장음표시 사용
121쪽
1o C. VCI. de ordinibus Romanorum.
Cicero: Quia tam inauditum, equitem Roamanum triumphare Et paullo post o Quid tam iuis credibile , quam ut iterum eques Romanus ex senatus consulto triumpbaret Pompejus autem natuS erat
patre patricio, & consulari. g. 3. Divisi equites erant in urbanos, & rusia sanos. Illi domicilium Romae habebant, & ex iis praecipue legebantur ienatores. Rusicani non tantum rure degebant, Verum etiam in muni cipiis rusticanis. Cicero pro Roscio amer.c. I 3. Quid Ac , inquit ' Patres familias , qui liberos habent . praesertim homines illius ordinis equestris ex mu- Micipiis rusticanis, nonne optatissimum sibi putantuli, flios suos rei familiari maxime semire, o iis praediis colendis operae plurimum, studiique consumere P6. Inter studia equestris ordinis, tam illorum, qui in urbe Vivebant, quam qui in agris , & municipiis , erat praecipue etiam conductio vectigalium populi Romani, id est, redituum ex provinciis. 1nde ordo publicanorum in eque stri ordine fere continebatur. Cicero pro Planco
c. 9. .' Flos equitum Romanorum , ornamentum ci
vitatis , firmamentum reipublicae , publicanorum ordine continetur. Idem prol. man. c. a. e Equitiabus Romanis bonesusmis viris adferuntur ex Maquotidie litterae, quorum magnae res aguntur in v Bris vectigalibus exercendis opeupatae. Vide plura in illa oratione. SE
122쪽
Sect. III. de Ordine Plebeio . I oh
f. I. PLebs terti a pars populi Romani proprie lo
quendo : quamquam abusive populus i psi plebeji dicuntur. Sic apud Suetonium c. I I. de Augusti testamento: Legavit populo Romano, cetera . Et apud Μartiat. l. Vm. epigr. I sem. 3. Dat populus, dat gratus eques, dat thura senatus . s. a. Plebeji initio durius habiti a patriciis, secessiones fecerunt e quarum notabilis eracilla ad montem sacrum trans Anienem amnem , quia prius revocari haud potuerunt in urbem, quam magistratu sui ordinis impetrato, qui plebis caussam contra senatum tueretur. Hi tri buni plebis sunt vocati, de quibus supra egimus taVide Liv. l. II. c. 32.
V. 3. Ingens sic jus adepti plebeji: sed his
Contenti non erant, nisi etiam majora impetrarent. ImpetraUerunt connubii communionem lege canule ja. Liv. l. IV. c. I, oe 3. Impetram Verunt etiam jus consulatum petendi. Liv. l. VI. c. 42,: &l. VH. c. I. Etiam ad sacerdotia, id est, ausuratum, & pontificatum impetratus adituS. LIV. l. X. . 6. Μagnum etiam jus, & dignitas erat, quod plebi lci ta legibus proprie distis,
123쪽
i o 6 C. VII. de ordinibus Romanorum.
& senatus decretis lege hortensia sunt aequiparata: de quibus supra c. n. q. diximus. A cessit, quod summum est, provocatio ad populum contra senatum, aut majores magistratus rubi populi nomine potissimum plebs significatur, equestri tamen ordine non excluso. Vide exemisyIum apud Liv. l. II. c. 36. seq. Impetratum et aam , ut Livius eodem libro c. 3 6., 38. habet , ut tributis comitiis, id est, sine patribus, tribuni plebis crearentur. g. q. Non ergo plebejus ordo tantum vitas homines, aut opifices continebat, sed magnos quoque, & praestantes viros: cujus ordinis duo erant summa praesidia , provocatio ad populum , & tribunatus plebis , quem etiam imperatores, seu Caesares omnes propter summam potestatem in sere ceperunt a.
