장음표시 사용
311쪽
Horrendas canit ambages antroque remugit.
Ex his Poetae versibus videat, quivis non soluiti verbis, sed & serjio, ex specubus & antris horrendis data ab impostoret di bolo aut ejusministris pseudo oracula. Ab his autem e terra erumpentibus Oraculis, deducit Plinius, occultum in terra numen latuisse, quod sutura indicareti Alibi inquit Plinius: lib. I i. Cap. XCII I. iis dicissecuta quorum exhalatione temulentifutura praecinunt, ut Delphis, nobitissima oracula. Q tas in his qui possit aliud cos asserre mortalium quispiam, quam di se permisne nasurae subinde aliter aeque aluer numen erumpens: sic etiam Cicero Iib. i.de Divinax: terrae vis P biam Delphis incitabat. Quidquid sit, ce t ssimum est hoJem generis humani diabolum aut saltem eius ministros, etiam verbis de praedictionibus falsis, hominibus, illos ut ad sese pelliceret,imposuisse. Ut autem cum successu bono causim suam prom verent Satana usque sequaces, etiam in hoc Dei oracula sucata aemu laxione exprimere & imitari voluit, hinc ut pro Divinitus data doctrina reciperentur ab hominibus pseud oracula etiam Sanctas & pie vive di Regulas subinde dictis suis immiscere voluerunt, quemadmodum monetae adulterinae. , nonnihiIauri aut argenti mixtum, ne fucus statim detegatur. Eiusmodi praecepta quamplurima leguntur apud Scriptores Paganos, tanquam a Diis, ut loquuntur, prosecta, Sybaritis Glices
succellus pollicetur Oraculum, quamdiu Religio ipsis cordi esset t
At smul a que i is mortalis homo anteferetur, '' - Tvim venies beta M tibi auue domestica, turba
312쪽
Apud Opsopceium in oraculis veteribus ad Calcem Oraculorum Sibyllinorum adjectis, Glauco dictum hoc reperio:
Viri vera Rehis jurantis τι postea beatior. Craeso dicit Oraculum, uti refert Xenophon lib.VII. Cympaed. .
Συοίον γινώσκων, πιώμων Κροῖσε περοίσεις.
c se Minus eras, s te cognoveris ipfum. . Optima item haec est sententia, ab Apolline, prolatar
I uia Mulcberrima res , Ianum optima creputia
. Ne autem veri Numinis cultores aliquo supra suos adoratores gauderent privilegio, non solum vocibus, in templis ad specus pseudo. Or culum consulentibus , verum etiam Visionibus, somniis, &c. suturos rerum eventus hominibus indicavit. Ut enim verus Deus dς voluntate sua aut rerum eventu suos,Visonibus,certos secit, sic etiam Spiri us malus spectris nonnunquam hominibus quaedam Revelavit. Refert Smomenus Hist. lib. VII. cap. XXlII. Spectrum Mulieris horrendum per urbis plateas discurrens flagelloque horri no aerem diverberans noctu Antiochiae visum, proximeque insequenti die exorta est seditjo, qua Imperatoris & Imperatricis statuae dejectae ac confractae suere. M. Bru-ἔμm exercitum ex Asia traducturum, spectrum horrendi corpo:is ad se veniem & sibi assistens vidisse resert Plutarchus in vita Bruti, ctu animo imperterrito , interroganti quisnam aut hominum aut Deorum, aut cujus rei Ossa ad ius venis spectrum respondit, ruin sium, Brure, malus Genius : iunilippo me iidebis: cui nihil attonitus Brutiis, viduo. Resque eventu comprobata fuit. Somniis, etiam nonnumquam suis Revelavit sutura aliaque q uaedam diabolus. Hinc in templo Amphiarai, in templo
313쪽
tales miseri somnum capere consuevere, ut de res suturaeeventu certi res redderentur. Amphiarao olim templum erectum propter satidica
consilia & Divinandi peritiam. Ad quod ex tota Graecia populi erat
