장음표시 사용
111쪽
tiis: Iunia, de peregrinis urbe ejiciendis: Laet
νi a. de tutelis: Liciniae, de curatione, &ι p testate mandanda, de sacerdotum electione, de sodalitii 1s: Licinia Mucis , 'de civibus regum
dis: Maenia de magistratibus: Mamlia, de libertinorum suffragiis : Mariae , de nummis , de suffragiis r Oetasia, frumentaria: Papiae, de civitate, de peregrinis: Papiriae, de conlecr tione, & alia tabellaria de legibus : Plotia, devi: Pompeiae, de ambitu, de judicibus : Porcia, pro temo, & vita civium: Pupia, de senatu comitialibus diebus non habendo: Remmia, de calumniatoribus : Roscia, theatralis: Rupilia, de judicibus sortito dandis: Scantinia, contra impudicos: Semproniae , agraria , frumentaria . de capite civium Romanorum, de provinciist Semiliae . de civitate, de judicibus, de repe- . tundis: Terentia Cossia, frumentaria: Thoria, devectigalibus: Tiallia, de ambitu: Valeria, da tyrannide Sullae: Varia, de mxiestate : Variacima, de alternis consiliis, de provinciis: Vo. nia , de hereditatibus seminarum: di aliae
plureS . f. 1 o. In pandectis memorantur Aquilia, de damno injuriae : Atinia, de usucapione: Come
sia, de falso, de injuriis, de lusu, de sica
riis, 3e veneficis: Fabia, de plagiariis: Falciadia, testamentaria: Gψicia, ue inofficioso te stamento: Horreina, de plebistitis: Iuliae, d . . ambitu, de annona, de maritandis ordinibus,
112쪽
LA . IV. de Legibur . Sde peculatu , de repetundis, de residuis, de vi privata, de vi publica: IMAia Vellea, de testamentis: Papia Poppaea , de connubiis : Petronia, de servis r Pompeia, de parricidis: Plau- , de vi: Scribonia, de lusitanis, & aliae.
f. tr. Quaedam leges, quamvis auctores non ignoti essent, a materia denominabantur. Taiales sunt LEGES agrariae multae, de a)ris populi dividundis; quae saepe caussae tu mutius
exstiterunt: an ales, sive annariae, quae magistratui certam aetatem praescribebant: frumentariae, variorum, sumtuariae, quibus luxuria conviviorum prohibebatur et tabellariae , de is
dicendis sententiis , & suffragiis ferendis per tabellas : vicesinnarum , de Velligath Vicesimae r& simileS. S. I a. Posteriorum Caesarum leges ex digestis, codice, & novellis notae sunt. De iedisto praetoris tantum pauca hie adjungimus. Qui enim judiciis ordinariis in foro nabitis praeerat praetor urbanus: sub initium muneris sui in albo scripta reis a proponebat .supplendi juris civilis .caussa, secundum quae jus
per annum suum dicturus esset. Addebat etiam certas formulas, quibus diebus,&qua ratio ne ac modo, a partibus etiam ObserVando, fid esset facturus. Hinc, quidquid jussit praetor, edicitum postea vocabatur: frequens in jure vox est, praetor edicit. Si praetor edictum antecessoris retinebat, vocabatur edicitum tra. laticiis
113쪽
6 C. n. de Iudiciis Romanorum. Iatisium. Tandem Hadriani tempore Salvius Julianus jureconsultus composuit edictum peris petuum : quod praetores observarent , nee mutarent edicta annis singulis. Hujus fragmenta satis copiosa superiunt, a diversis ediἀta: de quibus intelligimus, qualia fuerint edicta praetorum. De auctore hujus edim vide Eutropium L Vm. c. 9.
114쪽
C. VII. de ordinibus Romanorum.
f. I. Ρopulus Romanus in tres ordines fuit diis villis: senatorium, equestrem , & ple
bejum . Desingulis nunc breviter eXpO-
f. a. Senatus dictus est a senibus, qui soli ob semiem prudentiam in eum legebantur : inde etiam patres appellati, & in adlocutionibus p rres conscripti. Sallust. de b. cat. c. 6., & Flor. I. I.
g. 3. Origo ab Romulo est, qui centum senes consultationum adjutores legit . Liv. l. I. c. 8. Tarquinius Priscus addidit alios centum equia civitas nunc auctior erat; & plures, qui
dignitatem illam tueri possent. Nihilominus
115쪽
ψη C. VII. De ordinibus Romanorum. hi posteriores minorum gentium sunt appellati . Liv. l. i. c. 3 3. Pulsis regibus primi consules , ut intersectorum a Tarquinio Superbo numerum supplerent, simulque augerent Ordinem ,
trecentorum senatum secerunt: teste Livio l. II. c. i. Sic Latini tradiderunt. Dionysius Haliis CarnassieuSI. H. p. 83. , di III. Romulum bis legisse centum senatores refert, quem clari quidem viri sequuntur: quod autem in tanto Latinorum silentio non est admittendum . g. q. Trecentorum numerus mansit usque ad Sullae tempora. Appian. Alex. h. civ. t. I. p. 4i3. Et licet non conitet, quantum numerum
fecerit: probabile tamen est, supra quadringentos fuisse; quod ita ad Ciceronis tempora seris
Vatum fuit, ut eXLI. ad Att. F. I . colligitur .
