Servatii Gallaei Dissertationes de sibyllis, earumque oraculis ..

531쪽

consignasse sua Oracula, illo tempore, quo nondum Graeca Lingua fuit in rerum natura, longo enim tempore post Graecorum Lingua,& Imperium mundo innotuere, ctiam post exstructionem Turris Babylonicae, fuit in mundo unica tantum Lingua, uti hoc Docti simus D. Campegius Vitringa SS. Theologiae Prosessor Franequer nus, in tractatu suo de Linguarum confusione eruditissime docet r& ut ut extiterit tum temporis dialecti aliqua varietas, attamen Gemtes orientales tali usas sui e Iermonis genere , ita ut semet invicem intelligere potuerint, quod multis rationibus & exemplis probat: si itaque homines varias & longe dissitas Regiones inhabitantes, se i vicem intellexerunt, uti ex mutuis colloquiis patet Genes. XXIV. ubi legimus Abrahami servum Eliaeserem in Mesopotamiam profectum , cum Rebecca sermonem habuisse atque illam petitioni Eliaeseris a nuisse, quod firmissimum nobis est argumentum tum temporis nondum adeo variasse linguas ut se mutuo non intelligerent. Similia o

currunt exempla Genes. XXIX. ubi Jacob cum palloribus Mesopota- mitis disserens narratur & introducitur. Si librum Jobi legimus, d prehendemus, Arabem, Chaldaeum, &Idumaeum collocutos fuisse, si Linguae illorum hominum adeo diversae tum temporis fuerunt uti hoc nostro, quomodo illi se invicem intellexissent φ Plura siquis v sit , legat dissertationem dicti D. Vitringar hinc itaque constare potest salsam hanc Sibyllam Graece scribere non potuitse in ipsa consessione linguarum vel paulo post, quoniam Graeca Lingua, longo tempore post in mundum fuit introducta, & quod probe notandum, saltem illo tempore, eo modo quo scripta sunt falsa haec Oracula Sibyllina,

tam ornata non innotuit mundo. Linguae enim in principio non sunt adeo politae uti successu temporis poliuntur ac exornantur.

Uti hoc patebit, si quis Antiquissimam Linguam Graecam cum illa

quae postea Homeri & Herodoti aevo apparuit, conserat. Deprehendet enim , magis magisque in dies suisse excultam. Videsis Scalia geri Annotat. ad Eusebium p. m. CX. & CXI. &c. Uti & hoc a paret ex diversis Graecae Linguae successu temporis introductis di lactis, unaquaque Geme pro captu & Judicio suoi illam ornare annitente. Deinde etiam notandum est , tale Idioma Graecum non extitisse eo tempore quo coli coepit Graecia, quod Abrahami aevo factum fuisse contendunt nonnulli, quali conscripta hodie videmus

532쪽

oracula. haec Sibyllina: Cadmus Phoenicius literas in Graeciam introduxit, satretur & hoc ipsi Graeci, Herodotus lib. V. p. 3II. οἰ θ

τη φωνῆ με-cαλον ὰ, τ ιυθμον π καμμάτων, &c. Phornices autem isti qui cum Cadmo advenerunt, quorum Gephyraei fuere, du=n hanc Regi nem incolunt, cum alias multas Doctrinas Graeciam Metroduxere, tum vero literas, apud Graecos, ut mihi videtur, antω - fueram. Et primae quidem illae extiterunt quibus omnes Phoenices uruntur : progressusmem temporis, una eum sono mutaverunt, ct modulum pristis- , & Hinc Zenodotus de Zenone in Epigrammate apud Laortium:

Si patria es Phoenix, non ' fuit haec quoque Cadmo Patria, qui Graecis prima elementa dedit. Lusebius Item docet lib. X. praeparat. Evang. non QIum a Cadmo Phoenicio literas Graecis datas , verum & ea de causa Phoenicias lis .

