Christophori Cellarii Breviarium antiquitatum Romanarum accurante Hieronymo Freyero ..

51쪽

3 C. II. δε Magi ratibus Romanorum quenti anno abuterentur : abrogata illis fuit potestas, & consules reducti . Vide Livium 1 III. c. 32. seq. Eutrop. l. I. c. I 6., ω l. II. . de O. I. g. 24.

IV. DE ΤRIBUNIS ΜILITO CONSULARI POTESTATE.

a. s

3. I. Quum exercitus tumultum faceret , nolletque ab otiosis magistratibus ex urbe reis gi : consules rursus abrogati sunt ; & in illorum locum missi tribuni militum . qui in v he alii, atque alii incerto numero imperarent pro consulibuS . . I. 2. Initio tres ereati sunt, Liv. L q. e. L. I6. , deinde quatuor, c. 3I.: aliquando sex, dc octo, I. V. c. I., & 3I. Sic per multos factum est annos. Tandem vero poenituit Romanos militaris imperii, & rursua facti consides. Eutrop. I. II. c. I

q. t. olim nullus magistratus exactis resibus Romae erat, nisi consules. Quum vero hi bellis gerendis, aliisque negotiis publicis detinerentur: additus fuit novus magistratus, praetor γ s, qui jus in urbe diceret. Crescente autem civitate, & multis peregrinis adventantibus ;ereatus est alius er tor , qui peregrinus appel/i- latus

52쪽

MB. II. de Magi ratibus antiquis. 3 3 latus est ab eo, quod inter peregrinos jus diaeret . Prior autem ille, qui civibus in urbe jus reddebat , dictus est praetor urbanus. De his

Pomponius I. II. F. O. I. 27. 28. , & Livius LIV. c. I., & l. VIII. c. I . , ubi ex plebe etiam creatum praetorem 1cribit. De aucto autem prae torum numero, de eorumque ossiciis post punica bella accurate ibidem Pomponius 3. 3 a. quorum summa est , tot praetores fuisse addi tos , quot provinciae in ditionem venerant . Vide & Livium epit. XIX., & l. XXXII. c. 27α

ι. XXXIII. c. 26.

. f. a. Crescentibus criminibus quaestiones publicae sunt constitutae, & juridicae caussae intee Praetores distributae; atque a sullano tempore, usque ad Ciceronem octo Praetores in urbo fuerunt; & Cicero inter octo primus, ut ipse

in Pisonem c. pro leg. man. c. I. testaturo

Iulius Caesar xII., vel, ut Dio Canus . TO IN p. 237. habet, XIV. secit Praetores: Augustus xv I.: Claudius adjecit duos, ut fierent XVIII. v quem numerum Imperator Nerva restituit ,

quum a Tito minutus fuisset. Vide he his ominnibus Pompon. i. c. Qui vero in provinciis jus

dicebant, Iaepius Propraetores dicuntur, quam Praetores: quanquam nec altera appellatio ilia, illis insolens est. Cic. de prov. consul. c. 7. h. 3. Praetores late dicti erant exercituum rea Hores: unde cohors praetoria, & ipsum praeto

rium appellantur. Ged de his non proprie hos . C loco

53쪽

3 6 C. II. de Magi ratibus Romanorum . Ioco agimus. De edicto Praetoris etiam dicemus infra, ubi de Romanorum legibus, & j diciis exponemus .

VI. DE AEDILIBUS.

- g. r. aediles non unius generis erant: nomEn vero omnes ab aedibus habent publicis, quas eurabant . Primum eodem tempore, quo tribuni plebis sunt creati, duo aediles faEti sunt: non tantum aedium caussa, sed ut curam quoque rerum venalium gererent. Et hi erant minoris dignitatis , atque ex plebe electi, quorum meminit Livius L m. c. 33., ct 37. f. a. Μajoris dignitatis erant, qui dicti sunt aediles curules a selle curuli, maximorum magi stratuum ornamento. Et hi etiam duo erant , ex patriciis elem eodem ann , quo Praetores primum fasi sunt; quanquam deinde ad alios etiam ordines hoc munus pervenit. Liv. l. VI.

g. 3. Ossicium autem aedilium curulium prae cipuum erat ludos, & spectacula curare , at que edere , & quidem posteriori tempore , quum luxus increbuisset, suo ipsorum sumtu. Unde quo splendidiores ludos edidissent , eo plus etiam gratiae consequebantur a populo zadeo ut Μamerco repulsam consulatus attulerit praetermissio aedilitatis; quod Cicero testa-

54쪽

SAE. II. de Magoratibus antiquis. 37

g. 4. Iulius Caesar duos aediles cereales addidit , qui rei frumentariae prospicerent: ut Dio Cassius i. x LIII. p. 239. refert. Sed & hi inse-. Tiores erant curulibus ubi aediles absolute nominantur, & aedilitas, semper aediles curules

intelliguntur.

