장음표시 사용
81쪽
Respublica racta. Respubli. eata 1.
Ni ea regia. Quid optimavi. Quid cela
gratia costitutam esse benem vivere ciuitatis esse finem l& holam suapte natura eluite an males e scpletaq; que ex illo loco patetem retinent intelligentia, si in modis imperii in re samiliari hie intelli, et 'spicit secudo autem loco bonu & utilitarem serui economicu: nu utriusq; nam genetallois probDq; gratia estque ex equo est utriusq; bonum Patemu vero imperio: nuin esu qui gubemani precipue tespicit ut medicina 8c gymnastica eorum bona quibus medetur re qui exercetur. secudo au tem Beo A quasi ex accideti bonum eom qui merant ceu medicina 8c gymnastica medentis 8e magistii ludi nu. Ex his in superlom analogia colligit ciuilia publicam imperia ad bono totius eo. in munitatis esse debere & non primu imedere Utilitarem eoru qui magistratu impensim tenent na huiusmodi imria sunt inter holes liberos & equales: et eorudem magistratusi atq; imperitu capaces quia simul nequeut:ea subeut vicissim. quihus statim colligitique sint respublice recte atq; simpli. citet iuste & que lapse 8c iniuste.nam respublice recte iustem simpliciter he sunt que comune utilitatem totiusq; societatis honu int edunt.respublice lapse N aberrantesq ad .ppriam eorum qui presum vilitatem solum respiciunt.et he tectarum rempublicaru transgressiones A labes dicunt: in his enim subditi gubernant in serui natura a dominis. Attamen ciuitas libemae est societas.
CANNOTATIONES AD CAP. QUARTUM.
N suptatibus sermonibus.in primo libro numero IO Ni 2. CAtqui modos imperii octa. uri uo Emicoν ut in annotatioibus dictuin iam in cap. lo potuit species reipublice & labes Σπeatum:ex quibus imperandi modos facile est intelligere.
cm dsuisione S dissinitioibus rerupublicar & transgressionii earum. p. V. Is determinatis cosequens est respublicas cosiderare: quot nitem sunt S me
es primo inlide eas que sunt recte. nam labes earum ex illarum determinande se H patescui. m vero gubernatis curitatis di regimen id significer remine autem est potestas ciuitatis: necesse est potestaterauiusmodi ciuitatisse aut Icnes vivim esse aut peries paucos aut pimes multos. ando imir unus vel nauci vel muri comunem utilitate in gubemati sequiitur: has esse remini blicam si ecies nocesse est.quado autem ad propria utilitatem vel unius vel paucotu vel muriniciniis pubernaruntiansgre' i ea sunt di labe . Aut enim dicendii est non esse ciues qui rotestate ratistici t-aut par est ad utilitatem comimitatis placi re.Vocare aute cosuevimus 'cum usad utilitatem comune reliciens gubemat regiam potestate.cum vero pauci gubemat plures ramen uno optimatiu gubematione vel ex eo quia optimi presunt vel ex eo quia in timu civitati S in iis qui ea conninicat sunt.cum autem multitudo gubemat ad comune utilitate: vocatur commi nomine Omnin rem Inpublicarii respublica. accidi autem tonabiliter unum enim excellere fecitdum virtutem aut raucos daturi ut vero mulumdo excetilat ad omne vimitem dissicile est: sed maxime ad bellicam excellit. hec enim in multitudientiquare in hac reipublice specie principalissimisi quod propii acutir est. atm ea re rarumpant qui arma possidera tigributur vero et trasgreditans husiismodi species.ex inpia quide opiibernatione in turmidem ex optimaribtis Vero.in paucorii potenti .Lex republica auitari populare stamin. ranidem enim esse dicimus: dominam unius ad pio lucomodum iris tendetis.paucorii autem potentia cum ad opulentorii comodum gubematur.Potui re ante statum cum ad comodum egenom.harum enim nullLad comunem utilitatem respicit. Comitet autem paulo uberius expiscarerque sit unaquctu istatu. hahent rem dubitatio. . nes quasda.philosophantis enim cito singularia disciplinam:&non solum ad aoedum re, tsi scientis propndi est nichil negligere.nem pinittere sed demonstrare in singulis veritate Tyransdem esse dixitnus unius dominatione ciuili societari presidctis.Patimis autem rorentia quando reinpublica tenent opulcnti S diuites.Populare voto gubematione cum te diuel homines de rami possidentes diuitias gubernit. ΓPrima spini risubitatio circa dimni ritione est.nam si pilares sint opulenti di diuites ac rem ablica teneant. et rorularis pubematio sit cum multinido regit: codemet: mcdo sicubi contingat inopes esse pauciores A orii olenti. sed potentiores ac reinpublica teneant Subipauci rempublicam optinent paucoia: potentia nucii pamusmo recte videmiae iste dissinit es gubemauonii esse posite. Enimii
r si quis adurgens opulentie quide paucitate inopse vero multitudine sic appellet rei rubu' '
82쪽
ce speciesret dicat paucorii potentia esse. qua gubernatione reipublice habent odissen.
ti numero pauci populare ver in qlia inopes rempublica tenent multi existentes: alia hahet dubitatione.quas enim modo dicemus cas respublicas eam videlicet in qua plures opulent eam in qua pauciores inopes gubernant in utram reriimpublicarii quidem nulle faciant differentia sed ut eo disserant copularis gubematio & paucoria pol tia abinuic et alibi opulenti alibi inopes rem 'iblica obtinet. Necessat tuque est ubicinam per opes ac dis uitias presunt sine hi pauciores sint siue plures: hanc esse speciem illa Sue vocarur pauco tu potentia.vbicussi inopes hanc esse populare gubematione. sed accidit ut diximus ὶ hos
qui de paucos css illos vero multos. opibus enim ac diuitiis pauci abudant libertatis ta. men omnes participes sunt propter quas causas colendu ut viil de republica.
