장음표시 사용
51쪽
rursum totidem numero,sed naturae purioris elenieta,ut sit luna pro terra,qua nardi erea terram a physici S diximus notatam,aqua sit sphaera Mercurri aer Veneris ignis in sele. Tertius clementoRr ordo ita ad nos conuersus habeatur,ut terra ultima faciat,& caeteris in medium redaistis,in terram desinat taminia summa postremitas. Igitur sphaera Martia ignis habeatur,aer Iouis,Saturni aqua,terra eo aptanes,in qua Elysios campos esse puris animis deput tos antiatas nobis intelligendum retiat. De his campis anima cum in corpus emittitur,Per tres elementoru ordines trina morte ad corpus usin descendit. Haec est inter Platonicos de morte animae cum in corpus truditur,secuda sententia. Alii uero nam tres inter eos es Iesententiasu diuersitates ante signausemus in duas adem ipsi partes sicut primi faciunt, sed no ηsdem terminis di huidunt naudum. Hi enim coelum qd aptanes sphaera uocitatur partem unam: septe uero sphaeras u uagae uocant,& qd inter illas ac terra est, terrasi, ipsam, altera partem esse uoluerui. Scdm hos ergo,quoiuer se stae amicior est ratio, anumae beatae ab omi cuiuscun* cotagione corporis liberae coelii possidet. Quae uero appetritam corporis,& huius qua in terris uita umamus, ab illa specula altissima ppetua luce despiciens desiderio latenti cogitauerit,podere ipo terrenae cogitationis paulatim in inferiora delabit. Nec subito a pscesta incorporalitate luteu corpus induitur,sed sensim p tacita detrimenta,& i5giorem simplicis N ab lutillimae puritatis recessum,in qdam siderei corporis incrementa turgescit. In singulis ein sphaeris, si coelo stabiecta sunt, aetherea obuolutioe uestitur,ut p eas gradatim secietati huius indumeti testet cocilietur. Et ideo to citidem mortibus,sit sphaeras trasit,ad hanc puenit, i in terris uita uocitatur.
Quomodo mares periori mundi parte ad insentis Lec delabatur. Caput XII.
D census uero ipsus, si anima de coelo in lautus uitae inferna delabit,
sic ordo digeritur: Zodiacu ita lacteus circulus obliquae circunsi xionis occursis ambiendo amplecti uir ut eum q duo tropica signa capricornus Sc cancer seruntur,intersecet. Has solis portas physici uocauersit,sa in utram obuiate Alstitio,ulterius solis inhibetur accessio et sit ei retriniis ad
zonae uia, ius terminos nun* relinat. Per has portas animae de coelo in terras meare,& de terris in coelum remeare credunt. Ideo hoim una altera deone uocatur. Hoim cancer,sa p hunc in inseriora descensus est: Capricornus de
rum,qa st illum animae in propriae immortalitatis sedem,& in deoim numerureuertutur. Et hoc est ud Homeri diuina prudentia in antri Ithacensis descriptione signiscat. Hinc & Pythagoras putat a lacteo circillo deorsum incipe Ditis imperium,qa animae inde lapsis uidentur iam a superis recessisse. Ideo prismam nascentibus ait lactis alimoniam ostreri quia primus eis motus a laesteo incipit in corpora terrena labentibus. Unde M Scipioni de animis beatorum ostenso lacteo dictum est: Hinc proseim,huc reuertuntur. Eigo descensurae cuadhuc in cancro sunt,quoniam illic positae necdum lacteum reliqueriit,adhuc in numero sitiat deoR1. Cum uero ad leonem labendo peruenerint,illic coditionis suturae auspicatur exordium. Et quia in leone sitnt rudimenta nascendi 8c quaeda humanae naturae Vrocinia. Aqrius aut aduersus leoni est,& illo oriente mox occidit ideo cum sol a triuin tenet manibus parentatur,utpote in signo
52쪽
t quod humanae uitae contrariu uel aduersum sectat. Illine e*ό,id est a consilio
quo se zodiacus laeteusin contingui,anima descedens a tereti, i sela sorina d, Dina est,in conu defluendo produci sicut a puncto nascit linea,& in Ionati ex
indiuiduo procedit,ibi a puncto sito qd est monas uenit in dyade, i est prima protra, io. Et haec eli essentia,quam indiuidua eadem* diuidua Plato in Timaeo,cu de mundanae animae fabrica loqueret expressit. Animae em, sicut mundi ita 8c hola unius,modo diuisonis reperietur ignarae, si diuinae naturae simplicitas cogitet: modo capaces,cum illa per mundi, haec per hominis membra diffundit. Anima ergo cum trahitur ad corpus,in hac prima sui. uel io
