponantur , per sermentationem in se ipsis promotam ἔ proinde fit , ut cum ejusinodi humores praevalent, longas quoque aegritu-nes excitent quandoquidem hi non alio

promptius deduci solent, quam ad Renes, quo superabundantes in languine. & visceribus humores fermentis eorumdem subacti, ct secreti, simul eum sero urinario trante tantur , ac deponuntur , di actione inter seipsos inita , acidum illorum. a sale urinoso a lyalino iubigitur , unde praecipitatio succedit cum depositione partium tartarearum, di crassiorum . quae iandum matulae petentes sedimentum urinarium essiciunt farinae classiori simile ι quamobrem eum istud inurinis eomparet , indicio est crassos, tartareos , acidosque suteos in corpore praevalere . qui sebrim isventes , illam signis scant druturnam , di chronicam laturam Caererum tunc solum sedimenta istiusmodi sarinae crassiori si ivilia morbi longitudinem indicabunt , eum intra sanguinis vel coagulati, vel dissoluti vitium , accidunt,

a sola scilicet crassioris lymphae , vel glutinosi seri abundantia ; at vero si cum aliis pravis lymptomatibus coniungratur , mali moris in anguine vitium attestantibus, nedum mala erunt , sed etiam lethalia , ut contigit Sileno, de qui in Dealeis horto deis es-ebat , ut bene nic advertit Galenus 3 quoniam tunc non a multitudine. aut cras sitie humo ium dependent, sed a veneno dissolvente, de lua acritate veluti in cinerem suibat autem in arιπιι biliosa sedimina , aesum e tenues sunt, acutum mre

tam ian eant. ἰR Phorismus hic contrapositus videturo praecedenti , quoniam sicut in illo

l. lauimenta suriaracea , vel farinaeea, ve luti a pituitosis succis pendentia , chronicam , dc longam aegritudinem portenderedusta sunt 3 ita in hoc a sed i mentis suspe sis , dc elatis , utpote a biliosis humoriabus exortis , acutus morbus praedicitur Idc quamvis in priori , attenta potius vudeatur ledimenti substantia ,.atque condi tio ι in hoc vero locus , dc positus e Ndem , si res tamen ipsa intimius pensite tur , idem omnino in utrasque , iub di versa licet consideratione, perpensem ani madvertemus, cum ea , quae farinae cras sioris similitudinem reserunt , iundum potant , quae vero biliosa sunt in altum attolluntur 3 unde sediminis substantia in praecedenti aphorismo considerata reipsae venit cum situ hic memorato. Naturalis equidem sediminis positus inurinis. ut salubritatis indicium sit, medius plane esse debet inter sublimem , & inmmum , cum is proprie pertineat ad hy stasim , quam tantopere Medici in urio rum inspectionibus deiiderant, eo quod pestractam , ablaturumque in operibus Natu. raee coctionem ι secretionemque demon. stret , quae mediocriter incrassando proce

dere dicitur . . P . . .

At vero variat plerumque sedimentum a Conditione varia humoris concoquendi Iaut secernendi; unde qui crassus, α lentus est, licet Naturae concoquenti , ac exper lenti subiiciatur, imum temper tuo pondere in urina locum petit, tenuis vero in altum effertur, dc eo magis, quo urina ipsa mul. to sale satura est ι quo sane pacto gallinaηctum ovum experimur taleatino aqua sedita repleto , sursum magis , vel deorsua tendere , prout pauco vel multo sale ma rino imbuta illa suerit. εν Quoniam vero sedimina biliosa , prae c. teras tenuiora sunt, ut ex ad verso a plegma

194쪽

Aphorismus

Hela , & emdis humoribus procedentia cras fiora , & compactiora 3 proinde fit, ut illa

larium attollantur, haec deprimantur , &iundum matulae petant: etenim Illa volaniatis sulsuris, ista acidi coagulantis conditi nem participant. Adjecit inluper Hippocrates biliosis nisce 1 ediminibus, aliam inurinis conditionem , ut superne tenues sint rquae verba , cui aptanda sint, non satis liquet e re quidem non iediminibus , quae cum, biliosa dicantur, plane temaja quoque, ut dictum , esse debent: neque urinis , qu niam haudquaquam videntur posse simul esse biliosae, α tenues, Praeterrim Iuxta exinpositionem Galeni, qui tenues arbitratur ex mente Hippocratis intelligendas perpetuo aquosas esse. Uerum rationabilius illa tongruent urinis ipsis, tum secundum propriam Aibstantiam serosam consideratis, tum secundum earumdem contenta, graece hypinflases; quoniam in ejusmodi casibus, ut acutiem morbi incident . praeter sedimentum bilosum , luperne tenues quoque esse solent ιhac enim ratione , neque multitudinem , neque crassitiem , aut oleo statem bilis fi-gnificant 1 quippe fieri adhuc potest , ut