Iulius Caesar nimium auxit numerum: & quidem ad nongentos utque , ut Dio Cass. i. XLIII .p. 237. refert ; vel ad millenos, ut Suetonius habet in Augusto c. 3 3. In quibus quod multi indignissimi essent nam peregrinos etiam ex Gallia, & aliunis de in curiam introduxerat ): Augustus ad pristinum numerum , & splendorem, qui ante civile bellum fuerat, redegit; aut paullo majorem esse permisit, ut tamen numerus intra sexcentesiis mum consisteret. Dio ι. LIV. p. 33o. Posteriores Caelares auxerunt aliquando: ut tamen non facile plures, quam senatores essent. g. 3. Legebantur senatores ordinario mois do a censoribus ex ordine equestri, unde prima
116쪽
IAE. I. de Ordine Senatorum. mi consules supplementum fecerunt apud Li
vium l. II. c. I. e cui adde l. IX.c. 29..' e .XXIII.
c. i 3. Nec vero plebejis senatus omnino clausus erat: quod infra de consulibus plebeiis, & tribunis in plebejo ordine ostendemus. g. 6. In prima republica non censu, sed morum intepritate fiebant senatores: unde de Ualerio Publicola, primi post ejectos reges anni
eonsule, annales tradunt, adeo pauperem mortuum esse, ut collatis a populo nummis sumtum habuerit sepulturae. Vid. Eutrop. I. I. c. IO. n. q.
Postea dignitatis servandae caussa senatoribus etiam centus fuit definitus: ut, qui infra illum possideret , non posset senator fieri . Census erat duplo major , quam equestris ordinis ,
quem Augustus Caesar auxerat . Suetonius in Augusto c. 4 I. hoc docet . Senatorum, inquit , censum ampliavit, ac pro octingentorum millium summa duodecies sesertium taxavit, supplevitque non habentibus. Suppuntandi hanc rationem inissea de re nummaria Romanorum explicabimus . Vide interim, quae ad Plinii l. I. F. Iy. Nu. a.
f. 7. Senatores ab equitibus, & plebejis et. iam vestitu distincti erant. Ille tunica erat lais ticlavia, seu latus clavus. Unde latum clavum accipere est senatorem feri. Sic Tiberius senatori latum clavum ademissis dicitur apud Suet. c. 3 3. , hoc est, ex senatu mo visse. Plinius L 3 3.c. I. sic ordines distinguit. Annuli, inquit,
117쪽
1 oo C. VII. de ordinibus Romanorum. di tinxerunt alterum ordinem a plebe : sicut tuMica ab annulis sienatum tantum. g. 8. Senatorum erat sententias dicere , quae
barbare ista appellant: sicut populi in comitiis ferre sufetia . Nec vero omnes rogabanis tur , sed tantum principes: hoc est , si sub finem anni erat , consules designati; deinde aut his nondum designatis princeps senatus a cens intibus lectus ; porro qui in magistratu erant , quemadmodum in catilinaria caussa Cicero coninsul post Silianum designatum consulem rogavit Iulium Caesarem tum praetorem . LiU. l. XXXVI. c. 3. , & sallust. de b. c. c. 3 o. seq. Tribuni pote-Tant etiam non rogati interloqui, suamque dicere sententiam. Caes. de b. c. l.I. c. Σ.n.8.
f. 9. Arbitrii ergo erat consulis, praeter pri mos rΟῖare, quos Vellet: nec in primis semper ordinem, nisi in designato consule, servasia se strictim videtur. Unde Suetonius in Caesare C. 2I. refert, quem ordinem calendis Ianuariis tenuisset, eum per totum annum servasse. Rogabat autem sententias consul , tamquam director senatus et nec vero multos rogabat , sed postquam duae vel tres dictae fuerant, reliqui senatores discessione facta ad hunc vel illum , qui dixerat sententiam, se conserebant, acces su suo illam confirmantes . Hinc est nota forinmuta , ire in sententiam alicuius e apud LiV. l. I. c.
