장음표시 사용
31쪽
1c8J Peltatum si petiolus non basii seu margini)disco ipssitis folii inseratur. T0urn. t. si a. 22. ro ) Petiolutum si petiolus marginem baseos solii intret. 1 to) Sestile si follim immediate cauli vel ramo. absque ullo petiolo, adnascatur. 111) Docurrens est sessile Do), cujus infima pars, ultra basin folii, extenditur deorsum per caulem vel ramum, ei que adhaeret. 1 ia) Λ inplexicaule est cujus basis CX tenditur, ut latera caulis ambiat; est hoc communiter si sessile, vel cordatum vel sagittatam. I burn. t. ψ62. Zq. Semiamplexiccule vero dicitur, si lobi has eos amplexantes breviores sunt, quam ut amplectantur caulem totaliter. ii ab Perfoliatum est, si vel caulis vel ramus Vel pedunculus discum ipsum folii pertrahseat, nec inarguti folii adhaereat. I burn. t. 3. ti J Connatu folia sunt opposita coo), quorum hases utrimque connatae sunt in Unum CorpuS. I is) Vaginans est, cujus bassis cylindro vel tubo undique invettienti ramum . vel pedunculum insidet, uti in graminibus pleriSque. . SIT Us foliorum dependet a loco unius respectu ad reliqua folia. 116b Articulata folia, cum unum ex alteriUS 3pice excrescat, distinctionis nota tamen praesente, quae in variis plantiS maXime Variat. . ii ) Stellais cum folia quam sex plura', verticillatim cauli inserantur. T0urn. t. 46q. 33.
118) Terna , Quaterna , Quina , Sena , &c. sunt species priorum IIJ numero constanti. ii o) Opp tu cum caulina folia duo e regione
1ΣΟ) Alternu si quasi per gradus caulem adscendat
iii) Sparsa si absque ullo ordine plantae inseran
Irr) Conferta si densius posta sive cumulata sunt Dija, ut eorum situs distinete tradi nequeat.
32쪽
11 J Fasciculata si ex eodem puncto plura solia
Acerosa folia, quae ramis in articulata sunt. 1169 Frondes si folia fructificationibus aut ramis connascantur, ut distincte tradi nequeant.
novem, Petiolus, Pedunculus , Scapus, Cirrus, Aculeus, Spina, Braclea, Stipula, Glandula.
FUL RA sunt partes plantarum secundariae seu auxiliatrices , quarum aliae ad sustentationem, aliae ad tutelam, aliae ad elaborationem succi a Natura plantis datae sunt.
8s. PETIOLUS folia affigit. ΡΕ-DUNCULUS vero fructifica
ΡΕΥ1OL Us & PEDUNCULus pro synonymis vulgo a Boianicis habentur, per quae intelligunt teneriores caulis & ramorum partes , quae folia , flores &.fri ictus adsi Un . Sed CEL. LINNAE Us constanter pro Pedunculo habet fulcrum illud, quod flori & fructui adnectendi, inservit, & pro Petiolo , quod folia sustinet. PEDUNCUL Us sustinet, geritque fructificationem unicam, geminam, o C. Unicam, dum unum adfigit florem, diciturque pedunculus uniforUS. Geminam, dum pedunculus unus duos adfigit fores, diciturque pedunculus biflorus. Plurimam
33쪽
P L A N T ago PIurimam , dum pedunculus plurimos adfigit flores , quorum tamen numerus adstgnari potest , diciturque pedunculus multiflorus. Numerosum, dum pedunculus innumeros adfigit fio.
Radicatena, florem radici adfigens. Curtiinam , florem cauli adnectens. Alarem florem ramificationibus caulis adfigens. Terminatricem , florem in summo Caulis sustinens. Solitariam , dum ita dispositus est, ut alium proxima
Sparsum, dum absque ullo ordine plantae adhae
Conglobatam , dum plures flores communi pedunculo adfixi, figuram globosam, sua arcta coadunatione referunt.
Conglomeratam , dum plures fores communi pedunculo adfixi in glomerem colliguntur. Paniculatam , dum peduncuculus ramosus late &Iaxe dist ditur, ac si esset lanos a quaedam Coma. rγmbosam, dum pedunculus irregulariter ramosus, foribus aut fructibus onustus, & ita subdivisus est, ut forma orbicularis inde oriatur. Quando autem plures pedunculi ex uno centro orti similem formam or-hicularem suis floribus aut fructibus adfixis referunt, bella appellatur. T0lmῖ. t. Ι 8. Fasciculatum , dum CX eodem puncto plures pedunculi, flores adfigentes, inaequaliter exporriguntur, ita ut neque umbellae , neque corymbi formam expri
Verticillatam , id est , si pedunculi florum vel simplices vel ramosi , ex nodis trunci Orti, Circa eundem, interpositis intervallis nudis disponuntur. T0urn. t. q6 . 38. Spicatum , dum pedunculi florum, trunci vel ramorum extremitatibus copiosius adponuntur, ita ut conus crectus 3sed oblongus sive admodum acutus inde evadat, inferioribus floribus primum, superioribus successiive posio inferiores emorescentibuS. 10urn. t. 65 . 36. Si autem pedunculus irregulariter ramosus adspicam accedit, I bγrsus vel Racemus Vocatur.
