Balth. Nardii Arretini. Expunctiones locorum, qui in libro de Papatu Romano ignoti auctoris deprauantur, mutilantur, & tam falsò afferuntur, quam in prima parte Reipub. M. Antonii De Dominis, vnde per compendium videntur congesti. Animaduersiones iti

391쪽

placeat; opulo non optimo iudici, ibit elyciebantur prosicenio.

Utque interdum audiebantur in ledecori acclamationes , incompossit manuum talitationes , alijque turbulenti su , Obici, cachinni, siquid dis licuisset, aliaque qμα vulgus e theatris

accircis secumferebat in Ecclesiiam Dei. Petitur hoc requenter Ioannes Oh γ ominus , nonnunquam O HieronymW. Nunc esens dicentem taciti, multaque cum reuerentia avsultant omnes virum, quaepo, templo dignius Z Olim totuspopulus canebat Sacerdoti re pondebat e men Ibi strepitus tonitruo non absimilis , ridicula vocum confossio 'ectaculum exhibebat in Hignum cultu diuino, nunc designatistunt qui canant decenter, caeteri altantin cordibus ιn domino. Recens Ecclesia nudum

Oeciem musice recipiebat nec ne reclamatione receptas sed

modulatae recitationisimilior quam cantui,primum apud Graecos , deinde apudLatinos, cuius 'ecimen adhuc videre licet inprecatione donet nica, aus quid aliud es eiu gener : nunc et test

natura ferum τι manarum , eo degener. it 'sus, et in mullis tempta frenihil audiaturprater immanem boatum, aulin rumetocum arra:um, Miciti s invitet ad lasciuiam, quam adpiet.

tu ectum. At non ideo mussica omnino seu mouenda e templis, sed quod praue irrepsit ante corrigendum est , culis aliquot abominali, cense batur in templi Christianorum id ripictam, aut sculptam imaginem. Id iuxta illorum temporum ratione uia ba pietas, partim ob Iudaeos qui expiraecepto Dei detestabantur omnia simulachra,aboquiprocliue ad idololatria tartim ob os qui gentibiuvenerant ad Suangelium, inquibiti probabiles aliquandiu r sedi se veter instituti reliqui.rs. I Iunc imaginum sus eo proc sit ut non solum modum excesserit, verum etiam a decoro reces rit. et idemus in templis, q a parum decore pingerentur in Eorticibin auis opinis. Nihil tamen necesse est intυ-

392쪽

Theoloma in Episcopus erat doc Zoromnium,sted quanto res

Christian bono institu uni Schola,p ertim apud nationes barbarus 3 Nunc quaestus es ambitio vitiauit hoc bonum quaestiuncul ad ostentationem magis quam adpietatemfacientibuό:

is ideo tollende Schol, Nequaquam eda Christianam

sobrietatem reuocanda sensula. tqui ex istosodalitio extiterunt, qui priuatim cpublice docuerunt disciplina humanas nihil aliud se, quam retia daemonum, tanti que profecerunt mi perquam raros in isto grege consticias, quisterio dent operam literisvebacris, elprophanis quoui, voluptati detur assa, tim Olim liberum erat Monachorum genus sed quum increscens turbaseper orbem 'argeret, exordiis ab AE et profectis, multaqueflagitiastu obtentu pietatis committerentur amqueper hos metueretur totiu Ecclesiae confusio,necessario redactissum in vitae genru strictius, succerreconducunt destium discrimina, quo vitenturfacilius mali sint olim aduersius haere ricos nonpugnabatur, nisigtidios'iritus verumposteaquam eo pervicacia studiorum esserbuisset, di res ad cruentum orbis tumultum si iure videretur, coacta est serumpotestas, legibus, armis publico occurrere scrimini olim Ecclesiae praesides alebantur hi quaestonte deferebatpopulus,necalijs armabantur pri dys, quam do trina , precibu O comis atqui apud nationes esseras ipsa persuasit necessitas , t aduersus popuLres incursus , opib s, aedificys, o ministerijs munirentur auid

multus Fauim hodie viveret, non improbaret,vino praejeniem Ecclesia latum, in hominum vitia Amaret, o quibusdam nihil quam placet nis quod i in lii Merunt, quanquam ne in

393쪽

ANIMADVERSIO A lutilem constantes, sec. Vnum aliten eorum conatibus praecipue aduersum habere cognoscunt, Romanum Ponti facem, qui tamquam uniuersae Ecclesiae Caput, Iudexque supremus, eorum damnat errores, petulantiam retundit, 5 peruicaciam grauillimis coercet poenis, S in hunc mirumiane dii tui Sectari omnes, qui in rc liquis ab inuicem disti dent, unanimi cuneo irruunt, pacemque passim Vt

