장음표시 사용
111쪽
terum etiam meo concessu & uoluntate esserantur ad coelum Mummodo non tantum nostri syculi ingeni' de trahatur, ut negetur hominum nostri temporis opora, Mndustria ueritatem adhuc latentem erui posse.
Edictum a Praetore propositum tripliciter de editione loquebatur, de libello, ut in l. I. E eod. qua quisque
actione uti uolet eam prius edere debet. Secundo de In sinamentis ut colligitur ex l. editiones. V. de eden. l. exempla eod. tit. Tertio de rationibus i. si quis ex argentarijs. l. quidam V. de edend. De actis uero nulla erat mentio in Prςtoris edicto fuit ab Imperatoribus addiatum. l. a. cod.de edend. fuit haec mens glossae, non de triplici editione loqui, sciebat enim esse quadruplicem , ut exprimit in rub. ff. de edend. sed sciebat edicturictoris de triplici tantum editione loqui, probaturq; baec interpretatio primo, nam ubi edictum audio, statim ante oculos uersatur Praetor,nota.n .edicti significatio Nper antonomasiam ad Praetoris edictum refertur, argumentos. quoties Inititu. de iur. natur. genr.deinde nemo melior interpres alicuius rei, qua auctori. si quis
intentione R de iudic. at idem Accur. in rub. E. eod. ponit quartam speciem editionis actorum, de qua tamen in edicto non erat facta mentio, neque in responsis Iu- reconsultorum ad Praetoris edictum additis, unde ii cillustris & aperta est glossae interpretatio sensime eam de triplici editione edicti Praetorii, cui addita quarta est actoru,miror nemine ex ueteribus hoc animaduertisse. At ledit hanc nostram opinionem,quia gloss. in dic. b.C. de eden dum de instrumentis loquitur, & editio
112쪽
ne illorum, adducit i. r. eod. tit. uidetur ergo aliud sensisse,&acha sub Instrumentorum uocabulo comprehendisse sed facile hoc dilui potest, retenta enim Praetoris diuisione, quae triplex erat, commodius fuit sub Instrumentorum capite acta referre, &inserere, habent enim acta maiorem similitudinem, magisque conueniunt Instrumentis, quia d tur copia auctentica origianali remanente c. quoniam contra de proba. &in alio iudicio Instrumenta sunt, at in rationibus Cod ex profertur, uel homines ad Codicem deducuntur. l. si quis ex argentarijs in prin. &s. si initium. Vnde ex his duplex politio colligitur . Prima glossam stip-pletione non
secunda neminem adhuc Accuse .sh mentem perce- ζ 2 t Ob
113쪽
aiunt) muliersis dote priuanda, considerato Iure Pontificio, cin quid considerato iure ciuili.
C P. XXXIX. AGNA est apud Scriptores dubitatio, an ob solum osculum luxuriosum mulier lit dote
priu vada. Et frequentius in eam opinionem itum est, mulierem dote priuandam, ut in Rub. excide iudic. & inrub. C. de edend. Ego quidem considerata iuris Canonici dispositione, audactcr affirmare mulierem dote non privari. Moventq; me haec argumenta
Primo fornicatio tantum excipitur.c. plerumque de donat. int. uir.& uxo. reliqua uero omnia etiam molestissima pro fide coiugij suilinenda sunt. c. dominus 3 2. q. 7.& quicquid sit uehementer horribile sustinendum
est tamen, C. si uxorem 3 a. q. c. Secundo mouet me diuersitas rationis inter adulterium, Jc osculum, nam per fornicationem unio uiri& uxoris dissoluitur, quae est sacramento copulata. c. dixit dominus 3 a. quaest. I. ibi cum carnem suam in alium diuiserit, & haec fornicatio etiam uiri corpus macu- Iat. c. in coniugio 3 a. q. I.& uir miscens se peccat c. 3.
ubi Abb. de adulti & fornicator templum Dei uiolare dicitur . c. in eo 3 a. q. q. di lutionisque ea ratio est, quia per inutionem uiri, d uxoris una ca
114쪽
ro esscitur. c. requisiui1Η 3 3. quaest. I. quae per aliam mixtionem dicitur dissolui. Hςc omnis ratio cessat in osculo,nulla enim cadit dissolutio, nec uiri macula comsideratur.
