Elementa botanica : methodo Cl. Linnaei accomodata atque in usum auditorum evulgata

51쪽

FRUCTIFICATIO.

pani ormis globosa, si caeteris partibus os angi istius sit,

venterque maXime tumeat. I 0rιru. I. C. Ponthed. l. c. C. qQ. T. IV. f. I 8.

Infundibluiformis proprie diCitur, quae tubo cylindraceo, & limbo conico instar infundibuli est initructa, ut in Auricula ui si1, Centaureo minori, Echio. Tuurn.

HUocrater urmis, quae tubo Cylindraeeo oblongo, & limbo plano est instructa, & sic hypocrateram seu vas, quod poculis inter bibendum subponi solet, repraesentat, ut in Primula Veris, Andros ace. LINN. sor Lopp. g. 94. Tuurn. L c. P0ntbed. L C. C. 3 3. T. I

f. a. T. IV. f. 2 q.

Rotata, quae limbo plano, & tubo nullo aut perbrevi in stri icta est, rotae formam exhibens, ut in Borragine. T0urn. l. c. P0nthed. l. c. C. FI. T. IV. f. as.

26. 27. 28. ν

Ringens, aliis Labiat et, Geseuta, Galericulata, Cu-ctillata, Osst Corolla monopetata, cujus basis tubulata est, limbus vero ampli plus in labium unum vel duo, quorum tunC superias Galea, Galericulus, cucullus ex figura, inferius szepe Barbu Vocatur, ut in Teucrio, salvia. T0tir r. L c. P0nthed. l. C. C. 3 qs. T. IV. f. D. Iq. G. Similis Vero Corolla, quae confictam DCiem, seu personam , rostrumque animalis rictu &l biis utcumque refert, Persiunata a ToUrnefortio dicitur. ut in Antii rhino , Scrophularia. JHETH. l. c. Ponthed. L c. f. I i. Distinguitur ab antecedenti, quod semina semper tegantur peri Carpio. VCij mmis, quae eX quatuor petatis, Crucis partium in modum positis constat, Ut in Brasii Ca. Tourn. p. 7 . r. 1 D. P0nth d. l. C. C. y8. T. V. f. T. 8. 9.

Papilionacea, ita dicta, quia papilionem alis expansis quodammodo refert; constat ex petatis dissimilibus nec si1gura nec situ inter se conVenientibus, numero quatuor in plerisque. EX his unum erigitur reliquisque fere majus latius est, Vexillum seu Clapeus dictum; alterum ei inferius obponitur, sepius bipartitum, Carina dicitum; bina lateralia sibi mutuo similia sunt &Alae nuncupari solent, ut in Piso, Lathyro. Tourn. I.

Rofuga ex pluribus aut pauCioribus petatis quam E 3 quatuor

52쪽

38 FRUCTIFICATIO. uatuor componitur in Orbem Positis, quo plane modo petula Rosae disponuntur, ut in Ranunculo, ΡΟ-tentilla, Paeonia. Tourn. l. c. t. IO. Ponthed. l. c. f.

Car3 b3lloea in eo differt a Rosacea , quod ejus putata ex ipso calyce tanquam e tubulo emergant, ut in Diantho, Lychnide, Lino, Statice. IDurn. l. c. t.

Io. Ponthed. l. c. f. 2y.

Liliaceu vel constat ex petatis sex, raro tribus, Vel in sex partes secatur ad Lilii formam saepe accedens; hit in Hyacintho, Amaryllide, Hemerocallide. 1 ourn.

l. c. P0'ὶthed. l. c. f. 26. 27. 28. 29.

Reliquae figurarum differentiae ex CEL. AUTHORIS Generibus pluntarum facile petuntur. Flores vero seu Corollae nullam Certam formam CX-primentes, Anomali a Bolanicis vocari solent, ut in Delphinio, Impatiente, Aristolochia. AEQUALITATE A1. AEqualis sive Regularis, niformis , si petata vel forum segmenta aequalia in circuluin ex centro floris ductum inscribi possunt, seu si ambitus corollae aequaliter Ob ejus centro distat; ut in Rosaceis, Liliaceis, Carvophyllaeis, Cruciatis, &plerisque Polypetatis; inter 1lonopeialas sunt Campa-hiformes, Infiindibuliformes, Hypocrateriformes, Rotatae. BuEqualis, sive Irregularis, Deformis, si petata Velshmenta inaequalia magnitudine vel situ, seu si ambitus corollae non eX omni parte aequaliter a floris centro distat; idque fit si petata vel diversis magnitudinis sunt, vel inaequali modo circa centrum disponuntur ut in Ringentibus, Papilionaceis, Anomalis. MARGINE 51. Obtusus in Ribe, Lycio. Acutus

in Rhamno. c. EXTENSI ΟΝΕΜ. Vid. 90. C.

d. L O c U Μ. GlIci inserta in Ceraso, Pyro. Germiani insidens in Syngenesiis. Ρ Ε R s I s T E N TIA M. Caduca in Thalictro, Vite.

