장음표시 사용
71쪽
A ult f. de uerbo. oblig. cν quid it ad interrogata non restondere agitur de ea quaestione, an si contradius
uenditionis initus sit ex uerbis conuenientibusformae filulationis duplex contractus inducatur.
P. XXVII. EHEMENS fuit inter Socinum&Baldum
Nouellum altercatio,quemadmodum intelligeretur textus in l. li stipuler, ult. ff. de uerbo. Oblig. arbitror tamen neminem ipsorum uerum illius legis sensum assequutum, nam dum lex ait, si quis ad iuterrogationem non responderit ex sententia glo. ibi exponit Socin. in Rub. V. de uerbo. oblig. nu. I 8. uel quia incontinenti responsum non est , vel non uerbis expressis, quae expolitio ab illius legis sensu alienissima est. Uerior multo haec est interpretatio, qua nos a Iureconsulto collegimus: dicitur enim quis ad interrogata norespondere cum ad uerbum seu ἔ- non respondet l. de aetates. quod autem. st. de interrog. actio cum est inter interrogationem, de responsionem diuersitas facti, species fuit interrogauit quis an uenderet fundum pro decem, respondit alius, se pro illo Pretio uendit rum mim2, sequutum est ementis responsum, in eo quod responsum est,quaesitum est an ualeret. Iurisconsrespondet ualere, quia hi contractus non tam uerbis quam consensu contrahuntur sunt enim contractus iu
72쪽
ris gentium , neque uerbis indigent, & illud uerbii tam in textu positu ,pective ponitur, ut ibi sentit Dyn.Facier. bat dubiti,uidebatur enim contractu ueditionis,seu locationis uitiari stipulationis exei'lo,dc ob hac rationem. decisio haec pertinet ad tit.de uerb.oblig. Nec dicat ali- .
quis debuisset, ut stipu latio ualere, si diuersitas illico placuit l. i . s. si quis simpliciter uersi. cum adijcitur sis de uerb.obli. quia ibi intelligitur quando diuersitas in qualitate,secus si fuerit diuersitas in subsantia, & haec ad illius L declaratione sint satis. Sed quid in ea quaesit Ono , sentiendu est, uideturq; primo aspectu uerior Baldi Noue ii opino, quia ili 'clationis natura haec est , ut uerba quibus concipitur ad futura tellus coferantur l. s.f.b Cc 1lipulatio E.de uerb.obl.Secundo duo fiunt principia humanor si actuti uolun tas,& potellas l. a .c.comu.de legati ubi Bal.c.cu uero de of5.deleg. l. I .in si iisde procur, quae . uoluntas cotrahentiu adesse no uidetur, neqi enim uerisimile est,ut iii co tractibus aequalibus unde mutua obligatio oriri solet, quod uelint cotrahetes aliquid incqualellatuere ui ff.de acccptila, esset aute inaequalita quiaueditor teneretur duplici uinculo,emptor uero unico:
in dubio autem debet fieri expositio,ut aequalis sit contrahentium. conditio. l. si idy. fin. ff. de rescindi uendit. Tertio, uidetur enim in dubio unum negoti u geri etia .s biforme possit esse tr. .fin .sflocat. . item quetritur In- alit. eod. tit. nec sunt ibi incompatibiles contractus. Ego uero a commiani sententia non discedo, quἡ hi te
contaaria est, ut tellatur Ripa in l. r. in princi p. K si lacert. petat. Nec sunt contrλria, quet superius deducta
73쪽
sunt. Ad primum uerba dicuntur referri ad suturum,nedum prolatione, uerum etiam cogitatione: uerba stipulationis sunt prcs entia fideiubes Θ fideiubeo:tame futura cogitatione coplectuntur uidetur Itaq; ueditor teneri ad ea, quae sequuntur, δί comitantur uenditione exemplum qi est in l. si haeres T. de actio. empti. ubi iussus de uendendo resertur etiam post uenditionem, ut tene tur ad tradition em: ita erit in quaestione nostra. Ad s cundum responderi potest, quod aequalitas in uenditione non consideratur, uenditor tenetur ad traditione tantum, emptor ad translationem dominij. l. i. Ederer. permuta. & l. cum manu sata.s. fin. Ede contra . emptio. Priesumunturque uelle partes actum ualere,neque
in conuenit ut ex uno latere stipulatio sit, quia inuenditore est periculum ne recedat a uenditione,in emptore non,quia lucratur. Ad tertium uerum est, illud, quando ambo non tenderent ad eundem finem secus si ad eundem tenderent, tunc enim possent oriri l. puberem C. de iure deliber.