cum sediminibus biliosis, urinarum substantia undequaque crassa , ct flavo colore plurimum tincta copuletur, at veris, ut brevitatem , & acutiem morbi praenuncient , tanto humore flavo tinctae , ac saturae esse non debent, ut pene ictericae videantur , cum multitudo, crassities, oc oleolitas ejusdem longitudinem potius praesignaret. Αttamen nec omnino tenues, seu decoloratae esse debent 3 ita enim malae quoque forent,

ob symptomatum , dc signorum disparitatem , sed lisperne solum, hoc est ea parte,

qua sediminibus supernatant, ET Per comparationem ad insernam eam ea partem, qua coloratiores , opaciores, crastioresque erunt. Qua sane ratione salino-sulphureus humor illas tingens, nedum tenuis, sed ei. iam modicus designatur, qui propterea cito concoqui, secerni, atque expurgari possit, unde pol modum morbi acuties, dc brevitas . Quod si sortasse tenuitas urinarum talis fit, ut flammeam conditionem reserat, &illas reddat, quales alibi Hippocrates pellucidas appellavit , tum sane non solum acuistus , sed etiam peracutus ..ec valide pericu-tolus praesigna buur, veluti ici delirantibus, ac phreneticis, detenta nimirum parte saliis no sulphurea crassiori, atq te alicubi in partibus principalibus haerente. Uerum Galeianus in commentario superne tenues non ad

XXIII. 193

voluerit eas tenues intelligendas lare inter initia, & cum nondum coctio in illis

relucere conspicitur, quoniam inter initia . morborum omnia cruda lunt , adeoque tenuia , oc coctio, ut dictum , incrassando

procedit: At vero in eum, more tuo, acriter invehitur Cardanus , quem adeat , qui velit, cum id nostra nunc non intersita

ΑPHORISMUS XXXIII.

- . e . . .

Iud eumque urinae draussae sunt , iit turbatio forare in corpore M.

Ouod antea de urinarum sediminibus,

nune de iisdem in universum secundum totam substantiam , & Contenta, coninsideratis , sermonem subjicit, aitque divulsas urinas sortem , seu vehementem tu bationem in.corpore lifinificare.

Quid vero pro divulsis intelligat, licet

Galenus in commentarιo dubitare videa

tur , si tamen perpendantur, quae ipsemet Hippocrates aliis in locis adnotavit , Acin Epidemiorum aegrotantibus cibi erva II. meminit , proculdubio minime ambiget . divulsas , distractasque urinas dici , qum sive in substantia serosa , sive in tonte iis , sive in utrisque sibi non cohaerent ,

5c inaequales , inconstantesque observantur, Ac modo tenues, modo crassae, nunc uno, nunc alio coloro tinctae, Ac sedimenta disiuncta sursum deorsum , aut ad latera , magis, minusve, concocta reserunt. vel eodem tempore , vel diveris , quemadmodum in Pniliseo. in Pythione, ux re Philini, aliisque.

Quamquam autem indicia ex urinis d sumpta non raro sallacia sint, cum pleraeque malae creditae, quibusdam consuetae sint, de

naturales, imo variata in aetatibus, constitutione , victus ratione, exercitatione , aliisque laepenumero etiam variae esse solent, &pro re nata etiam nune bonae , nunc malae, nisi peculiares adhue viscerum , praesertim naturalium, affectiones , specialiter quoque illas permutent, ut in hypocondriacis p insimum , vade dubiae prorius conjecturae deducantur ι attenta nihilominus aequabili corporis constitutione , ac nihιlum praeterea

permutata in suis ductibus urina , quae a se- rosa sanguinis parte, oc a lympha Docedere putatur, proculdubio fidelius iudicabit , quae in vasis languiferis gesta sunt , aut indutibus reliquis ciai P iris, quos Per vadiis quamobrem visceribus, ac ductibus omnibus ia in naturali habitudine candi stitutis,

195쪽

Ipa Liber Septimus.

stitutis, quandocumque urinae divulsae, atque in suis partibus contentis discerptae comis Parent, ingentem in sanguine commotionem attestantur. Tunc enim sic affectae, ac distractae minguntur, cum inaequaliter partes inutiles a sanguine secernibiles, & fermentationi subjectae, non totae simul repurgantur , sed prout a puriori parte sanguinis, tractu temporis secedunt, quare interrupti minutiles illae impuritates in urinis observantur magis, minusve concoctaeἐ& compactae, quo aliae ab aliis melius per sermentationem iubactae fuerint. Enimodi itaque in urinis varietates indicant sortem vehementemque in sanguine commotionem, per quam partes inutiles ab utilibus sejungi neceste est, neque enim aliter istae ab invicem luccedunt. &separantur , qtiam per fermentationem in praecipitationem desinentem , quemadmindum experimur in musto dolis in luto. Reacte ergo Hippocrates ab illorum sedimentis apparentibus distractis, ac divulsis, veheis

mentem in corpore turbationem c licit.Uerumtamen commotio haec, ct turbatio non raro etiam fieri solet in hypocondriis, cael risque visceribus naturalibus , e quibus saepe urina per compendiarios meatus educitur,ut alias ostendimus ι eum iam satis Anato me compertum sit, adhuc breviori itinere uri-nς materiam in renes percolari,ut propterea peculiares horum viscerum affectiones indicare soleat, ut de hypocondriacis dictum

quamobrem non immerito Hippocrates inde sinite dixit . fortem in eorpora turbationem fieri, comprehendens sub nomine corporis omnem,& quamcumque eiusdem cavitatem,ubi fermentatio, dc heterogeneorum succorum

commistio, de exagitatio haberi potest.