Marcescens in Alsine , Arenaria. Persi tens in Gom- Plirena, Colosia.

53쪽

rol. Staminum Filamenta differunt f 8ὶ

quoad a. numerum, &C.

I. NUMERUM. Unum, sive Monandria in Canini. Duo sive Diandria in Syringa. Vide Ulterius LiNNT1 Genera plant. Mirum est, quod Natura in Regno Vegetabili adeo parvi fecerit numerum septenarium in omnibus partibus fructificationis, nulla enim nota est planta septem gaudens staminibus, praeter Trientalem Esculum. LiNN. sor. Lapp. g. 139. LACINIA s. Simplicia in plerisque. Biso in Salam. Quinquesida in Theobromate. Novem da, ut est Filamentum inferius pistillum involvens in Leguminosis. h. FIGURA Μ. Subulata in Pruno. Lanceolata in Canna. Plana in Chelidonio. Capillaria in Rosa. FD liformia in Amygdalo. Selaceu in Leucino. c. PROPORTION ΕΜ. Du0 l0rgiora, & duo breviora, sive Did3numia, in Antirrhino, Lamio. Ouatuor longiora, & duo breviora, sive Tetradγnamia, TE Brassica, Sinapi. d. S 1 TUM. Pistillo insidentia , sive GInu=ndria, in orchide. Gl3ci inferta, in Ceras . A N T H E R AE autem differunt, quoad a. NUΜΕRUΜ, qui utplurimum respondet numero flamentorum; sed in minimis saepius flosculis ob coloris differentiam accuratius distinguitur. LOCUL A ΜΕΝTA. in Amygdalo. Didymae in Ceraso. Ouadriloculares in Aristolochia. F 1 G U R A Μ. Ovatae in Convolvulo. Reniformes in Tradescantia. Sagittatue in Lino. Trigonoe in Rosii. Lunulares in Comaro. Qtadrangulae in Tulipa. confMem. de UAcad. R07. des scie rc. 17 II. Pl. 7. f. I 2r DR HISCENΤ1A Μ. Λ has ad apicem in Epimedio

T0urn. t. q. Κ. LL. ΜΜ. ad marginem in Ribe.

c. CONNEXIONE M. In C lindrum coalita in Syn-

d. SITUM. Incumbentes in Lilio. ErecIue in Tulipa. Adsurgentes in Atropa. Conniventes in Solano.

54쪽

a. NUMERUM. Unum sive Mon 3nia vel Mono st3la, in Campanula. Dcto sive D 3nia, vel Di sγlla in Ρaeonia. Vid. usterius L INNAEI uenera plant. Numerus autem Pistillorum desumitur a Numero styli, vel eo deficiente a Numero Stigmatum. LAc1NIAs. Simplex in Vinca. B dum in Ribe. Trisdum in Cupania. Qtuinque ulum in Hibisco. Iul-risdum in Sida. Styli divisiones Tubae nonnulljs dicuntur, inprimis si quodammodo productae & longiores sint. h. FIGURA Μ. Ensiformis in Canna. Fili formis in Narcisis. CFlindracea in Lilio.

c. LONGITUDINEM. Staminibus longius in Narcissis. Longitudine staminum in Verba sco. Staminibus brevius in Plantagine. CRAssITIE M. Crassum in Tulipa. Tenue in Campanula. d. SITUM. Sub receptaculo ortum in NarcisD. Supra receptaculum in Mon adelphiis &c. Differentiae hic traditae respiciunt praesertim Stylum, sed & multum quoque differunt Germina atque stigmata, quoad numerum, figuram, proportionem &situm, uti cuivis perspicienti 'Genera plantarum pate-ie potest.

a. NUMERUM. Unicapsulare in Primula. Bicap βι- lare in Paeonia. Tricapsulare in Delphinio. . Qua ri-cabulare in Tetracera. urtinquecapsulare in Aquilegia. LOCULAMENTA. Uniloculare in Aquilegia, Primula, Tetracera. Buoculare in LyChnide, Astragalo Solano. Trilocutore in 1 utipa, Cucumere. Qiladrilocu lure in Parnassia, Ruta, Vaccinio. Qilinque oculure in Pyro, Pyroia. Decemloculare in Lino. Multi loculare in Nymphaea. Capsula non confundi debet Cum LoculameΩto ,