confluxus maximus , Oraculουm consulturi, quod somniis Revelabatur. Somnia illa satidica qui erant subituri, corpus multis ceremoniis lustrare ex falsi Dei praecepto tenebantur, Diisque Arietem purum i molabant, cujus pelle humi expanso, post sacra peracta, somnum capturi incumbebant, & in somnis aut audiebant aut videbant, quae interrogassent, quae postea Sacerdos explicabat &ad quaesita accomm dabat e putamus etiam nos cum Doctissimo D. van Dalen, omnia illa non a diabolis sed ab impostoribus Sacerdotibus esse prosecta, ut subi ficto Deorum nomine homines sellerent, uti hoc ex ejus Doctiss. scripto. de Oraculis Ethnicorum suse demonstratum reperiet lector curiolus, nos enim omnes fallacias ab hominibus impostoribus perpetratas mis ro diabolo imputare nolumus. Reserunt Historiae, haud multum ant quam ad Plateas Boeotiae urbem, Graeci, Pausania & Aristide Ductibus praelium inituri essent cum Persis, Mardonium Persici exercitus Ducem, ad Amphiarai templum amandasse servum suum, successiimpugnae atque eventum sciscitaturum t servum autem hunc noctu invictimae pelle dormientem, vidisse adstantem sibi sacrorum Antistiatem, qui Oraculi praesidem abesse referret eumque templo excedere iuberet nb. fraudes) responsum nullum exspectare debere & ni illido discederet, illi non bene moram cessuram, utpote Barbaro,cui nullo jure sacro in hoc loco cubare, & Oraculum consulere liceret: cunctantem autem servum manibus protrusisse & tergiversantem ac reluctantem, i pide ita excepisse ut mortuus in terram collaberetur. Hoc semio pugnae
eventum depinxit malus Genius . diabolus HI si mavis Antistes imp stor. in conflictu enim illo Mardonius ictu saxi tactus, ab Arimne Spartiata occisus est. Vide Coel. Rhodigin: lib. XIX. cap. XV. Item Plutarch: in Vita Aristidis. Vrallibus quoque Asiae urbe, inter Maeandrum & Caycum suvios sita, antrum fuit Charoneum in quo aegroti, post ceremonias solemniaque Sacra peracta, loci illius Genio prius in v
cato, in somnis remedia contra morbos necessaria S utilia, addi se
bant. ' Vide hac de re Strabonem lib. X1V. Plura alia hac de re si quis r quirat legat Peucer. in de Divinat. p.m. CCXXXIX.&c. Supra de Urim S Thummim cum ageremus, ostendimus duodecim Tribuum nom,
314쪽
m pectorali inscripta, hinc vafer ille Dei aemulus, diabolus, etiam
per certos characteres&liter as , suis cultoribus Revelavit res occultas, morbos curavit aliaque miranda secit: quamquam, ut inpenue fateamur id quod illa de re sentimus, nullo modo res illas factas characterum vi ac effracta nec figuras ullas quidquam valere posse in aliquo negotio peragendo credimus. Figura enim quae ab hominis voluntate depender, nullo modo potest essicere ut corpus aliquod aut Spiritus sive bonus sive malus, ultra vires suas praestare quidquam possit. Vide Peucc- rum p. m. 33o. &c. Imo plane in hisce im nempe & Ttimvmim diabolum, esse Dei aemulum constat, si perpendamus quid olim apud Sacerdotes AEgyptios obtinuerit: simulachrum enim quoddam decollo scuspendebasit cui Veritatis nomen inditum: ,. & ex lapidibus pretiosis
consedium erat& constabat: Romanae Ecclesiae sectatores versionem Septuaginta interpretum. secuti , aut saltem eorum- sensum exprimentes voces omi; in in quas LXX. vertunt δήλω ν 6 cum in- terprete vulgato reddunt Doctrinam ct Veritatem, quo sine ita ver tant ante indicavimus. Pagani etiam simulachro de Sacerdotis collo denti Hentatis nomen dedere: Diodorus Siculus lib. I.
