Geschichtschreiber der husitischen Bewegung in Bohmen herausgegeben von K. Hofler

191쪽

iaciebat. dicens: sancta matser ecclesia, quare fles 3 Νoli flere, si non vides Petruin, si non vides Paulum, si non vides eos. per quos nata es. quia pro patribus nati sunt tibi filii et constitues eos principes super Omnem terram, hoc eSt, papa, praelati, reges et principes tibi cari. Illa respondente. heu quare non flebo et ubi sunt hoc tempore me Et

monstro capite sie) nigre saeta, ubi est in imperio dudum meus Xarolus. sanetus in Francia Ludo leus, ubi in Anglia pugil fidei Othoberus Oswaldus ubi clarus Ferdinandus in Hispania, ubi in Arragonias aracenorum malleus, valens Jacobus: ubi in Cypro devotio regis Petri

- 1369). an ultra hoe deest mihi Arriopagita sie) Dyonisius; nullus

per me in Pietavia nune apparet Ylarius, nullus in Grecia Origines et in Italia non est aliquis Augustinus, illos id ei reo deploro ut Baehel plorans filios suos. recusans consolari quia non sunt silieet filii: quia si vere mei filii essent, utique decertarent ut non traderer judaeis paganis et saracenis et ceteris gentibus in derisum, et ideirco tibi, o princeps dieere possum ex parte tuae matris ecclesiae: o domine, da nobis auxilium de tribulatione et hoc de quarto. Igitur nostrum thema resumendo ita dico, concludo quod ex quo apparent injuriae clarissimae Imperium desolantes ei ex quo sententiae viam probantes, elarissime medicinam demonstrantes ac preces dulcissimae non cessunt justissime justitiam implorantes. Tibi, potentissime. plebes quam tristissimae nunc Oeeurrunt adclamantes hac vocis oratione: da nobis auxilium de tribulatione, quod est thema. In quibus quidem verbis sine alia introductione ne videar sacere hic ipse sermonem, duo principaliter ostendunt. Nam floriosae potestatis tuae supremae dignitalis consessio demonstratur, eum dicit, principum da nobis auxilium dulo rosae tempestatis, plorosae Viduitatis laesio significatur praesenti oratione ac de tribulatione, da igitur nobis ele. Dixi primo gloriosae etc. Hoc est evidenter propositio de se nota. cum una esset illa petitio, quae illi porrigeretur, si concedenti concedendi) aliquam non habent potestatem; sed cum libi a deo sit immediate. attributa potestas generalis auctoritalis totius regni temporalis

super omnes nationes, ergo petitio a Te ut a potente ipsam concedere. eum sit justa, in se negari non potest. Sed haec potestas in dormitante dormit et non consequitur suos asseclu9 et istam potentiam nostra non postulat medicina, christianissime rexi uullo modo patiaris. quod scribi lites omnium temporum gesta, Te inutilem memorent principem, te

192쪽

Te tota causa, de qua agitur. principaliter pertinere noscatur, christiani as ex isto gravi scismate ubique satigata ipsius incommoda ulterius non potest in patientia tolerare et quia desiderata fuit per omnes a mari usquρ ad mare et a fluminibus usquo ad terminos orbis terrarum, ideirco lenius adtingenda et honestius per Te ei prineipes Tibi subditos priusquam dicto Ieremiae, eum scandalo surgant Vermes, priusquam gravius seandalum in commotione terribili in populo generetur. Quia vere tempus jam se ostendit . quod nisi tibi tuum in hae debitum conservare proeuros honorem doctrina dei honorem meum alteri non dabo) illum forsan alius usurpabit. Ergo tu domine universorum, tu lex viva, tu lex animata in terris . tu brachium ecelesiae . sponsae christi defensor exalta braehium Tuum eum potentia contra eos, qui perdere nos contendunt, quia venerunt gentes in haereditatem Tuam et polluerunt templum domini, exterminavit tibi vineam quisquam, hie a per de silva et illi e singularis serus depastus est eam. nune dicit Tibi eeelesia, hii duo. aper et singularis. diviserunt vestamenta mea sibi scilicet reges et regna, de quibus unus

Gregorius XIIIJ habet regnum Romanorum, Angliae. Ungariae. Pol Oniae, Trinaqitiae Trinae riae) et Portii galliae et sic sunt sex; alter Benedi eius XIIIJ regna Frantiae. Hispaniae, Neapolis. Aragoniae.