34쪽
SchpΠs est trunci species, quae ex radice exsurgens solas fructificationes, sitie ramis vel foliis nisi ad radicem positis b, sustinet. LINN. sor. Lapp. g. II1.
CIRRUS 8 ) est: vinculum , quo
planta alio corpori alligatur.
C1RRi, quibusdam Claviculi , Capreoli, Viticuli,
Coliculi, sunt processus plantarum filamentosi seu vin-Cula, quorum Ope vicinis 1tirpibus aliisve fulcimentis sese impliciantes adhaerentesVe sirmantur & in altum Cnituntur. Tourn. t. 656.
ACULEUS 8 mucro plantaea Exus; SPINA vero plantae in
ACULEUs est acumen cartilagineum pungens disce, dens, ut in Rossis, Pubis, Euphorbiis. SPINA vero est acumen cartilagineum pungens, plantae ita innatum, ut absque lae ione plantiae separari nequeat, ut in Fruno sylvestri, Ononide spinosa, Genista spinosa, Daturae fructu.
BRACTE A est solium figura a soliis caulinis 2 m. dicis
35쪽
dicis diversum . quod soli fructificationi inservit; ut
tuit, insertionibusque adstat.
Per Smiput As intelligit CEL. LINNAE Us squamosa illa tegumenta veluti secunda, utplurimum villosa, quae gemmam proprie dictam per totam hyemem involvunt, ἁ ita teneriores plantae partes a frigore aliisque injuriis defendu at, atque hoc usu praestito, frondibus evolutis, exsiccata utplurimum decidunt. Gemmae vero sunt tubercula illa seu capitula squamis sive stipulis obvoluta, quae vel eX radice, vel ex trunco stramis , & inprimis quidem ex alis foliorum prorum punt: illud in Asparago, hoc vero in variis plantis annuis aeque ac perennibus evidenter ostenditur. Gemmae ex radice ortae Turiones, & interdum A paragi, ex alis foliorum productae oculi dicuntur. Vide Lud-
Ob conssimilem usum cum stipulis gemmarum, etiam Folia illa, quae insertionibus ramorum adstant, a CL. LINN Eo nuncupantur, ut in Piso, aliisque plantis praesertim legumitiosis.
Glandula sunt tubercula naturalia in foliorum, petiolorum, aliarumque plantae partium superficie conspicua, quae tanquam fungi minutissimi, vel tanquam Globuli, succo vel aqua turgidi cuticulae adhaerere conspiciuntur. De his nec ratione ortus & structurae, nec ratione usus aliquid certi detectum est. CEL. AUTHORillas humorem excernere perhibet, saepiusque differentias specificas ab iis desumit, uti in Ceraso. CoaCLud e. BG Reg. Heg. S. 6J I.
36쪽
FRUCTIFICATIO est plantae actio, per quam naturalis vegetabilium propagatio peragitur. Gesner. de Veget. Part. II. The f. II. Fructificationis partes universales duae, Flos scilicet& Fructus: particulares vero septem sunt, cum suis speciebus, quae in hoc Aph. recensentur. A. CALYx prima fructificationis pars est, quae primo oculis nostris sese obfert, quae florem praeservat ab externis injuriis, quaeque dein fructum conservare, cadente licet flore, ad ejus maturitatem solet. Tourn. t. 6. Cons. L I N N. OCf. Plant. p. os. Calycis species sunt sex. r. perianthium est calyx immediate cum floris basi cohaerens, illumque vel tegens vel circumquaque sustu
nens; uti in Pyro, RanunCulo. I burn. t. c. A. C. D. E.
a. Involucrum est Calyx communis remotus, ex quo tanquam centro pedunculi plurium florum exsurgunt, sicuti in Primula & plurimis umbelliferis. 3. Spatha sive Cal x Spathaceus , definiente ipsoL1NNAEo in Musa Oss. p. Io.) est calyx membranaceus a latere secundum longitudinem dehiscens, uti in
A. Gluma est calyx tenuis sive squama utplurimum in duas partes sece dens, in cujus sinu fios graminum
Granum gluma involutum sive nos integer graminis Locusta audit. Acus
37쪽
Acus vero illa tenuis & longa e gluma eminensrsa vocatur: hinc gramen Arsatum, quod ejusmodi
acu est donatum; Muticum, quod arista caret. s. Amentum est Calyx Communis, inaequalis, numerosus, imbricatus, mi Cuidam Communi utplurimum oblongo adfixus, ut in juglande, &C. Tortyn. t. 3 8. 3 9.' 3so. 3 a. ad Lit. A. Cons. R07. s0r. LeId. 'Od. p. 77. 6. Cal3pra est Calyx inversus sive operCulum genitalia tegetis in musiis. T0urn. t. 326. G. I.
