장음표시 사용
51쪽
cibo,potu:i factedis, ut coditione viis libera: hilar
paru anxia,cu exercitatione tepestiua ct moderata, ct sono mediocri,aut paulo' logiore:in educedis, vacuatione saguinis spolina, Vel medica, intermissa. Lac optimuiri bene coquatur nutrit abunde & succos bonos gignit:quansi id teperatu no est,et ab animali temperato.b am in glandulis mammarum natura exanguibus,ob id frigidioribus eluti, recrudatur:&sit medium inter pituitam di sanguinem ,ex quo procreatum est:sanguini tamen quam pituitae propinquius,sed tanto' sanguine frigidius: quanto
sandulae illae hepate sunt frigidiores. 'anis silignites,& proximus illi semidalites bene sermentatus,modice salsus,probe' pistus,coctus mediocriter in clibano. Suum aetate forentium,aut etiam adolescentum exercitatorum,& pabulis doneis nutritorum caro elixa optime' in Ventriculo percocta. Huic propinquus sanguis suum eorundem,& hepar praecipue' ficatum,nutrito scilicet porco sicubus.His accense vervecum aetate forentium, pabulo sicco nutritorii carnem:&uitulorum,& capreolorum, di adolescentium cuniculorum,lepusculorum,ceruorum & ali rum eius generis nondum per aetatem siccatorum immodice . Volatilita 1 aere puro dc libero exercitatoru, & bene educatorum caro:ut gallinae,sallinaceorum,phasianorum,perdicum, attagenum , id est, stancolinorum adolescentum, columbarum, turdorum, turturum , merularum, passerum,& auicularum syl- uestrium , ct campestrium:ut alaudarum, coturni-
52쪽
Niorum quoque animalium, tota substantia per experientiam cognita, nobis familiarium carnes molles,simul & friabiles,seu lentoris expertes. Vinum rubrum, subcrassum, multo sanguini gugnendo est aptissimumrcum minima Meat mutatione,ut sanguis fiat. maiore tamen quam igneum Et medium calore & consistentia. Quin & cibus omnis succum crassum & lentum gugnens , bonum quoque & diuturnum sanguinem generat: si probe' in ventriculo & hepate coquatur. Si vero' non recte' coquatur, obstruit, se putresint,sic fitilla plurimum & diu nutrit. Sanguinis largi ris signa, praeter dictas nuper causas. Sanguinis dulcis prompta reiectio per deiectiones, haemorrhoidas,mentes, urinas,sputa, nares:& facilitas tolerandi etiam multam haemorrhagiam. Tensio uasorum omnium plenorum etiam in oculis manifesta : pyrripuer calfacto corpore maxime'. Calor cutis totvi landus,mitis,halituosus: uenae mitem prominentes & liuidae,sanguinis crassi & pici liquidae similis, in suppressis niensibus, copiam
indicant,Galen .commentar. 3 .in 6.epidem. Quibus item exercitatis aut aliter calfactis uires sunt mediocres,& sanguis bonus, corpus rubescit: quibus uerae imbecillae,& sanguis uitiosus,pallescit corpus auxliuescit.Gal.comment.3.ln.6.epidi. Pruritus,quo loco est aliquado secta uena. Carnosii corpus sine multo adipe: lib. 2. temperameto ru.Multi tame summe graciles nimitu habent sanguinem.Galcoment. 3 .in 6.epid.& aph. 4. lib. a.Graciles, in uenis, & arteriis multum habent sanguinem . & spiritum ;& calorem natiuum, sed ob carnis paenuriam causis exter nis expositi, calfacietibus, refrigerantibus quassantibus minus uitales quam bene carnosi. Color facies .i B ii Scorpo-
53쪽
sus,inpediuorus , libidinosus. De Pituita. γα δε ἰγμα contra' etymologiς rationem,est pituie I ta seu omnis humor in nobis frigidus humidus .Eius differentiae sunt tres,a sapore ea ex ruentibus percepto appellatae:dulcis que minimum frigida est: ut saporis dulcis natura ostendit) acida, salsa.Sub acida autem comprehenditur humor crudus seu pituita,Praxagorae vitrea ob id dicta, quod vitro sese sit calore & consistentia similis.Nobis autem rectius albuminea vocatur:quo d albumen ressit omnibus nota & eius consistentiam,calorem,sacultatem retineat:haec pituitς species,cum vitrum fusum paucius videre contingat,& mox a frigido coaguletur:&dum est susum,sit causticum .Humor vero' hic cruduc omnino stigidissimus est,& crassus:&mora in nobis doga,lentus: graveolensque euaditerunc puri tam similis ut aegre' in purulentis auribus& deiectionibus de urinis a vero pure separari possit. ob id etiam tunc puris appellatione veniat.Hic humor colicum dolorem Galeno excitauit, terebello