Seogiae et Navarrae et sie sex. Regnum Cypri nee uni nec alteri favet. Ex qua maledicta divisione saraceni a tempore scismalis septem victorias eontra tuum imperium christianum in diversis partibus orbis, quas sine verecundia eum rubore particulat iter nominare non possum , notorie obtinuerunt, in quibus posuerunt morticinia servorum tu0rum eseas volatilibus coeli carnes sanctorum bestiis terrae effundentes sanguinem ipsorum velut aquam in circuitu Ungariae. Heu dolor et gemitus et non fuit qui sepeliret. Reliquiae vero etiam nobiles et polentes selavi et servi dueti sunt, minantur eervicibus, neque lapsis, vel lassis parutur requies, ultra hoe quod post Romam eivitas Tui imperii principalis Constantinopolis obsessa undique manet. quam nisi cito venias liberare, si illam introieris eaetera desunt). Ecce christiani dein tus altenuati sunt fame et si ingressus eris ad agros, seces occisi gladio. quia prophela et sacerdos abierunt in terram sive sit propheta donoma et saui) sacerdos de Avinnione vel econtrario et a terra con-tpnobrati. quae coeli sunt videntur obliti. quaerentes quae sua sunt.

193쪽

felicitate peceantium et renova re vera) opem non videtur ille eon-serre, qui ad peecandum adjuvat et est maxime praeeavendum inpotente, qui lavet peeeanti. Sanetorum enim quis dubitavit, a deo gravius puniendum illum, cujus potentia et virtute peccator alios infesturus in sua malignitate perdurat et licet semper fuerit veritas odiosa et istis malignis temporibus capitalis inimi ea. cernatur populi sagi iiserescentibus hominum, crevit odium veritatis et regimen datum est blanditiis et mendaeio, verusque laetus est ille doctor. qui multis temporibus jam praedixit, intrantem cubiculum potentis sive selieis de duobus oportet eligere vel perdere amieitiam vel veritatem tacere. Veri tamen adoratores, qui ducuntur spiritu veritatis, etiam si in dolores incurrant et gemitus, veridica debent loqui. Unde princeps clarissim et quis demens, quis tam male intelligens existimatur. quod si Tua paternitas Tuaque potentia Tuumque regnum cor istorum alterius

Gregorii XII) minime sustineret, quia incontinenti ex quo rex de

carne Tua et ejus sequaces Benedicto dorsa veri erunt. haberetur unitas in commisso Tibi imperio ehristiano et nisi et to contra eos ponas manum ad sortia. dubito deterra vox prodeat: -O quae impia nunc sustineo scelera, o malivollentia inaudita. Tu vero inessabilis et ineorrupte rex arbiter Christo. quid agis. ubi sunt nune oeuli tui. quibus humanarum miseriarum nebulas serenare solitus es Τ cur illos non advertis. eur non antieipi fulmine illos consumis. cur sub eorum planetas planetunon) terram sendis qui totam haereditatem tuam tradunt in manus eorum. qui nos ii ec minus squam te et patrem oderunt. Non ergo princeps disseras ulterius tam grave seandalum diffinire, quia Tibi ut dictum est. non deest sortitudo et potentia et si opus exigerit non doceat rerum habundantia. non militum audacia. non prudentum consilia. non regum et principum desiderata auxilia. per quae simul congregata Tua munificentia clare probatur et hoc de primo themate. Dixi secundo quod dolo rosae tempestatis, plorosae viduitatis laesio sequitur sequenti oratione hae de tribulatione. pro cujus persecutione in me ipso tabescens alius deplanxi: invaluit quaedam

lene hrosa nubes aera. qua radiis solaribus obfuseatis oeuli circumvallati caligine vicinam propinquamque habere nequeunt visionem. Manus enim iniqua ambitionis praevaluit et unitatis thesaurum de terra fidelium sustulit pretiosum ipsumque ultra mundi limites compulit

xulare . in cujus compatione castera terrena vilescunt. Qua propter velut tuba ad clamorem compellor, ut vox mea ad eunetas aures

