장음표시 사용
261쪽
libera eis peculi j administratio sit permissa: hoc enim casu dc y l si qui, hae alienandi , de iurisiurandi deserendi , dc delegandi', & non
donationis causa paciscendi μ, & nouandi 8, potestas cis et la tuuis competit maxime. Ait iee, Si etiam mel, em sῖam condicionem eo modo faciunt. Quod idcirco adiectum credo , quia si fi Dd, pecul. deteriorem eo modo debiti causam facerent, plusculum di i
bitationis res haberct, quoniam perdere ac profundere viderentur. Non autem ad hoc cis concessa intellegitur administratio ,ut perdant . Ideoq; nec donationis causa pacisci ne i. v petant', vel ne res pignori sith, nec pro alio rem peculiarem d i v x D de obligare', nouationcuc, aut quo alio modo ad donationem magis, quam ad administrationem respiciente, deteriorem corum, quoru iuri subiecti sunt, causam facere non pollunt ἡρμα Libera vero administratione non data peculiares obligatio- g Σnes citra domini voluntatem non recte seruus nouat Ex quo notandum cst, solutionis accipiendae datam potestatem i, d non co v': csse porrigendam, ut alias quam naturaliter nu- dmcrata pecunia debitori liberatio praestari possit . Secundum hi id quod, ad exigendas pecunias datus procurator nouatione D.denbuti. debitorem non liberabit .Plane cui plena liber : rerum adia i Arni v ministratio commissa sit, aut,ut nostri plerumque loquuntiir, .ihI . '' Pqui totorum bonorum procurator sit, ei novandi potestas ni C det non denegatur'. Nam & aliud pro alio permutare ' ,&pi- 'hbita rignori dares, ec pacisci ne petat 'k, & iusiurandum deferre , in TD. deno& non diminuendi causa transigere, sed & bona fide, si hoc ' Mit i. administratio postulet, alienare potest ', maxime eas res,quae tor cui geneiacile corrumpi possunt . Non enim ei usquequaque omnia 'picne licent, sed quatenus ec bona fides patitur, & negotio- p l. vxl vi i-rum exigit administratio. Sta dc si quis sine mandato me ab- V sente a debitore meo nouandi animo stipulatus sit,& ego ra- q l. tia 5 notum habuero,obligatio novabitur'.Alioquin nemo stipulan ' V - ῖδdo sibi quod mihi debetur,actionem mihi aufert, nisi ex mea r Liuitur adu
voluntate stipuletur L J' C. V
Nouatione etiam absens, ignorans, inuitusq; debitor haud s Loeditur. aliter atque solutione liberatur Τ,inrerpolito videlicet aliquo,
262쪽
, i 1 f. ius a quo nouadi animo quod absens debeat stipulemur . Quina iurandum. s. ctiam si a duobus debeatur, a tertio, quod ille aut ille debet,niali cs stipulari possumus. Quod cum fit, neutrum statim nouatur, e , i in m fio, sed in teitit potestate est pro quo soluat': si modo id actum, 'Li' ' proponatur, ut alterutrum detur vel fiat'. Hic enim cum aDchuai.I.iide- rerutrius tantum dcbiti nouandi causa obligationem intem iii ccii se appareat, neutrum propter incertam promittentis decem D.eo. Voluntatem nouatur. Ceterum si hoc actum non in, meritos 1, 4. Eis sitim Vtrumque in stipulationem deductum sit , nouatum oblig. ctiam intellegitur, si hoc novandi animo factum est M. Et ita commode Iureconsultorum sententiae conciliabuntur, quae neglegcntius aspicientibus contrariae Vidercntur. Nouantur obligationes quaecumquc, siue ciuiles, siue naturales, siue honorariae: nec interest re,an Verbis,an consen- ά ά sint contractae '. Quare vel ipsam iudicati obligationem in eoru entione. stipulatum nouandi causa deduci posse non ambigitur , quo' l. . i. t. ad initium nouae petitionis parta ex causa iudicati cxe- . .' uir cutio redigitur F. Legata etiam ', & priuilegiarias quoq: obli-- ί1 'π ἡ gationes Vtiliter novari non dubium est, amittiq: eo modo conuerulone. Prioris debiti priuilegium f. Denique, ne necesse haberemi, i si stichv dicere de sinetulis, omnia omnino debita, omnesq; res in nouatio. uacionem transire possunt : N Vel una stipulatione pluresi tali m P oblieationes nouari nihil vetat '. Quod Aquiliana stipulatio- de pituit .eie. ne fit percommode, cuius verba ad omnes obligationum k l.M D- 4ς causis sunt concepta V. Nec vero ad nouationem quidquami 'tali is fili. restri, sequens obligatio utroque iure, an altero dumtaxat Q teneat. Itaque si quod alius debet, a pupillo, ad quem ex alia D.d. accepiti. Causa tantumde peruenerat,stipuler, cum pupillus natura oblin i nHψ .ii getur ', nouatio fiet '. Sed etsi dolo creditoris inductus naiaria o d eo' nor alienam in se obligationem nouandi animo susceperit, di i p inpii quamquam posterior stipulatio inanis sit, prior tamen obiblis. a in di gatio tolletur ', α res creditori peribit, qui sibi in veterem heros D Mo debitorem actionem restitui non probe desiderauerit, quam L luto. ipse voluntate sua amisit, omni iuris auxilio propter dolum ψ' 'u . ., suuin uidignus ' De se enim queri debet, qui hoc agens ut D aE si ussi minorem falleret, se ipse imprudens sesellit. Alia causa est, ' A g Ἀ- ε, si a seruo quis stipuletur, quod alius debet. Nihilominus visu ' ' cui prior obligatio manet, perinde atque si stipulatio ma lacu L . interc
263쪽
intercessisset . Quod non iniuria mirum alicui videri possit. r s. praeteri Nam si pupillo interueniente nouationem contingere admittimus, cur non idem in seruo statuimus, qui aequE atque ille naturaliter obligatur ' Et non omnino male dicetur,quia x l. naturalia tam ciuili quam honorario ' iure pro nullo seruus habeatur, sitq:, ut cum Theophilo dicam, sevo ωπ nimisu tam- uus. D.de F
quam persena nulla subsit, in suo statu obligationem mane- ζ' quia, ure,utut nouandi animo seruus interuenerit. Este enim perso- net.DAereg.
nam oportet, in quam obligatio nouata transscratur . quam 'u' ii n d.;. seruus nullam habere intellegitur. Adde quod alicnam in se delib. Lqui te obligatione nisi ex peculii causa suscipere scruo non est pe missum η: in tantum, ut si intcruentcndi animo non rem p x l. quot A. culiarem agens quid spoponderit, quasi nulla inde naturali φης' obligatione nata, & in dominum de peculio actio dcnc - ν Un perso-tur & soluta pecunia repetatur '. Quod argumento est V,vt- ας naturaliter quidem tenere eam obligationem, qua sic seruus 1 l. ieet pro alio nouandi causa, non ex utilitate pecviij obligauerit. - Non tantum autem iam constitutas & praesciates, sed & sutu- Prathri ;, ras obligationes in stipulatum animo novandi deduci posse Ri ζ 9 6-
sciendum est, dum tamen intellegamus non ante ficti noua b l naturaliationem,quam obligatio constiterit. Prius enim obligationem ς esse oportet, quam in alium statum ea transferatur: & natu ' rati ratione, quae nondum cst,novari obligatio non potest. In diem plane obligatio etiam antequam dies venerit, nou tur , licet agi ante diem non queat. Pressens enim obligatio e Ita diem.
nascitur etiam ex ea stipulatione, quae diem habet, statimo deberi ex huiusmodi causa intellegitur Α, Qta in diem constitutum petitione dilata. Sed si quis a Seio nouandi causa stipulatus sit, quod a Titio stipulaturus fuerat, tunc fiet nou tio, cum a Titio fuerit stipulatus: codemi; tempore & na- . e stra φ scetur & novabitur obligatio 2 Condicionales quoquc obli- .' sat si et v.