A PHORISMUS XXXIV.

Iaibus in urinarum summo bullae infident , morbum renatem . si longum risi ant. Ruit & in hoc aphorismo longi, & re-

natis morbi prognosticum Hippocrates ab his , quae urinis insident, cujusmodi sunt bullae parum differentes a spuma , nisi quod haec consertiorem , ted humiliorem inclusi halitus elationem in materia crassiori, illae veluti a materia haerente quidem , sed magis expansibili sublimiorem latioremque tumefactionem reserunt, non tamen adeo arcte inter se connexam et insident autem istae urinis, cum in mictione sal universum , veluti ammoniacum volatile sali acido lymphico, de sero urinario com milium, mutua vicissim actione in tenues halitus elevantur, qui quoadusque extricari nequeunt a parte phlegmatica urinarum, supernatantes bullas ,&perdurantes excitant 1 at vero postquam iuinterno nisu, atque adigentis externi aeris impulsu extenuantur, rarefiunt, di discerpuntur, statim ditatuuntur, &evanescunt. Cum igitur hae insidentes urinis apparent. Renalem morbum significant ι quoniam a guunt porulos, tubulosque renum , ac e

rumdem filamenta in pelvim desinentia . anfractuosa , & implexa evasisse , ut pr

inde non tam prompte transcolare sinant serum urinarium suo sale imbutum, a tartareis , acidis , viscosisque succis , per eas partes derivantibus ι unde facile, procedente tempore , tubuli ipsi , & cavum renum in sarciri possint . & gravia calculorum , obstructionum , tumorum , aliorumque similium accidentium incommoda,ipsis inserre, si praesertim praeter bullas isdimentum illae reserant sabulosum , crassum , dc seculentum . Ab his enim plane constat aegritudinem Renalem suturam longam, siquidem

vitio crassorum humorum excitatae aegritu

dines longae sunt, & praesertim si acorem illi , ut plerumque fieri solet, simul una

contraxerint , quo crassities , & aciditas

humorum dissiculter subigitur , di cedit .

9uibus autem summum est pingue , O

e fertum , iis renum dolor , os morbu esse acutus figmficatur.

O Uod dixit de bullis insidentibus, nun

de superficie eiusdem urinae pingui .

c conserta pronunciat 3 sed multo graviusquam antea, quippe exinde ait non longum, ted a tum morbum Renum significari. Λpparet autem summa urinae superficies pinguis , ab adiposa alicujus partis lubstantia dissoluta, & liquefacta ι atqui haec non tam

ingenti , exurentique calori renum , alia rumve partium circumstantium tribuenda est, ut Interpretes existimant . quam sali erodenti, ac exolventi per eas partes, cum laro urinario transcalato, quod etsi adipem ipsum jam concretum minime diluat , aae corrodat, si tamen glutinosam lubitantiam

alimentorum abradat, atque exolrat, Pa

terit quoque adi potam urinam reddere, ociecundum superficiem pinguesacere , tali iod plerumque fieri solet in sebribus aestu

s, aut inflammatoriis ι quamobrem acutu morbuet ex mae significatur. Nedum autem

196쪽

Aphorismus XXXVI. Is

pingue, sed etiam tonsertum, coactum , &concretum esse oportere adjicitur, ut nimirum non oleolum, aut guttis adipis conspersum urinae summum intelligatur, quo scilicet compacta substantia sit ex partibus excerpta. At vero falluntur, qui putant acutum morbum hic ab Hippocrate notatum Renibus ipsis insidere, cum is universaliter,

atque indefinite in amorismo recenseatur, ut etiam e quibuscumque partibus, imo e toto corpore pendere possit I Renibus autem solus dolor adscribatur, qui plane tum ab acum morbo cum sebre conjuncto, tum etiam ab urina erodente , multoque aeri sale, vim

habente pungendi , di partium nexum solvendi , imbuta provenit. Hinc hallucinatos eos existimaverim , qui ut Galenus in

commentario recenset , pro nephriticis , phreneticos morbos expotuerunt, coarctantes Hippocratis dictum adhuc unum dumtaxat particularem affectum , & quidem a renibus remotissimum φ cum tamen urinae , &urinarum contenta , si umquam probabilius quid significant , plane Renum , & Uesicae assectiones specialius ostendunt, ut cunctis

notum . Quod si concretus adeps totus simul in urinis excernatur , nec iteratis vicibus appareat, ut consertim potius exeat, quam