φοργ' alii legunt E ροργ) Cadmus autem erat Phoenix, Graecis lite. rum Inventor , ut ait Euphorus' al. Ephorus. Hinc apud Hesychium Ξκφοινίξα phoenicissare est αναγνι οπι legere. Et Tacitus lib. XI. I m. γα 6. 9uippe fama est, Cadmum classe Plamicum vectum, rudiu adhuc Graecorum populis artis ejus Auctorem fuisse Plinius lib. V. cap. XII. in sine: Ipsa gens Phaenteum in gloria magna siterarum λψurionis ct sderum , nataliumque ae bellicarum ad tium. Josephus libro primo contra Appionem existimat literarum usum apud. Graecos

Nno Cadmo

533쪽

Cadmo multo esse recentiorem.u Taetaeshautem contrariam fovet opinionem , putans Graecos habuisse literas etiam ante Cadmum i

quid autem de hisce sit sentiendum opinionibus, videri potest apud

Doctiss. D. Sam. Bochartum lib. I. de Coloniis & Sermone Phoen, cum cap. XX. & Scaligerum in notis ad Euseb. p. m. o r. vir. Hine itaque concludere possumus, Sibyllam non potuisse Graece scribere ante Cadmum & ante inventas Graecas literas: Cadmus autem in Graeciam h Phoenicia navigavit anno mundi. secundum Bucholcerum, aso vel circiter. Aut secundum Calvisium anno mundi Σ3 cmi Confuso autem linguarum secundum Buholcerum in annum mundi I 38. & s

cundum Calvisium 1 37. incidit. Quidquid sit, distincte&clare videt

sedulus Lector , mentiri Sibyllam quando tantam sibi arrogat Antia quitatem , se fuisse in Arca, &tum Prophetasse, ac Graece scripsisse ante linguae illius existentiam & ante inventas literast diximus ante de Sibyllae stylo Graeco, qui etiamsi multis modis reprehensionem mereatur , attamen ante Cadmi, imo etiam post Cadmi tempora, adeo polita Lingua illa non suit , imo eo modo non fuit scripta quo Sibyllina Or cula hoc tempore nunc conspiciuntur. Primi enim & Antiqui Graeci eo modo, quo nunc conscripta videmus Sibyllina Oracula, non scribstant, de illis autem memoriae proditum legimus , illos aliquatenus imitatos suisse morem Phoenicum & Hebraeorum. Scribebant autem illi a dextra sinistram versus, ut multis hoc probari posset, instituti nostri si hoc foret. Locum tamen unum aut alterum addemus ex quibus pateat modus scribendi primorum Graecorum t ubi autem primam regulam abisverant a sinistra dextram versus , Europae rum more , inde quia is locus primo sese offerebat, sinistrorsum Hebraeorum more scribebant, postea dextrorsum, & sc eodem o dine deinceps. Hic mos scribendi βουποφηδός vocabatur, quoniam ductus boum arantium, silcos, imitabantur, hi enim sulcum secu dum ducere incipiunt , inde ubi prior desiit. Hoc modo scripta erant Leges Solonis, atque hinc Harpocration in laxico suo Graeco

meat Demosthnus, quoniam dicis, Amnes ct Cybes conscripti erant eo modo quo convertuntur boves, Optime autem hanc vocem βουπιφcxplicat Hesychiusta ουτως, inquit, imην ὀμοψώς mistic MI E et

534쪽

oppellabant quamdo instar arantium boum fi rgressu, usurpatum , quia eo modo seribebatur. Huic adstipulatur & Isidorus Hispalentis Oi ' sin. lib. VI. cap. XIII. auton moeri: quia Ila scribebam Antiqui se a cratur terra , d sinistra enim ad dextram primum dedue

, .hiniti convertebantur ab inferio re ct rursus ad dextram versus , quos ct hodie rustici versu vocant. Pausanias etiam lib. V. p. m. 374. meminit , Agamemnonis statuae adscriptum fuisse nomen , α 5 8 τοῦ ni τα λαita ὀκ δεξιῶ, , is autem siriptum est 2 dextra in laevam. Hoc est, Sinistrorsiim, Orientalium more, verum postea Oraeci ξυποφηδον scripserunt, hoc nos sic docente e dem Pausania eodem lib. V. p. m. 16s. Κώ τά-ἐς αθυ - τῶν dii, κη- θ αλα π καμμάτων βουποφηδον καλοῦ ν ι-ες. το θὲώ ωιόνδε ' ' mὸ ζ πέe ἔπους δεις ἐφ F επων το δῶπρον , ωαπερω λ-λου δρομω. Et quaedam Merarum formae recta ducumetur, aliae autem βουποφηδον , ut Graeci dicunt : es autem hujusmodi: d fine versus perioris fit converso ad invium sequentis, eo modo quo in diaulo eu ritur.-Hoc autem modo pseud Sibyllina Oracula nunquam visa fuere conscripta , unde luce meridiana clarius patet, non esse tam Antiqua , uti ea venditat Oraculorum horum Scriptor, quisquis ille fuerit. Imo ex versuum genere, Heroicorum nempe Graece