Iducit rempublica tectaria in regiam optimat si& in eam que sibi peculiariter respuo
blicenomen vendicat quam alii censumtestate appellant.regia penes unu est: qui patema pietate atq; affectu omni u directione suscipit. optimatu respublica paucos iespicit virtute N probitatis integritate perfectos. qu e aute peculiariter respublica Ec: a censu testas dicitur:multos qui ec belli et pacis tepore totius comunitatis bonu pol curant. Diffinit rempublica regiam eam este in qua unus excellenti virtute preemunestad comune omniu utilitate gubernat. Et optimatium qua pauci optimi se ad optimu ciuibus insunt. Cesu vero poterum rempublica.in qua multi ad comune omnium utilitate ciuitatis gubematio nem admirustrat et ii te ublica nominari soleti comune rerumpublicatu nomen sibi vendicas. ethee maxime consistit in iis qui bellica virtute prepollentiqui arma tenent & hostes spulsant. Nam fieri potest: vi unus virtute excellativi in regia.aut pauci: ut in optimatu republica. ut vero multi excel3o lant ad virtute haudquam facile iiisi ad bellicam. Prolapsiones la sitia gressione'; et corruptelas rerumpublicatu enumeratiae diffinit tyrannide paucoru potentia et populare gubernatione.ΤΡrannis regno contraries. 8c est dilatus unius ad propitu comodum cuncta molientis. Paucorii potentia optimatu gubemationi aduersaε 8c est cum pauci opulenti ad suum comodum res ciuitatis administrant.Censu vero potestati:popularis status couarius est. 8c est: m ad egenom comodum ires m3i heman . Ec nulla liarum ad comune omniu utilitatem atq; bonum te picit. I Resumit trium tias ressiona rerumpublicam dimitiones omissis vocabulis:multi et pauci utem examus enucleet. na philosophi estaeirca singuloisi diiciplinam nichil negligere nichilli inermittere sed dilucidam aptam p3x facere in singulis vetitate.Cinime dubitatiois circa diffinitionem paucoν potentietq= ea sititas ressio in qua pauci opulenti ξc diuites tempublica tenent:causam adducit. nam si plures sint opulenti tadiuites in republica v inopes rem; publica teneant ut olim Colophonib& insuper populans cubetinatio vocet cum mustitudo M pars maior gubernati illa Hecto esse popularis gubernatio. Dimilitio igitur illa non recte de paucoν potentia fuerit assignata Preterea si paucoue potetia est ubi pauci potentiores rem publica tenent sc euentu aliquo alicubi cotingat inopes pauciores esse a opulentos redivites sed potetiores ad rempublica tenendas ut in Apollonia &Thetat Ec in Ethiopia ut magni fepulchri paucilex numero lo quarti huius: tunc illa etit paucoυ potentia attamen opulenti R diuites rempublica non gubemat. dissinitio igitur paucogi potetie non recte allata est.non recte etia popula. 33 ris gubematio dissitates in qua tenues holes di diuitias non habetes gubernam. Malam dilutione refutat. Sed esto quis dicat paniculas multi' 8c pauci adlugendas esse: ut paucoru potentia sit in qua opulenti ac diuites numero paucit rempubica gubernant.& popularis status:ubi inopes numero inulti res comunitatis administrant. verum alia innargit dubitatio.quas enim tunc dicemus eas respubli. San quaru una plures putem K in altera pauciores inopes gubernanti si nulle sunt respublice me. 3Φ ter eas que dicte sunt Diluit. Annuens paniculas multi Ec pauci non esse de illarum diffinitionuini ritate neq; differui paucotu potentia ξί popularis gubernatio per hoc * hie multi illic pauci m ment: sed per l, 'inopes illi e vero opulentii& respectu habito ad diuitias presum Ec rem publi cam tenent. Versitamen sepenumero accidit in his gubernatioibus ut pauci sint opulenti Ec multi inopes: ideo panicule ille pauci ta multi eum apponutur non intelligatur ut necessariet sed que id era icant quod frequenter accidit.accidere tamen ta alio modo etiam potest ut & dubitationis pretendebat ratis.
83쪽
CANNOTATIONES AD CAP. Q UINTVII.
Is determinatis. Species quas hic enumerat.simplices sunt volunt autem eas in e u tu L is
Polybi . h bus componi: ut in Laconicari Romana republica secundu Polybiu.nana qui aspicitia rimpatotes besti:regia videt qui ad senatu:optimatii.qui illic ad ephoros hic autern ad tribunitios:cesumtenm.Verum Laconica non recte illa continere dc in multis aberrare S labiniostia,uit Aristoteles eap.septimo precedetis.de Romana aute republica qualis ipsa fuerit:non est inpsemitarii dissetenda.verum si in aliqua multate aut due aut tres harum speciem iungatur: res ea publica toposita nictui vetat dici .si tamen una aliis Psiciatur in eam summa re publice locet ab ea ut a dominate respublica denominat. Pauc e aure potentia quado rempublica tenet opuleii & diuites. 3 Cum S in paucotu potentia & populari gubernatide.audis rempublica nomiari: intellige uastaticiere toprie diei fm materia subiecta pro republica aberiatei ει lapsae qd passim fit 8c hie A in sequisbus libris: mole aliost qui talias labes respublicas appellare cos uerunt. Veru ex is que hic discum tu cognoscimus no esse absolute respublicas sed trai gressiones remm bllcatiuatq; labes.