gationes non ante nouantur, quam carum condicio extitea P is
xit, Atque ut plane persecteq; intellegamus, quando nouatio qς μμ contingat,admonendi stimus, interesse, um)m pure in diem, vel sub condicione quod nobis debetur, stipulentur. Cum Pure stipulamur , pura quoque praecedens obligatio est, nouatio statim fit. Nec aliud probabitur,si ca quae novandi cau- t isa interponitur stipulatio, dieisi habeat . Non cnim propter M L
264쪽
g tan diem. diei adiectionem obligatio suspenditur Uicet antequam dies P ω ς-i0' venerit, aeti non possit, aut quod quibusdam magis placet
h' .s o piendum cst. Nam dies incertus pro condicione est': ideo mando dies nouationem moratur,si non solum, quando cxtiturus sit, sed ii 32 ita is etiam, an omnino exciturus sit, pro certo haberi non possit. pzu D.qa Nam qui sub condicione stipulatur, non statim nouat pro-ςς ' 6 pter ipsius condicionis incertum: cuius quia anceps & du- eoizes 4 in bius euentus est , obligationis ortus suspenditur. Quamobrem si condicionem omnino extituram certum esset, nouatio ilico fieret. Nam quae ncccssariam id in naturali ordine positam causam habent, condiciones, obligationem non v rsi sum; l- magis disserunt , quam quae in praetcritum vel in praesens Ius. i. ridet conseruntur L Vnde dc quod ad obligationis ortum attinet, pro pura habetur ca stipulatio, quae sub huiusmodi condici
de condi i d. ne concipitur, nec nouationi moram facit. Cum vcro ambi-- mi guo dc incerto cuentu condicio suspenditur, in suspensio quo si ceu P que sunt stipulationis nouandi causa interpositae vires. Ridiculum enim est, dc pene memoratu indignum, quod quidam tentant dicere, ex condicionali quoque stipulatione, m l.VBGu- praesentem obligationem nasci,eo moti quod Paul. scripsit '', 'in O hir' ex praesenti tempore vires capere condicionalem stipulationem. Quod alio longe sensit a Paulo dictum csse alias con modius ostendemus. Nam a re proposita cius loci sententia paulo longius abhorrcti illud institutae cil scriptionis ac temporis , etiam puram stipulationem , quae ad nouandam sub
condicione conceptam stipulationem intcrponitur, non an te aliquid agere , quam prioris condicio extiterit: qua pC dente si res promissa intereat, existens postea condicio nouationem non committet, quoniam corpus nullum subest,inn l. 'otiem. quo nunc primum nascens obligatio consistat . Priore vero P 4ς μψ obligatione reus eo iure soluitur, quo solucretur, extincta repromista antequam per eum iactuna citet quominus daret. Quod etiamsi mora stipulationem nouantem praecessisset, o itasti liu adhuc tamen diceremus. Quamquam enim non nouat,p p,,u Dadio gat tame condicionalis stipulatio ante commisi am moram',
di fu pcriculoq; debitorem quasi rem promissam obtulerit', libe-- rat. Vnde hoc ita procedere Marcellus acute notat,si secun
265쪽
dae stipulationis tempore in potestate sua rem promissor habuerit. Nam cum oblationis potestate moram purgari ciuς modi stipulatione constet,ium demum id admittendum esse ratio suadet, cum rei copiam, facultatemq: promissor co tempore quo stipulatio facta est, habuit. Quod si res absuerit,
quia superiori rationi locus non sit, oblatumq: fingi non queat, quod per rerum naturam propter absentiam offerri non potuit, aliud merito respondebitur. Nec enim contra quam natura se res habere potest, in iure quidquam fingutur '. Et hoc quidem casii consequens erit Iccre, si priuC .i Argua quiquam rei facultatcm promissor nancisceretur, ea decesserit, ipericulum eius nihilominus perire Qua in specie Venulei 3 r i qui dece. responsum ' procedere poterit, quod alioquin dissidium,meo βδς si iudicio, implacabile habcLQuamquam autem mihi non pla s lii rem allceat generalia Iureconsultorum verba hisce angustijs coem φ' ceri, praesertim ubi suppletur quod sine scelere praetermitti
non potuit, cum iamcn aperta non apparci opinionum pugna, & ratio aliqua conciliandorum locorum inueniri potest, eam, licet animum usquequaque non expleat, amplcisti tamen satius csse puto, quam inutiliter propter repugnantiam duo nostrorum librorum loci relinquantur. Cum vcro stipi lationis nouandi animo adhibitae condicio deficit, in suo si tu prior obligatio manet, nullatenus a posteriore, quae cssectum non habuit, innovata : nec eo ipso creditor quasi a de' i Ihesia Abitore tacite pactus ne petat, cXceptione repelletur', qui in D. te nou t.