scriptorum, constat non posse Sibyllam Homero aut Hesiodo fuisse

priorem. Homerus primus Heroicorum carminum inventor , reputatur, teste Athanatio. Orat. contra Gentes.'re μαύ - μνον Φοίνικες , m-σιν 3 ηεNHω ο μηρ : Literas quidem adinvenerunt Phaenices, Her eam autem risu Homerus. Synesius lib. de in somniis,

δέδερον υεαν, ut & Josephus lib. I. contra Apionem in principio.

nisur consiriptio, poemate Homeri vetustior. Itaque Carmen Heroicum, quo Sibyllae sua conscripsere oracula, non extitit ante principem itulum Poetarum , atque inde concludere nos possumus, illam necante

nec longe post potuisse sua conscribere oracula Graeco Heroico casemine. Castilio lib. I. de Curiali. Homerum animadvertise,' qui Heroicorum poetarum er tempore er excellantia primus putatur. N nulli in-

535쪽

ventionem carminis Hexametri Mosi attribuunt, stetri Autoritate Flavii Josephi p. m. o . lib. IV. Antiquit. Iudaic. E στειβ πίησιν

de illis Recitavit earmen Hexametrum, quod scriptum reliquit in Sacro v

lumine.. a uod quam verum sit , illi constabit, qui Canticum illud

Mosis Deuteron. cap. XXXII. Attente perlegerit , certe nos casemina Hexametra ibi reperire non potuimus. Alii asserunt Phemenoen, Nosis filiam Hexametrorum carminum fuisse inventricem, eamque

Delphis Vaticinia edidisse : Alii, ut Plinius lib. VII. At pollinem

eorumdem Inventorem constituunt. Alii Sibyllas earum Inventiices praedicant. Hoc si verum foret, Sibyllas invenisse harmina Hex metra , tum illas Mose priores constituere deberemus quae certe se tentia contra Doctissimorum Virorum,.sere omnium , opinionem arietat: concludimus ergo non esse tam Antiquam vel Sibyllam vel ejus oracula , etiamsi se pro omnium Scriptorum prima venditet. Haec autem opinio contra vulgo receptam opinionem impingit. S S. P tres nullum extitisse Scriptorem ante Mosem, uno ore pronuntiant,. locum unum: aut alterum tantum allegabimus , Justinus Martyr Orat. ad Antonin. Pium p. m. Apol. 1. de Platone loquens, sic dixit: Mωστως του , σαεσςυπρ -Mωοῆς 6-ίων F ,-- ροφέων. A M e Propheta id acceptum protulit, longe emim Antiquior est Moses omnisus etiam Graecorum Scriptoribus. Sic etiam Tertullianus de Mosis Antiquitate testatur, libro de anima Cap. XXVIII. Musto antiquior Muste, etiam Saturno nongentis eirci ter annis , nedum ejus praenepotibus. Idem in Apologetico adversus Gentes cap. XIX. Siquem audistis interim Mustem, Argiva Inachoi par est aetate quadringentis paene amnis, nam ct septem minus, Danaum, ct ipsum apua vos vetustissimum, praevenit, nulla circiter cladem Pri mi antecedit. Possem etiam dicere quingentis etiam amplius se Homerum;

habens quos sequar. Geteri quoque Propheis , etsi Mus postumant , extremissimi tamen, eorum non retrosiores deprehenduntur primoribus vestris