ἀ πσηγέρευον αλήθειαι ,hoc e 'Solaria ad victum resque alias nec sarias Re -ge Iudicibus praebebantur, amplissima autem summo Ddici, hic erat S cerdos gestabatis de collo pendens ex aurea Cauna simulachrum is pretiosis lapidibus , cui nomen, VERITAS. Sacerdotes autem fuisse apud AEgyptios summos judices, & tali uti ex Diodoro intelligimus, simul;- cro quod gestabant nomen fuisse inditum, docet nos AElianus Variata Hist. lib. XIV. Δικαmi I το αρχαῖον παρ Αἰγάτις ἰερεις Detin. ita θ του-
Iudices autem apud AEgyptios iidem quondam fuerunt qui ct Sacerdotes. In his Princeps erat sententiae, maximus natu , ct in omnes statuendi Ius habebat. Eum autem omnium hominum se jugismum se sincerissimum oportebat. Habebat vero circa collum imagium ex Sappsero , vocabatur no
315쪽
Callide etiam Oracula sibiluendicavit Daemon impurus. Nul la enim re magis de cinctos homines sibi reddidit, quam rerum sutur
rum praedictione aut consilio in rebus dubiis: cumque autem ispius eventus responsi esset conformis, hinc homines miseros non solum in sui admirationem rapuit, verum etiam maxime sibi devotos secit . adeo ut impuri Spiritus pro Diis adorarentur, suspicerentur. Hinc sectum ut templa illis & altaria &statuae erigerentur, specus consecrarentur ac Sylvae, multaque alia superstitionis inventa cuderentur: hisce, homines, rerum novarum avidi, multum detulerunt adeo ut verum
Deum sibi saventem & eum illis loquentem existimarent miserrime decepti homines. De Oraculis autem quoniam nunc agimus, opportune heic eorum O rigo prima esset indaganda, & quo tempore inuituta auctaque suere ab impos ore diabolo. Diodorus Siculus lib. XVI. hoc modo oracula ζentibus innotuisse putat: Pascebantur, inquit, caprae non longe aecu, una earum proxime ad specum accessit, statim illa quasi lymphista coepit rotari, discurrere, cernuari. Pastor crearetam vocat Hutarchus) admiratus, specum ipseadiit, atque ebrio similis, coepit sumdere Vaticinia. Accidit & hoc aliis, qui in specum sese praecipitarunt , omnium consensu Virgo deligitur quae tripodem conscenderet & sui
ra. consulentibus Oraculum , praediceret. Haec vera si essent, non tamen tempus, quo Oracula consuli coeperunt, indicaret. De origine oraculorum nonnulla adnotavit D. Caspar: Peucerus in tractatu da Oraculis p. m. 22 i. qui videri potest, interim satendum est tempus, quo Oracula diabolica & se perstitiosa consuli coeperunt, dc quodnam omnium primum suerit, putamus neminem certo definire posse. Multi multas attulereconiecturas . sed claras demonstrationes non exhibent. omnium antiquissima oracula reputantur apud Paganos Hammonis MDodonaeum: puto pro antiqiiimmis haberi, non quod revera nulla
ante exstiterint, hoc probatu foret dissicillimum, sed quod de antiquisoribus apud Hi storicos altum sit silentium. Probabile enim putamus diabolum Desopt. Max. aemulatorem, in principio quando hom, nesiacae s superstitio bs deducere laboravit, ut pro voto res succederet, statim imitatum suisse Dei summi modum & normam hominita; sese manifestandit cum autem ab mundi incunabulis, eti m post hominis Lapsum , Deus viva voce, aliisque uti ante ostendimus modis,
316쪽
sese cultoribus suis manifestaret, probabile, censendum csse existim mus, illico etiam malignum Spiritum Oracula illa suo modo, hoc est,
fallaci, hominum animos a Deo ut averteret atque ad sese alliceret, imitari conatum fuisse: hinc factum esse putamus,quemadmodum corruptio imius , generatio est alterim, statim post lapsum hominis ejusque corruptionem introductima diabolon evelationum Divinarum adulterati nem : de Hammonis Oraculo meminit Funcius in Chronol: ad Mundi . annum I9or. de Dodonaeo Oraculo Herodotus lib. II cap. LII. testa
rum , quae apud Graecos sium vetustissimum habetur. Quo autem anno ejus usus in mundum introductus fuerit hariolari potius quam exacte determinare quisquam posset, Troianis temporibus floruisse aut saltem consultum suisse testatur Homerus Iliad. π.