ne sylvei e tumultum, id est hylen influerem ini incipit expiri. Et hoc est quPlato notauit in Phoedone, anima in corpus trahi noua ebrietate trepidatem, η uoles nouum potu materialis alluvionis intelligi,quo delibuta H grauata de ducitur. Arcani huius indicium est & crater Liberi patris ille sidereus,in retione q inter cancrum est Sc leone locatus,ebrietate illic primum descesseris animis euenire sylva influente significans. Unde'comes ebrietatis obliuio,illie incipit animis latenter obrepere. Nam si alae memoriam MN diuinam quaruin coelo erant consci ad corpora us* deserrent,nulla inter holes foret de diuinitate disseisio. Sed obliuione adem omnes descendendo hauriunt, aliae uero
magis,minus aliae. Et ideo in terris,uem cum non omnibus liqueat tame ops Irant omes,ssa opinionis ortus est memoriae delectus. Hi in hoc magis inuenic unt,q minus obliuionis hausta uiat: sa facile reminiscuntur,quid illic ante cognouerint. Hinc est,*quae apud Latinos lectio,apud Graecos uocatur repe- , tita cognitio ua cum uera discimus,ea recognoscimus quae naturaliter nouera mus,ante materialis influxio in corpus uenientes animas ebriaret. Haec est: aut hyle,quae omne corpus mundi,qd ubicun* cernimus,ideis impressa se mauit. Sed altissima & purissima pars eius qua uel sustentatur diuina uel constant,ne star uocat,ia creditur esse potus deoru :inferior vero'turbidior potus animaim. Et hoc est qd ueteres Letheum fluuium uocauerui. Ipsiim aut Litam patrem Orphaici ἄν suspicant intelligi,q ab illo indiuiduo natus in singulos ipse diuidit. Ideo in illoim sacris tradit Titaneo siti ore in membra discerptus, es tastis sepultis rursus unus & int ger emersisse: quia sit, que diximus mentem uocari ex indiuiduo praebendo se diuidedum, & rursias ex diuio se ad indiuiditu reuertendo,N mundi implet officia,& naturae suae arcana nodestiit. Hoc eigo primo pondere de zodiaco Sc lacteo ad sit bie fias us sphaeras anima delapsa,dum 8c per illas labitur,in singulis non selum ut iam diximis luminos corporis amicitur accessu sed singulos motus,quos in exercitio est habitura,producit. In Saturni ratiocinationem N intelligentiam,quod γ im ,θεην ιορ uocati In Iouis uim agendi quod dicitur. In Martis animositatis ardorem, quod diu nuncupatur. In solis sentiendi opinandi*naturam,quod ἁι κῖν N φαντα coli appellat. Desideri j vero motum, quod ζω uocatur in Veneris. Pronuntiandi & interpretadi quae sciatiat, quod dicitur,in orbe Mercurii. aκὸν uero id est naturam plantandi N augedi corpora,ingressu globi Iunaris exercet:& e haec sicut a diuinis ultima,ita
in nostris terrenis orbibus prima. Corpus enim hoc sicut scic reru diuinaru
53쪽
est,ita animalis est prima si1bstantia. Et haec est disserentia inter terrena corpo ara & stipera coeli dico Sc fideiu alio 1hi elementoRr,in illa quidem statim a
cersita sunt ad animae sedem,& immortalitatem ex ipsa natura regionis,& stablimitatis imitatione emeruerunt ad haec uero terrena corpora anima ipsa deducit,& ideo mori credit,cum in caducam rQone Sc in sede mortalitatis includit. Nec te moueat,* de anima quam esse immortale dicimus,mortem toties notamus. Elem sua morte anima non extinguitur,sed ad lepus obruitur. Nee temporali demersione blascium perpetuitatis eximitur. Cum rursus e corpore ubi meruerit,tantagione uitioni penitus elimata purgari, ad perennis uitae lucem restituta,in integru reuertat. Plene ut arbitror de uita & morte alae definitio liquet, qua de adytis philosophia do strina sapietia Cicertas elicuit. ,
Imminem duplici ratione mori PrimuFinime cor u relisi ιs: Debi si ima in corpore ashuc manens orporeus illece vi contemnat,uoluptates, G assectiones omnes exuat. Ex bu mortibus posteriorem hanc omnibus appetendam. Priorem Mersendam non esse deuinmdam, dum iras ipsi maae corpus dissoluar. Caput XIII.