124쪽
S I. I. de disributione populi. rop
RPm hv populus varie distributus suit,
precipue a Servio Tullio, sexto rege: uamvis Romulus etiam, etsi rudi ter, in hac parte egisset. Huic enim tria buunt tribus , & curias in populo instkutas: clas ses autem, & centurias Servio. Livius I. I. c.434 videtur utrumque dare Servio, Romulo nihil aut parum. Seci forsan ordinatius Servius secit, quod ruditer Romulus instituerat. Nam ipse Li- ius LIV.c. .Servio tantum tribuit descriptionem centuriarum, classiumque. ii. a. Haec distributio licet ob alias etiam caussas facta esset: praecipuus tamen illius usus fuit in suffragiis serendis. Non enim viritim i
125쪽
R. promiscue omnibus datum est suffragium ;neque enim hoc per multitudinem fieri potuit sed gradus facti, ita tamen, ut nemo exclusus videretur, qui in certa tribu, curia, vel centuria erat. Hinc comitia, qui conVentus populi suffragiorum ferendorum caussa erant instituti , di vita erant in curiata, tributa , m centuriata . Prius ergo vocabula explicabimus, quam de ipsis
g. 3. Romulus apud Dion. Halic. l. II. p. 82. in tribus tres & curias triginta divisisse populum dicitur. Servius autem Tullius non tantum tribus auxit : sed classes quoque addidit census agendi caussa, & centurias. Primo enim urbem iis quatuor tribus seu partes divisit: easque non ab auctore , Vel gentis origine , ut Romulus ; sed a locis, ubi habitabant, appellavit suburanam, esquilinam, collinam, atque palatinam. Dion. Hal. l. LII l. 2o3. I.IU. p. 2I6. Liv. i. a.c. 36. θ 43. Atque . hae quatuor urbanae dictae sunt. Deinde sex populi classes constituit, censu, & possessionibus distinctas. In prima classe erant ditissimi, absolute classici dicti ; a quo ritu etiam scriptores classicos nominarunt praestantissimos, ut Gellius I.
VI . c. I 3. l. XIX. c. 8. docet: in sexta tenuissimi.
Porro classes singulas distribuit in suas centurias rita quidem, ut primae classi adnumeratis equitiinbus darentur centuriae XCVui, secundae XXII, ter ria XX, quartae XXu, quintae XXX; sexta autem, quamquam numero superiores Vinceret , pro una
126쪽
nct. I. de riseributione populi. Iost
una centuria censeretur, atque sic omnium classium essent centuriae CxCm.LiV. l. I.c. 3. &Dion. Hal. l. G. p. 22 I. seq. l. VII. p.46 . g. 4. Curiae, uti dictum, erant XXX. earumque numerus numquam auctus est, licet tribus deinde multiplicarentur. Dion.Ηal.L Ul. 28 I. &Cie. pro domo c. 29. Dividebantur rursus in decurias runde etiam praefect i curiarum curiones, & decu ri arum decuriones appellati sunt . Dion. Hal. l.ii. p. 82. g. 3. Tribuum ratio certior erat, & constantiora earumque numeria S pro tempore auctuS , Ut ramdem fierent triginta quinque . Divisae erant inurbanas, & rusticas: quarum dignitas mutata fuit successu temporis, ut nobilissimus quisque in rustica maluerit, quam urbana seribi; quia quatuor illae urbanae libertinis , &novis civibus tantum relinquebantur. Dion. Hal. l. i Vl. 22Ο. Liv. LxxxIII. c. I Q. Cic. Verr. III .c. . Plin. LX Um. c. I.