An putandum Satanam, μiσάν ωmν, tot seculis post generis humani corruptionem, nihil tentasse ut falsis Oraculis miseris imponeret, &fallacibus verbis, boni speciem pollicentibus, ad suos cultus prosanos& superstitiosos pelliceret ' nos equidem non suspicamur. A Cainitis nomen Domini profanatum fuisse ante Enoschi tempora statuit Doctiss Owenus, in de nat. ortu, progressu &c. Theologiae s. m. I i. ut hinc concludat, locum Gen. IV. vers. XXVI. non intelligi
debere de profanatione, sed de publica invocatione nominis D inici, Hinc itaque haud improbabile iudicandum, etiam Caini ejusque sequacium temporibus, diabolum homines profanos, variis oraculis aliisque sallacibus artibus sesellisse ac detinuisp. Etiam ante Diluvii tempus extitisse homines quam maxime prosanos & impios, testis est S. Moses, qui & propter illorum pravos mores, a Deo κάακλυσμον immissum statuit. sic etiam ex loco Gen. IV. vers. XXVI. superius laudato, argumentari nos posse contendimus, pro sententia nostra, probabile nempe esse, etiam primis temporibus statim post puri cultus per Cainitas corruptionem, & idololatriae in mundum introductionem etiam I diabolo introducta suisse Oracula: locum autem paucis perpendamus, sic autem in Hebraeo est rivv d a i ρ, 'rim is hor est, uti & nos post multos alios exponimus, tunc profanatum est in invocando nomen Ibo-
: pro profanare, lapius sumi, multis posset demonstrari, paucis ex his locis quivis id videat. sic Levitici cap. XVIII. vers.
317쪽
XXI. R , non prophana tu nomen Dei tui. sic etiam inma n i γ' ta TV esu Iniecit manus sos in colentes patam ficum, is profanavit faedussisum . Pselmo LV. vers. XX l. Item Psalmo I. XIX. vers. XXXV. non prophanabo faedus meum. Et plurimis aliis in locis uti notum est quibus νis, vel leviter tantum in Hebraicis versatis : facile, uti opinamur, huic opinioni assensum praebebit quivis . , n etiam prophanare, lignificare, sed tota dissicultas est, anheleloci sic debeat explicari,quod constare putamus ex eo quod Moses intendit indicare causas immissi Diluvii, vitam prophanam nempe hominum impiorum. Ostenderat enim accuratus Historicus Moses, desectionem Cainitarum a Deo, scelera ab ipsis perpetrata recensuerat, sic viam sibi sternens ad enarrationem Historiae de Diluvio, propter scelera mum do immisso: sinis itaque Capitis quarti cum sexti initio copulandus,
enumeratio autem Adami posterorum quae cap. V. recensetur, tanquam per parenthesim, Historiae inscritur: quis ergo non videat, Mosem, quia de hominum impietate mentionem amplam iniecisset, haud concinne Historiam pertexere, si de Resormatione Ecclesiae, de qua nihil innuerat, ageret, silum Historiae haud bene cohaereret, si ita ex abrupto & dum versatur adhuc in hominum impietate enarranda, de Ecclesiae Resormatione innueret, Historiae contextum interrumpens. Opini mi autem nostrae non adversatur quod nonnulli objiciunt, non pone de profanatione textum hunc explicari, quandoquidem constet non tum primum incepisse homines prosanare nomen Dei, sed a Caino ejusque impia posteritate longe ante id factum fuisse. Facili enim negotio ad argumentum hoc respondetur, verum est ante natum Enoschum profanatum nomen Domini ab impio Caino ejusque sequacibus, sed Moses intendens demonstrare causas iustissimas immissi Diluvii, quo Deus totum genus humanum, paucis exceptis, deleret, exsti paret . primum narravit hominum pravorum a Deo desectionem, ut cum indies impietas illa accresceret, ita etiam ut filii Dei, illi scilicet qui Setho oriundi pro talibus sese venditarent, imo de essent propter professionem externam, cum impia Caini posteritate sic se miscerent, tum Deum maximis & ingravescentibus hominum sceleribus, ad vindictam provocatum, de genere humano perdendo consilium Noacho communicasse, & quandoquidem incorrigibiles illos deprehenderet sunditus delendos statuisse , quamvis igitur ante natum Enosthum impietas nom