Consertum, coacervatumque , tunc Pr-cto a renibus, & partibus circumstantibus specialiter prodibit, eadem penitus de causa , ab acri scilicet , erodentique humore

salio cum urinis excreto, vim habente reis

secandi, & abradendi. Unde autem frustulum adipis, vel adeps

ipse liquatus , deindeque in renibus concretus prodeat, non bene ex Anatome ab Interpretibus explicatur, quippe ex illa constat Renum in substantiam in seipsa consideratam adipolam non esse, & eanaliculos in epis pelvim desinentes, membranolos, fi-brosos, ae duriusculos esse, ut nec tamen facile erodi, nec erosos adipem aemulari , sed potius strigmenta membranacea , vel fi- lamentosa. Adeps autem , quo Renes circumvallantur , licet multus sit, & undequaque illos eircumambiat, haudquaquam tamen in ejus substantiam, aut cavitatem patet ; unde etiamsi liquetur, vel abscindatur, nullatenus potest in Renum pelvim deduci, ec per urinas ex purgari; quamobrem difficile .dmodum videtur, viam invenire, qua ipse Perduci, & eum urina permisceri queat, ut

spoponatans in eadem compareat. Hinc Uerisimilius ex stimaverim, adipem in urinis

.pparentem , vel glutinosa sanguinis portione prodire i vel e glandulis atra bilariis,& luccentutiatis dictis, quae eon tensum cum

renibus ineunt, illuc guttatim deduci , aedeinde vel in renum pelvi, vel in vesicae cavo concrescere, & frullulum adipis auraula ri . Sed fieri quoque potest , ut male affectis renibus phlogosi , inflammatione, rumore, tam in suis porulis amplificentur, dc hient, ut possint attenuati, liquatique, saltem ex parte circumambientis adipis subitantiam

excipere , atque in pelvim deducere, attenta praeter tim Recentiorum Anatomicorum obis tervatione , qua universa renum substantia

resertur innumeris tubulis pervia, ac fibris glandulisque quaquaversum intertexta, qua ad pelvim undequaque patulam desinant.

A PHORISMUS XXXVI.

Iuibus autem morbo renati laborantiburpνaecdia accidunt figua , doloresque Or ea spinae musculos 1runt : siquidem eirca loca exteriora fiant, abstellus quoque exterius futuros expecta r si vero dolores

magar eirca loca interiora fiant , etiam

abscessus expecta futuros interius. O Uae hactenus ab urinis deduxerat,nunca doloribus posticam renum partem occupantibus alia praesagit, di quidem suturum abscessum ad interiora, vel exteri ra lumborum , prout illi internas, vel externas partes magis obsederint, aut perva-derint: Et quidem , quoniam Renes ad eas

partes siti sunt, quae lumbos, & lumbares

musculos respiciunt, non raro proinde acclindit, ut dolor unius partis, alterius dolorem mentiatur, di aliquando dolores lumborum,& musculorum, tum ad spinam, tum ad abdomen pertinentium , praesertim cum tumefacti, ac inflammati fuerint, nephritidem reseranti & e converso, attentis solummodo situ, & doloris qualitate, quandoquidem se quoque deceptum fatetur Gai nus in intemoscendo colico a nephritico dolore , ob earumdem partium vicinitatem;

quin & dolor renum facillime cum lumbis

communicat, quemadmodum experimentis innotescit, & edocet etiam Hippocrates M. de internis affectroni Ir quamobrem pleriisque crediti nephritidem passi, inventi sunt subii se abstinum in musculis lumborum , ut de quodam Medico Pisano fatetur Mercuri lis , & in quibusdani aliis obserUatum me.

morat Borietus, quamquam dolor in his, atque doloris sedes omnino disserentes sint. Accuratius igitur hic Hippo rates animad- v. Hipp

ertit, quibus iamdiu morbo Renali labo- , et g

197쪽

rantibus praedicta accidunt signaci & ex urinis, earumque contentis , nihilum levantur . doloresque ad spinae musculos protenduntur, facile fore, ut circa ea loca abscesisus fiant, interius, vel exterius, prodituri, I rout ad interiores, vel exteriores partes fl-ivergere videbuntur. Fiunt autem, Perdurantque tamdiu ejusmodi dolores ab humoribus ad eas partes transfluxis, & non raro etiam paulatina congestione concretis, quamdiu nec exolvi , nec per renes , aut ureteres ad vesicam, nec per alios ductus

ad alvum transferri, & evacuari possint, iud in tumorem , & abicessum coacerventur, unde si renum substantiam , aut alias

cireum jacentes partes cum renibus consentientes occupaverint, ac sermendatione ,

suppurationeque sensim inducta, fluidiores redditi fuerint , alio tandem decumbent, atque Natura tamen existente valida per

diruptionem, atque evacuationem aliquam

is prodeant , si vero lumbares musculos pertingant, ad extimas rerum partes in illis abicessus fiet: procurante interea Natura , qua portae data pollit illos exonerare. Haec autem praeter antedicta comitabuntur febres suppuratoriae vocatae , manifesta in lumbis elato , ac tumefactio, itemque rubor, ac

dolor , tactu longe sensibilior, quibus prudens, ac diligens Μedicus, pro re nata , congruis remediis, vel interne, vel externe admi stratis opportune opitulabitur.