De susto paucorii S populariu ciuitatis fine usrtute S ricio Cap. VI. mendi mi est prius quos rei minos esse dicunt paucorii inicia Ne Spopularis tu 3sbelmadiois di quid sit iustum in utram Omes enim attingui sustum quodda sed
di mal; iudicant.causa vero est quia de ipsis iudiciunt qui vero dentiis iudicant: ut pli rimu no recti sunt iudico.itam cuin iustu sit aliquibus: α diuisum sit eo modo in rebus de Quinti cap. personis ut di prius diximus in ethicis) equalitate rei fitentet sed de personis cotendunt 3 maxime propter id quod dimi in modo /quia de seipsis no recte iudicant. CDeinde quisus p ad aliquisviritu coni iustum quidda dicentes. putant se dicere simpliciter iustumalis enim si in aliquo sint supiores ceu opibus S diuitiis. alios odio putantos impares .lis voto si in aliquo sinipares puta in libertate. Omnino putat esse pares. ICeterii quod est principali Minunio dicundisi enim possessionia graua societate lauissent unam couenissentia,
tum caperet ciuitatis uam possessionis. 8uare ratio illa valeretque est paucoru potent m. aiunt malo esse iustum viqiis unum comuinna incipiat de centu minis qu1tu isqui contulit oe reliqui neinde iis que ab initio nem de iis que postea supuensent. CSiquide non vutendi solii gratia sed magis bene vilitat. nam sic servom S aliorum ansmaliti ciuitas erse posset. nunc aute non in ex eo quia laticitatis non sunt capacia nem vite secundu ese, mone.nem societatis gratia belliceriae a quoa iniuria asticianimae v cstercorarercia ac Hetrusci. mutua utilitatem. nam sic Hetrusci di Carthagineses di omnes ii quibus est couae iiii iii Carthagineses uicem tand ciues essent virius ciuitares.suat nempe illis Ddera circa res immadas S pactarne iniuria afficiaturiti scripture circa mutua bellandi sessetate.sed nem magistratus comitnes his deputati sunt omibiis veru alis apud alios. rem quales esse oportet: alteri alteros ci rant.ra . ut nemo eorum iniustus sit qui stib sedere comprehctans nem ut prauitate nutiam habeat sed soli ut non inulae insiti a se afficiant. I At enim de virtute ac vit so publice cogitat uitam cura habent bonis legibus instituere ciustate.ex quo mani u etia est: de virtute curam esse habenda ei que reuera ciuitas sitiaonasnada non oratioss graua. nam fit comunio societaq alioru ad belli in loco solu differens ab illis sociis longe existetibus.
S lex pactio ut ait Lycophron sophista fide flar snusce sustorii sed non talis ut bonos eciustos ciues esticiat.Et et ita se habeat patet.nam si quis costingat loca in muni t Megarensiti ci Corinthioni ciustates/sese musce cotingant menibus nichilominus una no erit ciuitasnire si simul coluna ineant.qq hoc unum sit de iis comunionibus :que proprie sunt ciuitatu.uodenim modo siqua habitet separati quidem no tamen ita longe ut nequeanta inui coniunicare lege'; habeantAniues sibi inuice in comentis phibentes. scii si unus raber alter agricola alter sutor. alter aisquis amoi esset essenim hi decem millianuei nec aliacis esset comunio nisi talium rerii puta cotractus ad bella coladeratiocialec sic quiadem ciuitas adhuc esset. opter qua tandem utimcausam non enim quia ino propinqua sit
comunicati nam si in unum couenirent ita municates unusquisin tamciaviatur ppria
domo ut ciuitate: ac sibiipsa ut confederati auxiliu latant cotta iniuriates solitare sic qui
84쪽
dem caestas esse videretur recte consideratibus.siquidem eode modo couersarentur si mulconitissim S separatim. Ex quo patet igitur et ciuitas non est comi scatio loci Saronii Diui sandi sibi ipsiu contercii gratia. sed ista quidem ut assint necessariu est siquide fuit, ra sit ciuitas.nec tametsi ista adsuit omni a ciuitas adhuc erit. At bene vivendi societas ecdomibus S generibus/vite perfecte gratia di per se sufficictis .hoc tamen no erit nisi uno eodeni v loco habitatibus Sconiugia si nauimentibus propter quod spinquitates in ciuitatibus extiterui ct sodalicia di sacra S colici sationes ad simul cotuucdum .im; est amici. tie opus.nam simul viuendi clectio: amicitia AE .finis est igitur ciuitatis bene vivere illa ver gratia rinis. ciuitas autem est generum pagorii in societas λvite pcifecte ac per se iussis cientis.hoc es ut di xarmis bene beatem vivere. bene igitur agendi gratia I cdum cst esse ciuilem societate laon autem grata a simul viuendi.quapi opter quicii plus construi ad huiusmodi societate: his plus iuris competit in ciuitate i ii qui lihertate ac etiam aenere pares sunt vel maiores Aed ciuili virtute sunt impales. S u ii udiuitiis superant: sed vir tuto superant. quod ine omnes qui de republica colendui partem aliqua iusti dicunt manifestum est cx supradictis.
' inrauco gubemati neq; in populari iustu simplicitet esse, sed solum sin quid. a ra ino.Quia id primu requirendu est qucri terminos iusti dicats in paucoru potentia A p L pulari gubematioe: & quid paucorui& quid populare cescant esse iustum. Wriet certe tapaucipotetes ta populares usq; ad aliquid certosq; terminos attingui iustum:atrame non proprie too tum ac omne iustu attingui .ut verbi causa:his equalitas iustu quidda esse videtur.& est .pfecto: sed non olivibus tuetu equalibus.illis vero:inequalitas iussu videtur esse.& est etia sed no omnibus tat in.equat ibus.hi veroi populares inqua cum dicunt retu equalitate iustum esses auferiit quibus sit iustu:
quasi nichil intersit & ipsa sola rerum equalitas ut ipsum iustu sit sufficiat .at ipsi male iudicat.& causa in proptu est:quia ipsi de se & re propria iudiciu ferunt. qui vero de .pptiis iudicant: ut plurimu p. pera iudicant.quare in iustu aliquibus sit iustu cum rebus tu personis sitq; eode modo similam lationu coparatione in utrisq; diuisum ut & peius in Ethicis dictu est ipsi errant qui equalitate rei cofitetur esse iustu.sed maxime de planis coleiadunati ut iustu sit non oportere esse equalitate planaru lpter id quod paulom dictu est. CSecudo.Quia utrim eoru & paucipotetes & populares:usq; ad aliquid iustu quodda atq; secundu quid dicetes putant se dicere simpliciter iustu pauci em potentes si in aliquo sunt suptates ceu in opibus & diuitiis in Oibus se pluat esse stipiorest& alios octino esse in
equales.C6tra vero populares .si in aliquo sint itales vi in libertate Oino putant atq; inoctibus patesseiplos esse equales.quod . ecto minime oportet. no igitur ipson iustu simplicitet est iustu. sed secundu quid iustum. Ciettio.Quia in utraq; liam transgressioniluomi. tunt fine adducere lyra cuius
esse debet ciuitas A qd est pricipali sinu quod sane no est possessionia adeptio. na si possessionu gratia societate iiiiissent lunai coissentitantu quisl particeps esset ciuitatis illum & possessiois.quare taratio illa paucoν potentiu valida esset:quia alui no esse iustu ut qui unu ad temptiblita cotulit ι eque de centu minis participet ut qui totu reliquii sin defit neq; de iis que a principio pueniunt i iam qiubinde sequens. Patiario. Quia no viuedi solii sed magis bene viuedi gratia est ciuitas.Na u solunatia vivεdi esset:sie tertioni di brutoo ciuitas esse posset atq nue n5 est.quia felicitatis sunt imuniatre huius vite queest sm esectione.nes societatis bellice gratia est ciuitasme a quom iniuria lacessane
neq; .Ppter comettia ac mutua vite comoda .na hic rrheni & Carthagineses R ii onies quibus mutuu est comeritu sana ciues essent vivus ciuitatis. sunt mi illis sedera circa tes imponadas ac pacta: ne iniuria se mutuo afficiant & scripture circa mutua belli societate.sed quomo ciuitas esset cum his Oibus minime sint coes constituti magistratus: sed alii apud alios neq; aliis de aliis cure est: quales ipsos esse oporteat .nem ut nemo eorum iniustiis fit qui subsedere c5prehendutiar.neq; ut prauitate nullam habeant ted id durarat ut non stinuia iniuria afficiant.: Hunc aute finem qui est bene vive. a1n adhibent bonis legibus instituere ciuitatem. ex quo etiam perspicuit dam esse ei ciuitati que reuera ciuitas sit nominata non gratia sermonis solum sed opationu magis.
