장음표시 사용
31쪽
is Dissert. traambula. Cap. I.
sententias abierant, quia nihil adhuc certi in alteram partem ab Ecclesia definitum erat Nola 2. suisse quidem de quorumdam libro - rum Authoribus dissidium, puta libri Sarientiae, Ecclesiastici, Epistolae ad Hebraeos, & secundae Petri, propter styli diversitatem i, sed hoc parum, vel nihil refert, dummodo Spiritus sanctus eorum librorum auctor esse credatur. Nec est inconveniens , in illa quaestione facti non revelati
aliquem nonnullis contigisse errorem.Caeterum in enumerandis libris canonicis errare nequaquam Ecclesia potuit, quia hoc ad ficta revelata spectat,quibus tota fides & orthodoxa doctrina subnixa est. Cum quo stat, non esse facile duabitandum de authore libri canonici, quando δε- vel conspirans Ecclesiae sensus. Nec obesse debet styli diversitas, quae saepissime in eodem auctore observatur pro diversa materia, vel lectorum ad quos stribit distinctione, Vel interpretum inaequalitase. Nota 3. ad veritatem sacrorum librorum non esse opus Scriptorcs omnia ex immediata revelatione accepisse , nam a Petro Marcum 'b aliis.
Apostolis , Beataque Virgine Lucam audivissct constat. Sed id quod contendimus est , omnes. Scripturarum pli rases & versus speciali Dei iustinctu, a M. tu, assistensa , directione, de
maniatenentia fuisse exarato S , ita ut eorum librorum Spiritus sanctus author sit, juxta illud Psalm. 86. Domi niti nat rabi in scripturis populo kiam. Et illud Salu toris: sρiritus f ggeret vobis
amula. Nec non illud 2. Cctr. IV. In me loqui tu Ch istia . In omnibus igitur habuerunt non P - .
velationem , se3 a cistentiam & auxilium, ne fa- Lemur inod Due auxilium rutila de exit esto
32쪽
Commendatio locor. Theolog. II
efficax & praedeterminans , an vero pure indinferens & eaepectans determinationem aequilibrii voluntatis, suo Ioco dicetur, vi interim tuo iudicio permitto , Lector. Quomodo enim labilem hominum manum, & fallibilem arbitrii vertibilitatem constanter , & indeclinabiliter alapsu etiam minimo, tam formali , quam mate-4.riali liberabit auxilium libertati submisium, ejusque expectans acceptationem, quale admittunt assertores scientiae mediae 3 Nec obest quod
aliquando Paulus se in insipientia dixisse significet; hoc enim loquendi modo ostendere sategit, se ea ex necessitate duntaxat protulisse, quae solent citra necessitatem ab insipientibus jactitari. Unde insipientis personam sapienter gessit,sicut cum dicebat: Nos sulti propter Chrsum.
Nota . quod dum nolumus vulgatam editionem esse per Hebraica, vel Graeca exemplaria corrigendam,non propterea damnamus,sed totis
viribus laudamus Giaecae, Hebraicaeque linguae peritos & studiosos ut calumnio se Domini canis imponit Petrus a Valle clausa : quasi vero in tota sua Valle fuerit ullus unquam Xante P. g-nino , Oleastro, Malvenda Domino canis sanctae linguae peritia par 3 Non damnant Domini canilinguam Hebraicam, Syriacam, Graecam , ali cque ; sed contendunt a Vulgata totius Ecesesiae,N Oecumenici. Concilii authoritate consecrata non esse provocanquira ad sontes Hebraismi. Caelei um probὰ sesunt in Clementi I. tim'. de Concilium Viennense ordinasse in Uni ve stibus Bononiens , Petri siensi i salmant censi telum linguarum Magistros instituendos, rei eas discipulos doceant. . aque variis sane emolumentiS statutum est.
33쪽
Tum I. quia in valgata editione verba Hebraica dc Graeca non stant de verbo ad verbum scrupulo in tranilata, sed potius servata est sensuum ve-
ritas, quλm verborum ordo. Ut ergo videatur nativa verborum series, adire thcet textum He- braicum. Tam 2. quia vox Hebraica aequivoca
est, subinde quo multis sensibus forta, ex quibus ingeniosus lector plures potest eruere sensus ad
subjectam materiam variis conceptibus adornan- i
dam. Tum 3. quia phrasis in propria linguima
jorem emphasin ex innata proprietate sortituri quae non parum conducit ad multa adagia ex - plicanda. Sicut cum dicitur Luc. IO. Neminem per viam situ alter pis , non pro illitur inurbanitas
Christi discipulis, sed inagna in itinerando cele- 'ritas hor Hebraico proverbio designabatur. Qaod diligenter nota pro variarum intelligentia formatarum, qaae passim ubique, sed in prover- ibiis Salomonis crebro occurrunt, quia hujus re- ,
gulae ignoratione saepe alieni sensus ac fictilia: . interpretationes magno , & juxta inani labore : quaerantur. Tum . ad corrigenda quotidiana : Typographorum menda, quibus scatent editionis'. Tum demum quia in editione Latina multa Hebraica, Graecaque Vocabula remanserunt, Vel lol, antiquitatis reverentiam , vel quia in Lati- inum transferri commode non potuerunt.