eum tantum casum a prima obligatione discedere voluit,quo posterioris condicio extitisset. Quo fit, ut qui quod pure dc- pact.bet, sub condicione novandi animo spoponderit, pendente condicione solutum repetere non possit', quoniam ex x Mulianus.
altera causa debiturum omnimodo certum sit: ex priore qui Vὴφ dem, si defecerit condicio: ex posteriore, si evenerit. Ex diuerso, si quod sub condicione debetur, pure novandi causa
promittatur,ne tunc quidem statim nouatio fiet, scd tunc demum cum prioris stipulationis condicio extiterit'. Ese enim ν Isi si iesu. constitutam obligationem oportet,priusquam noucturiquod qante condicionis clientum dici non poste constat. Qua ratione de qui se pure soluturum quod alius sub condicione debet,constituit,non prius obligatur,quam debiti condicio cx-
266쪽
x l.M quod. citerit': cum debiti causam in constituto' similiter, ut in nota ς ςWinix uatione V, praecedero necesse sit. Hinc eueniet, ut si pendena Li. suebi- te condicione promistor deportetur, nouationis spes omnis intercidat : quia persena iam non sit,quae obligetur . Depor b l .i.Daeno ratione cnim ut iam ante contractae obligationes tolluntur . duissis, ita multo magis nasciturae impediuntur. Non idem dicemus, in ii. D.de no- s pendente condicione promittor decesserit. Itaque si a TLa' sabs i. tio nouandi animo si1b condicione stipuler quod mihi Seiu,ri. D.de fide- debet,eaq:, licet iacente adhuc hoc litate extiterit, nouatio.' i' iii l. set ', quoniam condicionales promissiones morte promis. D.de nouati serum no extinguuntur, sed carum spes vel ex incerto euen-
. . ur ἡ tu pendens ad heredes transit ', & in ipsa hereditate,quae de
hor.obli; lis functi perlanam sustinet, interim dum heres non apparet, ς ι - ς ubi residere intellegitur. Porro in nouationem ε ctiam post mo-g I. si perusi. ram mortuus homo , Ut Sc in constitutum & in iudicium res vix O νς b m deducitur,cum extare adhuc propter moram,quae perp h l promis. tuam obligationem facit,videatur:
Nouatio per stipulationem fit. pacto enim quod ex unas' i ii φῶ causa debetur,in aliam conuerti non potest . Receptum estivu0ni. - ila etiani nouationem fieri litis continatione. Vnde duplex ak quinesto nostris Nouatio constituitur: Voluntaria una, quae stipulatio- M-b- η ne: Necessaria altera, quae stipulatione fiat. Quae diuisio in
licen. pet. Varias reprehensiones incurrit. Certa cnim nouationis definitio a Iureconsultis traditur, quae cum in contestationem litis transferri non possit, nec cidem nomen quoquc rcctei l. t. D. de aptabitur . Nouatio autem ab eo nomen habere dumina di-ψ' '' citur,quod praecedente siublata,nouam constituat obligationi la. D. de Iacm'. Litis contestatione non modo noua obligatio nul- 'v- la comparatur, sed nec aliqua tollitur ': quinimmo etiam fir-ude novit.' matur roboraturq; magis, ut apparet in ijs actionibus, quae O Luli. D.de tempore moriciae corum,quibuscum agitur,finirentur '. ita-