Supientibus se Letiferis is Historitas. Lactantius lib. IV. de Vera S pientia, scribit, Moysem nongentis sere annis Trojanum bellum antecessisse Cap. V. Ad quem locum si quis plura velit) notas nostras. ad Scriptorem illum lcgat. Hinc etiam sectum est, ut & Pagani ipsi, t

quidquid .in illorum scriptis Antiquitatem sapit, illud ex Moss

536쪽

riptis hausisse perhibeantur. Minucius Melix , in Octav. p. m. Animadvertis Phtilosophos eadem disputare quae dirimus, non quod nos Anus eorum vestigia subsecuti, sed quod uri de Divinis praeduationibus Prophetarum umbram interpolatae Veritatis imitati sit. Tertullianus in Apologetico adversus Gentes cap. XLVII. mis Poetarum, quis Sophisiarum , quinam omnino de Prophetarum fonte potaverit inde igitur Philosophi sitim ingenii sui rigaverunt, ut quae de m bis habem, ea nos comparent illis .... homines gloriae ct et uentiae solius libidost, s quid in Sanctis Seri uris osse omnit digestis pro instituto euristaetis ad propria

opera verterunt , neque satu credentes Divina esse ,.quo minus interpol rem , neque satis intelligentes , ut adhuc tune sub nubila, etiam ipsi D-Zeis obumbraeta, quorum propria migebantur. Hinc & Clemens Alexa drinus , Strom. lib. V. & alibi, Graecorum Philosophos generaliter fures fuisse, scribit: utpote Mωυσέως f π προσερῶν τὰ κυριω- - π δογματων G--ειλε φόπας, qui 2 Mose Pro aris

praecipua sua dogmara satis i rati vel beneficii immemores acceperant. Videsis etiam Origenem contra Celsum lib. I. &c. Si igitur Sibyllae Mose priores, uti salso & nullo cum iundamento gloriantur, an non potius Scriptores Antiqui inter Paganos , ex Sibyllarum sonte plurima sua dogmata hausisse essent dicendi quam ex Mosis i ii bis saltem sic videtur. Imo & ipsi Gentilium Scriptores Doctissimi, Mosen Antiquissimum suisse Scriptorem & Ligi satorem, . agnoscunt. Audiamus Diodorum Siculum Biblioth. lib. I. Mεγα se τά-λ-ἀν

μαν. Secundum minem quae Dit in ATDpto vitae institutionem quaesubmis er Hersibus fuisse perhibetur fabulose, multitudini primum ut scriptis Legibus uteretur ct viveret, persuasisse ferunt δέ em ; Hirum ct ani magnitudine, ct visae commoditate commendatissimum. Audiamus etiam Antonii Possevini sententiam de hoc negotio, in apparatu Sacro se scribentis r Tt Patribus reliquis ct Eccssi leo Scriptoribus nultam Sibintimo Mose fuisse priorem , ut in te latur , s quid in Oraculorum Sibyllarum nomine evulgatorum is octo libris comprehenserum , reperiatur, quod Mosis aetatem antecesserit: id commentitium ct f iuium fuisse , ni mirum d Satana invectum, ut Veritati immixta falsitas , ea iam veris N n n et ratem

537쪽

ratem aliorum temporum s lectam redderet. Plura autem si quis velit, legendus in Job. Henric. Ursinus Analectorum parte prima p m. 3ita videbitque nec Thaauetum AEgyptiorum, quem Mercurium Tri megistum vocaverunt, nec Sanchoniathonem, qui Iudaicam Hist riam scripsisse & dedicasse sertur Abelbalo Regi Berytio, dcc. Recte igitur Virorum Doctorum pars maxima assirmat & docet , Mosen non modo omnibus Graecorum Sapientibus sed is Diu ias fuisse Antiquiorem. Hinc igitur dijudicet lector praejudiciis non praeoccupatus quam salso illa Prophetare de Mose vult videri, uti constat lib. Or culorum. III. ubi praedicit Deum populo Israhlitico daturum Ducem de Cubernatorem Mosem , quem filia Pharaonis filium suum vocavit, &c. Sed haec & innumera alia quae in fictitiis illis Orac lis reperiuntur, ex Sacris Scripturis esse desumpta nemo est, qui non videat, si modo Iudicii oculos aperire dignetur. Saepius mirati sumus atque etiamnum adhuc miramur, reperiri etiam inter Viros Doctos, tantae & tam abjectae credulitatis, ut existiment, illa Sibyllarum, sic dicta oracula. esse genuina & a Mulieribus Paganis Spiritu Divino actis praedicta. Nos certe constanter credimus, omnia illa quae de Mysteriis Divinis tam Veteris quam Novi Testamentiloquuntur, stille conficta & conscripta, postquam Prophetae Pr dictiones suas evulgarunt, ac Euangelistae Apostolique scripta sua Ecclesiis tradiderunt, quod luce Meridiana clarius patere existim naus, quandoquidem ipsissima tum Prophetarum cum Apostolorum verba & Phrates in Sibyllinis illis scriptis leguntur ac deprehenduntur. Ostendemus autem alibi non potuisse hanc pseud Sibyllam de Mose Prophetare, quoniam uti ejus scripta clare demonstrant, post Apostolorum tempora fuerunt composita carmina illa Sibyllina. Praedicit supposititia haec Sibylla, Diluvium a Deo hominibus, propter