318쪽
nullorum imo multorum innotesceret, post nativitatem Enoschi m pis invaluit & majori cum Dei contumelia perpetrata: tunc enim publice, cultu Idololatrico, Deum irritarunt, honorem summi D iae
nostri Creatoris, in creaturas, in Solem, lunam aliaque, ut docent nomnulli, transferentes: Caini tempore ut &. posterorum ejus, aevo, m gna erat homirum pravitas & in Deum contumeliosa prophanatio, sed Enoschi aevoomnium maxima adeo ut non solum de terrae propter homines impios maledicendo, uti Cainitarum aevo, sed toto genere humano perdendo, poena priori graviore, decerneret, summum numen. Propter exorbitantem tum temporis hominum impietatem putant nonnulli, pium ac Sanctum virum Sethum filio, corrupto illo seculo nato eo Ensu imposuisse nomen, ab inprotinuit, cala--mito fuit. Miserrima, & maxime calamitosa tunc temporis erat E
clesiae conditio: adeo ut miser laturus esset ejus filius qui scelestissimos illos inter homines versaretur: & maximo exponeretur periculo pessimis illis exemplis ad impietatem deviandi. Hic Sancti viri scopus in illa ὀνοματοθήροα, opinioni nostrae s mandae quadrat: quippe qui illo nomine seculi miseriam commemorare volens, non intendit de Ecclesiae R formatione, sed deformatione mentionem injicere. Locum hunc a multis hoc pacto explicari docet nos D. Hieronymus in quaestionibus
Hebraicis: Plerique Humrorum arbitrantur quod tune primum in nomine Domini ct is smilitudine pus fabricata sunt idola. Sic Io- cum hunc intellectum fuisse a Paraphraste Chaldaeo, qui Ra
bi Jonatham Ben-vetiel esse putatur , testantur haec ejus verba.
Illa ae sin esus diebus incoeperunt errareo fecerunt i idola, ct cognomina Mnt idola Aa nomine Sermonis Domini, indicare vult idola , Deos fuisse vocata. Item Chaldaeus Onkelos κosa et, in f, iri va 'Nain diebus illis uni Derunt homines', ut non precarentur in nomineDomini. Notandum antem quod in editioneComplut. hoc modo Verba haec interpolata inveniuntur : vnoa n 'O m 'at Parum coeperunt fili hominis precari in nomme Domini. Maimonides etiam
319쪽
hoc est: in Aetas Enosch magnu n errorem errarunt fili hominum, seos upu erunt animi sapientum sinus generationis, etiam ipsi En et ex erra tibus erat, inque hic fuit error eorum, dicebant cum Deus ipse creavis stellas ct sphaeras ad regendum mundum eosque in alto collocavit, O gloriam eis dedit, ct istis ministris utitur, merito celebremus eas, ct ex- . tollamus, ct glu: iam eis impertiamur. Ex quibus verbis patet virum Doctum verba illa Gen. IV. vers. ultimo de hominum depravatione intellexisse. Audiamus etiam R. Schelomonem Jarchium , , A lm , na a metet man I nκa zm X IU PS R p, Mn lae, res inop Hoc est:tunc ofanatum est,invocandosiilica nomina bominum 9 nomina ima inum,cum nomine Sancti illius qui benedictussit, Dei, adeo ut facerent idola, ct vocarent ea Deos. Sed notandum est, in citatione horum verborum D. Andream Beyerum in ad Seldeni de DIs Syris syntagmata additamentis, secutum esse editionem Buxtorsianam & Bomiargianam, quae utraque pro α' 'bit habet quod idem est ac mi mar, culi is extroneus Sic etiam R. D. Kinachi in voce , n locum hinc interpretatur,n a