Tertullianus ait; ima omnibus miscent,nec interes quamuis di preseuersa tractantibus, da modo ad 3nius deri tuitis euersionem conse '

pirent; quoniam licet diuersae ritibus, moribus, erroribus dilistaeq; Haeresses sint, sorores tamen sunt, eadem genitae superbii Monarchiam igitur, velut Ecclesia Augii'. Arcem, conserto agmine mapetunt, Vt capite sublato, unitas illa, qua Ecclesia constat,resoluatur neque aliun de Schismata secuta, neque aliam esse extinguendarum haeresum viam, Cyprianus admonet, Samo ad initati. 't

or 'inem redeatur, amplectaturqueprobatio Catholica facili ad M. Viatis dem compendio deritaru, quam Dominus in lituita dietrum 'loquens.'Tu es Petrus, s super hancPetram aedificabo Ecclesiam meam, S c. Et cum duo pol illimum , Regni scuertendis, vitia sint, beneuolentiae, S auctoritati opposita, odium,&contemptus, quorum alteri ex metu, eique ex Tyrannide, alteri vero ex moribus, origo est , ignauissimi Plani hoc viati praecipue curant, ut Romani Pontificis nomen eorum impost uris, odio, S contemptui

omnibus fiat, ad utrumq; enam non minus OpIn lonC, C ςς quam certa aliqua rationem Ouemur, Odium autem tar Manli

394쪽

sensim augetur contumacia grassante , reuerentia

minuitur, Religionis vigor paulatim deseruet. timor audaciae cedit, quς tandem in impietatem deuoluitur. Scio cunctis, Deum esse opinionem insitam , nec ullam, gentem squam reperiri, ade extra leges,moresque proiectam,vi non aliquem Deum credat,Verumphi I quia,sua cuique optimaReligio,non ratione,sed affectu' μ' '' iudicatur 2 singulis, Donum Dei fides est cuius persu 'sione excitamur, ducimur, eadem nobiserpa Diuinum eius nomencultum erga Sacerdotes vero uti Dei adnamistros, reuerentiam ingerit, quorum imperio in ossicio continemur: vides igitur quam tenui filo regatur animal omnium ferocissimum, quo abrupto , Deum infra se habet,& cum pietate omnem exuit humanitutem quamobrem Tapientissime Romani Pontificem Maximum aspernari, probrisque impetere piaculum ducebant unde Tremolius Tribunusplebis, cum M., Emilium Lepidum, Pontificem,contumelijs affecisset,

s. cap. I.

ut contemptor Leligionis, damnatus est. Nequesblius Ecgesiae Monarchiam euertere,eorum furori satis videtur, nisi totius Christiana Reipublicar' statum invertant, facem uniuersam pertisibent, Orbe vel gi Catholicum, inquit Augustinus tem, Domino si resi

sente, peruertere non pollunt saltem confundere conantur , dcc. Eadem itaque rabie, urnullus sit, quem amplius time-Iuxb. d. ant, in omnes quoque Principes,&ciuiles Magistratus, a 'e insanientes , nullius hominum dominationem, etiam temporalem a fidelibus agnoscendam, P tanamque liber-

395쪽

contriCaesar.

Irnor una: Maaistratu una imperia resoluentes, in tur ZM nglu Pili inrana Omnium ac morum licentiam homine tra-ub . nunt praetextu libertatis, quam sibi vindicant, duli Omi pii.

nibus libertatem omnem adimunt, quod cum originali: Iullitia, liberam arbitri facultatem amiserint, eamque Euangelicam appellant, quemadmodum sese Euangelicos iactant, utilagitiorum suorum culpam omnem in Deum refundant, se non homines, sed bruta fateantur, quia nimirum, ut in ipsos festiue ludit eruditissimus Beccanus,l. ζ:ιnt in uan elio hristumiuise adnutias, ni ' si bibisse inum, ludam habuisse loculos, C prodidisse sevum ciuil. II. Dominum, . Jfulierem in adulterios prehensam poenam euasi se, Verodis ilium altasse in conuiuio, haec tar similia ex Euangeli sexempla excrepunt, utpro diuinu dogmatibus obtrudant,

at)bi legunt Christum ieiuna se laui se postolorumspernoctas in oratione trucem bub lina se , hic libertini

sunt.