Duplex corollarium momentosum. .
Ex dic is infectur i. dignitatem sacrarum Litterar ina esse tu comparabilem & plane divinam. Tam quia habent auctorem Deum. L. Pet. I. i rusi 'cto inspirasi loquuti fu/it Sancti t ei homines. . Luc. I. Loquutus ess per os S 'n ctorum, qui a seculo furit Prophetarum qui . Idem repetitur in prinsi,
34쪽
Commendatio locor. Theolog. I 9pio Epistolae ad Hebrieos.Unde Chrysost .hom. 2. in Gene . ait Divinas Scripturas este litteras Scep setolas Deo dictante exaratas , & ad homines missas. Cui concinit Ang.in P al. 9O. De illa civitute , un de peregrinamur , littere nobis ueuerunt. Ipsa sent scriptura qua nos horta=ntur, in bene viva mus. Tum quia Scriptura habet Deum pro argumento ; nam ubique Deum loquitur , ad Deum movet,ejus attributa laudesciue pansit, mandata promulgat, cordis divini secreta aperit. Tum
quia ejus pia, humilis, δc assidua temo homines divinos efficit, diccnte Veritate, Joan. ro los dixi Deos , ad quos f)rmo Deis Ius est. Et JustinuS Martyr orat. 2. Hoc nos non escit Pς'tas, non Philo ophos reddit, neque oratores excederaesiod ex morti obnoxiis immortales De s ex m-
mortalibus facit , inspirando scilicet cordibus 'hominum affectus divinos. Dices : Seripturae dignitatem decere non videtur ea, quae ubique patet, simplicitas , ferinoi .ic altus,metaphorarum usus frequens δἰ parabolarum quibus vilescit & repit divinorum maiestas eloquiorum. Respondeo quo sicut dum oculi aegri Solis lucem non ferunt, non Solis sc3 lipporum ocula una defectus est: ita si quibusdam vilescit Divin rum sapientia Scripturarum legentium infirmitas est, non libri. QIamvis enim in sacr s Pataginis sucata verborum pompa affab e non concinnetur , quia ut recte ait Prospen lib.3. de vita
contem p. cap. ultimo : Sententi rum vivacitatem Hermo ex industria cui us eneret at , non res pro vel
bi , sed pro vehus enutat audis merba nt m ritura. T amen re consideranti apparet in sacris Lit -ιcita divicia qaaedam eloquentia, quae inania
35쪽
quidem & pendula non crepitat, sed multiam movet non verborum, sed rerum avidum. Lege- iis Rheto icam P. Ludovici G annensis , & tibi palam erit sacras Litteras argumentorum , figurarum que copsa cultu' ne locupletissimas esse. .Qaod vero in actis Littetis,p se tim Vero in Evangeliis par hola: Sc metaphorae frequentes sint,non inconsulto, sea de in lusibia factum docent Patres , cujus divini consilii plures 'fferunt rationes. Primo propter hominum a sensibilibus ide pendentiam: impossibiis enim est, ait Dion. c. I.
eoeles .hiesar. nobis alite dii is m lucere radsum, nisi v/rietate sacrcrum vela num circumet elatum. Ea H larius lib. I. de Trinit. In bmiras nostra intelagentia cogit Lye ies ou fiam ex Inferioribus tanfluam superio sim iuuic s qu rere , ut rarum familiarium consueti done admonem e , ex J.n tunc tri cou cientia ad infli. i us Ulamom edurceremur. Secundo , ob rudium ineptitudinem, quibus sub sun Γtudine corporalium debent divina proponi a sacris Scriptoribus , qui docente Paulo Rom I. sapientibus & insipientibus debitores sunt. Tertio, propter studiosorum exercitium ; sunt enim, ut Aug. ait, is Scripturis sacris Irofunda mycteria , qua ad hoc absconduntur , ne vile cant , ad hoc quaruntur,ut exerceam , ad hoc veriuntur, ut pis ant. Quarto, ad occultandam infidelibus divinorum arcanorum sublimitatem, juxta illud Matth. . Nolite Sanctum dare cani bus; ininto, ad edomandam curiosorum superbiam, quibus divina absconduntur, dum simplicibus & parvulis revelantur. sexto, quia cum in hac viti faciliuς de Deo cognoscamus quid non sit, idεο inquit S. Thom. I. p. q. I. art.9. ad 3. isimilitudines ictarum rerum, quae magia σἰο -
36쪽
Cνmmenilatio locor. Theolog. 2 ra Deo, veriorem nobis faciunt actimationem, quoἀsitsupra illud quod de Deo dicimus, vel cogitamus. Septimo, ut veritatem sub his parabolarum involucris latentem assiduu precibus impetremus ab eo, qui dat assi senter. Octavo, ad intellectum a fastidio revocandum ; solent enim facile inventa vilescere : sensus vero reconditi, dum deteguntur , delectant , & eo sunt pretiosiores, quo explicatu difficiliores. Non b, ut ex una eademque littera plures Patrum interpretationes haberemiis, quibas Ecclesiastica & Litteraria Re publica di testit.