Sta Scipio per quietem 5c in coelo,quod in praemiu cedit beatis, M pro
missione immortalitatis animatus,tam gloriosam sirem, tam* inclytam magis magis* firmauit uiso patre de quo utrum uiueret, cum adhuc uideretur dubitare,quaesierat. Mortem igitur malle coepit,ut uiueret.Nec flesse contentus uiis parete,quem crediderat extinctum: ubi loqui posse coepit,hoc primum probare uoluit, nihil se magis desiderare, * ut cum eo iam moraret. Nec tame apud se quae desiderabat iacienda constituit,* ante consuleret:quo cirum unum prudentiae,alterum pictatis assertio est. Nunc ipsa uel consulentis, uel praecipientis uerba tradiemus: Quaesis inqua,pater sancitissime at* optime,quoniam haec est uita,ut audio Asticanum dicere,quid moror in terris Quin huc ad uos uenire propero Non est ita, inquit ille. Nisi enim cum deus hic cuius hoc templum est,ome* quod conspicis istis te corporis custodiis liberauerit,huc tibi aditus patere non potest. Homines enim sunt hac ime generati qui tuerentur illum globum,quem in teplo hoc medium uides,quae ter
xa dicitur:Hisi animus datus est ex illis sempiternis ignibus, i sidera Sc ste, las uocatis,quae globois & rotundae diuinis animatae mentibus, circulos or bes* Bos conficiunt celeritate mirabili. Quare & tibi Publi,& pins omnibus retinendus animus est in custodia corporis: nec iniussu eius, a quo ille est uobis datus,ex hominum uita migrandum est, ne munus allignatum a deo desu rigisse uideamini. Haec secta & praeceptio Platonis est,qui in Phoedone desi nil homini non esse stra si Mnte moriendum. Sed in eodem tame dialogo idem εώ, ἶ-pu dicit,mortem philosephantibus appetendam,&ipsam philosephiam meditatitonem ha- onem esse moriendi. Haec sibi ergo contraria uidetur,sed non ita est. Nam ravpD, Plato duas mortes hominis nouit. Nec hoc nunc repeto, quod supius dictit meriduas esse mortes unam animae,animalis alteram: sed ipsus quo animacteo . Iis,hoc e hominis,duas asserit mortes:qum: una natura,uirtutes alteram praestant. Homo em mori cum anima corpus relinat, lutum lme naturae. M hi etiam dies cum anima adhuc in corpore costituta,corporeas illecebras philosephia docete contenti,M cupiditatum dulces insidias reliquas* oides cximitur
54쪽
itur passiones.Et hoc es insepius ex scdo uirtutu orisne, i soliis italos hantibus aptae sunt,euenire innavimus.Hanc ergo morte dicit Plato sapientibus appetenda Illam uero quam Oibus natura c5Hituit,cogi,uel inferri,uel acce siri uetat docens expe tanda esse natura,& has causas huius apiens sanctiois, is ex usu reiu,q in qtidiana couersatione sunt,mutuat. Ait em eos qui piatis
impio trudunt i carcere, no oportere in dissugere, prius i ptas im q claus abire permiserit. No em uitari poena surtiua discessione,sed crescere. Hoc quo- s u. Q addit,nos esse in dnio deoRr,quoim tutela M prouidentia gubernamur. Ni hil aut esse inuito Go de his q possidet,ex eo loco in q suum Gstituerat, aus rendum. Et sicut a uita mancipio extorsit alieno,crimine no carebit,ita eum a Tertia. finem sibi.dito necdum iubente fissuerisino abistutionem Glequised reatum. Haec Platonicae sectae semina altius Plotinus exeatur. Oportet inquit sana post holem libera corporeis passionibus inueniri,qua qui de corpore uiolenter extrudit,libera esse non patitur. Qui ein sibi sua sponte necem coparat,aut piaesus necessitatis,aut metu cuiusu ad hoc descendit,aut odio, i omia ine passiones hiatur.Ergo &si ante sitit his lbrdibus eura hoc ipis in quo exit extorta,
serdescit. Dein mortem debere ait animae a corpore solutionem esse,no uin - minimculu. Exitu autem coacto,anima circa corpus magis magis* uinciri. Et reuera ideo sic extortae animae diu circa corpue eius' ue sepultura, uel locum i quo iniecta manus est,puagantur. Cum contra illae animae, l in hac uita a uinculis
corporeis philosephiae morte distatuuntur,adhuc extante corpore, coelo Sc sideribus inserantur. Et ideo illa sela de uoluntarus mortibus significat esse laudabilem, i coparatur philosephiae,ratione ut diximus,no serro:prudentia,noueneno. Addit etiam,silam esse naturalem mortem, ubi corpus animam, no sex anima corpus relinquit. Costat em numeroIst certam constituta* ratione animas sectare corporibus. Hi numeri dum suasunt, perseuerat corpus animari: cum uero deficiunt,mox arcana illa uis seluitur,qua secietas ipsa costabat. Et hoc est quod situm M satalia uitae ma vocamus. Anima ergo ipsa non descit, quippe q immortalis aiss perpetua est, sed impletis numeris,corpus fatiscit. Nee anima lassatur animando sed osticium suum deserit corpus, cum iam nopossit animari. Hinc illud est doctissimi vatis: Explebo numeRr,reddar* tenebris. Haec est igitur naturalis uere mors,cum sinem corporis solus numerorusiorum desectus apportat,no cum extorquetur uita corpori adhue idoneo ad continuationem serendi. Nec leuis est disterentia,uitam uel natura uel spore septim. luendi. Anima em cum a corpore deseritur,potest in se nihil retinere corporeum si se pure,cum in hac uita esset,instituit. Cum uero ipsa uiolenter de corpore extruditur,quia exit rupto uinculo,n5 luto,sit ei ipsa necessitas occasio