At dum inter se dissidentes, alij Aristo cratiam, alij

vero Democratiam commendant, omnes in hoc concordes, dominationem appetunt, quam Ministri omnimodam ubiq; usurpat: Nonne in Germania Lutherus, Papa Saxonicus dictus est Zuinglius Turingi 3 Calumus autem: post eum Beza Gene uae, non ne acras, S publicas res suo gesserunt arbitrio Hinc Sara uia paritatem illam quam Ministri verbis' ''

extollunt, re autem exhorrent aduersus Begam irridet Aeeta. e ,

396쪽

3 6 CAPITI X. Tanta inquit, est Naturae dis, incat etiam eos, a quibus inpugnatur, qualitatem inter Ecclesimi ores, i 'inaccesserunt: D. Bez a esse oportere,alijq; plures,c meo hodie V tendunt, feminentiam Di oporum dananteTyranni tu, Hippinterim aequalitatem, quamprofitentur minime observent, constat enim I. Beatam collegustuis esse longe juperiorem. Et Caluinus dum lixit plus audioritatu in uos collegas habuit, quam hodie Angliae Primas in f o scopos exerceat notato 'quor,ut impudenti uerit negare quod res ima clamat, oescripta eorum testantur. Eandem sibi vindicar Tyrannidem caeteri quoque Ministri, horum exemplo, ubiq; edocti,Vt cuncta ex eoru libidine pendeant,primo nobiliti infringere potentia,nomenq;Nobilitatis poenitus supprimere student, quorum vel paululum efferre caput, nullum unquam sinunt, dissidia inter utrumque ordinem perpetua fouent, populi aemulationem in Nobiles prouo

cant, quorum maximam eis suspicionem continuo incutiunt, visa uidum vulgus quo quo lubet vertere possint, summos denique honores tribui plebeijs curant, quos artibus hisces, ad suam auctoritatem tuendam

Chentes sibi conciliant, quamobrem pax eorum comprimitur arbitrio, arma nutu eorum stringuntur, neque ipsorum detrectare iussa, aut sententiae obsistere vllu audet, sed inter eos unus dumtaxat, qui loquentia.fraude, arrogantia, audacia, gratia apud potentiores valet, is in alios usurpat imperium, cui caeter inferioris subselli Ministri, vel etiam inviti, subiacere cogantur,omnes tamen quamuis unius dominatus, caeteris inuisus,

veluti membra tuendo capiti conspirantes, arreptam in caecos illos Tyrannidem qui caecos hosce sectantur du-

397쪽

quo Ministros alunt, ac re ipsa experiantur ii fateri velint, ut nullius saeuior cli dominatio, quam corum, quos

Iratura adseruiendum creauit cum Auraicus Pi inceps a

Catholica Religione deficiens uniuersam Belgiam ad

rebellionem excitati et qui eius erat a Secretis, cuidam

amico scripsit, Principem suum libertate cum ditione amissi, ignavae multitia lini factum esse mancipium, fore aliquando, ut vilissimo Ministro authore, ipse vel fili eius, turpillime ei cerentur. Eandem gubernationis formam apud Anglos reperies, quamuis in ipso schisinatis initio, omnem auctori tatem 5 Iurisdictionem spiritualem temporalem derivati,5 deducia Regia Maic state, tanquam sup rc INOEccletiatum Anglicanarum capite statutum sit: at quo iure indignum sane facinus, ncque Turcarum Tyraibnus hoc sibi arrogat, pseudo tamen Episcoporum magna est auctoritas, maximam autem Cantuariensis veteris iure Primatus habet, id aegre ferentibus Puritaniatilinistris, quorum in eo Regno maior est Himerils, haud sane impono, tritissima refero.

At nonne haec summa, tuaque Tyrannis lis igitur il id iure impingimus, quod monenti, Ut populare imperium Spartae in statueret, Ly curgus respondit, fac prius,

Domi tuae Democratiam, muli Duces Cariam perdiderunt, urbs felix, quae num prςconem audit. Quod si ad calculum hi vocarentur , qui doctrinam ex moribus iudicant, ac si veritas in ore facinorosi

398쪽

8 Ap ITI X. in mendacium degeneret,in sol, quem pientissimus Pater, nedum super bonos, vertim & super malos aeque facit oriri, eorum flagiti j inficiatur, dum caeno in quod radios effundit, minime foedatur, suae profecto prauae doctrinae ipsos forsan puderet, quamuis deprauatis animis, nulla sit formosior effgies, quam deformis 'orrida nemo enim vitia sua detestatur, sed amat, dum millis est. Incipe a stuperba mentis elatione, Victorum Omnium capitalium, praesertim vero Haeresum, parente,

si b Ouia nisi prius in corde intumescerent,a prauae assertionis certa- ea= ' mina non peruenirent, ut Initio enim haereticorum est,sibi placere, inraepositos operbo tumore contemnere. Ῥndeprosilitur CVprian ad Schisemata, indeforis nouum altare collocatur,atque hinc tot. ex una eademque operbia genitae, inverse, di fidente oro- res, quiueri cognata ambitio , ecretum virm pecti occulta, duli fusae, mater 'pocrisiis livorisgenitrix, ditiorum origo,