UID SIT IN IV RE CIUILI T EATI SE
in arena honorari, elucidaturi lex prima Parag. Sestias . f. de postulando. CEAM XXVIII. VI artem ludicram scenicamq; exercuissent mercedis gratia, aut cum bestijs pugnausent notabantur a lege. l. I. 3. bestias . ff. de postu. & l. r.I. ult. ff. de his, qui notant. in-sam. eos uero qui uinutis ostendendae causa sine mercede
74쪽
de hoc faciunt non teneri aiunt ueteres, nisi in are na passi sunt se honorari: hos enim puto Iurisconsultus ait ) notam non euadere. Saepius ego dubitatum intellexi , quid esset in iure pati se in arena honorari, & an maduerti quosdam non percipientes uerbi uim,in eam sententiam delapsos, ut putarent legendum onerari, hoc est sententia condemnari ad pugnandum, ut A cursius ait, &Bar. sequitur contra Pandectari in fide. Qua interpretatione nihil ineptius, ut leuissimo uerbo utar, dici, aut fingi poteli. Aliter legitur honorari, ut sensus sit si passi sint se honorari corona, ut efficiantur infames, quae sane interpretatio iniustissima est, nam corona: honor a latercede plurimum dissert, &uirtutis potius indicium ell, quam turpis lucri infamis cupid,
ras cum uitae periculo . Apellus non contemnendus
auctor in D. alectica sua cap. i. aliter hunc locum exponit, i. t Iurisconsultus ironice loquatur, cum dicat si passi lint se honorari, quasi in arena turpitudo non honor Contrahatur. At neque haec tam subtilis expositio uera
est: nam qui uirtutis causa pugnant, nulla spe praemij,
ut Iurisconsultus paulo ante dixerat,non notantur: e.
cipiuntur uero, qui se patiuntur honorari in arena , unde contra legis uerba, ac sensum haec uidetur expositio: potest enim quis uirtutis gratia certare, & coronari uirtutis gratia, ut in Graecis certaminibus, hicque actus uirtutis erat non notae l. qua actiones. si quis in colluch tione E. ad i. Aquit. Ego huius legis ueram,germanam'
que declaratione ab ecclesiasticis auctoribus sumpsi ut neminem tam inuidum futurum arbitrer, qui non f
75쪽
reatur esse uerissimam.Photius in Nomocanone titulo I 3. cap. 2I. de histrionibus,&mimis huius legissent hiam referens, sic ait, eius enim uerba, placuit adscribere. Infames sunt quicunq; quaestus causa in certamen de se dunt , ἔν propter praemium instanam prodeunt, uerum qui se ad artem ludicram locat, neque prodit, non notatur :ον qui si ipsum locat, 'ut cum bini,s depugnet, nisi leo forte, aliaue quaepiam b Hiasit, quae mansiuetafacta ect, non item quisine mercede cum be Hist depugnaris,nisi in arena honorarium caperefctinuerit. H ctenus il le, ex quo colligi potest eos intelligi pati se in arena honorari, qui honorarium, hoc est mercedem sub honestiori illo uocabulo accepissent post factum rdicebatur enim honorarium illa merces, quae alicui ad remunerandum datur, quali locatio operae non interuenisset Ii in prin. ff. si mens falsiim mod .dixer. Vnde
qui mente ea, atque animo mercedis, non uirtutis gratia mere in arena pugnasset, notatur accepto honor
rio, quasi mercede accepta, licet operas, non locauerit. Ratioque decidendi fuit, quia animus mercenarius notatur infamia etiam si mutato uocabulo, & sub hon estiori uerbo, & post factum accipiatur merces spe, & cogitatione ante pugnam prom
76쪽
Dr .f. de his qui nuant. insem. quod exercentes artem ludicram notantur infamia, etiam si sine mercede id egerint ,ss, cur locantes operam ut cum be-βjs pugnent notentur infamia, etiam
i. Dactum non sequatur, cum iu eo , qui Iocat ad artem Ludicram con
sit ex Fasamone Patriarcha. ceta P. XXIX.