VII. DE QUAESTORIBUS.

g. r. Quaestura primus gradus ratione aetatis apud Romanos erat, qui etiam ab adolescentibus, & ante tricesimum annum peti, & geri poterat. Μunus quaestorum erat pecuniam curare publicam, aerario inferre; & ubi opus erat, distribuere, ejusque rei rationes, atque rabulas conficere. Initio id consules ipsi administrabant. Quum vero auctius aerarium esse coepisset: ut essent, qui illi praeessent, constituti sunt quaestores duo, qui urbani dicebantur. His additi postea duo alii, 'qui consulibus in bello adessent : non minus ac illi tam

ex plebejis, quam patriciis paullo post eligen

di . Crescente autem republica duplicatus numerus est, & octo creati sunt quaestores. Vide I. II. R. de O. I. g. aa. , & LiVIum l. IV. c. 43.34., epit. I. XV. g. a. Sulla tandem constituit XX., ex quibus singulis praesidibus provinciarum quaestor est sorte additus: quod Tacitus refert annal. l. XI. . a a. n. f. Iulius autem Caesar apud Dionem

C a Cassium

55쪽

Q. II. do Mari Fatibus Romanorum. Cassium l. xLII r. p. 237. dicitur XL. creasse , ut numerus ubique sussieeret. Atque talis quidem quaestor filii loco habebatur a Praeside propter sortis sanctitatem: quemadmodum Praeia I es colebatur a quaestore pro patre. Vide Ciceronis divin. in Herrem c. I9. L H. ep. I9. u. t., lib. XIII. U. IO. n. I.

g. 3. Tandem ad praefectos translata est sub Caesaribus aerarii hura, quae antea quaestorum erat; uti infra docebimus sect. II. κ' et r. q

VIII. DE CENSORIBUS.

I. I. Censura magistratus erat summus, flepropter morum eastigationem formidabilis. Initium habuit sub rege vi. , sed tum ad hominum numerum, & fortunas magis, quam ad mores

reserebatur. Flor. I. I. c. s. n. Eutrop. I. I.

c. s. n. 3. Consules, qui regibus suffecti sunt. aliquandiu administrarunt. Creseente autem republica novus magistratus eonstitutus est, hini censores; qui non modo numerum inirent populi, & fortunarum , sed mores etiam singuis Iorum observarent, in malosque animadverte. rent: isque magistratus quolibet quinquennio eonstituebatur, & potestas etiam quinquenna lis exat. Postea visum fuit perieulo non carere, si tam diuturna potestas penes paucos enset: ideoque aemilia lege ad annum, vel ses. quennium reducta est potestas eensoria. Vide

56쪽

Sos. II. δε Magi Datibus antiquis, 39Liv. l. IV. c. 8. , oe 24., m i. IX. c. 33. g. a. Propter morum castigationem cens res etiam dicti sunt magistri morum. Vide . Ciceronem I. I r I. U. I 3. n. 8. Poena autem Cen soria erat, senatorem movere senatu, & equiti adimere equum publicum: & quemcunque civem,t sive is senator, sive eques, sive plebejus es set J vel tribu movere, hoc est, e tribu sive inurbana, sive rustica nobiliore in tribum sive urbanam, sive rusticam minus nobilem, aute rustica in urbanam reserre, immo pro deliincti gravitate ab omni tribu remOVere, atque sic etiam jure suffragii privare, servato tamen reliquo civitatis jure, quod post urbem a Gallis captam Liv. l. v. c. 3o. in Caeritum ta. bulas reserre dixerunt; vel aeramum facere, hoe est, censu ordinario in eommodum aerarii mul. tiplicato sive servata, sive mutata, sive ademinta tribu punire. Vide Alcon. Pedianum indis

f. 3. Sub Caesaribus cessavit censurar aliquan. do reducta, semel sub Augusto , iterum sub Claudio; nec vero constanter semata , quia mali PrIncipes metuebant, ne sui etiam mores notarentur. Vide Suet. in augusti c. 37-, Claudio c. I 6.

57쪽

4' C. II. de Magi Iratibus Romanorum.