Iuleamque evoment sanguis m , si fine febre quidem salutare et si vero cum si

bre , malum . Curare vero aerebis , istrefrigerantalus.

V Erbum evomere , quamquam alibi

videatur latiori significatione ab Hippocrate usurpatum pro quacumque sanguinis per os rejectione; hic nihilominus stricte sumptum audiendum est pro ea dumtaxat , quae e ventriculo procedit, cujus actio specialis eli vomere .. Eos igitur hoc loco considerat Hippocrates, qui sanguinem evomunt, idest ev ventriculo sanguinem cructant, te

clusi iis, qui vel e pectore , vel e capite illum expuunt; quippe haud facile foret se-bre eκemptos eos inveniri, qui sanguinem tussi, atque ex pectore egerunt, saltem procedente tempore excretionis , vel ratione ipsius sanguinis multo antea male aflecti,

aut postea alicubi stagnantis, dc su purati ;qui vero simplici excreatione e faucibus, aliisque adjacentibus partibus illum expinrat,

veluti rem nimis levem patientes, haud quaquam videntur lub tanta Aphor isticae sententiae contemplatione comprehenti ;longe admodum ab Hippocratis proposto, qui res graves , dc notatu dignas i lummodo in aphori finos redegit Sed unde est , quod alibi lib. q. apbor.2

seripierit: sanguinem, qua eumque is fit,

supraferri malam, hic vero , saltem sine sebre, salutare esse dicat Uerum compa. rate locutum animadvertet, qui distinguet , ibi contulisse supernam cum inferna sangui

nis evacuatione : hic vero modum expurgationis ejusdem , vomitu ne, an tussiue unda

locus etiam valde differens conjici possit sanguinis reject i : si quidem ab his iunge gravio

ra , vel mitiora imminent mala , adeoque praelagia itidem deducuntur periculosiora , vel tutiora . Equidem sanguinem evacuari, nunquam bonum, quia talis evacuatio ethde genere eorum, quae nunquam debent excerni . Facta autem comparatione, si aliquando ipsum egeri contingat , peius est tu. pra , quam infra evacuari ι ex illis vero , quae per supernas partes accidunt, sanguinis

evacuationes, minus malum est vomitu ,

gravius plane tum , levissinum simplicε screatu illum reiectari, quoniam hic ex ore, dc faucibus, ille ex ventriculo, medius inter utrosque e pectore , aut pulmone proditis Quoniam vero adhuc , qui sanguis vomitu elicitur magis, vel minus malus esse s

let, hinc Hippocrates ab adjuncta febre illum distri minandum edocet; & quidem sine sebre salutarem , cum sebre vero malum esse ait 3 Atqui salutarem, hic subaudire deiscet , non quod prosit. aut salutem inserat, Ied quod in siautem facile terminetur ι nia

etiam dicere velis, salutarem esse , quoniam exoneratur Natura sanguine illo, qui extra, vasa si stagnaret, vitae periculum asserret,&fortas Iis etiam mortem 3 quippe sanguis non tam obest egestus, quam cum extra vasa alicubi haerens coagulatur , ct corrumpitur. Cur autem salutaris dicatur, qui sine febre accidit, contra vero, qui cum sebre fit,

ratio facillime deducetur, quia cum febre junctus vitium in sanguine arguit, quia salsa acritate venas, aut arterias erodat, dc

sibi exitum saeiat 1 cumque non tam facile sit vitium illiusmodi a sangui Me delere, a

que erosa vasa conglutinare , propterea malus omni ex parte existimandus est, attenta praeter tim ventriculi structura membranacea, quae corrosa difficillime resare iturin si

aliunde sangpis ille erodeat, atque in veru

198쪽

Aphorismus XXXVII f.

triculum exoneretur, adhuc malum praenunc iat, veluti signurn labefactati, aut ex Iuli visceris , insectique languinis . Contra vero; sine sebre excretus sanguis , non tam malus est, quin potius in salutem facile terminantur, cum citra sui vitium prodeat. &per solam, ut dicunt, anastomosim, aperistis, dilatatisque osculis arteriarum , aut v narum , quae plerumque sponte sua corrugari , dc couniri solent , praesertim si aliundeis e luat, quam e ventriculi cava : qua sane ratione evenit, quamobrem salutaris diei etiam possit, inducto in viscere ipso male affecto levamine, quod neutiquam haberetur , nisi per vomitum sanguis luisset excretus: id quod tamen adhuc accideret, si per

alvum deponeretur, ut alias ostensum.