' inque cum dubitaretur, an qui constitutoria egisset, veterem Ferpeti&άρ' obligationem consumeret, sellatione Bla ex ea actione facta liberationem contingere Vlpia. admittit,non etiam litis comp l item illa. testatione r. Sed etsi dominus de peculio conuentus sit, na- '''' turali; obligatio, qua seruus tenetur, manere nihilominus di-q l.eo tem- citur'. Et certe si ex veritate non ex auctoritate rem.totam
267쪽
Nam quantumlibet diuersas & dissidentes species commi nionc aliqua societateq: generis contineri necesse cst, litis i .i contestatio nouationi simile nihil habet.Prςtereo enim quod i. tquae nouationis propria sunt, contestationi non insunt, ectacta etiam penitus a nouatione abhorrentia habet. Nam nec usurarum cursus litis contestatione inhibetur , nec pignora r. Gleiu- fidei ultoresue liberantur ', & crescit,nedum purgatur mora . ,sur laetim stivi ceteras omittam quas Paulus commcinorat ', disserentias: Oapud quem verbum , γolumarrae, non Co pertinere dici ρο- , i gi .f. s. test, ut aliam este nouationem non voluntariam demonstret etia de pigo l.
hoc enim nusquam relatum csh sed propriae nouationis na- sunt ii
turae designandae causa additum esse. Atque ut hoc repre- thendo quod ab interpretibus conficium cst, ita illud non rc- . probo, Noua iudicati actionc priorem nouari'. Nam 5 iudi- D denouat. cio quassi contrahi traditum est , Vt non iam iudich origo,sed la ea. .. ipsa iudicati volui obligatio spectetur', nec antiqua amplius m rei iud. actione, sed iudicati post sententiam agatur'. Semelenim, ait Paul. causa transire Hactur in condemnationem, . indo pecul. curia deberie nec iam ex pristina obligatione usurae debentur, sed ex noua iudicati causa'. Sed & quibus in causis dele- fi de ope lib. gatio per litis contestationem fit', hsdem etiam velut noua tionem committi, si quis contendat, non repugnabo. Simi- b l. ii sun lux liter iurisiurandi condicionem ex numero este novandi Pau- 4ς
Ius stribit '. Post iusiurandum cnim non iam pristina debiti ed iis bonae. causa & antiquus actionis titulus insipicitur, sed noua iurisiu- I in
randi actio causaq: exercetur . Postremo scicndum est in- re. .deno
terdum quasi nouationem per exceptioncm fieri, Nam si 'ni; , in quis quod sibi a libero homine debebatur, a seruo ex peculii se in fin inde causa eam obligationem in se suscipiente novandi animo sti- pulatus sit, hic licet non ipse iure nouatio fiat, quia Perse- Dae iureiur. nam, ut iam dixi, seruus non habet, cuius interuentu possit.iu noua contrahi obligatio,cxceptione tamen creditor repellc-tur,si a priore petat ε. De illo quaeri id dubitari selet, An poe- h ω-nali stipulatione praecedens obligatio nouetur t Et res est in- M iunia ter interpretes valde controuersa'. Ego sic statuo, cum quid dor do 1 tu's fieri stipulati sumus,poenaq: certae pecuniae, si id non fiat pro- milia existente condicione squod tum accidere Papinia Pe- l Hi j ἡ-
gasi Ec Sabuit sententias componem Interpretatur scum in Ddevet. obl.