illorum scelera, immittendum lib. I. p. I72.i7s.&c. At vero quanti haec praedictio sit facienda, constabit illi qui perpenderit, quod

Sibylla narrat se Diluvio intersitisse & una cum Noacho Maritoque aliisque in Arca degisse, uti hoc restri lib. I. p. I 83. Quis autem unquam cogitavit pro Prophetissa habendam , quae non de resutura verum praesenti narrat. Intersuit Diluvio & tamen tanquam de re futura loqui vult videri: oporteret hoc pacto credi Sibyllam longo aut saltem aliquo tempore ante Diluvium vixisse, quod quam

credia

538쪽

eredibile sit, facile iudicari potest, ex eo, quod dicat se ridisse s

cundum aedis Vestae , vel secundum alios, templi Hierosolymitani incendium. Imo & hoc notari velim, quod sctitia haec Sibylla in principio operis sui promittit , se Prophetaturam de principio diorigine mundi , inquit, an itaque exstitit Sibylla ante creatum mundum' certe sic credere deberemus si illi Fidem adhibere nos volunt: Prophetia enim est de re sutura & nondum existente. Similem Prophetiam de mundi Creatione, reperiet Lector lib. Si ulinorum oraculorum VIII. p. 399. quis ergo non percipit fabulosas e sie illas Praedictiones. De Diluvio Vaticinatur etiam haec Sibylla lib. I.& multo quidem exactius & longioribus cum circum stantiis describit Diluvium Noachicum . & quod notandum ipsius Sacri Codicis ve bis cuncta reseri. additis insuper iis quae illa in cerebello suo eud rat. Narrat enim quid Noachus dixerit hominibus impiis, quae t men Moses non reseret, ut illa gloriam sibi arrogat, plura rei sta quam ipse Divinus Moses. Verum inter alia, hoc refert deli minibus tempore Diluvii viventibus,

Σαρδωνιον με δημα γλ , ἰχαλ- κροτουο, λέγω τό μου ψοζερον , 6 ἐπηλυτον υδωρ. Sardinium risu m ridebitis, horrida quando, Ouam dico, torrens quin Des vos opprima unda.

Reliquas Diluvii circumstantias narrat pseud sibylla non solum ipsisS Scripturae verbis, verum multa alia ipsius Noachi vel ba,quae Scriptura non expressit. Divus Petrus Ep. II. cap. II. vers. V. Noachum v cat λκαιοσαίης κηρυκα, Justitis proonem, sed quid dixerit & quibus verbis conciones suas habuerit, nec Moses nec Petrus indicant, sciliacet Sibylla haec , totum hoc negotium si DIS placet, conficiet. Resert enim Viri Sancti ipsissima verba , & tanta quidem cum comsidentia , ut ipsam sermonibus illis interfuisse credendum sit, sicuti& ipsa satis impudentur assirmat & mentitur. Sed quod maxime n tandum heic occurrit, est quod praedicat Sibylla, impios illos te

pore Diluvii Sardonium risum, risuros. Quid hoc sit Sardonium ria sum ric ere, paulo latius inquiramus & dispiciamus neminem hactenus vidimus qui hoc argumentum melius tractaverit quem Erasmus