Nedum autem consistit Hippocrates in vomitus sanguinei prognostico , sed metho. dum quoque adjicit eumdem curandi , indicatione nimirum sumpta ab eiusdem exitu , qui plane, tum ratione ipsiusmet sanguinis excreti , tum etiam partis laborantis , dc

evomentis, longe urgentior videtur Letiam.

si febris adiungatur , quae saepenumero symptomatica ut dicitur esse lolet. omisit

autem indicationem a febre desumptam, vel quod non semper eum sanguinis vomitu cinpuletur , vel quod secundo loco consideranda sit, de sublequenti temporo, eoque lonsiori adimplenda , quae nimirum directa sit ad vitium sanguinis adimendum 4 vel quod demum, edomito sanguinis fluxu, ip-ia sponte sua sit desitura, repurgante interea, quod alienum io languine ell, Natura, Per co venientia corporis secernicula ,

quoties sanguis opportunis remediis ero pie coinuerit. Haec autem fore subdit , acerba , seu astringentia , & refrigerantia, quae scilicet simul una Oscilla venarum,& arteriarum agglutinet, fibrosam glutin lamque sanguinis portionem figant, & coarctent, ac denique sanguinem ipsum tem-

Perent , atque in suo motu aliquantulum re--rentur : quorum silva magna est apud Practicoso praecellunt autem , quae ex chalybe , ec vitriolo consecta sunt, cum succis plantarum , bistortae , centinodii , pyrolae,

aliarumque . Caeterum vomitus sanguineus

eum sebre ab interna inflammatione nulluserit, vel simul una purulentus ob Iervabitur, si nimirum dirupta , ulcerataque illa suerit: adeoque non multo postea lethalis. Erit tamen summopere advertendum 'aen non sanguis e venis, aut ab arteriis egres- us, atque conversus in grumos, ventriculi cavum Occupet; tunc enim acerba ista ,

γοαPop. vid. Tom. lv. 'atque astringentia medicamenta haudqua quam iurent administranda ι quippe qum

magis concretum sanguinem coagularent , ac figerent, quin imo communicato inde iuli acore , non solum in sermentationem eumdem adigerem praeternaturalem , sed etiam infractis, depravatisque succis ventriculi digestivis, ventriculum ipsum Iabefactarent, dc chylosim impense admodum

vitiarent ι quamobrem expediet, tum priamum concretum sanguinem dissolvere, de educere . postmodum oscula venarum , aut arteriarum occludere, dc coarctare . Conjiciemus autem de grumis ventriculum occupantibus a pondere , saxitate , anxietate ,

de citatum fastidio , sicut etiam ab assiduo vomendi conatu, aliisque symptomatibus epigas ricam regionem molellantibus. Uerumtamen utramque paginam adimplebit mistura illa Sylviana ad vomitum lau-guineum complacendum Peropportuna . praeter alia plurima dissolventia ex testaceis potissimum petita. Λtqui haec convenietat solum in anastomosi, dg in simplici reseratione vasorum 3 etenim in erosione, aut utincere alia omnino differentia essent adhibenda , ut propterea hic arguere liceat, Hippocra em non alium sanguinis exitum memorasse, quam ex ista aperitione venarum, dc arteriarum, ut dictum. Adnotare insuper co venit, quanam ex

parte probabilius suspicari fas ut languinem

prodire, num scilicet eκ ipsemet ventriculo, aut gula, an potius ex inferioribus, aut collateralibus visceribus, etenim pro earumdem partium varietate ad hibere quoque convenit varia, eaque speciali ora medicame ta , sine ipsius ventriculi incommodo, qui non nisi ex consensu illarum sanguine oppletur, atque ad vomendum lacellitur. Haec autem facile erit internoscere ex eor ulnaret viscerum assectorum laesione , tumore , d lore, excreti sanguinis quantitate , a qua

litate, aliisqueJymptomatibus adjunctis, de

causis praegressis , de quibus latius in praxi. Postremo vomitus languinis ex dirupto Aneurismate , adhuc sine sebre lethalis est , quin imo momento temporis interimit, ut pluries observatum.

ΑPHORISMUS XXX VIII.