I ertio addi potes , quia poena debet esse aequalis d liqo, nec minori crimini debet imponi par poena. l. I. sed & qui .'E de abig. ibi non tam grauiter sed priuatio
dotis adulterio conuenit, osculum uero longe minus adultetio est. Quarto, lex imponens poena delicto consummaton Oil habet poenam in solo conatu, ubi ciuiliter agitur. Ba. d. in l. si quis non dicam rapere. C. de episco.&Cleric. s Clin. it, tract. quand. conat. sit puniend. Sed poena de qt a nos agimus ciuilis est, quia applicatur parti . Nec dicatur ex osculo infamari matrimonium, quia excepta causa fornicationis quicquid excogitari pinrest uehementer horribile maritus pro fide coniugij sustinere debet. c. si uxorcm, S C. Praeceptum 3 2- η F- Et licet quandoque dicatur de stapitione fornicationis , ut in c. dixit dominus 3 r. q. t. intelligi debet de staspitione uiolenta ut glo. ibi loquitur. . Cosideratis uero terminis iuris ciuilis aliter existimonam iuris ciuilis ro longe diuersa est, Theodosius .n. lnin l. consensu C. de repud. non soli in uoluit punire dulterium diuorti,&amissionis dotis poena sed etiam a ex quibus poterat suspi tio gigni,& matrimonium diffamari. Vnde illa omnia debent in lege comprehensa intelligi,nam mens & ratio legis inspicieda est, & quod ratione coprehenditur dicitur contineri, non extendi
115쪽
l. his solis. C. de reuoc. donat. & tanquam uirtus intrinseca legis, de genus, quod praedicatur de suis speciebus, ratio legis debet attendi, at ratio legis ciuilis fuit suspitio animi adulteri, & matrimonij diffamatio, & mulieris indignitas, ut constat ex exemplis ibi in textu e pressis, ibi nolente marito ierit, alias, quid si mulier cum bellua coeat 3 quid si in haerelin delabatur non est
dubium hos quoque casius contineri, cum tamen in ea lege non exprimantur. Nec taxatiuae dictiones obstat, quia eadem ratio nunquam excluditur, ex taxatiuis etiam geminatis Riminat. Iun. in . Institu. de donatio. num. F 3 8. Vnde cum ex osculo sequatur matrimonij diffamatio, , adlit uxoris indigni
adulteri animi ac prope expugn a-ti suspitio, dicemus osculum quoque coim , ntineri.
116쪽
Liber Primus. s sDE REDITIBUS ECCLESIASTICII, ET
quod ius Fraelatis competat, , an illis abutentes praeter mortale crimen teneantur de Fuo tantundem ecclesiis recti- .
ter errare, & mortali crimini esse obnoxios , si ea quae praeter honestiam eoru uictum de reditibus ecclesia1licis supersunt, pijs operibus non ero gent receptissima opinio est Didac. Couar. in c. cum in Offcij num. 3. de testa. usque adeo ut contrarium affir- .mare non procul ab haereti distet Prob. in c. nemo de elech. lib. s. nume. 7 3. in addit. ad Io. Monac. Sed an de sitis tantundem restituere teneantur, ma gna sane dubitatio est, &Martinus Nauarrus Iureconsultus clarissimus, parique scientia de pietate insignis duobus editis uoluminibus confirmat abutentes Praelatos, reliquosque clericos de sua subitantia ad restitutionem teneri, repugnantibus tamen Dom. Soto lib. IO.. q. artic. 3. de Iustit. & Iur. Didaco in c. cum in officijse tella. num. 3. Zabar. in clem. gratiae de rescrip. num. I a.&Sarmiento in libello hac de re edito. Ego quidem praeter tot canonum auctoritatem, quibus Nauarri opinio, quς communis est uehementer niri uidetur, & pr ter auctores a Nauarro doctissime collectos in apologia q. a. mon. 7. Reperio idem sentire Castri
117쪽
Calir. cons 3 π. p. uol. num. 7 cum seq. Prob. in c. nemo de elec. lib. s. num. qq. inadd. ad Io. Monac. post Io. de Ligna. in trach. de plurali. benefq. I I. Bertrand. cons. 2S8. a. uol. ex prima editione Rebus in praxi be-- nes de dispens. ratio. ςta. in uerb. necnon debitis numero Octauo.