nam hoc pacto lege re let mone comunio fit societas alimul loco differens solum ab illis sociis: longe quidem degetibus. x lex pactioin vi inquit Lycophron fideiussor inuicem iustola: sed no talis ut
85쪽
honos re iustos ciues efficiat. A latius declarat Aristoteles:huiusmodi consederatoisi societatε etiam si loca iungatur non inicere ciuitate.quod spositu finis ciuitatisiqui est bene vivere ad totius comunitatis vite sufficientiaullis desit. liune autem solum esse finem.Et infert cetera non sufficere ad ciuitatem l sc fine non esse: d ipsius finis gratia.quate qui plura colarunt in ciuitate ad hune finem ad bene inu 8c beate vivendum is in illa ciuitate plus merito habere debentia opulenti 5c diuit laut populares qui equa cum eo sint libertate.Ex quo patet id iustum no simpliciter esse quod pauci poterites dicunt: neq; simpliciter iustum quod dicunt inopes plebei atq; populares. ex quo etiam inlucis
dum est:quam panicula iusti contineant qui de iusto rerumpublicam colendum. que intercepta est littera latis clara esse visa est.
Τaq; cum iustu sit aliquibus. de iusto quod ad distributione accomodatum est; quodq; iat aliquibus consistat cum muneribus tum personisi di quod in geometrica medietate suam lemat equalitatem: ut dictitan est abunde cap.tertio quinti ethicorum.
De dominio ciuitatisqc re nidis rationibus. Cap. VII.
AE , Si autem dubitatio:quid oporteat dominas csse in ciuitate. taliquid populu/ an eos 3s-4 qui diuitias habent an borios S cquos an unum qui sit optimus omniu/ an ty rannuli verum hec omnia videtur habere difficultatem. CQ ad enim si inopes 3 quia plures sint partiatur ca que sunt opulent ν hoc non iniustum est videbitii renim mediustidius id ei qui dominat iuste fieri. iniuria igitur summa: que tandem dioenda est CRursustu omnibus acceptis: si plures ea sibi tribuant que sunt pauconi constat ciuit tem cornipunt.atqui virtus nunq corninapit id quod eam habet nemiustum ciuitatis cor ruptiuii est.cx quo patet legem istam non posse iustam esse. CPreterea illa quomque facta 3s fuerint a tyrannom cssariu cffet iusta esse omnia. vim mini affert propter potentii quemadmodu multitudo diuitibus. Sed an paucos di opuletos iussum cst dominari: an ergo si 39S illi agant hec S rapinas exerceant aliferant* multitudinis bona hoc est iustiun S cetera ergo nec igitur omnia constat esse praua di non iusta. V crum bonos de equos dominari oportet authoi itatem habere omniv. ergo alii omnes cum ni agistratus no capiant inhonorati nianetatniam honores quidema agistratus/honores v appcllamus.quos si boni semper habeat necessariu est alios excludi ab nonoribus reipublice. Sedunii qui sit optimus: idominari melius .verit id adhuc nimis ad raucorii potentia remnet.na plures erunt ab hinoribus exclusi. Sed mrsan dicet aliquis legem dominari debere: no autem homine in ΦΣquem cadunt anim i pturbatioes.Si igitur sit lex quidem: sed vel ad paucoria potentia vel ad populare fauorem declinas quid tandem refert ab iis de quibus dubitatum est euenient enim simili pacto cadem que sit pradicta sunt.de his igitur sit alius quida sermo. IO uod ε 3 autem magis penes muItos debeat esse dominadi potestas u penes paucos licet optimos: videtur solui possi quand I habere dubietat immo forte de veritate.nam si plures sin morti unusquises non sit vir studiosis tamen fieri potest ut in unum couementes Omnes meliores sint si illi.non ut singuli sed ut omes. quemadmodu cena in qua plures colarunt: si ea que ex unius erogatione fimiam cum plures sint: unusquiscv partem habet virtutis ac Prudenti ac riunt in unum collecti quas nomo unus qui multos pedes habeat ulta mamis inultostv sensus. N eode modo circa mores S intelligentia.qitapropter melius iuvicant multi di in musica dc in poetaru operibus.alii enim parte aliam cuncti cunctas discer. nut Sed in hoc dimitit studiose viri ab unoquom alioru ex multitudine: quemadmota docoros a non decoris aiunt: dc picta artificiose a veris eo et seorsum distincta in unum colli. gantuncum separatorii pulchrius se habeat: huius quidem oculo picto oculus alterius vero quodam alio alia particula. CSi igitur de omni populo onnisi multitudiue recipis hanc csse differentia multitudinis ad paucos studiosos incerni est. immo medium di us certum: de quibusda est impossibile. nam eadem ratio de bestiis coraueret. ecquid di sterunt quis clam ut ita dixerim abestiis sed de aliqua multitudine nichil vetat qd didum cst esse vom. Q uapropter dubitatione illam priore pre ista absoluere quis potes ac similiter aliam 4 ssubsequentc.quoru oportet dominadi potestate habere liberos holas ac multitudine ciuiti
quales sunt quicum neq; opes habent neq; virtutis existimatione ullam. Etenim imit
86쪽
In quibusdam siesursare An quibusda autem errarerit.exesiidere vero illos penitus ab honoribus periculosum esset.cum enim mutunido inopum est in ciuitate cademq; ab honoribus exclusa necesse est eam ciuitatem plena esse hostium reipublice.restat igiturivi ad cosulendu oc decemendia isti recipiantur.ODiapropter S Solon i quidam corum qui lo solati. gos condi lare luiuscemodi homines: ad repetendas gestoru rationes/dc ad suffragia eloctionestu magistratuu admittimi.solis autem ut magistrariis committatur nequas permittunt. dum mitra cum aliis una deceidit fit atq; coarsultant capitini omnes simul sufficietem sensum: S permixti melioribus et rosunt respublice. quemadmodu non purum alimcrura una cum Turonorum facit utilius Q paucum.separatim vero unusquisl imperRctus est ad