ΙX. DE TRIBUNIS PLEBIS.

g. r. Sexto decimo post ejectos reges anno plebs romana, visa sib1 a patriciis opprimi, secessit ex urbe trans Anienen fluvium in montem sacrum: nec revocari potuit , nisi impetrato sui ordinis magistratu; qui tribuni plebis dicebantur, ut caussam plebis in senatu sem- . per agerent, potestatemque haberent decretis senatus contradicendi , quod intercedere vocabant, id est, ut hodie dicimus, protesari. g. a. Initio duo creati sunt tribuni plebis , qui vero stat i m tres collegas adsumserunt, ut quinque essent. Tricesimo sexto post anno T. tribuni plebis creati sunt: qui numerus man sit per tempora inlecuta. 'Vide de his omni

g. 3. Quamvis igitur ordine, & dignitate minor hic magistratus esset: maxima tamen, immmo summa ejus erat potestas propter potentiam multitudinis, sive plebis, qua facile poterant consulibus, & toti senatui resistere. Quae caussa fuit, ut Caesares quoque singuli quotannis sibi hanc potestatem adsumerent, & ita publicis monumentis per annos eam 'numera rent : ut tribuetniae potestatis anno VIII. TR. P. VIII. . Noluerunt enim tribuni plebis voeari, usi tantum appellatione tribuniciae pote-

58쪽

Ses . II. de Magi Datibus antiquis. ΑΙ

Ratis: uti ex nummis illorum, & marmoribus videre licet. Hoc autem fecerunt, ut specioso titulo potestatem, & imperium in ipsos consides, & senatum sibi vindicarent. Vide Tac.

annal. I. III. c. 3 6. n. I., & de potestate reliquorum tribunorum novem sub Caesaribus, quae , admodum restricta erat, & umbra tantum veteris, Plin. l. I. ep. 23. , o notas no iras ad illam δ

X. DE TRIBUNIS AERARIIS.

I. I. Horum meminit Cicero catil. IV. c. 7.

Erant autem ordinis minoris Praesecti , qui attributam' pecuniam, id est, stipendium militum de aerario adnumerabant qua stori , ut inter milites divideretur. Vid. Ascon. in Cis.

Verr. III. de praetura urbana.

g. a. Intererant etiam populi loco judiciis hi tribuni, quando illa ex tribus ordinibus 'mixta essent. Vid. Ascon. in Cic. orat. pro M.

Scauro sub finem. XI. DE TRIUΜVIRIS CAPITALIBUS,ET ΜONETALIBUS .

Conjungimus hos , quia Pomponius I. D. deo. I. g. 3O. conjunxit: sorsan quia pari dignitate erant, utrique autem minore . Capitales Triumviri custodiam carceris habebant, & cu

59쪽

a C. II. d. Magi ratibus Romanorum.

ram suppliciorum. Μωetales rem monetariam, si ve cudendae pecuniae curabant.

XII. DE INTER REGE.

S. I. ordinarios magistratus exposuimus hactenus. Extra ordinem erat Interrex: & in summis necessitatibus, ac periculis dictator, &magister equitum. De quibus nunc pauca ad ferenda sunt. f. a. Nimirum post Romuli, aliorumque in re8um mortem res ad interregnum rediit , ut quinos singulos dies novus Interrex impera ret. Liv. 2 I. c. I . a I. 32. s. 3. Idem in libera republica observatum fuit: ut, si consules reipublicae caussa abessent, aut morbo impedirentur, aut vitio creati es.sent, Interrex comitiis habendis proderetur . Prodebatur autem patricius a patricio , quis aeque circumscriptus erat quinque dierum spatio: nec moris suit , ut primus. Interrex c

mitia haberet; sed is peractis diebus quinque alium prodebat, & sic deinceps, si comitia

differrςntur. Vid. Cic. pro domo c. I . l. VII. ep. II. n. I. LiV. t. V. c. 3I. I. VI I. c. 2I. LVI II. II. I. IX. c. 7. , & Ascon. in orat. pro Milone .

60쪽

Sect. II. de Magi Datibus antiquis. 43

I. I. In extremis periculis ad unius imperium , sed certo tempore definitum , refugiebant Romani: electo viro probatae Virtutis , cui omnes parerent, & qui dictator appellabatur . Atque hoc imperante consulare imperium quodam modo cessabat. LiV. I. II. c. I 8.,

f. a. Dictatorem dicebant, hoc est , eligebant consules: quemadmodum dictator magistrum equitum, cui imperium equestris militiae dabatur; quanquam potestate impari, quoniam parere jubebatur dictatori, exercitum majorem , sive pedestrem ducenti. Liv. I. IX.

g. 38. l. IV. c. 37. l. XXII. c. 26., oe 3 .

g. 3. Post bellum punicum II., quum non n Italia, extra quam cum exercitu ire dictatori haud licebat; sed in longinquis regionibus bella gererentur: cessavit hic masistratus ad Sullae usque tempora, qui se ipse dictatorem&quidem perpetuum fecit. Vell. l. o. c. 28. n. Σ. Sullae exemplum postea secutus est Iulius Caesar: quo interemto prorsus abolitum esse dictaturae nomen Cicero docet phil. I. c. I. 2. ,& I3. g. 4. Caeterum observari hoc loco potest , non tantum propter bellorum pericula ; sed nonnunquam aliis etiam de causias, ut sunt secessiones