perforanti, aut palo impacto similem frigidum
enim continuum soluit diuellendo aut nephritico: quia e regione renum vexabat colum sed vi olei ru- tacet clystere iniecti excretus,adhuc frigidus sentis batur.Hic humor per partes sentientes motus, tan- tu horrorem sine febre excitat in mulieribus sepe uictu inordinato utentibus, & in viris crapulosis Sebriosis.Si vero' moueatur & moderate putreat,epia iam febre excitat:in qua,singulis corporis partibus, toto morbo,& horrent,ab eius portione nondum Putrente: c calensia putrentc.Sin magis putrestat,
De his postea in febrihus pituit sis. a
54쪽
initio horrent:deinde,uicto per calorem frigore, is bricitant: sic ut in augmento,multo' magis in statu, cesset omne horroris & frigoris uestigium . A duic, autem pituita febricitantes , accessionis initio tantum frigent. A salsa vero' per putredinem, aut salserti serosae humiditatis,totium di sudorem sacientis, mistionem genita sebricitates initio accessionis horrent . Pituita vero' insipidet quibusdam dicta aliis
aqua,quod aquae calore,odore,sapore, consistentia viribus sit similis, ea que vacuantia cathartica, Dioscoridi& Galeno υδραγωγα Vocantur:ut pituita purgantia, prauciκλωνα.Sed tame pituitam naturalem, qualitatis seu saporis di odoris & coloris expertem, ut aquam scribit Galenus:& utramque dulcem saepe appellat:quod tempore dulcem qualitatem assumit. Dicitur eidem etiam alba ut aqua,pura, argentea.Illa soras estuta no cocrescit:& naturali qualitate mutata,tum salsasium acida redditur. Pituitae enim quod dulce est,id salutare est animanti, & naturale,& quantum eius in uenissertur, cum sit an .analibus ex usu,id nulla vacuatione eget. Quae ueto' in uentriculo&intestinis creatur pituita, commodissime' & celerrime' a bile in ecphysin effusa,vacuatur.Salsa vero' pituita coputruit,acida aute omnino cruda est crudita te,que fit in coctione, no prima in uetriculo,sed secuda que in uenis: sine qua coctione,ne succus side esset. Pituitosus ergo humor inuetriculi coctione,quae prima statuitu , ex cibis aut multit, aut pituitosis genitus,succus nonda est qui tamen coctione secunda in hepate & uenis est dulcis genitus in sanguine tande mutatur. In quo hepate etiam bilis utraque cu sanguine generatui:ob id nai tura nullum pituitae receptaculum,ad sanguinis pur
55쪽
uesicasmielancholieo,lienem,quia frigida & humuda,di uelut ex dimidio coctum alimentu , desiderat
non vacuari: sed in corpore manes alterari. Quin &cerebrum natura aptum est ad generanda pituitosa excrementa.Refrigeratum enim non potest alimentum conuincere,ob id pituitam generat .Pituita autem a frigiditate pauca quide,dulcis de insipida: eti autem,acida.Salsa autem fit a caliditate caput replente. Pituita autem a capite in uentrem deflues sacit dysenteriam. Haec Galenus.Excremetum autem
quod a cerebro destillat, sertasse nec pituitam quis recte' appellet:sed murum & coryzan. Quin & succos crudos,a pituita vitrea:& utrunque,a pituita publice' uocata separat Galmam crudi succi, quaq degenere sint pituite tame ea minus sui humidi:& plerunque carent lentore:qui si adest,succus est vitreus Praxagori dictus insigniter frigidus,sed minus crassus,et crudus per eminentia dictus:qui colore in cute nunc plumbeu,nunc liuidum,nuc ex albo & liuido mistum exhibet.Succus ergo crudus proprie dictus, est frieidus di crassus.Pituita aut saccus quanq. crudus est ac frigidus no tamen crassus:quia humiditate multa habet,& spiritu statulentu. Succus quoque crudus proprie dictus,talis est,quale quod in urinis
subsidet puri simila aliquado sed pus graveoles est,
ac letu.Succus vero' crudus crassitie dc colore tantu, puri similismeis graveoles,neque letus. Alibi letore ei Galenus tribuit.Succus crudus omnino crassus est non tamen perpetus glutinosus. Humor ite crudus cum lentorem accepit in meatibus per renes angu- .stis,quod crassissimum est& maxime' lentum, ibi diutius moratus,calculos gignit. Ergo & lentorem. Tandem accipit: & ex putredine , graveolentiam,
Quando a pure a re'rutante dixi, secerni potest.
Lib. s.cianit tuendae, Lib. l .alis ment. in pane e M.