55쪽

branaceo ab ejus externa sti Lictura, LOCUlamentum VC-ro de interna structura peri carpit , ejusque divisione interna: serperam igitur maxima Systematicorurn pars multi capiti lares & ni illi locularcs pro synonynais habet, Cum diversas haec duo diversa verba subministrent ideas. LINN. Crit. Γ0t. p. 11 . Capsula enim uni stori succedens non semper simpleX est, sed interdum binae vel plures prorsus distincta: deprehenduntur; ut in Apocyno, Delphinio, &c. & hoc in casu Capsula dicitur dupleae, tripleX, 6 c. Si vero nulla vel exigua divisionis signa exterius apparent, Vel Capsula, per se divisa non ad fundum usque disstincta est, tunc ad disse 'imenta interna resibicimus; si1 illa integra sunt,

cellulae seminibus condendis aptae formantur, qUML0Culamenta Vocantur, CX quorum numero Capsula nilocularis , Lilocularis , Multilocuturis , &C. Vel 2 nan-

Cia, Diangiu, Pol)migia, &c. appellatur. Si vero dis sepimenta integra non sunt, Capsula est unitOCularis, ut in Papavere. Ad intregritatem dissepimentorum quam maxime respiciendum est; Daturae enim pericar pium in medio horigontal ter dissectum, quadriloculare apparet, Cum tamen biloculare tantum sit. Liud. . Lc. S. 1 6. VALVA s. Partes in quas peri carpium finditur, dum in maturitate & evssiccatione dehiscit, Valla dicuntur, inprimis si fictura ad infimam usque fructus partem perducitur: hinc peri carpium appellatur Uni- SalUe , si unico tantum loco dehiscit & revolvitur, Ut in Apocyno. siva e , per inariaritatem utrinque dehiscens, tanQuam janua quae in duas partes aperitur, Ut in plerisque Siliquis & Leguminibus. Trioa e, ut in Canna. Vliare riCulUe , ut in Datura. Lud ig. l. C. g. i 7. Observamus autem Capsulam sive Pericarpium seCun-dUm r ceptaculorum numerum utplurimum in Valvas dehiscere. Gefrier. L c. Thes. XIX. b. SPECIE s. Vid. Aph. 86. C.

FIG U R A M. Haec diversi ima est, sicuti ipsum , ermen diversissimae est formae. DEHISCENTIAM. Superne in Verbasco. A lutere in Delphinio. Irfer=re in Siliquo 18. INCLUsIONE M. Naturaliter Pericarpium inci DF d '

56쪽

adit semen, hinc plantae periCarpio donatae vocan tur Antio permae Vel Enangi0permae , ut Primula, Papaver, Tulipa, Veronica. Quae Vero semina nuda ferunt, G33nno permae audiunt , ut Hanunculus, SalVia, Chaerophyllum. d. Si TUM. Infra receptaculum foris, ut in Campanula. Supra, ut in Primula. An autem unquam fructus dum totus sub receptaculo floris collocetur, stricte pe- Ticarpium dici queat, exceptis pomis, merito dubitat CEL. LINNAEUS. b. tag. I93

Vantur, quoad a numerum, loculamenta. &C.

a. NUMERUΜ. Semina singulo flori succedentia sunt Solitaria in Ceraso. Bina in Convolvulo, Umbelliferis. Terna in RiCino. Ouaterna in Salvia. Plurima in Papavere. EX quo dive o numero, plantae Vocantur Mon0 - Di - Tri - Tetra - Pol permae. Si semina majora , I no - Di - Tri - Tetra - Pe)rtacoccoe. Si bacciferae sint, Mono - Di - Tri - Tetra - PolπIrenae. Exempla exstant in variis methodis. LocULAMENTA. I illocularia in Plerisque. Biloctιlaria in Cordia. Trilocularia in Fago. Olladrilocuo Iaria in Juglande. b. FiGURAM. Globo ct in Canna, Brasi1Ca.. Lance0lara in Fraxino. Ovata in Cumino. Reniformia in Malva, Ρhaseolo. Triquetra in HelXine. SUBSTANTIAΜ. OJea in Mespilo. Curtilaginea sive Callosa in Pyro, Citro. CORONULAM. Denticulata in Bidente. Membra=rofa in Scabiosa. Selacea in Cnico. P losa sive Pluinosa in Scor Onera. Semen vero in summitate pilosum dicitur Puppoquin, & Pappus vel ex pilis copiosis, quasi radiatim ex summitate ortis, constat, vel ex his in membranam dispositis conficitur. C. MAGNITUDINE31. Minima in Filicibus. Pa1 Ca in

Primula. 2Magna in Ricino. Muaeima in Juglande,

Cocco.