T iudicandv. CSed habet dubitationem huiusmodi ordinatio reipublice. Primum quia vis deatur eius hominis scire iudicare quis medelam recte attulit: qui ipse sciat etiam mede, ac sanitatem ei qui febre laborat afferre cum morbus affucrit. hic aurem est medicus .eo odemin modo de aliis facultatibus de artibus.vi cnim inedicist rationes sue medele apud alisos medicos reddere oportet, ita di alios apud si inites. medicus autem est ille qui agat S ille precipit. dc tertio loco ille qui cxptus est circa arrem. sunt enim quidam tales in cunctis ut sta dixersm artibus.tribuimus enim iudicium non minus expertis v scietibus. CD inde S circaesectionem eodem se videtur habere modo.nam recte eligere inclis est opus: ceu geometram geometri com S gubematore in m manda naue petitori J. etsi enim in quibusdam operibus de artibus cocummi alii qui in ignorantesmon tamen inclius iudi cantrii scientes. Itam secundu hanc rationem ainhoritas doininadi multitudini danda noesset mem in electionibus magistratuunt irem in rationibus administratorist reposcendis. Φ 3 4 At mrsan non hec omnia bene dicunni etiam propter supcriore sermonem se sit mul titudo non nimis semilis. erit enim unusquisin deterior iudex/q ii qui sciunt: venitamen simul omnes vel melius iudicabunt vel non deterius.N de quibusda quidem non solum is qui fecerit melius iudicat q quicum qui opera cognoscuntistiam non habetes aletem.puta domu no solum is intelligit S iudicat qui mest sed melius is qui 'titutaytitur autem p terfamilias di de mitione nielius gubemator il laber S de epulis couiua q cocus: hoc igitΦ9 dubi si mrtasse per hunc modum videatur sufficienter solus. Est bc alia dubitatio citiai nacannexa. quia incoueniens videtum ut detersores qui sunt γmaioribus habeant dominania intestare q probi.rationes vero administratoni a magistratibus reposcerein magistrarus ipsos deligere maximia est. que duo ni diis ciuitatibus vidi in est populo tribui, tur.corio ensin talium oliansu domina est. atqui cotionis quidem participes sunt de delibrarant de iudicant exigus census hominesqc cuiuinim elatis. questura vero S militum pre so fectura de maximos niagistratus suscipitit ex magno censu. CQ uestio ista potest eodem modo solui.nam forsan id se recte habet. neminini iudex nem consultor neq; is qui in cotione existit dominas sed iudicium di consiliit S propulsus. dictoria vero unusquis S particilla est istorum.dico autem particuli esse consultore ec cotionatore de iudicem.quare iuste dominatorii est multitudo.ex multis enim populus constat de consilium S iudicsums m tori census uniuersoru q singulorsi perse=oc q illorum paucorii qui magnos suscipiti emasi gistratus Hec igitur in hunc modum deterritinata sint .EPrinia vero dicta questio: mans.festum facit nicnil adeo ut leges recte positas debere dominari. illum aute qui reipublice preest/siue unus hic sit siue plures:m ita potestate habere debere de quibus seges exacte cauere non possunt ex eo quia non facile sit generali sermone singulos casus comprehensa dex. CC uas tamen leges recte positas dicamusmodum apparet: sed adhuc superestan. terior dubitario. mucro tales cie leges/quales sunt respublice necessariu est prauas vesstudiosas ustas vel iniustas. ec hoc unum manifestucta oportere ad sycciem reipublice leges csse accommodatas.quod si ita sit: patet et leges illas que ad rectas gubemati s da. te sunt necesse est esse iustas.illas vero que ad carum labes esse non iustas.
3s vestionem mouet quid omneat dominati summaet tenere aut horitatem in ciuitate:m 37 ia n inopum multitudine an opulentos an equos & bonosan rege an tyranu Disputat: - inopu multitudine non oportere dominari. Idem facit non oportere dominam tyranum.
87쪽
do omniu talium domina est. at vero cononis participes sunt 3c delibe antl ec iudicat exigui sensus
homines tenuisq; fortune fc cuiusq; coditionis ac reatis: questura vero sc militum prefectura a masgno censu sitscipiunt. E Diluit. neq; iudicem neq; colui tolem debere dominati sed iudiciti icosiliunit Q fc populum:quom quilq; et iudex Ec consultor & cocionator particula est.quare quitq; dona na ina. totum dicit multu do utpote que ex iudicio consiliotae populo constet: R que maximii contineat censum.siquidem maior census uniuersoν tu per se singulamim. Prima inquit dub ratione que numero 5 mota fuit quidnam in ciuitate summa tenere oporteat autholitate summem dominari: pos se terminari res podendo leges recte positas debete dominari.ubi vero obvii uersale minime suffici 2 enter exprimunt: equos εἰ bonos viros debete dominari. CHic adiicit questionem illam non ad hue sufficienter esse dilutam. quia nondum constat:qtie leges tecte posue lunt. id tame ratu esse de here:quales fuerint respublice tales leges esse oportere.ut si studiisse si iuste:studiosas N iustas. s praue si iniuste:prauas quoq; ec iniustas.quo fulvi si iuste leges sunt rectis rebus publicis accomodate .i iustas essetque ad earum labes tiransgressioneiq; accomodantur.