56쪽
Pituitae largioris caesae. . at
Alor imbecillus ventriculi,intestinorum, uenarum mesaraicarum,chylum incoctum aut semῖ
coctum,hepati& cordi praesertim frigido, suppeditatans:& alimentis frigidis humidis vel natura , uehpraeparation uel alia ratione. Nam primae cocti nis errorem, secunda secunda tertia non correx
rit .iΤemperatura frigida humidamel nativa, cumsuasis exilibus: vel acquisititia,infantia & pueritia, ex uictu immoderato & motibus inordinatis, senectus frigida & excrementis humida. Hybernum tempus,& aer quiuis frigidus humidus, Hippocrates libro de natura hominis:et lib. 3 aph. de aer nebulosus et caliginosus in pituitosa natura. Ide ' quoque spiritum nostrum innatum nebulae & call-λ' gini similem essicit: unde Austri caliginosi dictitur.
Sanguinis immodica vacuatio,vel medica, vel vi lenta,uel spontina:cui succedit hydrops uti & sanguinis suppressioni intepestiuar.Hipp.6.lib.aph. I, 2. Vitae conditio sedentaria,somnuS longus,balneum, praesertina a cibo. Vtrunque & motus vehemens
Victus ratio frigida humida, uel etiam temperata, sed plenissima etia e vino generoso,sed largissimo, pituitam ct morbos frigidos,paralysin,apoplexiam, epilepsiam excitant ut dixi. Gai .libr. 3 .temp.Alimenta autem pituitosa magis, haec fere sunt.Panis silignites & semidalites, parum & fermentatus & pistus,no falsus,male' in clibano & uentriculo coctus anguinem crassiam S lentum S evaporatu difficilem , ut suilla in athletis & aliis valde' exercitatis & robustis generat:in nobis vero' no ita robustis,nec adeo exercitatis,hu morem crudum: crassitie quidem decolora
57쪽
cosiore puri similem: sed nec lentum nec graveolentem nisi hora in nobis longiore lentus &graueolens ex putredine cui pauis ante di xi euadat. Talis humor uterque,in urinis sanorum & aegrorum fe-pe subsidet. Talem quoque magis gignunt panes Hymi,& opus pistorium,& triticum in aqua elixum
de alica seu piissana triticea sine aceto,sale,porro cocto, anetho elixa.Vuae etiam non satis maturae,nec
bene in ventriculo coctae,in hepar,in venas distributae succum crudum gignunt:qui no tacite' in probusanguinem mutatur. Sic rapa usu largo , & male' inuentriculo cocta,bulbi, tuber,iungi, maluae , partes animalium neruosa':vt pedes, rostra,aures,Ventriculus, intestina , limaces,glandulae durae non coctae: mollia:ut sepiae,polypi.Cetacea: ut thunni, delphini, balenae,crustatorum,& testatorum caro.Fructus frigidi humidi:vi mora,cerasa,persica, pruna, poma, atriplex,blitum,portulaca, lactuca, cucurbita, cucumer,phaseoli, nisi prima sumpta statim per aluum
descendant,& excernantur. Porcellorum &agnora caro,glandulae humidiores,cerebrum,dorsalis & os salis medulla, pinguedo,pulmo,ouorum albumen. Lac omne,praesertim animalium frigidorum humidorum. Piscium magna natio,praesertim non satis exercitatorum , nec puris alimentis,nec euchymis utentiuna,in aqua vitiosa degentium:ut anguilla,cyprinus.Vinum nouum, pomatium,piratium,aqua, cereuisia,aquosior & crudior. Neglecta consuetudo
pituitam purgandi, per phlegmago ga, digerentia,
hydrotica,vretica,motum,laconicum,balneu. Vsus quoque frequens medicamentorum optum,uel me- conium recens habentium,vel alia narcotica.