Insertur 2. uberrimam esse sacrarum Litterarum foecunditatem ob multiplices sensus . quibus abundant .Primus est litteratis,quem faciunt nuda verba in sua naturali significatione accep-pta. Seeundus est mysticus & spiritualis , qui ex verbis cruitur , vel ad fidei mysteria , ut cum fiagurae veteris Testamenti applicantur mysteriis novi, & dicitur sensus allegoricus , seu figuratus i vel id instructionem morum , cum gesta in Scripturis charrata ad mores componendos flectuntur, 3c dicitur sensus tropologicus, vel moralis ; vel ad ea praenuntianda, quae in futura vi ta contingent, & dicitur sensus anagogicus, seu sublimis. Quae his tritis versibus continentur: Litera gesta dore , quίd Hredas allegoria, Moralis esu d agus, q: id Hyeres analogia. His quatuor senii vis utitur ipsemet Apost. Galat. . Abraham duos ficios habuit unum de ancilla,
sunt per alligoriam dicia . hac enim sunt duo Testam Μια ecce sensum allegoricum. nia autem, quae sursum est, 'ero em libera est, stra est mater
37쪽
o tunc is , qui secun iam carnem natus fuerat, perge
' quebatur eum qui secundum spiritum,ita O ntino. 4L: Ecce tropologicum sensum , quo per Ismaelis in Isaacum persequutionem significabatur spersequutio Judaeorum in Christianos. Haec sacrarum litterarum ubertas significatur Ezech. t. o Apocal. s. ubi dicitur liber scriptu in us ct foris: intus, ob sensum mysticum,qui est interior & reconditus : foris , ob sensum litte-ι ratem omnibus pervium. Asteritur etiam a Patribus. August. tract.2 . in Joan. Ea qua fecit Do-- minus noster Jesus Chri ius stupenta atque miranda, is opera , ct verba sunt: opera , quia facta sunt: verba, quia signa sunt. Et Gregor. Magn.
lib. 2 o. Moral. c. I. Sacra Scriptura omnes scientias ipso loquutionis sua more transtendit, quia uno eodemque fermona , dum narrat textum , prodit fierium. Interrogemus miracula,quid nobis loquanatur de Christo , habent enim, si intelligantur, linguam suam. Nam quia ipse Chrissus Verbum Dei est, etiam factum Verbi verbum nobis eia. Dices: Parit confusionem, aequivocationem,& deceptionem multiplex sensuum e jusdem textus varietas : Ergo quadruplex sensus verbis Scripturae asserendus non est. Respondeo quod licet argumentum efficax di desumatur solum ex sensu litterati, potest tamene spirituali elici, si a Canonico Scriptore ita factum inveniatur. V. g. Paulus Hebr. I. illud Psal. 2. Ego hodie genui re,intelligit de Divinitate Filii : Aetorum me, o I 3. de resurrectione eius, 2 quae secunda expositio per se est tantum mysti, ca,sed jam a Canon co Scriptore respectu nostri habet rationem.vim. & energiam sensus littera-n lis. Quia ut ait S. Doctor, Spiritus sanιius, qui e i
38쪽
author scriptura , plures potuit intonvcre snsus, quos deinde Scriptoribus Canonicis manii istavit. Nec propterea sequitus confusio objecta,
qui ensus isti non multiplicauitar propter Loc qAc duna vox multa signiscet, sed quia res significata Ier voces, aliArum rerum pessunt isse signa , inquit
S. Thom. I t. q. I. an. IO. ad I. unde nulla oritur deceptio, cum omnes sensis innitantur litterati,
qui in proprio sensu debet semper accipi, si nihil absurdi, vel falsi aperte sequatur , ut saepe
docet Augustinus. Dices iterum : Si tanta est Scriptur rum foecunditas omnibus accommodata, cur Ecesesia Catholica lectionem earum omnibus promisia Gue non permittit 3 Cur prohibet sacras Litteras vulgari lingua non cudi, & nationibus omnibus in proprio idiomate palam legiὶ Respondeo, puritatem Scripturarum cito maculatam iri idiomatum omnium Versione & permixtione. Sapientissime ergo Romana Ecclesia sacri depositi in sua integritate custodiendi emulatrix solam vulgatam lectionem adhibet, aliarum vero linguarum transsationes, br e concedit, ne tantus thesaurus pateat novitatum corruptelis, utque Ecclesia toto orbe diffusa latabit unius sit, & sentia onum eorumdem. Apud haereticos vero vertendorum librorum nullus est finis , tantaque obstrepit discrepantia lectionum , ut non audiat unusquisque vocem proximi sui ; alia quippe est vel fio Lutheri, alia Oua colampadii, alia Besae, &c. Nec propterea privat pia mater filios suos commodis spiritalibus, quae e Scripturis eliciuntur. Tum quia editio vulgata est omnibus obvia, M qui tam planam & simplicem latinitatem non
