장음표시 사용
261쪽
I s. neos conjici possent. Barbari confisi loei natura, cum dimicare non recusarent , si sorte Romani subire collem conarentur , paullatimque copias distributas dimittere non auderent , ne dispersi perturbarentur, in acie permanserunt . Quorum pertinacia cognita, Caesar xx cohortibus instructis, castrisque eo loco metatis , muniri jubet castra . Absolutis operibus , legiones pro vallo instructas colloeat: equites frenatis equis in stationibus disponit . Bellovaci eum Romanos ad insequendum paratos Viderent, neque pernoctare, neque diutius permanere a sine periculo eodem loco possent , tale consilium sui reeipiendi inierunt. Fasces, ubi consederant, nam in Meie sedere Gallos consuesse, b superioribus commentariis declaratum est j stramentorum, ac vim gultorum , quorum summa erat in castris copia, per manus Inter se traditos, ante aciem collo-Caverunt; extremoque tempore diei, signo pronunciato, uno tempore incenderunt. Ita continens flamma copias omnes repente a conspectu
texit Romanorum . Quod ubi accidit , barbari 16. vehementissimo cursu fugerunt . Caesar , etsi di seessum hostium animadvertere non poterat, incendiis oppositis : tamen id consilium cum fugae caussa initum sulpicaretur , legiones promovet; S turmas mittit ad insequendum e ipse veritus insidias, ne sorte in eodem loco subsisteret hostis, atque elicere nostros in locum conaretur iniquum , tardius procedit. Equites, cum intrare fumum, & flammam densissimam timerent; ae, si qui cupidius intraverant, vix suorum ipsi priores partes animadverterent equorum, insidias
veriti, liberam facultatem sui recipiendi Bellovacis dederunt. Ita, fuga timoris simul calliditatisque plena, sine ullo detrimento , millia non amplius X progressi hostes, munitissimo I CO castra posuerunt. Inde, eum saepe in insidiis
bus exstat. Postea cuium est me cisariis. superioribus e omentariis a Non apparet hie Iocus in septent Caesaris de hoc bello; ut vel exciderit, vel librariorum curu
is mutatum sit; nisi memoria lapsus est ipse Hirtius.
262쪽
equites peditesque disponerent, magna detrimen ta Romanis in pabulationibus inferebant. Quod 1ν
eum crebrius alcideret, ex captivo quodam comperit Caesar , Corbeum Bellovacorum ducem ,
Artissimorum millia VI peditum delegi sse, equitesque ex omni numero ira, quos in insidiis eo laco collocaret, quem in locum, propter copiam frumenti ac pabuli, Romanos pabulatum ni issuros suspicaretur. Quo cognito consilio, Caesar legiones plures, quam solebat, educit; equitatumque , qua consuetudine pabulatoribus mittere praesidio consueverat, praemittit . Huic interponit a auxilia levis armaturae : ipse cum legioni-hus quam potest maxime appropinquat . Hostes imin insidiis dispositi eum sibi delegissent campum
ad rem gerendam non amplius patentem in omnes partes passibus is , si vis undique impeditissimis, aut aItissimo flumine , velut indagine munitum, hunc insidiis circumdederunt. Nostri, explorato hostium consilio, ad praeliandum animo, atque armis parati, cum, subsequentibus legionibus , nulIam dimicationem recusarent, turmatim in eum locum devenerunt . Quorum adventu cum sibi Corbeus oblatam occasionem rei gerendae existimaret, primum cum paucis se ostendit, atque in proximas turmas impetum facit. Nostri constanter impetum sustinent insidiatorum neque plures in unum locum conveniunt quod plerumque equestribus praeliis cum propter aliquem timorem accidit, tum multitudine ipsorum detrimentum accipitur. Cum dispositis tur- Iς mis invicem rari praeliarentur; neque ab laterihus circumveniri tuos paterentur; erumpunt caeteri, Corbeo praeliante , ex silvis . Fit magna contentione diversum praelium t quod cum diutius pari marte iniretur, paul Iatim ex silvis instructa multitudo procedit peditum , quae nostros cogit cedere equites et quibus celeriter subveniunt levis armaturae pedites, quos ante legiones minsos docui; turmisque nostrorum interpositi, con
263쪽
santer praeliantur. Pugnatur aliquandiu pari eontentione : deinde ut ratio postulabat praelii, qui sustinuerant primos impetus insidiarum, hoc ipso fiunt superiores , quod nullum ab insidiantibus imprudentes acceperant detrimentum . Accedunt pro pius in te rim legiones, crebrique eodem tempore & nostris, & hostibus nuntii afferuntur, imperatorem instructis copiis adesse. Qua recognita, praesidio cohortium confisi nostri , acerrime Praeliantur: ne, si tardius rem gessissent, victoriae gloriam communicasse cum legionibus viderentur. Hostes concidunt animis, atque itineribus diversiis fugam quaerunt. Nequidquam : nam quibus difficultatibus locorum Romanos claudere voluerant, iis ipsi tenebantur. Victi tamen, propulsique, maiore parte amissa , consternati, a quo fors tulerat, confugiunt , partim silvis petitis, partim flumine ; qui tamen in fuga a nostris acriter insequentibus conficiuntur di cum interim nulla calamitate victus Corbeus , excedere praelio, silvasque petere, aut invitantibus nostris ad deditionem, potuit adduci, quin sortissime praeliando, compluresque vulnerando , cogeret elatos iracundia victores in se tela conjicere.