268쪽
terpellatus promissor non fecerit) in poenam stipulationem k l. oblisa - priorem trafferri,&quasi nouationem fieri Tantumdem ii
Id dicendurn essu, cum penu legata heres, si pecuniam non il
& ictio. disset,pcnum dare damnatus est ' Cui sciatcntiae non adhic libiti;=ό fatur quod Paul. respondit cum inter aliquos conuenisset, m. Dcluan- Vt si ca, quae pacto societatis perscripta essent, non darentur,ia ab. sicrent, viginti darentur, tunc societatis iudicium non esse eietatem. D. nouatum: & ideo adhuc pro secio ante poenam ex stipulatu petitam, vel post in id quod excedit, agi polle. Hoc cnim in ca specie ita responsium cst, quod in stipulationem res ipsa deducta non proponeretur: quo casu contractui subdita stipulatio cx contractu actionem non nouat. Cum vero tam
res, quam poena in stipulatum peruenit, hic procedit quaerere, An poenae stipulatio principalem nouet. Et quasi nouationem ex praesiumpta contrahentium voluntate fieri consulti probant, ubi ea sub qua poenae stipulatio concepta est, condicio extiterit,aliter atque si stipulatione sola poena comprehensa csset. Nouatio autem ita demum fit, si hoc actum est'. Ac ne ante Iustinia quidem constitutionem noua accedente perfundum D dc sena, quae idem promitteret, nouatio aliter fiebat, quam s ' nouandi causa id factum cstet. Idcirco cum de absente per nouationem liberando tractatur, diserte semper additur, Ab
. alia , R Q quod in s debet, nouandi causa esse stipulandum
L&m iussu Quapropter eX Iureconsultorum sententia vcrissime defini xandum au- tur, Nouationem ita fieri, si hoc animo stipulatio intercessit: isti La. alioquin adijci Vcrius, quam detrahi obligationi'. Proinde vi nouatio. iudicatum solui stipulatione actio iudicati non nouatur, quia ei et em. D. non hoc agitur '. Sed nec co quod fidei usibres aut pignora y i s condemnato Creditor acceperit,propterea iudicati cxec ιάθε c. ,' tio tolletur, nisi hoc animo novandi factum constet . Ne is x L .s si ex quidem qui ab alio, quanto minus a debitore suo exegerit, , in uar stipulatur, nouat,quia cam voluntatem non habet . Fundum .. o' a. , quidque Cornelianum stipulatus, si postea quanti landus est, Qu.. ' ' stipuletur,nopi otinus nouat,sed ita si coconsilio hoc factum t l. fundum. est . Si vero non ca mente stipulatus est,in hoc posterior sti' ' pulatio utilis erit, ut meliore vcl deteriore postea facto sun-
, aestimatio, quae secundae stipulationis tempore fuit, peti possiti
269쪽
possit. In duobus quoque reis frustra timetur nouatio,sue simul,siue separatim spondeant, cum hoc actum sit inter contrahentes,ut duo rei constituantur, neque Vlla nouatio fiat'. 22 Pecuniam sane creditam cum ex continenti utiliter stipula μ' ς' mur, nouatio nulla fit, sed unius stipulationis contractus est, cuius implendi causa secuta numeratio videtur Contra a que si inutilis stipulatio numerationi subdita sit. Tunc enim o T..ub J
CX numeratione tantum, non etiam cx stipulatione agetur .
Quamquam autem usumfructum stipulatus, inutiliter dein de usum stipuletur: Sc actum stipulatus, itcr stipulando nihil pes agat quoniam & vsusructu usus continetur, & iter actui in- E l. si cst. Si tamen hoc novandi animo factum sit, priore obliga- ta φη ψῆtione sublata, ex posteriore dumtaxat usus vcl itincris petitio erit'. Sed cum variae inciderent de stipulantium mente du- a l.qui,sum-bitationes, & in obscuro plerumque positum esset, quem illi sis .st'
animum habuisscnt, Iustinia. m ucteris iuris cmendationem b Ivlti.C.de constituit', sublata voluntatis quaestione,non aliter deinceps nouationem fieri, quam si nouare se diserte contrahentes fructu.de ver
expressissent. Itaque proculdubio Triboniani est, quod alia quot Pandectarum locis legimus . Novandi animo hoc facere de nouatis cogiter expresserito qui infinita eiusmodi flagitia in libris nostris admisit: quae plenius aliquando, Deo fauente, pr nouat.