g. 6. Nomina tribuum hinc inde ex scriptoribus, aut inscriptionibus collegit Carolus Sigonius de iure civium Romanorum LI. c. 3. Unum addimus, potuisse aliquem in duplici tribu esse, pro utroque parentum naturae, & adoptionis genere . Sic Suetonius de Auguso c. o. scripsit: FG hianis scaptien ui, tribulibus suis, die comitio rem singula millia nummum a se dividebat. In duabus ergo tribubus Augustus fuit, fabia, δc scaptia,
ut Torrentius interpretatur, & commentatur:
scaptia Iuliorum , per adoptionem ; labia OEt
127쪽
reto Cap. VIII. de Comitiis. viorum, per naturam. Quo pertinet in scri ptio Brixiensis lapidis apud Gruterum p. 626. 226. t
. Ι. Comitia, uti diximus , erant vel curiata, vel
tributa, vel centuriata: prout populus vel per curias, vel tribus, Vel centurias tuffragia ferebat . f. a. Curiata comitia, a Romulo instituta . sensim interierunt; saltem negligentius habita sunt, sicut ipsae curiae: quemadmodum ex Dion. Hal. LIV. p. 224. l. . p. 28 I. LIX. p. 398. m 6o3. &Cic. contra Rullum c. II. cognoscimus. g. 3. Tributa comitia verius erant plebis conineilia i quia submotis patribus, seu senatu agebantur. Liv. . II. c.6o. & Dion. Hal. I. XI.p.726.De
inde ad judicia translata: & de multis, causisque aliis levioribus ibidem actum, etiam de exsilio absentium. Dion. Hal. LVHl. 63 sq. σ l.IX p. 381. Adde Sigonium de iudiciis l. III .c. 3. ω Iq. 3. 4. Centuri a comitia erant Romae nobilis. sima
128쪽
sima, & praecipua, quibus per classium centurias staffragia ferebantur. Atque in his patricii sup rabant plebejos. Dion. Hal. Lum.p. 349. Lxti
p. 726. In his etiam magistratus majores creati sunt, consules, praetores, censores, & interdum quoque proconsules: unde etiam comitia comsularia, praetoria, & simili modo a magistratu , qui tum creabatur, appellata sunt. Li v. LI.c.6..
& Cic. ad Att. l. IV. v. a. g. 3. Μemorantur etiam calata comitiat quae vero, ut Gellius i. XV. c. 27. interpretatur, ipsa erant curiata, & centuriata: neque adeo diversum comitiorum genus faciebant. Calata enim sunt convocata, a καλῶ, id est, voco, conV
eo: unde 'calendae dictae sunt. Rarum nomen in antiquitate : ut mireris, qui factum sit, ut Iustinianus isse. LII. tis. Io. de testam/ntis id nomen
π Oeus comitiorum priscis temporibus erat a comitiam , pars fori Romani: a coeundo diis ctums
129쪽
Da Seti. III. do Loeo Comitiorum . .ctum, ut Plutarchus in Romulo p. 3O. tradit. A que ibi comitia curiata olim habita sunt. VarrRi. IV. de l. l. Idem locus postea suppliciis destinatus fuit: ibique virgis caesi, uti apud Livium ι. XXII. c. 9. Plin. l. IV. λ. O .n. IO. legimus;&damnatorum libri exusti, cujus exemplum habet Tacitus in Agricola C. E. I. g. a. Crescente populo amplior locus quaesitus comitiis, praesertim centuriatis, suit: campus martius, inter urbem, & Tiberim situs ; qui saepe etiam absolute campus dicitur. Dion. Η M. L
IV. p. 276. Gell. l. XV. c. 27. Cic. Cat. I. c. 3. Cat. II.
s c. l. VH. F.3O. n. 3. ParS campi, qua digniores constituti erant, saepta dicta quae distinguebant a promiscua turba, & quorum saepe fit mentio apud scriptores. Vid. Cic. pro Mil. c. I 3. Sen. de ira l. II. c. 7. , & Auson. ingratiarum actione ad
g. 3. Neque Vero magistratus tantum crea bantur in eampo: Verum alia etiam ibi acta sine eum populo negotia , item judicia certa, & simialia ad rempublicam pertinentia. Liv. l. XXXI. . 6. LIV.c. 23. l. VI. c. ZO. , & Cic. pro domo c. ao. Ia
130쪽
f. I. STatum hominum jureconsulti vocant , quando homines jure civili, & gentium in
liberos, & servos dividuntur. Liberi auritem vel ingenui sunt, vel libertini. Vide de his, & quae sequuntur st. tot. tit. de Iutti h mitium : & instit. ι. I. de iure personarum , de iugenuis , de libertinis. g. a. Ingenui sunt liberis nati parentibus: &hi tam liberis, & libertinis certo respeetu, quam in totum servis opponuntur. f. 3. Liberti sunt nervitute manumissi. Μanu missione autem ; ut in s. 3. in s. de libertinis