Enesta erraverunt post idololatriam, se invocatio nominis Dimini tu e profanata fuit,sium autem qui illud interpretamur hoc modo,tune ineverunt homines care nomina uloch ivn ct idolorum nomine Dea: sic etiam verso Ara bica editionis Erpentanae , non de cultus divini restrii ratione, sed lepravatione locum hunc intelligi vult. sic enim habet άαU,-bLG id est: hinc incepere homines desidere a cultu Dei hic locus in Arabica 'ersione Bibliorum Londinensium hoc modo effertur tum mptum sis invocari nomm Dei μ' e
Vetustum autem Pentateuchi M. S. clarissi Seldena citatum sic habet ,
tam inceperint buo Elo' non invocare nomen 'Do mini hoc modo, quo supra, locum hunc Gen. IV. vers. XX VL explicandum esse censet Doctiss. Danaeus in de prima mundi aetate, cap I. g. mihi r. v. Vide de hoc loco amplius ψfferentem eundem - meum, eodem libro. p. 232. Notandum autem , Cyrillum q;b. IX. contra Julianum, sect. Lberrasse quando scripsit, hic a Mose indicarii noschum ab hominibus tum tempotis viventibus, Deum fuisse vocis tum, honoris & pietatis. quam prae se serebat, ergo. Nullo etiam modo approbamus D. Augustini sententiam, quando lib. XV. de C. D.
320쪽
cap. XVIII. de Enoscho disserens, dicit: quid i hoc vult , speravit
invocare nomen Domini Dei l nisi quia prophetia est, exorturum populum, sui secundum Electionem iratiae in eares nomen Domini L ei. Profecto nihil tale in textu apparere credimus, simpliciter enim dicit, tune estum est profanari nomem Domini. Et si Augustini opineo pro vera sit habenda tum non a sed a ,re quod sperare, exspectare significat, esset derivandum , in quod plane est absurdum. Ex dictis conspicitur evidentissime,non esse prophetiam sed meram Historiam,uti ante sese probatum suit. Modum autem & peccata, quibus Cainitae nomen Dominiprosin runt, reperiet Lector, apud eundem Danaeum loco supra laudato. Locum autem ipsum ex Doct. Danaeo litic adscribere lubet,notatu enim est dignissimus, ac nostram expositionem valde confrmati sic In meus. Caeterum ipse Davidis tinctii sententiae atque interpretationi subscribo, eamque sequor. Hic enim de publica nominis cultusque Divini profanatione & contemptu qui tunc popularis inter homines csse coepit agit Moses, & gradus describit, tum quibus ad tam horribile
scelus perventum est. tum etiam quibus tandcin omnis caro corrupit
viam suam, ac propcerea diluvium illud, atque tremendum Dei iudicium in Mundum universum est effusum, Gen. VI. Sunt autem hi, Primus quidem, Peccatum ipsum primum primi hominis: Secundus, Foetura, quam in singulorum hominum animis & cordibus clam &privatim semel concepta corruptio de infusa vitiositas ex primo illo Adami peccato pariebat: Tertius, Publicum Caini fratricidium : Quartus, . Stuprum, Ni alatioque conjugii publice a Lenaecho qui sui eunus ex Caini posteris inducta: Quintus, Ipsa publica iam neglectio omnis veri cultus Dei, &, pro eo, impia profanatio contempti que nominis ipsius publica , tergo & alterius, . quam veri Dei invocatio Divinique cultus nova institutio ab hominibus facta est. De quibus vide Epiphanium initio lib. I. contra 8o. Haereses. 'His enim tot gradibus ad immane istud sagitium deventum est, ut Dei nomen ab hominibu&populariter ac publice contemneretur , quum tot improbitatis, de quidem i nuultae, pultica exempla viderent homines iὰ mundo, quum in tota Caini semilia postquam ipse a Dei facit iugissed, Genes IV. vers. XVI. ac proinde in ejus posteris jam cessasset, ac intermissus esset verus Dei cultus. Ergo qui inter istos homines, nimirum Caini posteros, supererat ex veteribus humanae 'aeniis & lucis reliquiis metus Dei,