Nouatio solutioni similis est , & ipso iure priorem obliga - s laicum dotionem cum omnibus ei adiunctis condicionibus perimit, si modo legitime ita,uti superius descripsi,sacta est. Planc si mi- mes im.
nor ab idoneo debitore ad inopem nouandi causa transtulerit obligationem, in priorem ei debitorem actio aetatiS auxi h l.nouatiolio restituetur : vim mulieri, quae soluto matrimonio cgen--Π' tem reum dotis per nouationem decepta acceperit . Quod i f., D. qui ipsum singulari dotium fauore, ne indotata mulier maneat, receptum est. Ceterum nouatione funditus obligatio tolli- pinact.l.Pau-tur, S usurae currere desinunt ε, & pignora liberantur nisi REJς η' ca in sequonti obligatione repetita, dc cx debitoris consensu h lai credi denuo obligata sint '. Poena ctiam amplius cx priore obligatione committi non potest : mora ante facta in eo praestan- Lquotientiri
do quod promissum est, purgatur'. Pcrit & prioris actionis ' π α
priuilegium,veluti si post diuortium,ait lex ' ίconstante mina de novit.
270쪽
matrimonio deterior fieri dotis causa Conuentione non potest) dos in stipulationem deducatur,vel post pubertatem timtelae actio nouetur, vel quod in funus impensum crogat l, ta. saseri. cst,in stipulationem nouandi animo deducatur'. Atque haec D de priuile, sunt praecipua Nouationis cffecta. Nunc de delegatione.
OvATro Ni vicina est & adfinis Delegatio. De V. legare autem, est alium vice sua debitorem date ': a Id legaro A
lum. s. idem quaeritur. D. de dol.ercep.
cum. D.de doli excepti l.ut milii D.de dotiatio. i l. i. i. siue
quo facto & a priore creditore delegatus liberatur: E. & qui delegat, perinde ac si iluisset, creditori sito satisfecisse intellegitur. Delegatur vero volens debitor h. Inuitus delegari non potest inuiti iamcn nomen vendi potest . Cuius disterentiae in promptu ratio cst. Nam ipso debitorupraesente, stipulationeq; cum eo interposta delegatio, fit. Et ideo ex consensu utriusq: negotium consistere necesse est Nominis venditio debitoris praesentiam consensumq; non igit, aduersus quem absentem etiam & ignorantem suas creditorem mandare actiones nihil vetat. Nec hi tantum,qui principaliter obligati sunt, sed & expromis res, & qui pro alijs fidem suam obstrinxerunt, delegari possunt'. Mulier etiam viro dotem promissura delegante eo, alteri promitte ire potest . Sed & non debitor utiliter delegatur: usque adeo, ut si mihi quem dolo circumuentum k, vel qui supra modum legitimum ei donare volebat vel libertum qui onerandae liabertatis causa stipulanti spoponderat vel eum, cui nihil crodiderat,debitor meus delegauerit, petentem me, qui nullum dolum adhibui, quiq: meum persequor, & ex mea stipulati ne ago , nulla cxceptione repellere possit, qui delegatus cst Atque etiam in solidum, quamuis deleganti donatum vellet, non quatenus facere potest,exigatur , cum non ut donatum sibi, sed ut debitum creditor accipiat. Generaliter enim, ne necesse habeam commemorare de singulis,qtia cumque deleganti poterat opponi cxceptioncs, cessant in persona cius, cui quis delegatus promisit, siue doli sint, siue pacti, siue Seianatuscons Macedoniani, seu quae aliae . Cui consequens est, ut si non debitor sciens delegetur , nec exceptione se aliqua 'aduersus cum cui expromisit, defendere, nec a delegante