B. COROLLA est secunda fructificationis pars, ambitus scilicet ille foliosus tenellUS CaduCus, Colore ut- plurimum insignis, calycis interiori faciei proximus , qui numquam in verum pericarpium abit. Corollae species sunt duae. 1. Petalum est bractea vel membrana ipsa corollae. utplurimum tenera a colorata , plana vel in tubum
sormata. T0urn. t 9. Interdum Corolla ex Unica membrana Constat; Toum.
r. p. o interdum eX Pluribus Componitur. Tourn. t. 8.)In priori Casu Petalum cum Corolla conVenit, in posteriori pars corollae habetur. a. Nectarium est pars aCcessoria floris, Tois n. t. 14 . C.) aut locus in Corolla T0urn. t. I. supra B. succum aqueum Vel unctuosum melleum continens, quem apes haustum favis suis instillant: saepius vero Corolla & Nectarium unum Componunt Corpus, ut in monopetalis plerisque, ubi Tubus nectarium, Limbus vero petatum est. Corollae partes sunt duae. . Limbus, pars corollae monopeialae) superior erapansa, non raro variis dissectionibus divisa, quae consueto vocabulo Lucinice dicuntur. Tourn. t. s. J Interdum tamen, ut in monopetalis irregularibus, pars superior, Lubium Superius, seu Galea, inferior, La-hium Inferius seu Barba audit, & divisiones ulteriores specialius eXaminantur. Vid. Aph. 99. b. a. Tubus pars corollae monopeialae) inferior cylindracea angustata, a receptaculo vel calyce, cui assiliteret; ad imbum extensa. Interdum petata plura in corolla ita disponuntur,
ut tubum & limbum effetant, uti in Lychnidibus.
38쪽
tur. Si vero in floribus monopetalis bilabiatis labia ita connivent, ut iis tantum diductis orificium conspiciatur, tunc Rictus appellatur. Productiones inferiores petalorum, quibus calyci vel receptaculo adhaerent, Ungues Vocantur: hi vero tum demum distingui solent, quando & colore a pe- talis diverso conspicui sunt, & limbo petati superiori angustiores deprehenduntur. . C. SI A ΜΕ N est 'tertia fructificationis pars, teres, tenuis, raro lata, post corollam intus sequens. Staminis partes duae sunt. r. Filamentum, quibusdam Pediculus Staminis , est pars staminis, quae antheram sustinet, utplurimum su, fili tenuissimi figura se sistens, unde nomen ortum-
Tourn. t. q. A. A. A. A. F. F.
1. Anthera est pars staminis, plerumque tumida, quae
pulverem sive farinam dimittit. T0urn. t. q. B. D. BC. G.
Aliis Aper sive Summitus, Testiculus, Capitulum , Malpighio Staminis Capbula audit. D. PisΤILLUM a figura sic dictum , est quarta fructificationis pars, quae medium floris inter stamina occupare solet. Tourn. p. o. Nota igitur characteristica pistilli in situ centrali posita est, cum hic vix ulla inveniatur exceptio. Vocatur stepe Sirius ab iis, qui germen pistilli partem non faciunt. Piltilli tres distinctae sunt partes. I. Germen, Malpighio Matrix Vel Ovarium dictum, Vaillantio Corpus vel Venter Ovarii, est pars pistilli
inferior protuberans , quae rudimenta seminum in se continet, & in fructum maturescit. T0urn. t. s. A. A. F.
a. Stγlus, Malpighio & Vaillantio Tuba & Collum Oetarii , aliis Vagina Vel Antennae, est pars pistilli ex
Germinis centro, tanquam aXi, communiter producta.
3. Stigma est pars pistilli extrema stylum, vel si
stylus deficiat) germen terminans. T0urn. t. q. C. E. G. E. PERI CAR PIUΜ est quinta pars fructificationis , marcescente fore in conspectum veniens, semen vel semina ad maturitatem fovens, estque ipsum gerincupistilli mole auctum & extensum. Perica ii species octo Lumerantur. - . Com
39쪽
. I. Inceptaculum est peri Carpium membranaceum , sicctim, Oblongum, vaginae instar, iis litra certa & definita, utplurimum laterati dehiscenS, Uti in Apocyno,
Asclepiade. T0urn. t. 2O. 2I. 22.
a. C quia esst peri Carpium membranaCeum, siccum, subrotundum, fictitru certa & definita. utplurimum superne dehiscens, uti in Cisto. Tourn. Verbas o.