194쪽

transeat orbis terrae, sic quod ejus rugitu et clamore coneitali coeli colae condoleant una misericordia, quorum quoad) tuis Imperialis digitis ei reumvallatis potentia si e inauditi lacinoris ultio prodeat et quoad omnes perveniat nationes, quod ut ad praemissa ordinanda pertingas, dixi eongreganda consilia per regem, qui est caro de carne Tua, diueius postulata et per Tuas literas tam tanquam) spe promissa,

propter quae acceleranda me misit die ius rex ad Tuam regiam majestatem, qui propter Syon et .Ierusalem non quiescet donec egrediatur,

ut splendor iustus et unicus risurius desu Christi et quia in plus

loquendo esse timeo taediosus, solum de paucis. quae noviter intellexi, volo dicere pauea. Nam quidam filii matris Suae contra praemissa secrete coram te objicere sunt conati:

Primo quod illum non debes objicere, quem tibi pater Tuus

assignavit in papam. Secundo quod quicunque mortalium quavis autoritate fulsitus sie) a papa subtrahere se non potest. Tertio quod si Tua dominatio verbis gallicis e laudat aures, ex quo Benedictus est dejectus ab obedientia, pars, quae in illum credit, saltem ipso mortuo ad Τuum papam) sine dubie revertetur. Unde princeps gluriosissim et haec verba expulsiva veritatis

contra bonum commune, contra tuae animae sanitatem directo ambulant et contra salutem totius imperii christiani et miror mire n pecesso mirari, quod tales adulatores suis latratoriis dentibus famam et nomen Tui patris tam Latholici tamque prudentis coram te audeant diffamare. Quis enim mistimat, quod nisi fuisset morte praeventus, ipse tot annis in isto perieulosissimo seisinate dormivisset, quae quin

jum operam ordinaverat dare emeaeem, cujus prosecutionem etiam personaliter sacere intendebat. Sed et si in principio seismatis reges christiani non erediderunt sic gravem evenisse laesuram nec illam sic tenaci inter reges et populos radice landari. eis ad superiora vocatis debent silii qui alias in perpetuum cernunt errorem hujusmodi radicare, nec dare operam nec laborem Antion constat, quod si Tudieeres. non dimittam illum. quem mihi pater assignavit in papam, elidem die eret Rex FDanciae Tua caro. idem rox Angliae. Hispaniae et caeteri reges, quod numquam in perpetuum esset sinis. Haee est doetrina angeli infernalis . cum etiam quicunque prudentissimus imperator etiam si legem anno praeterito diseretissimam ordinasset et

195쪽

illam hoc anno cerneret converti in noxam illam. continuo revocaret vel in melius commutaret.

Idem saeeret si ius ejus successor, si patris legem cerneret corrigendam: saepe etenim filii patres superant in virtute. propter quod sanctus dicit: non removeas honorifieeutiam, quae patri debetura filio nee filium patri praeponimus in honore, sed patri filium praeponimus in virtute et hoc quoad primum gratia brevitatis. Sed ne videar argumentum secundum quod multis sortissimum videtur esse, praetermittere . cum papae judicium videtur solius dei ordinationi commissum, cum sit omnium mortalium ipse superior. ab inferioribus judicari non posse, eum fideles sine disserentia graduum sine disserentia sexus teneantur etiam obedire: et finaliter dieatur. illo solus in terris, cui nemo ausus est dicere: cur ita saeis, eum praeter responsiones, quas tetigit prosundissime et elarissimo in suo libro, qui apud te est. dominus patriarcha Alexandrinus. haee opinio

una mihi esse videtur, ne dum in papa dubitato et pro Τ) tempore, quia

sunt duo qui ex nulla etiam quavis necessitate possunt in ecclesia praesidere. verum autem in papa indubitato unieo et per totum imp rium approbato et disere te rem publieam cum dispendio nostrae sdei gubernante praeeipiente regnante vel asseverante potest impune sos ibi alias subditus subtrahere et obedientiam denΘgare. Ponatur ergo

quod gwerra FDanetae et Angliae perdurante propter Papa regem

Angliae in civitate Parisius, quas tum erat sibi inimica capitaliter. sub poena exeomminicationis, eitasset, anne ei latus debuisset in Ioeo mortis sibi periculoso coram judice comparere 3 Et quis dubitat. quod non sibi diceret adversarius, quod positivis juribus est papa solutus. etiam contra ea potest pro libito dispensare. eum sit major consilio et contra consilia ipse dispenset et etiam contra apostolum, quod sortius esse videtur. Sed ego respondeo quod lege canonica vel