CANNOTATIONES AD CAP.SEPTIMUM.
Uid oporteat dominas esse in ciuitate.dominans precipuu Ec summa respublice au thotitatem tenens.neq; hie dominas intelligaturivi id imperium quod est dominii in senios nominat.ciuitas enim liberoru non seruorum ell: ec liberi ciues. CVide
bitur enim mediusfidius. Vbi hic mediui fidius greca littera habet h9Δ1α 8c utraq; particula est iuratis: εc hec per Iouem illa per filium Iouis significare videtur. 8c nu--ὶ mero Φ in simili iurandilpanicula usus est Aristoteles . si nim Socrates 8c Plato 4 1 sepel& alii gentiles iurare solebant sed hec a sancta religione sint aliena. Sed forsitan dicet aliquis
ιο ra in ivmρi τηηφαM1. quod sonare videtur. sed forsitan dicet quispiam iptum sane dominans omnino homine esse verum non malam legem habet emi mittatiori scilicet I que solent animo accidere. Ec malam legem videtur hie appellare huiusmodi animi perturbatiota. 8c disputare vides: Osto homo Plurbationes non habeat non tamen iccirco oportere ipsum se dum legem dominari iuuis id absq; perturbatione ulla fieret. nam mesaul prolubet huiusmodi legem:aut paucorum esseI aut popularem.
De fine politice/precellentia mobilibus opulentis sustini virtute bellica leasse latore.Cap. VIII. Vni vero in ciuictis scientiis de artibus finis sit amni: marimu autem dc maxime in pricipalissima omniu.est autenrhec ciuilis potestas. in autem ciuile bonum iumJ.id autem coniunis utilitas. Videtur autem omnibus equum quidda esse iustum/ de ustu ad aliquid colantiunt philosophiclara.: uoibus de quibus determinatu est in moralibi: s. quid enim S quibus iustu dc omnere paribus par existere quoni etiam paritas de quosv imparitas sit:
oportet non latere nabetenini id dubitatione de philosophiam ciuilem. Cforsan enim dicet aliquis secutam omnis boni preeminentia oportere impariter magistratus tribuere stetis in ceteris aliis nichil differant sed pares sint.differetibus cni aliud essenistiGx quod Iid quide aperte fall-t- ----δnstillatoribus: citum ad artem danda non est prerogativa fistularii illi qui sit nobilior sitiochil enim melius caneret sed oportet iis qui in o re ipso supexcellunt tribuere prerog, titii fistulatai.quod si nondum patet quod diximus etiam magis deducetibus erit mani stum .nam si crit aliquis excellens in fistulatoria arte instrior tamen multo nobilitate Roneris vel forma de s maius miodlibet illorui est borium q fistulatoria dico autem nobilita tem de forma S secundiu sportionem plus supexcedant fistulatoria q ille in fistulatoria: tamen illi dande sunt meliores fistule .oportet enim ad opus ipsum prelogatiua conferre. dis uiuam in vero dc nobilitatis respe hisnaichil conseit. CPreterea se dum astana ratione: omne tanti ad omne bonii esset utim coparabile.nam si magis aliqua naagnitudo , certe omino magnitudo coparabilis esset di ad diuitias di ad libertate.itacu si magis hic excello
88쪽
Poll. ret magnitudinerit ille virtute:S magis superniueret omnino magnitudo virtuti essent omnia compabilia. Vo enim magnitudo innus illum stipatet: Lato costat fotu parcin. cumvem hoc sit impossibile patet et in rebus ciuilibus/non vomne imparitate de magistra tibiis rem conredunt.si enim sint hi quidem tardi illi autem velocesmichil ob hoc oportet alios plus alios minus habet e. sed in agonicis cellaminibus horum excellentia honore ca-ΙΠῖ villiberi. pit. At ex quibus constit ciuitas uianis necesse est cotentiones cadere. quapropter ratio nabiliter sibi arrogant honore nobiles di ingeniis di opulenti.oportet enim ingenuos esse di censuin habere ad onera pierenda. non enim ciuitas esse potest ex paupibus omnibus: quemadmodu nec ex seruis.atqui si hec requinitur. telet S iusticia dc virtus bellica requiressi ne his enim stare ciuitas non potest.Hoc lainen interest oe sine primis illis/ciuitas esse non possit sine his autem no bene pmanere.ad hoc eis ut sit ciuitas: videri possunt vel omnia vel queda istorum recte sibi honores vendicare. ad vitam lainen optima disciplina ct virtus iusti Isime sibi vendicare honores utiq; videtens ut supradictu est. CCum vero s non omniti parium par habere de ant/qui in uno aliquo sint pares nec impar impares seciliam unum necessariu est oinnes hinoi renua uesicani transgressiones esse/ dc labes.di. ctum vem est prius: quia inter se quod is nodo omnes iuste cotendunti simpliciter aute no omnes iuste.opulcnti quide et plus regionis possident.regio aute comi me quidda. Iretcrea in comerciis magis credit cis ut plurimii. ii ii autem dc nobiles quasi mpe inter se. ciues cnim generosiores potius q ingenerosi.nobilitas aute apud omnes m honore habe insupquia consentaneu est ex melioribus ortos esse meliores .est mi generis virtus nobilitasSi militer quom dicemus virtute merito coiciatione inducere.sociabile enim virtute dicimus esse iusticia cui cetere omnes virtutes necessario cosequitias. Atqui S plures ad pauciores. nam di potetiores dc ditiores et meliores simi: ut susceptis pluribus ad pauciores. CAn crago si omes isti essent in una ciuitate ceu boni diuites di nobiles etiam allia multitudoque dam ciuilis:um in dubium veniret quibus gubematio rei publice foret tribucti an nubium effodulati Cla unaquam igitur republica cam quas diximus indubitatu est iudicilita symi na debeant gubernare incipatibus enim inter se differrit: ceu alia per diustes alia per studiosos viros principatus esse in aliam unaquem codem modo. Sed tamen consideri luest: qu2do circa idem tepus ista existunt quomo sit determinadum. nempe si virtute Nitisint in ciuitate admodii numero pauci quomodo est agenduce an cosiderare oportet si pauoci ad opus gubemadi i empublica sufficiant an tot esse oporteat multitudine: ut ex illas es tutas costet.est autein dubitatio queda in cunctis qui de ncinoribus in republica colendi .