Destillationes in Hatrem I griorem suppura atur intra viginti Her.

uid nomine distillationum hie intelliis sat Hippodrates ,hallucinatos plerosqιN I video,

199쪽

Liber Septimus.

video, qui putant pituitosos humores in Ceis rebro collectos sensim per glandulam pituitariam dictam , in os, & guttur irruere, ac postea per tracheam delabi in pectus, de pulmonem ι ubi si diutius detineantur, sedire, quia per tussim, re anacathar sim educi

non potuerunt, putrefiunt, & in pus v. rum , vel aliud sequi pollens commutantur: quamobrem distillationes hi ad caiar- rhos revocant, de quibus extant versiculi

illi Isi fluat ad pectur, dicatur Rheama Ca

ad fauces Branebas , ad Nares esto Co

Quin insuper existimant illas potissimum

a vaporibus e visceribus naturalibus plus lusto exealefactis exoriri, qui sita tenuitate ad Cerebrum elati, ibique concreti quo pacto experimur in distillationibus arte promotis usu a lembiei ac denuo in serosos humores

redacti, sponte sua decidant in subjectas partes, & praesertim in pectus, & pulmonem

ubi , nisi cito expurgentur , maturationi subjiciantur, & suppurentur, ac proinde spurium empyema progignant, de quo hic

Hippocrates. At haec recentioribus non arrisere, quippe qui figmenta dicunt, quae de viscerum naturalium excalefactione illi commenti sunt,deque attenuatione, evaporatione, & concretione humorum, eum & nec vias , per quas efferantur, nec meatus, per quos in pectus decumbant, patentes, hactenus Anatome detegere potuerit; qua mohrem ad vasa lymphatica opportunius confugere eoacti sunt , veluti, quae majorem consensum cum partibus inserioribus, tum gutturis, eum pectoris habere conspiciuntur. Uerum adhue mihi superest animadvertendum, 1 Blere in gravedinibus Cerebrum exonerati per corticales suas glandulas in nares, aures, collum , Onsllas, eaeterasque per guttur, & fauces dispertas I unde multoties a iuuenter serositates illae expurgantur , & quandoque etiam rau-cedines , anginae , tu sies , aliaeque affectiones exoriuntur ἔ quamobrem verisimile adis

modum eli per consentientes glandulas possiecerebrum , saltem secundum exteriorem ambitum humoribus gravatum , in sublectas partes exonerari, scet ductus, per quos illi deseruntur, lymphatici esse soleant, quorum interest exuperantem lympham , ali atque humiditates referre e glandulis exceptas, atque depositas. In quem lane sensum audieniscus Hippocrates , cum dixit primo de Morbis r Pituita multa , eum eo'fersime rapite in vem rem superiorem fluxerit .

putrescit , is par evadit. Quandocumque igitur ejuscemodi hum res lymphici, aut serosi , e capite , eere broque in ventrem superiorem, sive in th racem decubitum fecerint, inquit Hippocrates, nisi cito alio deserantur, atque per urinas, vel per sudorem , exitum invenian , infra viginti dies luppurari, id est maturari, concoqui, dc puriformem conditionem adi pisci, cum revera puris naturam subire nequeant, quod non nisi a languine stagnante proficiscitur, ut alias dictum. Atqui neces-le est, eos concoqui, & maturari, ut eae.

pelli possint; si quidem coctionis beneficio

cramescunt, & impulsum per tussim a pectore susceptum sultinent, & admittunt 3 nam tenues , & fluidi cum sunt, impellenti

pectori cedunt, ae denuo in ejus cavum de labuntur, quemadmodum in liquidis omnibus impullis experimur: statuit autem vigesimum diem pro termino eiusmod i mutati nis , non quini ad illum praecise diem concoctio ista . cc maturatio perducenda sit, cum possit etiam in validioribus , di junioribus corporibus multo antea promoveri, sed quia infra hoc spatium , in Occiuis pectoris cavo, facile stagnantes humores concoqui possunt, ae deinceps ad subsequentes dies, usque ad quadragesimum, expurgari, ut de pleuriticis alias edocuerat. Verumtamen, ut ma

teria in pectore collecta reipsa maturati nem, coctionemque subeat, intra hoc spatium viginti dierum, novam aliam defluentem admittere non debet, alias concoqui ,

seu suppurari illa non posset 3 quin & nec ab inspirato frigido aere, aut ab epotis ginlidis, crudisque sorbitionibus, recrudelcevire; frigidum enim pectori inimicum est, ct coctioni ossicit, non proficit: quod prosecto plerique nulla ratione servantes, Catarrhos et si leves, in longissimum tempus protrahunt, & multoties etiam exinde empyematici fiunt.

Haud denique in calce hujus Aphorismi

omiserim , pilulas quasdam plurimum conserentes ad ejus minii destillationes repriis mendas memorare, potissimum si salsam, acremque conditionem reserant i potenter enim illas temperant , ac sistunt : consciuntur autem ex eburis maseati, seu sti-baηι , O moliebes an. P. I. myr-rbae , opii , is erori fingulorum gr. v I r.

rum f. pilulae , ad magnitudinem pila ,

quarum una sumatur tempore somni .