57쪽

d. SITUM IN RECEPTACULO. Ad pericarpit supersciem in Papavere. In medio in Antirrhino. Ad fu uram in Leguminosis. Ad septim in Siliquosis. Ad Caloas in Viola. Inter squamus in Coniseris. Inter pilos in Carthamo. &C.

ctificatio ab iis partibus, quae in certis paucissimisque generibus observantur, desumitur. tia, paucisque aliis.

In Aytrantia enim Color CalyCis purpureus est corollae albidus. In Musa Calyces spathaCei eleganti limo purpurei sunt, Corolla florum vero obsolete Lavescens In Corno herbacea calyx est niveae albeclinis, flosculi vero exceptiS staminibus, omnino nigri Exem laquoque praebQnt Circaea, Erica, & paucae aliae.

ror. Corolla ipsi Perianthio insidet in Icoseu riis adnascitur autem caly-muni vero Receptaculo cum Calyce infigitur in plerisque, exceptis paucissimis.

tyx Corolla minus coloratus esse solet, excepta Aseranci si io in Monoeci e S Uenesii

58쪽

4 FRUCTIF I CATIO In Icosandriis. Ut in Pyro, Rosa. In Itonoeciae SInge=ro I. Ut in CUCUmere, Bryonia. Exceptis patιcis imis. Ita Hepaticae CalyX a Recepta- Culo corollae remotus est

io 8. Filamenta staminum Corollae Monyetala plerumque assixa sunt, Po petati autem separata, exceptis floribus Antheris bicornibus gaudentibus.

Filamenta staminum in floribus Monopetulis ipsi Corollae , non autem Receptaculo, inserta sunt; quae nota monopetalis ita Communis est & propria, Ut Monope- tali notam essentialem 18 ) in filamentorum coalitione cum corolla statuerint Vaillantius & fontedera: interim tamen CXCeptionem, licet valde raro admittit, uti in Agalea LINN. Aloe DilL & Unifolio Rupp. Praeterea in plantis, quarum flores Antheris bicornibtis seu instruuntur, uti Vaccinio, Erica, An r0- meus, Pγrola, &c. stamina vix aC ne ViX corollae adfigi tur, nisi in quibusdam infimae ejus basi, exemplo Arbuti. I 1NN. sor. Lapp. g. 89.

ro C. Antherae apici filamentorum Communiter insident, eXceptis Paride,

Addi possunt Canno, Si rinctium, Borrago, Genlatis, Namph eo, & aliae. Situm Antherarum in his singularem vi e in I IN X. Gerierihu; plant.

59쪽

FRUCTIFICATIO.

IIo Nectarium 86) si a Petalo distinctum sit, communiter ludit, ut Epime tum , Parnassia, Nigem, Aquilegia, Hellebor- , Asclepias , Stisperia , P 'flora, Commetina ,

Aconitum.

III. Germen intra Antheras communiter collocatur , excepto Aro dc Rumice.

II a. Si ius apici germinis communiter insidet, excepta Alchemilla, Aphane , Agrimonia , Sibauia, Suriana,& Icofanaeriae Pol gyniis.

Canon iste Bolanicus, Nullum dari IIIum, qui mete medio foris, ex medio embr30ne, qui medium soris occupat, oriatur , cuique tγroni noti Pimus, DILL. respons ad RIVIN. 6. fere per totum Regnum Vegetabile obtinet, excipiuntur tamen plantae hic citatae: in omni

enim Alchemilla inseritur stylus basi germinis, & deinde juxta latus ejusdem Orectus adscendit. L1NN fori L p. f. 66.

60쪽

II . Flores Omnes, qui Perianthio &Petalis instruuntur , sunt Simplices vel Aggregati. 11. Simplex flos 87), cum pluribus floribus nulla pars fructificationis 3 s) communis est.

Id est, si singuli flores, singulares suas habeant fructificationis partes, uti Rosa, cujus flores singuli qui Iibet suum calycem, sua petata habent.

M C. Aggregatus flos 37 , cum

pluribus flosculis aliqua pars fructificationis 86 communis est , diciturque Compositus vel

AIiqua pars. Sive Calyx, sive Receptaculum; velut dum uno calyce plures flosculi continentur.

H . Compositus flos est: aggregatus plures continens flosculossessiles, communi Receptaculo &