Bern in criminis omes,virtutum aerugo,tinea san litatis, excaecatrixque mentium,quae Uno nomine occupare fastos vult, nec n. ix patitur quenquam in mensura honorum conquiescere,

Mi G. vltra se cupiditas porrigit, quia sicuti a fine incipit, non Ebist . . Vnde venerit respicit, sed quo tendat. Inspice quam grauis, cintollerabilis arrogantia eorum sit quae veluti suo iure praerogatiuam, auctorit,tem omnem sibi tribuendo, omnes despicit,cunctaque infra seponit, legit obsecro, Lutheri, Melanctonis, Caluini Beetae, aliorumque Sectariorum libros, laudies, ut Dei gratia Ecclesiastes Christi, Euangelistas, Prophetas, Apostolos se ipsos magnificeutissime pellant, Doctrinam eorum a Deo esse certo scire, arcanum

Sancti Spiritus testimonium habere, ne possint errare,

399쪽

S: Patres irridere, contemnere, Concilia socci pendere, Papam, Cardinales, Episcopos, atqtie adeo Principes omnes aspernari profitentur,ct non Olum homines, sed ipsos Angelos se iudicaturos impudentissurae iactat. Et dum nosti execrantes ieiunia , quae humana vocant commenta, ad conseientias obligandas , Qui itentatis iugum imponere i clamitant, Z maiori sane auctoritate quam Petrus, quem ipsoru figuram gessisse dicunt, semina futurae libidinis serunt, unde illa salacitas, quam uti in necessitatem vocant, quam eiiugere nequeat qui homo talarii. sit, ac si Deus liberam nobis voluntatem largitus non esset,quae suo regeretur arbitrio, I Christus beatos non

dixisset illos, qui proprio consilio eunuchi caelibem duxerint vitam Paulus quoque Virginalem pudicitiam tantopere non commendarit, sed eorum turpitu i cicis dines silentio praeterire satius erit, ne atyram rependere ' h videamur, quamuis lacessiti, de vim vi repellere ius non iniuria sit, doniam putidi hominisse misera est repetere mordentem et mures for tac, ad quas sit manum .i m cier: cra conuertunt imi ecillia, etidi potantsi tanguntur.

Atque hi proh dolor qui mod luxuriae vacant,invenerem a libidinem perditi sima proiecti, Angeli sunt Apostoli dicuntur, A velut Euangelistae coelo bi, udelapsi , ita excipiuntur, venerantur, suspiciuntur, ut eorum edacios, deliri s , imo blasphemio plus fidei habeatur , quam Hieronymis, Ambrosi s Augustinis, uniuersisque Graecis, ac Latinis Patribus, quorum bene

actae vitae innocentiam laudauit, memoriam recolit,ci

doctrinam sectat ut sacrosancta Ecclesia Dei quae nec

400쪽

38 C Ap T s X. falli nec fallere potest, quia spiritu veritatis docetur

dirigitur. Hi inquam 5 tempora ira mores Sanctissimum Christi Vicarium, Purpuratos Patres, Sacros Episcopos, Venerabiles Sacerdotes omnes falso , impudenterque insectantur debet care re omni vitio qui in alterum paratus est dicere, lauriores, quam in iis ipsos non sunt arctioribus nos deuincunt legibus, ut ne hommes quidem esse velint ijsdem sensibus, i)sdem affectibus obnoxios quorum libidinibus ipsi vehementius trahuntur,&longe turpius aguntur, quapropter dum sua,&maiora dissimulant deterrima vitia, malaque facinora, aliorum minima exaggerado indigitant virtutes autem praetereunt Musca sit circum aliquod pannum serico,auroque contextum, floribus, violisque varie depictum volitauerit, non ad haec descendit, neque eorum pulcritudinem admirata immoratur, sed ipsa contempta, statim fertur olfactu ad extremam anguli partem, ubi vix

puncti ad instar , labefactatum est , quo lapsa sordem

detegit,quam nemo animaduerterat, Ab na vitia in oculis habem vi, iter o nostrasiuni: Imb ubi nullum est vitium,sEhh. i. falso comminiscuntur, nihilominus obscuri sordidi generis detractorum scommata, conuicia pronis aurubus accipiuntur.

At quinam fuerint, quales modo hi sint, qui Cen-ῆμμ'g, fortuna illud in Ecclesia munus sibi tam audacter arrogant, temere surpant, quantumue in Ecclesiastica

disciplina profecerint, idem aperiat Erasmus quem ipsi Sectari plurimi nedum faciunt,sed veluti Idolum venerantur ipse igitur de cis sententiam proserat.z ouestrenue clamatis in uaut Sacerdotum,in ambitionem Spi coporμm, m