IT Praetor, qui in scienam pro dierit infamis 'est, ita Iurisconsultus r efert in l. a.A ait Praetor. E de his, qui notant. insem. quemlocu exponit Accur. secundum quosdam, sit propter praemiuprodierit, ut uidetur colligi ex fine illius legis, cium di citur: eos enim qui quaestus gratia in certamina desce dunt, & omnes propter praemium in scaenam prodeuntes famosos esse Pegarus, & Nerua filius responderuiit. Mitto ad hanc oppugnandum expositione quod nimiulegis generaliter loquetis uerba angustantur,cu omnes in scaena prodeuntes notetur ex Praetoris uerbis,& quod ars ipsa ludicra p se infamet, & alia omnia,ex quibus t befactari posset haec opinio, satis enim uidetur ad hunc locum nedum declarandum, sed etia illustrandu Bais monis auctoritas, ex qua perspicue colligi pol exercete artem ludicra infamia notari etia sine praemio, ratiotelegam
77쪽
elegantissima redditur nostris sane scriptoribus inc gnita , cur locans operas, Ut cum bellijs pugnet notetur etiam pugna non seq uta l. bestias. E de postu. locans uero operam in artem ludicram non notetur, nisi exhibeat l. qui autem. E. de his qui notant. infam. quae ratio cum ab eo dilucide & ingeniose referatur in Scholio Nomocanonis tit. I 3. cap. 2I. ipsiam audiamus. um eis ut se qui stiam, quapropter, qui operam siuam locauit
in artem Iudicram, neque exhibit is non notetur , qui vero, ut cumbe ijs depugnaret se locauit, tametsi non pugnaueri amosisfar, in arte ludicra ipsi actum, non autem propositum infamiam irrogat, quod manifestum fis ex eo quod non modo, qui pro mercede ,sed etiam gloriae causa artem ludicra ecerunt,infimes re dantur . In eo uero, qui cum bestiys pugnat, non fastum, sedprο- positum odiosium est: nam Reges etiam, atque milites generositate Fam ostentantes cum bestijs depugnant, ac propterea quidem qui turpis lucri causa uitam suam prodidit,tametsi cum flijsson tugnauerit , farnosiussit, qui uero rei ludicra faciendae causa pecuniam . . icurrit, si eam non fece 4
78쪽
non oriri ex pacto contra bonos mores, quom parecta contra bonos mores, stes quotupliciter, in iure dictinguantur.