passionis:& malis uinculis,duni rumpitur,inficitur. Hanc quo superiori bus adincit rationem non si runte peundi: Cum constet inquioremuneratione animis illic esse tribuendam, pro modo persectionis ad quam in hac uita unaquae peruenit, non est praecipitandus uitae sinis, cum adhuc proficiendi esse possit accessio. Nec tam a hoc dustum est,nam in arcanis de animae reditu disputationibus sertur,in hac uita delinquentes,similes esse sit per aequale selu c
dentibusvibus denuo sine dissicultate praesto sit surgere. Anim s ino ex hae
55쪽
uita cum delictosu sordibus recedentes aequandas his, qui in abruptu ex alto spcipiti ii delapsi sunt,un facultas nuna sit resurgendi. Ideo ergo concessis utcnc illam dum uit e spati js,ut sit psediae purgationis maior facultas. Ergo inquies qui iam pse Re purgatus est,manu sibi debet inferre cum n5 sit ei causa remanedi, prose fili ulterius no rearit,u ad Bana pumit. Sed hoc ipse q sibi celere sinem spe seuedae beatitatis arint,irretit laDeo passionis: sta ,s scut timor, passio est. Sed Sc caetera, i superior ratio dis it,incurrit. Et hoc e w Paulus
filium spe uitae uerioris ad se uenire prostantem, prolubet,ac repellit,iae festinatum absolutionis ascensionis* desiderium magis eum hac ipsa passione uinciat ac retardet. Nec dicit,qd nisi mors naturalis aduenerit, emori non poteris: sed huc uenire non poteris. Nisi em inat cum deus istis te corporis custo s , liberauerit,huc tibi aditus patere n5 potest, qa scit iam receptus in coelum nisi persectae puritati coelestis habitaculi aditum non patere. Pari autem Gstaim
ti mors,nec ueniens per natura timenda est,nec contra ordinem creenda na
turae. Ex his q Platonem,qua r Plotinum de uoluntaria morte pronuntiasse retulimus nihil in uerbis Ciceronis,sibus hac prohibet,remanebit obscum.
Cur mundus bic universius, i uocetur templa. Qisruplicisinsu accipimr nome animi.Et evomo mens homini cu fideribus comi is esse dicatur. uariae de animi nam intentiae. rid inter tell7 acsidus interfit,quiis Ler quid orbis, idcircus,stellae eriates unde nome accrpint. Caput XIIII.
lla uerbaqpter hoc sunt inserta repetamus. Hotes ein sunt haci gei gnati,q tuerent illum globum,quem in templo hoc mediu uides, i terra' dicit. His* animus datus est ex illis sempiternis ignibus,q sdera dc stet calas uocatis: l globosae at* rotundae diuinis animatae mentibus, circulos suos orbes* consciunt celeritate mirabili. De terra,cur globus dicat in medio ninguitiis mundo Postus,plenius disseremus,cum de nouem sphaeris loquemur. Bene dei tem di aute uniuersus mundus dei templii uocat,propi illos qui existimat nihil ee aliud deum,nis coelum is m,& coelestia ista q cernimus. Ideo ut summi olpotem tentia dei onderet posse uix intelligi,nuna uideri: acquid humano subiicit aspectui, temptu eius uocauit,s sela mente concipit:ut qui haec uenerat ut templa, cultum in maximu debeat coditori sciat*,quisus in usiam templi huius indincit, ritu sibi uiuendum sacerdotis. Via 5c quasi quoda publico i,conio tanta hu, -- st diuinitatem inesse testat,ut uniuerses sideret animi cognatione nobi, - - ' litet. Notadum est,w hoc loco animum M ut proprie,& ut abutive dicitur, fuit. Animus cin proprie mens est, quam diuiniorem ala nemo dubitauit. sed Nnonnunusc& anima usurpantes vocamus. Cum ergo dicit: His animus datus est ex illis sempiternis ignibus, mente pstat intelligi,q nobis proprie cum coelo sideribus* comunis est. Cum uero ait: Retinendus animus est in custo dia corporis, am tunc animam notat, ' uincitur custodia corporali, cui mes insem, diuina n5 subditur. Nunc qualis nobis animus,id est mens,cum pderibus si ς - Gis sit si din theologos disseramus. Deus qui prima causa & est,& uocatur, unus Oim quae* sunt,quaesii uidentur esse,princeps 8c origo est. Hic superabundanti maiestatis soccunditate de se mente creauit. Haec mens, i Se uocatur, Aliti Dis 'prcm in Picit,plena similitudinem s at autoris. Anima uero de se creat,siam. Posteriora respicies. Rursiis anima . Prem qua intuetur induitur, ac paulatim regredi