nam qui vel propter diuitias similiter quoi di qui x et genus gubernatione sibi tribue
clam putant.nichil iuste dicere videant. sequetes enim ut si quis omniti ditissimus csset: sumus eodem iure gubemare alios omnes deberet. codem modo qui nobilitate antecelleret coriim gubernator esse qui cum ipsi sint ingenus de honore cotendunt. Hoc idem ibi sancontanget in optimatu gubematione circa virtutem. si quis mi unus vir probitate est l. lat aliis qui in eadem republica studiosi versan hunc dominari oportebit secundu illud sustum. ergo si S multitudinem dominari oportet ex eo quia potentior est v pauci: etiam similis vel plures unosauciores tamen q multitudo potentiores sint aliis: hos oporteat gi, mare uus u multitudine. Cinc itaq; omnia vident ostedere et harum determinatio nu nulla in recta secundit quam censent ipsi gubematione sibi esse tribuenda, ceteros o omnes sub eorum gubernatione esse debere. nam prolam S ad cos qui per virtutem si bi arrogant guberdadi authoritatem.similiter autem S ad eos qui perdiuitias. insponderuposset multitudo iustuin scrinone. nichil enim vetat multitudini,quandoq; meliorem es cose q pauci ac ditiore non fecitdum sita gulos sed secundu uniuersos. Ex quo ad eamque. stione quam queriti ac xponunt quida contingit modo sequenti res deri. dubitat enim Iionnulli utriun legislatori volenti quidem rectissimas condere leges: sanciende ne leges
snt ad meliorii an ad pluriu utilitatenisquido contigerit quod modo dictu est. CRectum' quide accipiendii est eque.cque veto rectu ad totius ciuitatis utilitatem S ad comune eminum. uis aute conium ter quide qui particeps est imperadi dc parendi licet alius secundum in v speciem rerumpublicam.secundu autem op una specie qui potest Seligit pa rere dc impare ad vitam secuduni virtutem degendam.
89쪽
, Stedit politice discipline ac ciuilis finem qui est comune bonulquodq; uniuerse coinu.
. O nitati conducit acciuile iustii finium cstetatu facultatum esse prestantissimu . Ad memoriam reuocada estaque in quinto etlucorum de iusto & equo K in quibus cosistant: discussa lunt & quid iustu t& quo pacto equis equa dispertienda sunt. S minime laten. dum est qui equales quiue inequales sint.na lire ad ciuilem philosophia momentu habet:difficulta, remq; afferunt.WImprobat abiurditatem eorum qui arbitrant secundu precellentiam etsi in ceteris sint equales: oportere inequaliter magistratus dilpartitii ut pro dignitate dispenseni. Primo quia si id veru esset.eis qui colore precellunt aut magnitudine au t aliquo alio cuiusq; bono' plus tribueduinesset administrationis ciuilis qd faciet enus S in aperto statim se .pdit esse falsum .ut licet in csteris M. Gus intueri .na paribus in arte tibicinibus: danda non est prerogativa fistularumi illi qui sit nobilior nisusso melius enim ille caneret sed iis qui in opere ipso superexcellut tribuere pictogativa fistularuoportet & id latius explicat aloe explicano dilucida est ac aperia. PSecundo quia sua ratione omne honu omni bono coparabile esset.na si magis aliqua magnitudo ad diuitias ae libertate facit inagni.tudo certe coparatione omnino & magis & minus & equaliter suscipiet & ad diuitias N ad libertate. quare si hie magis excelleret magnitudine et ille virtute:magnitudo illa virtute prinatior esseti R om nino & plus S minus & equaliter essent coparabilia. quanto enim maguitudo huiust illius virtute Q. peraret aut adiecto tanto virtutisaut a magnitudine stibiato tanto oporteret magnitudine virtuti esse equale.quod cu sit impossibile perspcuu est in administrationibus ciuilibus non secundu omne me stantie inequalitem magistratus esse dispariledos recte cotendere. Nam si hi incessu sunt tardi illi veloces nichilo magis oportet veloces magistratus plus haberet tardos vero minus. sed in cursu conten 6 dentium certaminibus ho3r excellentia capit honore. Ostendit opus esse ciuitati nobilibus1 libetis hominibus atq; opulentis:& multo magis iustitia & virtute bellica allis ut sit ciuitas:his vero ut bii sit. M ad vita optimanae disciplinam di virtute iustissime omnium honores sbi vedicate. Inluper vult omnes limoi gubernationes ubi aut qui in aliquo sunt pcellentiores contendunt omniu inequalitate& plus habere debere ut in paucorum potetia aut ubi qui in aliquo sunt equalestvolui omnlu equa. liter esse participes ut in populari gubernatione:labes esse & transgressiones rerupublica .ri conte dunt opulenti plus possessionis de comunibus rebus liliq; plus authoritatis habeat in commeritis: iccirco se plus reliquom bonoria habere debere.& contendunt liberi cotra nobiles ac generosos equa se participare debere: i, patu distent libertas & nobilitas Φq; ciues sint ciues aute generosi potius et
non generosi.contra nobiles volui in nobilitas apud ora in honore habeatur in meliores sint vim te qui ex melioribus otii sint. nobilitas etlim:generis virtus est.sic & virtute prediti:merito comedunt. na iustitia virtus est ad continenda ciuile societatem: cui cetere famulantur viitutes. plures ite aduer.