Exercitatio aut nulla,aut mox a pastu,prcsertim plenior Somnus diuturnus,praesertim mox a pastu lari .l giore
58쪽
giore.Balneum aquae dulcis frequens, diuturnum,nmox a pastis,aut etiam inter pascendum a quae consuetudo hic est mulieribus quotidiana. Ad pituitam reduci potest seu serosum de aquosum excrementum,quod per urinas sudo,) cuari debet,& misso sanguini supernatat:quod nivltum excitant in nobis,sequentia.Fructus frigidi h midi,olera hortensia frigida humida,aquo ab quam
Plurima,aqua, uinum album,tenue, sc causae prope eaedem quae pituitam pepererunt.Signa autem hunius, suntxorporis tumor indematodes seri multa va)cuatio per saliuam, vomitum,sedem,urinas,aliqua
Tamen ut lactis serum est maxime' varium:sic sanguinis,& aliorum humorum sera, inter se differunt pro humorum natura. Nam atrae bilis serum in testissimum est:minus molestum,flauar: mitius, pitultatamitissimum,sanguinis. Si uero serum corrupti sanguinis,aut praui alicuius humoris, in uasis sanguineis contineatur: desipientias,phrenitidem, manias excitabit:ut pituitae serum,timiditatem, quia pigrum est dc frigidum,non mordicans, neque malignum nisi per corruptionem acre ct salsum fiat.Τuc enim etiam vigilias,& turbationem, dc animae mO- , tionem timoris plenam facit. Ad pituitam quoque, fatus a calore imbecillo gigni soliti,reducendi:quod ab ea calesa in uaporem mutata,fieri solent inuenti iculo frigido humido,ex alimentis frigidis huuii iis, di flatulentis ob id appellatis, quo'd intra se substantia habeant statibus gignendis expositam, di
1aepe vix expugnabilem. uanquam dc causa calida ex pituitosa materia etiam flatus saepe excitat: ut ita
doloris colici curatione docet Galenus lib. methodita .Vbi humor frigidi; Arasius lentus,colicum dolorem
59쪽
Iorem creat:ualenter calefacientia sumpta: iniecta, . t admota,humorem liquant,& in flatummutantulisit . f. l-ai .. e prius tenuentur,incidantur,coquantur. Flatus largioris causae,praeter causas pu ttuitae iam dictas. .
ΤRiticum in aqua elixum:hordeum, nisi longa H ρὶ lib.
coctione,quantum tumere natum est,intumue δὴ rit.Faba quantumuis coctamisi addita caepa, hy Pus,satureia, de alia acria,flatulentam substantiam tenuarint,& dissiparint. Pisa minus quam sabae: cicer aeque ut fabae.Ficus,quam uuae,minus diuturnos flatus excitant:& minus, qua' m caeteri fructus autumnales:& que m omnes horael seu fugaces.Cam GH. lib. s. stanea,rapa,praesertim cruda bulbi,pastinaca,& alia si p. quae semen augent ac promouent. 'Sorbitio,quae insipirando sit, multum quoque sa- tuum iuribus miscet. l, Pituitae largioris signa,ultra dictas modo' cam
PItuitae uel insipidae,uel dulcis,uel acidae, uel salissae,prompta & multa dc innoxia vacuatio,per aures,oculos,nares, palati foramina,sputum, uomitu, deiectiones,siores albos mulieribus & uiris communes: sed illis, per uterum & uesicam : his per uesicam, per sudores acidos,uel aliam saporis qualitatem redolentes : utrisque, habitudo etiam corporis obesior.
Corpus graηe, sacies tumida, lingua alba, mol
CGrpus totu albicas, molle, astu frigiduisitu obsitu.
60쪽
Lib. 4. sis Color autem plubeus,linidus .ex albo liuidus, crudunit,t m . succum pituitae speciem, significat. . . . IiSaliua dulcis,insipida,acida,salsa,multa in ore,muricus multus p hares, palatum: saliua stomachi, cum sputo multo,aquoso.Coryza,brachus, catarrhus in pulmones,& corpus reliquum frequens : appetentia deprauata, at canina,Vel acidorum,acrium: sed coctio rahda,ructus bcidi: nausea sumpto cibo,& grauitas maior. Deiectio pituitosa,frigidior humidior cruda: aquosa,alba,mucosa,lenta,Gal.lib.prim6, ad
urina alba,pallidamunc crassa turbida. Ibidem. Sudor in strigile,linteis, albicans , acidum olens:& in fabulo,nienses aut sanguinem alium re-Q.6ὶ .l-D cipiente,calor albicans.' Morbi pituitosi mnsueti: ut cedemata, leucophlegmatia, alphi albiFphiasis,alopecia cli cuti albi ore, quotidianae febres . . Tolerandi purgationem per medicamentum phlegmagogum facilitas: praesertim hyeme , ct in morbis pituitosis. Iuuaturvcallidis siccis:laeditur frigidis humidis,sumptis,admotis, sectis,educentibus.Somnium stequens aquarum,pluuiae,niuis. Arist. lib. de Gmnio. Hipp.& Gal Ib de somniis. Ad se nanu pr fundum propensio. Pulsus paruus, tardus, rarus, mollis.Sensus hebes,motus tardus.Partium omniusegnities,& grauitas. Metis pigritia,& tot por,& obliuio prompta. Ad me,
Turn autem cultum,pituitae natura nihil facit. Gal. lib.de nat.humana.
Signa pituitae acidae & salsae,linguae sunt manifesta in saliua,& sanguine per dentiscalpium in os estuῆ, Ad haec salsam ostendunt color,calor,praecedens in salsis alimetis victus consuetior,pruritus,scabies. Si