56쪽
, regrediente res Ibi in fabrica corpoRr, incorporea ipsa degenerat. Habet e gooc purusma ex mente, seq est nata,ratione, id λο - uocat. Et exsita natura accipit praebendi sensius praebendit incremeti seminarium,quorum unumia 4 1,alteira nucupat. Sed ex his primum. i. λογια, ,, qa innatum sibi ex mente sumpsit,sicut uere diuinii est, ita selis diuinis aptit. Reliqua duo& a diuinis recedunt, ita couenientia sint caducis. Anima ergo creans sibi codens corpora nam ideo ab anima natura incipit,qua sapientes de dein mente ἄν notandex illo mero ac puriissimo fonte mentis,queinna cedo de originis suae hauserat copia, corpora illa diuina uel sepa, coeli dico sid rum, i prima condebat,animauit,diuinaess mentes olitibus corporibus, quae h in Arma teretem id est in sphaerae modum,sormabatur infusae si int. Et hoc est qd cum de stellis loqueret,ait: Quae diuinis animatae mentibus. In inferiora uero ac terrena deaenerans,stagilitatem corpotu caducoira dei hendit mera diuinitate mentis sustinere no posse,imb partem eius uix selis humanis corporibus couenire qa sola uidene erecta,tanu quae ad sepa ab imis recedat, & GIa coelum facile tanci' sema erecta suspiciunt, solis , inest uel in capite sp aerae
similitudo,qua forma diximus sola mentis capacem. Soli igit homini rati nem. i. uim mentis instidit,cui sedes in capite est. Sed 8c gemina illa crescendi sentiendiq; natura,ssa caducum est corpus,instruit. Et hinc est,cp homo dc rationis .c5pos est,& sentit,& crescit,selacla ratione meruit pstare caeteris animalibus, i quia sema prona sunt,& ex ipsa quae* suspiciendi difficultate a stiporis recesi urunt,nec ulla diuinoim corpoR: similitudinem aliqua siti parte meri1 si erunt,nihil ex mente sortita sunt: SI ideo ratione caruerunt. Duosi, tantum asepta sunt sentire uel crestere. Na si ad in illis smilitudinem rationis imitat, noratio sed memoria est,& memoria no illa ratione mixta, sed si hebetudini sensuum quinin comitatur.De qua plura nunc dicere qua ad psens opus non attinet omittemus. Terrenotru corpoRr tertius ordo in arboribus & herbis est quae carent tam ratione, i sense. Et aa crescendi tinmodo iisus in his uiget hae sola uiuere parte dictitur. Hunc rerum ordinem&Vergilius expressit. Nam N mundo animam dedit:& ut puritati eius attestaretur, mentem uocauit. Coelum enim ait Sc terras maria Sc sidera spiritus intus alit, id est anima. Sicut alibi pro spiramento anima dicit: Quantum ignes anima ualent. Et ut illius D mundanae animae assci eret dignitate,mentem esse testatur: Mens agitat mole. Necnon ut ostederet ex ipsa anima constare & animari uniuersa quae uiuunt, addidit: Inde hominu pecudum* genus,& caetera. Hi assereret eunde sen per in anima esse uigore,sed usum eius hebescere in animalibus corporis den state adiecit: Quantum non noxia corpora tardant,& reliqua. Scdm hi te ergo cum ex summo deo mens, mete anima sit,anima vero'condat R iii ta compleat omnia quae sequunt, iactasti hic unus fulgor illumine N in uniuersis appareat, ut in multis speculis per ordinem positis uultus unus, cummomnia continuis successionibus se se luant, dUenerantia per ordine ad imum meandi,inuenietur pressius intuenti a summo deo us* ad ultimam rerum seceuna se mutuis uinculis religans,& nusu interrupta conexio. Et haec est Homeri catena aureari pedem de coelo in terras deum ius e commemorat. His
57쪽
so MNIVM scipio Nisergo dictis,selum holem costat ex terrenis omibus,meruis, id est animi,socle tale cum coelo M sderibus habere comunem.Et hoc est qd ait: His* animus' datus e ex illis smipiternis ignibus, i sidera & stellas uocatis. Nec in ex ipsis coelestibus M sempiternis ignibus nos dicit animatos. Ignis em ille licet diuunum,in corpus est. Nec ec corpore Quis diuino post inus animari, sed unde ipsa illa corpora q diuina et sint 8c uidene animata sunt,id est ex ea mundanae animae parte, qua diximus de pura mente constare. Et ideo post* dixit: His panimus datus e ex illis senapiternis ignibus, i sidera Sc stellas uocatis, mox adiecit,*ue diuinis animatae metibus: ut per sempiternos ignes corpus stellaim: p diuinas uero mentes,eatu animas manifestii descriptione significet,& ex illis
in nosti as uenire animas uim mentis ostendat.