539쪽

Roterodamus Adagiorum chiliadis Tertiae centuria quinta. Et scillas &iorigo hujus proverbii adeo varie tractatur ab Authoribus,

inquit Erasmus, loco citato, ut verear ne Risus hic Sardonius non citra risum legatur , tamen accingemur referre quaedam. Zenod ius in collectaneis suis Aschylum citat , qui hujusmodi serme tradiderit in opere de parcemiis , Gentem esse quandam Carthaginensium Coloniam, quae Sardonem Regionem inhabitet, ei morem esse senes septuagesimum praetergressos annum, Saturno sacriscare. r dentes interim, ac mutuo sese complerantes. Nam turpe ducebant in funere aut eiulatum aedere, aut lachrymas profundere. Hinc ad similatum risium, Sardonium vocari coeptum. Timaeus apud eundem

Zenodotum ait, Sardoniis consuetudinem fuisse, ut silii parentes jam grandaevos juxta fossam, aut praecipitium, in quo sepeliendi serent, collocarent, atque inde sustibus ccedentes , in eam darent praecipiates. At illi interim pereuntes ridebant , cxistimantes eam mortem Delicem, atque egregiam, quod filiorum impietate interirent. Sunt qui dicant , in Sardorum insula , herbam nasci quandam, cui Sardoae cognomen sit, Apiastro similem, eam sapore quidem esse dulcem , verum gustatam, ora hominum in rictus dolore contrahere, ut veluti ridentes emoriantur. Hoc sensisse videtur Solinus, cumque hoc Servius Grammaticus enarrans hunc ex Virgiliano Thyrside

locum smo ego Sardois videar Issi amari r herba. Atque his serme confinia tradit Lycophronis interpres, de risu Sa donio, Servium secutus Latinus Drepanus in panegyrico , strenos ergo, inquit , vultus induebamus, & ad illorum vicem, qui degustato Sardorum graminum succo seruntur in morte ridere, imit bamur laeta moerentes. Neque rursum desunt, qui Sardonium riusium cognominatum autumant , sin o im τους οδ τὰ, quod dentes aperiat atque renudet, cujus modi risus esse solet eorum,

qui non ex animo rident. Hinc & jocus ille parasti Plautini eo querentis, quod sitis dictis nullo pacto iuvenes arrisissent, ac non solum canes filissent imitati, ut dentes ostenderent. Et Apuleius,

restrictis sorte si labellis riseris, id genus risum descripsit Homerus

Iliad. O. de Iunone loquens,

540쪽

nti quidem labiis ridebar, nubila porro

Frons minime renitebat. - - -

Αd id facit quod scribit Aristophanes in pace.

Id est:

Invicem in se ex teratis osque ditarentibus. A canibus i ducta metaphora quibus hoc irae indicium est , nudare dentes. Quem morem etiam equis inesse , aiunt, si quando parant morderet unde vulgo nunc risum hujusmodi, risum equinum vocant. Rursum alii perhibent, apud Sardinios fuisse receptum, ut ex captivis pulcherrimos quosque ac natu maximos, qui septuagesimum excelsissent annum, Saturno mactarent ridentes in morte, Propterea quod id sorte & virile videtur. Citatur Autor Clearchus, Carthagine solennem fuisse morem , ut in magnis Votis puerum Saturni manibus imponerent. Huius statua fingebatur aerea, manibus porrectis. Sub ea fornax erat, ea succendebatur, puer itaque ignis vapore comtractus ac tortus, ridentis speciem exhibebat. Denique & Simonidem allegat Zenodotus, novae fabulae Autorem. Ait enim Talum quempiam aereum virum, priusquam in Cretam perveniret, in Sardiniam accessisse, ubi non paucos mortales neci dedit. Qui quum morte tes ringerentur, risus imaginem quandam exhibentes, proverbio i cum secerunt. Addunt nonnulli, quum E Sardiniis in Cretam transemittere vetaretur , illum in ignem desiliisse , quandoquidem aerei corporis erat, deinde Sardinios pectori suo admotos necare solitum. Moriebantur autem velut in amplexu , ac ridentibus adsimiles, nia mirum rictu incendii vi diducto. De hoc Talo ridicula narratur fabula. Ajunt enim hunc a Vulcano ex aere suisse sabrefactum, Mino, o o o

라틴어 텍스트