32. l. U. c. 29. Cic. l. I. F. 2.n. q. atque alios. Uninde minoris ordinis senatores , qui numquam dicem
118쪽
Sect. I. de ordine Senatoris. I o edicebant sententiam, sed sententiae alterius acincedebant , dicti fuere pedarii e ut est apud GeIlium l. m. c. I 8. Quod vocabulum aliquid ignominiae videtur habere: res ipsas vero, imiu sententiam alterius, per se non erat ignominiosa; led recepta in plerisque faciendis senatus copsultis, quae per discessionem fiebant, do quibus supra dictum c. VI. s. IV. 3. 3, p. 77. f. Io. A senatus consulto fiutem differebat senatus auctoritas . Quum enim infrequentior justo senatus esset, aut tribuni plebis intercessia sent: senatusconsultum non poterat fieri; sed senatus auctoritas tantum perscribi solebat, &de ea ad senatum populumque referri . Cic. l. I.
g. II. Qui consultabant, & sententiam dicebant senatores , proprio verbo censere diceban
tur . Plin. l. II. ep. I I. n. 2I. l. U. ep. q. n. 6. Suet.
in Cal. c. 39. Claud. o. 6. In decretis faciendis dicebant : Placet ,aut non placet, scilicet senatui.
Liv. l. XXIV. c. 23. , & Suet. de cl. rhet. c. I. g. I 2. Curia vocabatur Vulgo locus senatus
habendi: & memorabilis est curia hosilia sub regibus. Cic. de fn. l. v. c. r. Qua incendio deleta, Sulla eodem loco instaurare illam, & post eum etiam Caesar voluit: sed fato praeventi id opus reliquerunt Augusto , qui iusiam nominavit .
Diol. XL. p. 143. I 44. L XLIV. p. 242. l. XLVII. p. 3ῖ8., Sc Suet. in Cal. c. 3 9. Laudatur etiam Pompeii curia, in qua Iulius Caesar fuit intersectus . G 3 Suet.
119쪽
toa C. rat de ordinibus Romanorum. Suet. in Caes. c. 8o. & 88. Cic. de diυ. l. II. c. 9. Quod vero hostilia angustior esset, quam ut capere omnem senatum: in sacris aedibus, seu templis senatus saepissime congregatus fuit . Sic Cicero in templa Iovis satoris senatum habuit, quum in Catilinam inveheretur: & iuaede Concordiae, quum conjurati examinarintur.
Haec templa curiae etiam nonnumquam dicta . Vide Lampridium in Alexandro c. 6. e ubi aedem Concordiae vocat curiam.
f. I. EQuites medius ordo erant populi Romani
inter senatum, & plebem: nec tantum militiae id nomen est , verum etiam dignitatis ;& altera significatio ex priori manat , quia olim non nisi digniores illi, & splendidiores, equibus senatus legebantur, equo militabant. Supra enim diximus de militia Romana, paucos in legione fuisse equites: quod non tantum propter nobilitatem illorum factum, v rum etiam propter paucitatem equorum 'in Italia ; ubi ager uobus exercebatur, ut hodieqque.
120쪽
Sect. II. de ordine Equeseri. Io que; onera asinis, & mulis portabantur, muli etiam jungebantur carpentis, lecticae ferebantura servis; atque ita rarior usus equorum erat. g. a. Signa equitum erant annulus, & angussu suous . Utroque distinguebantur a plebejis et altero etiam a senatoribus. Plin. l. XXX m. c. I. Non licebat enim plebejis gestare annulum rsed equitibus tantum , & senatoribus; a quibus equites tunica tantum distinguebantur , quae senatoribus erat lati clavi , equitibus angusti . De utraque tunica autem plura dicemus infra , quum de re Vestiaria agendum erit. g. 3. Praeterea aliud ornamentum erat equiis tum lege roscia concessum , quae etiam lex theatralis dicitur a Plinio I. VII. c. 3O..' qua cautum fuit, nequis in theatris, aut amphitheatro iuctuatuordecim primis gradibus sederet, nisi censum possidens equestrem . Hinc in xiv. sedere est idem , quod equitem Romanum esse. Suet. in s. c. 39. Aug. c. 4O., & Sen. ep. 44. Census a uintem equester erant quadrigenta sestertia, ut clare definitum est a Plinio I. I. F. I9. n. a. , & Η -
g. 4. Equites Romani non tantum equitibus nascebantur: verum etiam senatorum filii, an tequam in senatum legerentur, equites fuerunt Vocati . Clarum exemplum prubet Pompeius apud Ciceronem pro I. man. c. 2I. .' Cujus aetas Cuum longe abesset a gradu senatorio; res tamen maximas gessit, k triumphum meruit. De quo