sus paucos contendunt in potetiores Iditiores:& meliores quasi plura suscipere debeat u pauciores. s Cauerit an si omnes hi boni diuites nobiles S alia queuis multitudo ciuiu in eadem ciuitate esset 9 eui na eorum gubernatio tradenda solet C Responsio in determinatisrebi spublicis ut in iis q dicte sunt:exploratum haberi quisna debeat gubernare. ut i regno rex .in optimatu statu: optimis virtutem insignes viti: in censepotentu republica honotifici quida re potet est pro vitili ad totius comunitatis honu anhelantes sed ubi in eode loco ista eode tepore cocurrunt .nondu exploratu qui iure sbi ven dicet lgubernandi potiores patres.nam si boni ac studiosi sibi vendicant: videndum ne sint admodunumero paucii ut ad gubemande reipublice pondus no sufficianti an tot multitudine texillorum. hernatione stare possit ciuitas. quod no est facile.& quid prohibet vinuet sana multitudine meliorem esse possis si propter diuitias aut propter genus id sibi arto nichil iuste dicere videntur.na pari tu re si quis esset ditissimus omniu aut omnes nobilitate precelles omnes alios gubernare deberet. ει α in optimatu gubernatione: si quisc erom esset optimus. sic multitudo: quia potentior. de quoq; tatione pacissi essent potetiores.si opulenti primas sibi moderande ciuitatis partes dessenduntaustum his sermonem QR illis qui per virtute ide sibi innantirespondere possit multitudol nichil sane vetate multitudinem interdit S meliorem esse q pauci ac ditiorem no secundu singulos sed secundu miso uersos. Aliam questione diluit.qua querere solent vitu legissator cui cordi est rectissimas condere si leges respicere debeat ad meliorum an ad pluriumutilitatem qn id quod dictum est acciderit. Di luit.illas inquies leges rectas esse:ubi eque ad totius ciuitatis utilitatem l& oim comune ciuium bonures ient ciuis aute comuni apprehensione est qui particeps est imperandi &parendi: tametsi alius re alius sit secundu unamquamq; reipublice speciem .lecudum autem optimam specimas ciuis est:
qui potest atq; vult & patet e Rimperate ad degendam secundum virtutem vitam.
90쪽
Tqui si hoe verum . in Ethiopia magistratus ab elegarea corporis desumebantur. Haco G.lore re magnitudine.ut ex quam huius numero io habetur.
CCe via ceteris rimite precellenti Ostracismo. . ima repub sca. Cap. Dc. - Vod si virus situ Dp adeo superexcelles vis tute vel plures u variis nec tame στtot numero ut implere ciuitatem possint ut neq; coparanda sit aliotu oim viritis mccvncilitas regMi renipublicam ad hanc plurii si sint plures, et via ius tarim si unus no amplius hi ponendi sunt ciuitatis pars.fisaei enim illis iniuria si aliis patibus sares ccscirentur in sint usi adeo superiores se. cundit virtute atq; ciuilein potentia r ut dii cst enim talem vidi taliqdeuhoibus esse. Ex quo manifestu est positione lem necessaria ce circa equales me di pote σ3 tia sed de illis qui tales sunt no est lex ipsi mi lex iunt.eteiu ridiculus esset q legi illos su Antisthenes. sicere conarer diceret enim lartasse quemadmodum de leone scribit. Antisthenes.cociona tibus lepusculis=ac celantibus equid omnes habere debere ideoq3 a ciuitatibus que popula.
Ostiaestinus rit remne ostracismus impcrtus est propc ciusmodi causam .he siquidem ciuitates equalita. te niaxime Oim complectilias. quare qui superexcellere videt vel propter diuitias vel pro pter amicos vel propter aliquam alia ciuilem Potentia extra ciuitatem relegas: atin trauertur ad lepus aliquod dererminatu.Ti adimi etiam fabul ob hinoi causam.Herculem ab argonautis fuisse resictum.no enim una cti aliis nauem regere illum voluisse ut nimium si perexcellente inter nauigantes. -uapropter qtii vituperant tyrannade Sconsiluim Peria,
diri Thrasibulo datu non l4inpliciter existimadi siuit recte increpare. Ferunt enim Perindiu nichil respondisse ei qui consilii intenti causa ad ipsum missus suerat sc uper eminentes spicas demerendo segetem ad uasse. ciuiis quidem faeti cim/cum non intelligeret nitimcii inclastum ab eo narraret intellexisse Thrasibulun ip oportebat superentinentes ciues au&rre.hoc autem nec solunt prodest tyrannis ec soli faciunt tyranni: sed S it
Dotenti & in populari statu similiter te habet. Ostracismus enim eandem quodam odo vi habet. tollendo eos qui sit pereminet S in exiliti pellendo. Hoc idem S in ciuitatibus Singentibus faciunt ii requi dominantur potentia velut Athenienses circa Samicos: SChios di Lesbios .qprimu enim imperiit firmiter habuerimi:eos in multis pessundamni contra sed ris emite Persamin aut rex Medos S Assyrios S alios qui magnu aliquid de seipsis sapie .ris equite. ei Lamna aut rex Medos S Assyrios S alios qui magnu aliquid de seipsis sapie. bant ob imperium ius habitiun sepe contriuit. Oct uestio autc yposita: circa omnes est G
Babylonii qui nurn eode ii modo se habent patet hoc quocu in aliis artibus 9 scientiis. neq; eni pictor e
ecassylis. cedentem mensura pedem animal habere paleice: quis pulcherrimus ille pes esset. riemna uium artifex proram aut aliam parte Iaauis nem certe magister chori.eum qui pulchriorem ac meliore toto choro vocem emittit sinet in choro esse.itam ob hoc qinde nichil prohibet
eos qui domini sunt cos rare ciuitatibus si cum eonina xprius principatus ciuitatibus utilis sit hoc agunt. CC uare secundu eas quas confitemur sit perexccssentias: quanda habet ciuilem iusticiam ratio illa que circa ostracismum cst.melius tameia filasset sic ab initio scrlagis conditorem fuisse prouisuin. vi respublica non indigeret tali medicina. secudo autem loco si quid tale accidat cola ariduin est tali aliquo inmedio corrigere.quod tamen him noest in ciuitatibus .non enim res xciunt ad comodum proprie reipublice: sed per seditionc usi sunt Frostracisnatim ciuium impulsione. in his i gitur spcciebus D niandi que lapse sunt: quod ad priuatum commodum pertinet ac iustu est: patet. mrsan autem non simplicie iustum. b hoc est nianifesturn. ISed in optima republica inagnam habetdubitatione: si no rexcellentiam alioru bonorii ceu victam d diuitiarum Samicitiarum sed si quis excel. silat virtute quid de eo sit faciendum non enim di dum cst. ut ita talis vir sit de ciuitate pellandus transferendusin. atqui nec gubernationi aliorum resis vir erit subiiciendus. perinde enim est ac si cum Iuppiter gubemarennaagistratus cum eo partirene restat ergo vides: naturam huius talem esse. ut omnes sponresua parere illi debeant. quare huiusmodi quidem homines reges perpetuos esse in ciuitatibus.