Caesar exercitum trans sumen ducit , ad quem Belloυaei Legatos mittunt . Responsio Caesaris ad Legatos . R eliquae eiυitates , Eello corum exemplo, Legatos ad Caesarem mittunt, excepto
a o. Ali modo re gesta, recentibus praelii vestigiis
ingressus Caesar, cum victos tanta calamitate existimaret hostes, nuntio accepto , locum castrorum relicturos, quae non longius ab ea caede abesse quam VIII. millia passuum dicebantur, tametsi flumine impeditum transitum videbat
a quo fora tulerast 3 Haee desunt multis scriptis r etiam edd. Venet. vetustae. & Gryph. Et perperam sors pro fors lagunt, qui retinent.
264쪽
bat; tamen, exercitu transducto , progreditur. At Bellovaci, reliquaeque civitates , repente e Tfuga paucis, atque his vulneratis, receptis, qui silvarum beneficio casum evitaverant , omnibus adversis, cognita calamitate, interfecto Corbeo,
amissio equitatu , ct fortissimis peditibus , cum
adventare Romanos existimarent, concilio repente cantu tubarum convocato , conclamant , ut
legati, obsidesque ad Caesarem mittantur. Hoc omnibus probato consilio , Comius Atrebas adeoS profugit Germanos, a quibus ad id bellum auxilia mutuatus erat. Caeteri e vestigio mittunt ad Caesarem legatos, petuntque, ut ea poena sit contentus hostium, quam si sine dimicatione inferre integris posset , pro sua clementia atque' humanitate , nunquam prosecto esset illaturus: afflictas opes equestri praelio Bellovacorum esse rdelectorum peditum multa millia interiisse: vix
refugisse nuntios caedis . Tamen magnum, ut in tanta calamitate, Bellovacos eo praelio commodum esse consecutos, quod Corbeus, auctor belli, concitator multitudinis , esset interfestus . Nunquam enim senatum tantum in civitate illo vivo, quantum imperitam plebem, potuisse. Haec orantibus legatis, commemorat Caesar, eo a M. dem tempore superiore anno Bellovacos , caeterasque Galliae civitates suscepisse bellum : pertinacissime hos ex omnibus in sententia permaniasisse, neque ad sanitatem reliquorum deditione esse perductos: scire, atque intelligere se, caussam peccati facillime mortuis delegari : neminem vero tantum pollere , ut invitis principibus , resistente senatu, omnibus bonis repugnantibus, infirma manu plebis bellum concitare, &gerere posset; sed tamen se contentum fore ea
Poena, quam sibi ipsi contraxissent. Nocte insequenti legati responsa ad suos reserunt , obsides
conficiunt. Concurrunt reliquarum civitatum legati, quae Bellovacorum speculabantur eventum;
obsides dant; imperata faciunt, excepto Comio, quem timor cohibebat cuiusquam fidei suam committere salutem . Nam superiore anno T. La
265쪽
hienus, Caesare in Gallia citeriore ius dicente ,
cum Comium comperisset solicitare civitates, &Coniurationem cpntra Caesarem iacere , infidelitatem eius sine ulla perfidia iudicavit comprimx posse: quem quia non arbitrabatur vocatum in Castra venturum ne tentando cautiorem faceret, C. a Volusenum Quadratum misit, qui eum, per simulationem colloquii , curaret. interficiendum . Ad eam rem delectos tradidit centuriones . Cum in colloquium ventum esset , α, ut Convenerat , manum Comii Volusenus arripuis se , centurio, velut insueta re permotus, vellet . hominem conficere, celeriter a familiaribus pro- .hibitus Comii non potuit. Graviter tamen prImo ictu gladio caput percussit . Cum utrimqu stadii districti essent, non tam pugnandi, quam diffugiendi fuit utrorumque consilium ; noltrorum , quod mortifero vulnere Comium credebant affectum : Gallorum . quod , insidiis cognitis , plura, quam Videbant, extimescebant . Quo facto statuisse Comius dicebatur, nunquam in conspectum cuiusquam Romani venire.