. est,ut haec de anima disputatio in sine sententias omium, qui de r
Milia. anima uident pronutiasse,Guneat.Plato dixit amisa essentia semouente, nocrates numeRr se mouetem, Aristoteles ἔ-Moti,i,,Pythagoras & Philolaus
harmonia Possidonius ideam,Asclepiades quin sciatuum exercitium sibi co senum Hippocrates spin tenuem per corpus ome dispersum, Heraclitus Ponticus lucem Heraclitus physicus scintillam stellaris essentiae, Zenon concretii
e GH tu corpori spiritu, mocritus sim insci tum atomis hac.ficultate motus, it cor
pus illi ome sit pulum: Critolaus peripareticus Grire eam de quinta essentia, Hipparchus igne, Anaximenes aera Empedocles N Critias sanguine,Parmenides ex terra dc igne, Xenophantes ex terra M aqua, Boetos ex aere N igne, Epicurus speclam ex igne & aere M spiritu mixtam. Obtinuit tamen non mi- cinus de incorporalitate eius Q de immortalitate sententia. Nunc uideamus quae sint haec duo nomina,quont pariter meminit cum di
det φ . ciuinae sidera & stellas uocatis. Nem enim hic res una gemina appellatione μ' monstra ut ensis N gladius.Sed sitiit stellae qdem singulares,ut erraticae quin caeterae, q non admixtae alijs,silae sinini Sidera uero,quae in aliquod agnum stellatu pluriu copositione formant,ut aries,ut taurus, ut Andromeda, Perseus uel commi,& qcun uariant gna formara in coelum recepta credum Ny tur. Sic N apud Graecos ins , , iusto, diuesa signiscant. Etem aster stella una Gastron signum stellis coaetu, id nos sidus vocamus. Cum uero stellas globosas 8c rotundas dicat,n5 singularium tin exprimit si eciem, sed N eam quae in signa sermada coueniunt.Omnes em stellae inter Retsi in magnitudine al, is quam, nulla in habent in specie disserentia. Per haec aute duo nota selida sphaera describit quae nec ex globo si rotunditas desideret,nec ex rotunditate si glo 'οὐ hus desit inicit,cum altem a se Mallem seliditate corporis deserat. Sphinras autem hic dicimus ipsam stelam corpora, quae ola fac specie formata sunt. Dicuntur pterea sphaerae N aptanes illa quae maxima est, & stibiectae septem. Per quas duo lumina, & quin p uagae discurrunt. Circi uero &Urbes dii
rum sunt rem duo nomina. Et nis nominibus em alibi aliter est ustis.Na 5corbem pro circulo posint,ut orbem lacteu Ut orbem pro sphaera, ut nouem tibi orbibus uel potius globis. Sed circi uocantur,s sphaeram maxima climgunt,ut eos sequens tra tus ostendet,quora unus est lacteus, de quo ait: Inter flammas circus eluc Sed hic hom missi circi.neV orbis nomine um. luit
58쪽
luit intelligi. Sed est orbis in hoc loco stellae una integra M peralia conuersio, Orbina id est ab eodem loco post emensum sphaerae,per quam mouetur, ambitum in
eundem locum rHreuus. Circus autem est hic linea ambiens sphaeram,ac uel uti semitam faciens per quam lumen utrin* disciirrit,& inter quam uaganibum stellatu error legitimus coercetur.Quas ideo ueteres errare dixerunt, quia ἡ&cursu suo seruntur,iaesti asphaerae maximae, id est ipsius est,impetu con- iri. 'trario motu ad orientem ab occidente uoluuntur. Et omnium quidem par ce- Ieritas motus smilis,& idem est: modus meadi,sed non omnes eodem tempore circos suos orbessi, consciunt. Et ideo est celeritas ipsa mirabilis, quia cumst eadem omni u nec ulla ex illis aut concitatior esse possit,aut rinio non e dem tamen temporis spatio omes ambitum sirum peragunt. Causis, uero sibu eadem celeritate disparis spati j,aptius nos sequentia docebunt. Cuius meminit his uerbis: Erat aute is splendidissimo cadore inter flamas ei cus elucens,que uos ut a Graηs accepistis orbem lacteu nuncupatis. Oiliis
hie ide qd circus in Iadi ei appellatione lanificat. Est aut laeteus unus e circu-- ῶ-lis,q ambiunt coetu,& sunt pter eum numero decem, de quibus quae dicendassent proseremus,cum de hoc copetens sermo proces ei it. Solus ex omibus hie subiectus est oculis caeteris circulis magis cogitatioe Φ uisa commendendis. e De hoc lacteo multi inter se diuersa senserui,causas* eius atri fabulosas naturales ali jstulerunt. Sed nos sabulosa reticentes,ea immodo si ad naturam eius uisa sunt ptinere dicemus. Theophrastus laetium dixit esse copagem,qua de duobus hemispi aeriis coeli sphaera selidata est. Et ideo ubi orae utrin* conuenerant,notabile claritate uideri. Diodorus ignem esse densatae cocreta hi naturae in una curui limitis semita,discretione mundanae fabricae coaceruate concretu. Et ideo uisum intuetis admittere, relisi igne coelesti luce sitam nimia subtilitate distusam non subiicitie co ectui. Uemocritus innumeras stellas breues oes, quae spisse traictu in unum coactae, spatiis q angustissima interiacet optis,uicinae sibi undi ,& ideo passim dictissae lucis aspgine, continuit iuncti