eivili circumscripta lege naturali vel divina ipso papa ligatur. Nonne potest in praejudicium tertii in dampno iere mediabili et quod ex limationem non capit, dispensare sine dubio: quod vero non est sibi concessa potestas dampnandi subditos sine causa nee peecanditieentia est sibi tributa et si clave diseretionis errante quidquam praecipiat, quis dubitat, non esse obediendum ' Excommunicet me silacio elemosynam, si patri antiquo praestitero alimenta. si non reddo debitum uxori. quae lege divina prohibente mea esse non potest, et

ego sine dubio non parebo. quia lex dei desuper est qua defendor. Sed Diuitigod by Cooste

196쪽

supponamus eas um dampni proximi evidens; inter duos reges querra durante vult papa ad episeopatum notabilem regni alterius filium adversarii promovere, nullum dubium omnium doctorum sententia. quod in tali casu etiam si per electores laret eleetus. opponere se rex potest papae. Rex dieit, non intrabit mihi eapitalis meus inimieus in regno, quia hoe nolunt jura nec doctores nec glossae papa dicente: omnia illa mihi subsunt, eis non ligor et dispenso super omnibus eum promolo. An rogo iste rex poterit dicere papae: etiam peto. si

Viveret, pater sanete, inter me et vos, monitione evangeliea vos corripio, quia vos in me ipse peeeatis, volentes perdere me meum que regnum evidenter turbare; et si papa nolit audire, num quid secum testes poterit adhibero et si etiam eos audire recuset, nunquam ex

tune dicere poterit e celesiae seu cardinalibus, regibus et praelatis et aliis Christi fidelibus, et si iterum et audit aures numquid rex ille papam habebit ut ethnieum et publieanum' an dicere erit verum, quod papa sit exemtus ab evangelio, exemptus a christo, Pxemptus averitate et ehristianorum firmitate, quod corripi ipse non possit, eum peceat evidenter in proximum vel eum in jure naturali et divino. Projiciatur haee opinio in inferna, quanto magis rex serenissime, si totum Tuum imperium vult perpetuo seisinate denigrare, reges tuos et regna dividero circa fidem, totum flatum eeelesiae pervertere et duo monstrosa capita in sede Petri in perpetuum colloeare, de quo satis apparet probatissimum argumentum . quin ipsi duo snem seismatis singunt. verba sine operibus fietione promittunt. viam unicam et possibilem claram in veritate sanetitate evangelio, doctrina sanetorum opinione prudentum viventium nune in terra et in earitate sundatam omnino repellunt, vias offerentes diisseillimas et indiseussibiles, quae servato honore imperii impossibiles judieantur . neque unquam per principes caperentur in tali statu eliristianitatem ponentes, quae jam venit eunetis insdelibus in derisum dieentes sibi. ubi est deus tuus Est isti ur istis parendum p si obedientia praestat eausam eis et toti populo christiano dampnationis aeternae, mortisseetur in perpetuum seriptura, quae dieit: alimenta substrahi debite. quando mortis causa in eorum exhibitionem praestatur. Reeedat oxtra terrae terminos illud eloquium, quod non habenti arbitrium parendum non est nee etiam eomplaeendum: vel mentiri diei mus seri pluram quod ambitioso aVaroque tuitis mundus non est unus bolus neque ei sunteit totaecelesia ni e deus, qui est bonum omne, illud quod vietum infernale