V culum seminale, Theca, Follicuius, Vagina, Vaginula Capsulae & . Conceptaculi synonyma Vulgo sunt. 3. Siliqua est peri carpium, membrana eum. oblon gum , a basi ad apicem dehiscens, cujus semina septo vel corpori fungoso, quod receptaculum seminum dia Cunt, adhaerent, septo ad apicem eXtra Valvas prominulo, quod styli vices antea gestit, uti in Brastica.
Si vero siliqua brevior vel subrotunda sit, Silicis avocatur, uti in Lepidio. T0urn. t. I 3. LUnaria. . Legumen Cit per carpium oblongum, Compi Cissium, bivalve, sutura longitudinali supra & infra CXistente, dehiscens sutura superiore, cui semina situ altorno adfiguntur, ut separatis valvulis alterna semina valvulae adhaereant singulae, uti in Citiso. Tourn. t. I6. Pisi, Lupino. is. Di lipa dicitur, quando nux intercedente pulpa tegitur tunica externa, uti iii Ceraso. Tourn. t. s I. Amygdalo. t. 6Da. c. I 0mum dicitur, quando Capsula, intercedente pulpa, tegitur tuni Ca, externa, uti in Pyro. t. Or. Cum
Hoc si calyce persistente coronatur, saepe Fructus Umbilicatus diCitur. . Strobillis est pori carpium siccum , durum, squamosum, squamis imbricatim avi adfixis, semina incom- amissuriS continens. Vocatur etiam Conus & P tritus CNri-fomu a figura, uti in Abiete. Tourn. t. Hujusmodi Pericarpium est quasi calyx, qui antea sub forma amenti pistilla in squamis suis retinebat, & nune quo
que tegumentum seminum manet. .
8. Bucca dicitur, quando semina, intercedente pulpa fluida, teguntur tunica externa, uti in Vite. T0M . h. 38 . Aurai do. t. 394.
40쪽
16 F n U C T I G I C A T I o. Nondum tamen semper hoc modo accipi debes Bacca, unde Baccae hiltoria apud Bolanicos obscuracit, pauca itaque eXempla Proteremus. Bacca naturalissima est, dum peri carpium semina ambiens emolliatum repletur pulpa fluida, ut Baccae Physalidis, Rivi nide, Bromeliae, Con Vallariae, i hytolaCCae, &C. Dru-pa dum intra ejusmodi pulpam ac corticem DUX reconditur loco seminum; ut in Ceraso, Pruno, Corno, si c. Bacca vero & Drupa potesst etiam esse sicca, si modo caro tegat nucem Vel semina, ut in Amygdalo vel Gallo, cum inter siccum & fluidum nulli dentur alii limites, nisi ratione gradus; & fructus pulposus saepius ita exsiccatur, ut, quod antea bacca erat, nunc capsula fieri videatur. d sunt & aliae baccae singulares. EX. gr. Dilleniae & Nymphaeae bacca pericarpio membranaceo tegitur. Cucubali Tourn. & Androsalmi Tourn. bacca caret pulpa. Mortis & Bliti species Chenopodio - morus Boerb. seu Moro carpus Hupp.) baccam gerunt e peri carpio succoso reddito
productam. Taxus baccam adquirit a re Optaculo annulari tandem facto succoso majori, quam Ut tege
re queat semen a lateribus , licet dehiscat in apice. In Icosandria Polygynia LINN. longe aliter prodU- Cunttir Eaccae, & Vissimo gradu a non bacciperis di-
1 cinguuntur. EX. gr. Receptaculum Tormentillae con-Cavum est & siccum. Receptaculum Potentillae levi, ter ConveXum est & siccum, cui undique adfiguntur semina nuda. Receptaculum Comari scrotiforme, Carnosum dc calyci auhaerens. Receptaculum Fragrariae subOVatum, pulpo sum, molle, decidaum inim semini-hus nudis. Receptaculum Rosae CORCIVUm, cum Calyce extensuria, ficus instar, Ore suo conniVCns, Carnosi - pulposum. Receptaculum Rubi OVato - oblongum, carnosum, semina plura gerens sub tunica involuta, quae pulpa repletur. Quae &aliae observationes absolute evincunt Baccam non esse vel constituere proprie partem fructificationis aut fructus; imo vix ulla datur fructificationis pars, quae non in aliqua specie unquam evasit bacca seu sacculenta & colorata. Si vero in Porierum Baccae vocabulum adsumendum , intelligi illud debet de solo pericarpio non de hiscente Vel sic-Gulento, vel colorato, licet omnes tres hae notae absenteS