IACTA contra bonos mores a iure ciuili improbantur l. pacta, quae contra C. de pactis. Sed oritur ne ex illis obligatio naturalis dc Dec. in illius legis commentarijs ingeniose, atque audacter absque distinctione contra Socinum disseruit oriri in notabili primo. Primum quia obligatio naturalis ex consensu nascitur. l. I. V. de pac. Bar. in l. i. ff. de cond. indeb. & quia consensus facti est, cum conlistat in animo l. bonae fidei F. de acqui. rer. dona. Sequae facti sune iure ciuili infirmari non possunt l. i. g. si vir T de acqui. posse. Sed hanc Deci j opinionem aueris naturae principijs, aut iurisgentium fontibus minime sumptam arbitramur, ubi enim aliquid promissum proponitur,quod
contra bonos mores naturales siit, negamus oriri obligationem naturalem contra Decium, sed ii aliquid promittatur contra bonos mores ciuiles quod natura turpe non sit, sci naturalem affirmamus. Probanda nunc est distinctionis nostrae prior pars his rationibus . Obligatio naturalis est naturale uinculum quo tenemur ad
aliquid agendum, ita enim in legibus naturale uinculuappellatur l. ii fideiussor V. de condic. ind. quod oritur quando ius naturae aliquid praecipit, ita cum ius ciuile
79쪽
aliquid praecipit uinculum ciuile oritur, & obligatio GI.si fideiussor. sed ius naturale uel gentiu in prohibe maleficia fieri, & hominem homini insidiari, cum cognationem quandam natura inter homines constituerit t. ueluti . n. de iusti. &iur. usque adeo, ut beneficio hominem afficere intersit hominis i seruus ea lege Edeser. expor.Neque ius naturale permittit turpia cum semper bonum, atque aequum sit l. pen. E de iusti. & iur.u de consequitur nullam obligationem eo iure induci.
Accedit apertius nam si eo iure probrum est, & prohibitum adulterium, & homicidium l. probra H de uerbo signis. in pacto de eo committendo non potest intellirigi ad esse naturae prςceptum propter consensum partiti:ς quo prccepto cosequatur obligatio , ne ex eodem iure naturae duo contraria inducantur prohibitio probri,M pHceptum, atque obligatio committendi, quia non debent ex eodem fonte duo contraria Oriri l. rem quae
nobis ubi Rip. not. 7. E. de acq.posse.Quin insto acrius, ponamus sentes aliquas sola ratione naturali, & gentium usu, quod scilicet naturali ratione inductum est uiuere, nullo adhuc constituto iure,nondumque latis legibus , ut in ea uita quam describit Aristoteles lib. i. Poliri cap. I. ex Homeri carminibus, erunt ne illae promissiones seruandς apud illos, qui iuris naturς praecepta seruant, cum illae turpitudinem contra bonos mores naturales contineanti minime gentium: quod si quis affirmaret, putarem eum ea ipsa ratione naturali destitutum. Postremo adhuc urgeo, obligatio natura lis ex
duplici fonte oritur ex aequitate fidei seruandae l. I. T
80쪽
depae. & aequitate rei, quandoq; enim aequum est aIi uena teneri etiam sino consensu Bart. in l. I. a. col. E. e cond. indeb. illa prima, quae ex consensu Oritur nosimpliciter quidem a consentu prodit, sed ab aequitare, quia aequum est seruari promissa, & conuenta l. Stichunaturalis .ff. de soluti unde ibi dicitur uinculum qui talis. Unde si aequitas desit, quae eis causa propinctu refundamentum obligationis, quia aequum non sit tu rem promissionem seruari cessabit obligationis nat Talis ortus. Nec me mouent, quae ex aduerso afferri possent,adest cosensiis, ergo naturalis obligatio satis enim hoc argumentum expostrema ratione nostra collissenti ac perfractum fuit. Nec dicat Dec. est naturalis oblis et O , sed inessicax, omni iure propter iuris ciuilis auctoritatem, unde nec compensitio, nec retentio, nec .
deiussoris accesito inerit, quia hi effectus obligationis naturalis sunt a iure ciuili tributi, quia etiam ipsa natu ra inspecta eiusque praeceptis idem est, nulla est aequis ras, nullum praeceptum, nulla denique ex hoc trire riens obligatio. Vbi uero aliquid contra bonos mores ciuiles promissum esset, quod iure gentium, seu naturali probrum non esset, nec turpe,arbitrarer contra Socianuin, atque alios in l. pacta quae contra C. de pac. obligationem naturalem oriri, cuius ortus non pendet a Praeceptis iuris ciuilis , sed ea obligatio erit rudis inesta Lax , & omnibus effectibus, quibus obligatio naturalis ornari solet spoliata, quam etiam naturalem obligationem esse posse fatetur Bald. in l. i . C. de sacro. eccle. nu.