197쪽

sic omentem efficit, ut nullam videris veritatem. libero arbitrio sit privatus. quo modo ergo et princeps talis in ecclesia. qui oves non colligit, sed dispergit. qui non construit, sed totam fidem quaerit destruerθ, qui solum propter se totam rempublieam perquirit mortificare. hic nec mirum quam bene illa historia cedit, quando Scipionis tempore affricani populus furiose in senatum gladio insurrexit si post homi eidia infinita in unum senatoribus congregalis legislatoris legislatoribus) cevola Scaevola) tune praesente quaesitum est. an proe suesset ordinario indicto procedendum, cevula respondente, causam eum strepitu examinari debere, gelator Scipio reipublicaeque defensor manu posita extra togam et ense nudato dixit: sequatur me qui vult rem publicam salvam fore. ne interim crescat audacia malignandi. ne huic post remediari non possit. et percussit sceleratos, ut dicit magnus Maximus 3 Valerius pacificatumque est imperium . quod ex dilatione videbatur perire. Idem fecit et Moyses. sine proeessu pere utiens delinquentes. ut per perditionem paucorum totus populus salvaretur Melius est enim prout tua filia Parisiensis universitas Iargissime demonstravit, quod pereat unus quam unitas, extra quam nullus omnino salvatur, quod est pauibile sic et terribile verbum tempore hujus scismatis, si lateamur vel unam vel alteram partem esse seismaticam vere tremo in dicendo et hoe de seeundo themate. Daut libi quidam ut tertio intellexi, verbum ad aures, quod rex FDanetae reges sequae es et regna, ex quo Benedictum dimiseruiit.

ad tuum Gregoriuin XII) sine dubio revertentur. O princeps

glorios et Hujusmodi verbis venenosis supplico. elaude aures. Nam in subtraetione obedientiae lacta per quatuor reges , quam Tuae dominationi porrexi . est de contrario protestatum. Sed adversarius dicet: mortuus est Benedicius, morientur etiam sui cardinales.

Quis ergo erit papa nisi illo de Roma vel erunt sine capite sedis

Petri vel convertentur ad eam. Sed ecce tales loquaces non respieiunt in remotis. Nam si Benedietus in crastino moreretur, forsan sui cardinales non eligerent, sed rex Fisanciae ei sequaces caeteris regibus scriberent otiam in Roma sedenti et suo collegio et

universis Christi s delibus et) suam puram mentem significarent. Idem sacerent praelati et universitates pro illa parte deelarati universis praelatis. universis universi talibus partis contrariae requirentes tu dei e eelesiam viam pacis et coram deo et uni vprsis mortalibus . se tune et in posterum excusantes suamque ignorantiam

198쪽

demonstrantes propter diligentiam quam ante mortem et post patientissime demonstrabant, et ea su, quo Tu serenissimo rex Tuaque pars illorum voees recusares audire. valdo timendum est. quod tune dovoluntate regum principum et populorum cardinales eligerent illequo susciperetur ab eis nunquam in perpetuum saligandus et Oeeo in regno Romano elare in perpetuum durat scisma. Dicenda quaedam pro receptione decreti reservo. si occurrerit mihi saeuitas. sed ut adimplpas levius postulata pro conelusione hie dicam: ad hoe dpi genitrix dant tibiisnamen - apostoli martyres omnes consolanti νι - eonsessores virgines atque sacrum stamen - qui regit in saeeula saeculorum

Amen.

FDaneorum regis pauper servitor priordo Sallono i) ad te legatus. Scriptum per magistri hva' ad mundarum Magistri Christunt de praehaticz.

18. Conclusio universitatis. Tinnsgamplum ex si alutis et conclusionibus magistrorum doetorum, saetum ex instantia M. 40hannis de pret brassi pr0curatoris nomine M. Johannis ei eti lius. l4M, 7. Ain. 1410. Juni 15.

Anno domini MeeeeX, 15 die monsis Junii hora decimaseptima

in rectoratu Magistri Johannis Andreae in medicina doctoris saeta plena convρntionst totius universitatis sub poena praestiti juramenti conclusum est quod universitas nullo modo consentiat Archippiseopo Pragensi Sbineoni eum suis praelatis in combustione librorum magistri Johannis Wykless. Sed quod tota universitas visitet dominum Regem ipsumque petat ut talem impediat combustionem ae ne exinde ponsisto toti rogno domino Regi et universitati inseratur. Aeta sunt

haec anno ete. quibus supra.

Arelatensis dioecesis. CD. litteras Georgii P. X ., Carolo regi Navaroe illustri. Dat. Salion. aretat. dioeee . X. e l. dul. anno lust. Ap. Raynald annalea eeel sIasti ei. 1373. 24. 3 Manu propria ut videtur.