Quin iure quoque ciuili hanc quaestionem determia
natam inuenio, Iustinianus in auth. ut deteri sit num. cleri prope finem utrunque assimat,3c peccare Pr latos,&clericos non erogantes in pia opera ea, quae prieter honestum uictum s upersunt, & de suo ad restitutionem teneri. Ita enim inquit,iuxta Haloandri uersionem e admodum autem ad ea fertinentes jumptus certa sine descripsimus, ita conuenit ut sanctissmuspro tempore Patriarcha, G r uerendisi i clerici cis cunDiciant, ne reliquisemptus, qui ex ecclesiasticis reditibus fiunt, aliter quam in pias, π Deo placitas causas insemantur, IN ut in illos conferantur,rui 'V re uera egent,nec aliunde habent unde uiuant haec en .m Dominum Deum concialiare solent ) non ueroper patrocinia, , hominum studia in locupletes di bubuant ea quae ad ecclesiasticossumptusuppetunt, ut exinde egentes uri necessarys defraudentur. Nuerint enim Dei amantisi i Oeconomi, tam qui nunc, quam qui olim pro temporibus juturisiunt, quod si quid in his delinquerint,non tantum ρα-nis caelestibus erunt obnoxj, sed etiam desu stantias a sacrosan- Decclesiae indemnitatem prae labunt . Huiusve conititutionis meminit Balsamo in Nomocanone tit. decimo, capitulo primo. Vnde nos ira colligimus,olim Oeconomi Cotilioru ueteru decretis in ecclesi sconstituebatur,qui praeerant dispem
118쪽
dispensationi ecclesiasticarum rerum, qui si erogassene
mandato Patriarcharum, &Episcoporum in prophanos usus, non in pia opera, tantundem de sua substantia tenebantur ecclesiae restituere. Ratioq; erat, quia oeconomus iussiones Episcoporum,quas Balsamo supra citato loco appellat formas contra rationem canonum sequi non debebat, erant enim nullius roboris, ut inquit Balsamo. Sed cum hodie Episcopi Oeconomorum fungantur munere, abutentes, &inpia opera non erogantes pari ratione tenebuntur restituere, printer diuinam ultionem, ut Imperator inquit, & poenas coelestes, ex quo mortale delictum colligitur . Vel etiaita colligi potest. Cautum est in Concilio Antiocheno Episcopum no erogantem ecclesiasticos reditus in pia opera, sed in domesticorum usus, & commoda, synOdo Prouinciali poenas datarum,cuius canonis meminit tex.in c. Episcopus I a .q. I.&quae poena sit cui obnoxius erit Episcopus uidetur per hanc constitutionem Iustiniani declaratum , tantun dem scilicet de pio resti tuere. Nec dicat aliquis,hoc ius ante diuisione fuisse, aliud deinde ius post assignatam cuique portionem constitutum fuisse, nam diuisio nuthim nouum ius tradidit Episcopis, quod antea non obtinerent, haec enim diuisi nis natura non est, sed distilis e portiones fuerunt, ut Episcopus arceretur a reliquis, non ut in sua maius ius, aut dominium obtineret.Et ut Iurisconsultorum uerbo utar,no quo magis,sed quo minus haberet facta est diuisio Deinde apertissime apparet ad sumptus Patriarcharum & clericorti portiore illa de qua Iustinianus meminit fuisse assignatam, ut ex uerbis facile colligitur.
119쪽
Sed contra nostram sententiam grauis uidetur urgere ratio,& aries quidam L aeneus, nam leges Imperatorum de rebus ecclesiasticis latae, ex defectu potestatis nullius sitiat roboris, quod argumentum ita dilui potest. Verum esse Imperatorem non posse statuere, si ex imperio suo, tanquam imperans disponat, sed I inperator se subiectum canonibus fatetur . l. omni . C. de sacro. eccle.&in auth. de ecclesi. titu.& tanquam se ecclesiae ministrum profitetur. Vnd e ecclesia cath olica ciuilium legum famulatum non renuit. c. I. de nou. ope. nut. Hinc est quod Imperatorii leges tanquam ab ecclesia approbatas, si ecclesiarum fauorem relpiciunt summi Pontifices adducunt, S quasi canonum firmitatem
illarum constitutionum robore communiunt. Quod innumeris exemplis comprobatur, ut in c. I. de iurain. calum. ubi in iuramenti materia Imperatorii
determinationes afferuntur, ibi diuin et & humant legis intentione seruata decernimus, & Imperiali auctoritate irretractabiliter definimus. Idem probatur in c. a.desponsa impub. ubi in materia ecclesiastica, in causa scilicet matrimoniali, in qua Imperator non habet Imperium dicitur terminum a legibus statutum obseruari debere ad contrahendum matrimonium. Idem in c. Uenientes de iureiu. ubi in materia iuramenti leges ciuiles afferuntur. Accedit tex. in c. ut inquisitionis de haeret. lib c. ubi summus Potifex profitetur se uelle obseruare leges a Federico Imperatore de puniendis haereticis editas, at causa haeresis ecclesiastica est, in qua seculares leges non sunt obseruandae. Et comprobatur exec
120쪽
auth. Federici C. de episco. & cleri. autIa. statuimus, auth. credentes, & auth. si uero dominus, & auth. G Σaros de haeret. Vnde dicendum est, ex comprobati ne ecclesiet leges ciuiles sacris canonibus non obuian tes, quae in compilatione sunt, Lisse approbaras . Vel Pontificum summorummandato, & quandoque iussu latas 5: editas nisse, ut de Federico apertissime Constat. Et hac ratione putamus ciuiles leges in iuris compilatione clausas, ecclelijs, & Dei mini illis fauentes, uel ecclesiae consensi, uel Pontificis auctoritate, & mandato latas uigere.
PRO CUI TORIS OFFICIUM 'rim Es
se in ame, ut pasim omnes scriptores tradidere: exponitur nou ensii lex si quis procurationem C. de decurio. esse quid in ea lge libertatis uerbumsigniscet. . lc, qui honorati dicantur in l. quisiquis.C. δε ρο Iul. qua do aduocatis non 'liceat lucrumpectari. CM P. X LI. RATI A N US, Valentinianus, 5 Theodo- sius in l. si quis procurationem C. de decurio. lib. Io. ita scriptum reliquere de eo,qui pro 'curationem alienarum facultatum acceperat. Ide uero qui immimor libertatis, des reueras infami 1 minins sicipiens use litatem, existimatione suam Iercili obsecundati e dor nnauerit, P trad