200쪽

Aphorismus XXXIX. & XL. - 299

AD HORIS HUS XXXI X. tarii, tristes, eogitabundi , non tamen pror-lus stupidi GL eoantur: modo immobilitas Si quis sanguinem minxerit, cyy grumos , haec cum stupiditate confunderetur, quam im βιIίωιHo urinae laboret, o dolor in- adiecit in Aphorismo Hippocrates inquiens , eiderit in imum ventrem , pectium , Ο aut si aliqua paνs eογονis Iviaa . Ex his ad auum : circa vesicam morbus esse s ergo colligere plane eit aliud , quid per ver-gnificatur ia bum δεδανει hic illum volui ita subaudie

dum , auter idem bis repeteret per diversa

DE hoe dictum satis unde quo pa- Verisimilius itaque per verbum δεμπήςcto hie iterum sit insertus, non video;Jineptitudinem , impotentiam , Melitati eum ergo locum adeat, qui velitis ciem , seu trepidationem interpretabimur , quae certe accidentia. sunt melancholicis s

A PHORISMUS Xta miliaria, quaeque , ut plurimum , eo idem

invadunt, & arripiunt, cumque non tam

Si tingua repente ineotimus fiat, aut ali- tum eorpulentia , aut terrestre itate , sed p qua pars corporis fluριδε et tale es m itius halitu acido, & pontica conditione, lanebolicum is , per quam lolent momento sere temporis mintestari, &stuporem, acecsta sim, seu con-ν Ictio Graeca ἀκρατὲe , qua hic utiturigelationem pati, ut in Catalepticis , pr Hippocrates m linguae vitio, ad me-lpterea non a re adjectum in Aphorismo ad-Iancholicos internoscendos, magnam sane verbium illud repente. Et quamvis Arist apud Interpretes eκeitavit dissentionem 3 teles in Hoblematibus teriptum reliquerit quippe Leonicenus ineontinentiam , Carda- melancholicos in Republica administranda . nus procacitatem, alii immobilitatem ex. l in carminibus pangendis, & in rebus phil posuerunt: Galenus vero in comment. ea masophicis extitisse optimos, hi potius medi- vult esse , quae ita infirma es, ut non pos i tando, ac scribendo , quam loquendo valem integre vocem dearticulare, aut immo- l re solent ν quin imo de melancholicis virtu-bilam , ων omnιno resolutam esse r ex his i te , prudentia, ac moribus, veluti a natu- autem, eli positionem primam solum retinet, i ra , non autem a morbo , & causa mordi commendat Mercurialis, ut proinde ver- i bosa alias sumus interpretati-hum δε--s lignificet linguam, quae dissi- l Adjectum est autem in Aphorismo reis

culter tirmatur,& quando non oportet,sista- pente, seu, subito , contractis , convulsis-tur, ob sui imbecillitatem; nam quae peni-ique musculis linguam componentibus, nontus, subdit, re toluta est , comprehendituriquidem a corpulentia humoris melanch

sub secunda Aphorismi dictione, in qua di-llici , crassi , dc tartarei , sed a qualitate

citur . aut aliqua par ι corporis fluida ; i ejusdem acida corrugante, ac figente : acia

alioquin autem idem bis repeteretur, autidum enim, quod tu eo praevalet, non ra- lingua non esset corporis Pars . in hane eam- ro Oberrans , cito cunctos meatus eorρο-

dem sententiam concesserunt reliqui, tum ris Per vadit, & nervos potissimum assicit, priores, tum posteriores Interpretes . Ue- eorumque fibras coarctat iarum Cardanus cunctos redarguentes pro in- Quod si nedum vapore, aut alitu, verum continenti lingua exponit, quae plura loqui- etiam crassilie , dc lentore, capita ,&osciutur, quam deceat, ut propterea sensum Hip-lla nervorum Obitruat, stupore, ac paralypocratis eum esse dicat , melancholicum it Isi partes assiciis quamobrem ita Αphorismo dieari . cum quis repente absurda, dc turpialdicitur , aut aliqua pars corporιs supida loquitur . Sed contra observat idem Mercu- fat ἰ liquidem acidus humor , melancholi-ν talis , ejuscemodi linguae incontinentiam , cus dictus, corpulenta exolutionem , acore seu procacitatem esse potius cujusvis alte- vero convulsionem inducit. Atque hinc et-mus insaniae indicium ι quam verae melan-liam deducitur , qua mohrem linguae incomi-choliae. Et quidem attenta humoris melan-inentia ad impotentiam , & taciturnitatem , eholici conditione i haudquaquam aceidit ,Inon vero ad loquacitatem reserenda sit, ne ut incontinenteS, ae loquaces melancholicilla ilicet Hippocratis mens in duo omnino dis.

sint, multoque minns procaces, & lubrici, parata, ac veluti opposita symptomata , ab absurda, & turpia loquentes . Sed & de lim uno , eodemque humore provenientia , deinguae immobilitate haud omnino dici potestu ducatur . Quamquam etiam fieri possit , ut Pphorismum esse intelligendum, nam etsi ab eodem acido, vitiosoque humore deg melancholici taciturni plerumque sint, sol, neralo, ac vellicante fibrys nervorum , non .. - N solum,

SEARCH

MENU NAVIGATION