luminis corpus olidunt. Sed Possidonius,cuius definitioni pluriu consensiis accessi ait lacteu caloris esse sideret infusone qua ideo aduein zodiaco curuitas obliquauit, ut qua sel nuncb zodiaci excedendo terminos,explem seruoris siti parte coeli reliqua deserebat,hic circus a uia selis in obliqvir recedens,uniorestate flexu calido teperaret. Quibus aut partibus zodiacum intersecet superius iam relatu est: Haec de lacteo. Decem aut alii ut diximus circi sunt,quorum unus est ipse zodiacus, q ex his decem selus potuit latitudine hoc modo, quem reseremus, adipisci. Natura coelestiu circuloru incorporalis est linea, qita mente concipit ut sita longitudine censtat, latum habere non possi. Sed in zodiaco latitudinem fgnoin capacitas exigebat. Quantum igitur spatii lata dimenso porrectis sideribus occupabat,duabus Iindis limitatum est. Et tertia ducta per medium, ecliptica uocatur, quia cum cursum suu in eade linea pariter
59쪽
su Iuna consciunt alterius eorum necesse est uenire desedium: Alis,si ei me , Iuna succedat: luna .si tune aduersa sit seli. Ideo nec set un* descit,nisi cum tricesinus lunae dies est: 8c nisi quintodecimo cursiis sui die,nescit luna defessitu. Sic em euenit,ut aut lunae contra selem positae ad mutuandii ab eo selitum lunam,sub eade inuentus linea terrae conus obsistia aut Gli ipsa succedens obi diu suo ab humano aspeetu lumen eius repellat. In desediu ergo set ipse nil patitur,sed noster staudat aspecitus. Luna uero circa proprium desectu laborat, non accipiendo selis lumen cuius bEsicio noctem colorati in stiens Vergilius distiplinant omium peritissimus,ait: Desectus selis uarios,lunaehi Iabores.
Quamuis igit trium lineant duetiis zodiacum Sc claudasi 8c diuidat,unum mcircum autor uocabulora dici uoluit antiquitas. Quin y ari circuit,paralleli uocant. HOR: medius & maximus est nostialis.Duo extremitatibus uici 'ni,ato ideo breues,quoim unus septentrionalis didit, alter australis. Inchos 8c mediu duo sunt tropici,maiores ultimis,medio minores, Nipsi ex utra parte zonae ustae terminii ficiunt. Praeter hos atri duo sunt coluri,abus nomen dedit impsecta couerso. Ambietes em septentrionalem uerticem ας inde in
diuersa dissiusi 8c se in siimmo intersecant, & an parallesos in quasernas partesαqualis diuidunt, odiacu ita intersecates, ut unus eoim p arietem & libra, alter st cancrum ato capricornum meando decurrat, sed ad australem uertice non pilenire credunt. Duo a ad nument praedictum supsunt meridianus Rhorizon,non scribunt in sphaera sa certum locu habere no possunt,sed pro diuerstate circunspicientis habitatis' ue uariant. Meridianus est em,quem sei cu cisia hominum uertice uenerit, ipsum diem medium Aciendo des at. Et saglobositas terrae habitationes omium aequales sibi esse non patitur, no eadem pars coeli omnium uerticem despicit. Et ideo unus omibus meridianus esse nopoterit, sed singulis getibus sita uerticem suum proprius meridianus emcitur. Similier iacit sibi horizontem circunspectio singuloru. Horizon est em,uelut quoda circo designatus terminus coeli,quod super terram uidetur. Et quia ad ipsum uere finem non potest humana acies peruenire, quantum quis y oculos circunferendo conspexit,proprium sibi coeli quod super terram est,terminum facit. Hic horizon quem sibi uniuscinuis circu scribit aspectus,ultra trecentos Sc sexaginta stadios longirudinem intra se continere non poterit. Centum enim & octoginta stadios non excedit acies contra uidentis.&d insus cum ad se hoc spatium uenerit,accessu desciens in rotunditatem recurrendo curuat. APQ ira si,ut hic numerus ex utracp parte geminatus,trecciitom sexapinta stadia orum spatium quod intra horizotem situm continet, essiciat: semini; stium ex huius spam parte postera procedendo dimiseris, tibi de interiore sumetur, N ideo horizon semper quantacunm locoru transbessione mutatur. Hunc autem quem diximus admittit aspectum, aut in terris aequa planities, aut pelagi tranquilla libertas,quae nullam oculis obisscit ostensam. Nec te moueat, sinpe in lonilissimo positum montem videmus,aut Φ ipsa coeli supna suspicimus. Aliud est em,cum se oculis ingerit altitudo, aliud cum p planu se porrigit, Hextendit intuitus,in quo isto horizontis circus esticitur. Raec de circis Oibus,
quibus coclum cingitur,dicta sussiciant. Tractatu ad sequentia transferamus.