39쪽
callent,vix ac ne vix quidem eam in linsua vulgari absque interprete intelligerent ob incri textus profunditatem. Tum quia plurima eXtant satellectu difficillima, quae pusillorum infirmae conscientiae possent esse occasio erroris,si omni- 3bus indiscriminatim talis lectio concederetur,M periculum immineret imp evitis. Tum quia non prohibuit absolute Sacrarum Scripturarum lectionem,& versionem sed eam cum dependentia a Pastoribus ordinariis permittit. Rectoribus enim animarum incumbit discernere aptoS,coercere indignos,aliis lac,aliis potum dare & escam: V. g. non omnibus expedit lectio Cantici Cant corum, non omnibus congruit lectio Paulinarum Epistolarum, in quibus ait Petrus epist.2. c. sunt quadam discilia Inrel ectu, qua indoctio imbecilles depravant cui ct meras Scripturas, ad suam ipserum perditionem. Recte etiam dixit e,
Nazianzenus lib. I.Theolog. Neque omni loco,neque omnibus, neque omnis sunt propalanda. Tum quia non frustrantur Scripturarum sacris utilitatibus populi suae salutis amantes , quibus accommodatiora e sacris Paginis Ecclesia seligit,& ore, calamoque eruditiorum eis proponit. Quid enim expressius Parochis & Episcopis praecipiunt, inculcantque Concilia, quam ut oves verbo pascant, populisve sibi concreditis Scripturarum , Evangelii praesertim maximas, meditationis igne digestas explanent, & sacrorum eloquio iram medullam eliquent. Hic etiam diligenter obse ovandum est , quo Japud Gravi nam, aliosque legisse me memini, quod idiet vernacula Scripturae lectio de se mala. non sir ε, imo si bono animo, humilibusque precibus eam ab Apostolica Sede peterent Nationes,
40쪽
Commendatἰο locorum Theolog. et L
facile crediderim obtenturas ab eo throno mi sericordiae ad omnem indulgentiam comparato,& ab benignitatem proclivi ; sicut alias Cyrulus& Methositus a Romano Antistite impetrarunt, ut & ipsis rem divinam facientibus lingua Sciatavorum uti liceret, &ij m de facto concessum. Patribus nostris Armenis vidi ipse Romae, dum ibi morarer. Tamen quia Lutherani & Calvini stae eo solum animo vulg: in lectionem extol-Iunt , non ut ad pietatem, pc nitentiamque, cui sunt infensissimi, lectores alliciant, sed ut Eeaclesiae Romanae justa , cujus sunt transfugae Adesertores, damnent,atque per solitae iniquitatis scandulas gradum sibi faciant ad suae impietatis dogmata propaganda , juste denegat Ecclesia, uod forte concederet,si eo modo peterent,quo eberent. Nam etsi nihil sit in rebus , quae petuntur, mali; tamen in schismate tantum est
mali, ut nihil pejus este possit.
Hoc etiam in nostiis Novatoribus minime ferendum est,quod Scripturas omnibus indiscri minatim, non tam exponunt, quam projiciunt
margaritas ante porcos. Certe cum Apostolus attestetur, non omnes esse Apostolo S,nec omnes Prophetas , nec omnes Doctores, non omnibus
promiscue concedenda est divinarum interpretatio Scripturarum, illis praecipue quibus brevis & compendiosa articulorum Cardinalium noti
tia sufficit ad salutem, si modo diligant Deum
super omnia , amicos in Deo , inimicos propter Deum.& sicut seipsos ; in his enim duobus praeiaceptis pendet universa lex & Propbetae, & ut ait August. lib. contra epist. fundam. Homo fide, θε, O charitate subnixus, eosque inccnc se retinens, non indiget Scripturis nis ad aὶἰos infruendo Tom. III. B