199쪽

19. Solatius Gaive lata ad Moninium.

Reveremtissime pateri Paratum animum cum benevolentia compIacere. Miramur quod paternitas vestra tam vehementer contra nostra universitatis consurgit scripta nee non contra privilegia variis modis. forsitan plena universitatem dissolvere quam praedece fores vestrae paternitatis piis favoribus et honore suerunt laudabiliter amplexati et gloriose. Cui cur tam dire in odium eonsurroxii

si licerot dicere forsitan aemulorum se euius vestigium, qui suis insum rationibus vestram paternitatem adversus nostram universitatem sed eum magnis scandalis concitarent. Et quis laeturus evenit jam et in laturum eveniet. vestra paternitas una nobiscum quodammodo oonspicit et in posterum ut dei voluntas fuerit, magis noscet. Unde vestram paternitatem hortamur humiliter in domino et rogamus. quatenus rancore postposito pietatis resumens opera si honorabilem virum magistrum Iohannem de Waya, nostrae universitatis magistrum et suppositum solvens a vine ulis, nobis ipsum dignaretur dirigere ex parte ejus vestrae paternitati suffieientem justitiam volumus osseaeiler ministrari, alias contra tam insolitas pressuras pro iudi- gente vellemus remedio vigilare. Dat. Pragae seria VI post festum translationis S. Weneestat ox conversu et consilio concordi magistrorum Universitatis nostrae. Jaeobus de Sobtestavia notarius universitatis studii Pragensis. 20. Sophia regina Bohemiae ad 0ddonem sarditaleae fuluaenensen .

Gratam benevolentiam eum desiderio ad salutem. Reverendissime pateri quoddam mandalum laetum . . . ad) contentionem et populi turbationem et regni nostri confusionem ad suggestionem quorundam qui praedi eationi evangelieae dissentiant, consurrexit sic quod praedieatio evangelii praeter claustrum ei parochiales ecclesias in eapellis etiam a sede apostolica roboratis ot in omnibus aliis locis per pragensem arehiepiseopum est prohibita et sub poena exeom-

200쪽

munieationis est sublata. Novit autem vestra paternitas liquidequod verbum dei alligatum esse non debeat, sed in vias viis) in plateis in tectis yrno ubique seeundum exigentiam auditorii praedicari. Quapropter vestram paternitatem rogamus praesentibus quatenus honorem dei respiciens salutem perpendens populi de liberatione praedleationis evangelieae velit diligentius providere. Nec non sic pati possumus quod verbum dei in nostris eastris et eivitatibus tam grandem oppugnationem patiatur, praedictis diligentiam vestra paternitas adhibeat nobis in hoc ostendens complacentiam sinceram.

Dat. Pragae die 12 mensis Septembris.

2 l. Sophia dei gratia Regina Bohemiae per se. ad summuli pontescem Johan nevi XIlIId. Humilem recomendationem cum osculo sanctitatis.

Pater beatissime lSanctitatis Vestrae nuneium Anthonium de Monte Catino gaudenti spiritu et grata suscepimus benevolentia, laudes praestantes allissimo domino qui mundi tenet gubernacula. quod) vestram beatitudinem ex

sua providentia ad regendum suam sanetam ecelesiam in gradu excellentissimo constituere dignatus est et speetaliter vestrae quasis unetitatis mediante ministero sua sponsa semotis diseordiis et erroribus in veritatis culmen solidius dirigetur, unde istud optantes eordiali ex animo, vestram beatitudinem humiliter invocamus, quatenus praetensam sententiam. quae ex salso aemulorum regni nostri processit praejudieio, praedicationem verbi dominiet praeter claustra et paroehiales ecclesias conatur extinguere eontra praeceptum

Jesu Christi domini et libros in confusionem regni ) et nostri

scandalum ignis voragine eonsumere in saeris canonibus quidem vetatur. Caeterum beatissime pateri praesentibus Vestrae sanetitatis humillime rogamus gratiam, quatenus ea pellam Bethlehem, quam nobis et nostris regni lis ad audiendum verbi dei reputamus per- utilem, confirmare perpetuis temporibus dignaretur. Vestrae enim sanetitati hoe seribimus proprι mariis precibus cupientes certitudin aliter) exaudiri. Nam pro honore omnipotentis dei pro salute populi et eou servatione honoris regni nostri christiani seribimus quod sanctitas Vestra respiciat quae consona exauiendi benignitate