60쪽
EX q mihi onita cotemplaiau,selara caetera & mirabilia uidebant. Erat
autem hae stellae,quas nuna ex hoc loco uidimus, Sc hae magnitudines Oim,quas esse nunu sitspicati stimus. Ex abus erat ea minima,q ultima a coelo, citima terris,luce lucebat aliena. Stellam aut globi terrae magnitudine facile uincebat. Dicendo: Ex q mihi ola cJtemplanti id qd supradiximus as firmat,in ipse laeteo Scipionis N parentum p somnium c5ugisse conueniunt. Duo sitnt autem pcipua,q in stellis se admiratum refert: aliquaru nouitatem,Sc omium magnitudinem. Ac prius de nouitate, post de magnitudine disser mus. Plene H doete adiiciendo quas nunci ex hoc loco uidimus,caus uri curn a nobis n5 uideant,ondit. Locus em nrae habitationis ita positus est,ut quaedastellae ex ipse nun* possint uideri. Quia ipsa pars coeli in qua fiant,nun* p. peti sinum test hic habit1tibus apparere. Pars em haec terrae q incolit ab uniuersis homi- nibus,qua nos inuicem scire possumus,ad solentrionalem uerticem surgit,&sphaeralis Guexitas australem nobis uertice in ima demergit. Cum uero semst circa terram ab ortu in occasum coeli sphaera uoluatur,uertex hic qui septentriones habet,quoquo uersum mundana uolubilitate uertatur,quoniam sua nos est,semper a nobis uidetur, ac semper ostendit aristos oceani metuentes aequore tingi. Australis contra quasi stinet nobis pro habitationis nostrae positione demersiis,nec ipse nobis unquam uidetur: nec sidera sita, abus 8c ipse sine di his insignitur,ostendit. Et hoc est quod poeta naturae ipsius conisus,dixit: Hic uertex nobis semper sublimis at illum V Sub pedibus Styx atra uidet,manes* profundi. Sed cum hanc diuersitatem coelestibus partibus uel semper uel nunu apparendi terrae globostas habitantibus faciat ab eo qui in coelo est, omne line dubio
coelum uidetur,no impediente aliqua parte terrae,quae tota puncti locum pro coeli magnitudine uix obtinet. Cui ergo aut alis uerticis stellas nun* de treris uidere coligerat ubi circuspeetu libero sine ostela terreni ob acis uisae sitnt, iure quasi nouae admiratione dederunt. Et sa intellexit causam prope qua eas nunu ante uidisset,ait: Erat aut hae stellae qs nuna ex hoc loco uidimus. Hunc Iocum dem5strative terra dicens,in qua erat dum ista narraret. Sequit illa
discussio,quid sit quod adiecit: Et hae magninadines Oim,quas esse nun* suspiD cati stimus ..Cur autem magninidines quas uidit in stellis,nun* holas Ilisp, tina cymcati sint ipse patefecit addendo: Stellaru autem globi terrae magnitudinem facile uincebat. Nam quado homo nisi quem doctrina philosephiae supra holam.
imo uere holam fecit,siispicari potest stella unam omiterra esse maiorem,cum Dulgo singulae uix facis unius flamma aequare posse uideatur Ergo tunc earii uere magnitudo asserta credet, si maiores singulas Φ est omis terra,esse costia terit,qd hoc modo licet recognoscas. Puncitam dixerunt esse geometrae,qd ob incommensbilem breuitatem siti, in partes diuidi no possit nec ii in pars aliqua,sed tantummodo signum esse dicatur. Physici terram ad magnitudinem circi,per quem sit uoluitur,pundii modum obtinere docuere. Sol autem quanto minor si circo proprio, deprchesiam est manifestissimis dimensionum