Retento se eum M. Antonio, exereitum in diversae GaIliae partes Caesar distribuit; inde ad populan-dος Ambiorigis fines proficiscitur . Labienus in
Treυiros mittitur. Caesar ad oppidum Lemoυictim contendit. Dumnacus Romanorum eastra frustra oppugnat. Fabius Legatus pluribus cisiis . ratibus receptis auxilium Duracio fert. Dumnais . eus a entia Fabii territus exercitum trans Li- gerim dueit.
BEllicosissimis gentibus devictis , Caesar cum
videret nullam iam esse civitatem , quae bellum pararet, quo sibi resisteret , sed nonnullos QT oppidis demigrare , ex agris diffugere , ad Fraesens imperium evitandum, plures in parteS e-
a e. Vestisentim Quadratum I quem lib. v. II. cassar ad c Platanda Britannia litora praemiserat.
266쪽
xercitum dimittere constituit. M. Antonium quaestorem eum legione XI. sibi conjungit: C. Fabium legatum cum cohortibus XXV. mittit in diversicsmam partem Galliae, quod ibi quasdam civitates in armis esse audiebat, neque C. Caninium Rebilum legatum, qui illis regionibus praeerat, fatis firmas II. legiones habere existimabat. T. Labienum ad se evocat: legionemque XII. quaecum eo fuerat in hibernis, a in Togatam GaIliam mittit , ad colonias civium Romanorum tuendas; ne quod simile incommodum accideret decursione barbarorum, ac superiore aestate , Teris gestinis accidisset; qui repentino latrocinio, at-xe impetu eorum erant oppressi. Ipse ad deva- .andos, depopulandosque fines Ambiorigis proficiscitur : quem perterritum , atque fugientem
cum redigi posse in suam potestatem desperasset, proximum suae dignitati esse dueebat adeo fines eius vastare civibus, aedificiis, pecore, ut odio suorum Ambiorix , si quos fortuna fecisset reliquos, nullum reditum propter tantas calamitates haberet in civitatem. Cum in omnes partes as. finium Ambiorigis aut legiones, aut auxilia dimisisset, atque omnia caedibus , incendiis, ruinis vastasset; magno numero hominum interfecto, aut capto, Labienum cum tr. legionibus in Treviros mittit, quorum civitas, propter Gemmaniae vicinitatem , quotidianis exercitata bellis, cultu, & feritate non multum a Germanis differebati neque imperata umquam, nisi ex e eitu coacta, faciebat. Interim C. Caninius le- a 6.gatus , cum magnam multitudinem convenisse
hostium e in fines Pictonum, litteris nuntiisque Duracii cognovisset, qui perpetuo in amicitia
Romanorum permanserat, cum pars quaedam etiviisa in Togatam Galliam 3 quae paullo ante e. 23. sect. . Ciseri, dicta fuit, a togae usu, propter civitatem concessam, Toga ea dicta. h Tergestinis a Tergeste, Carnicorum oppidum. ad Hadriatia cum aenare ; quondam Italiae finis. antequam pars utriae adjecta fuit. e is fines Pictonum 3 Pictones populus Aquitaniae adiectus proinpe Ligerim. Urbs illorum Limonum. λι- ωνον Ptolemaei.
media aetate Pictavium, Picta se nunc mistis . .
267쪽
vitatis eius defeeisset, a ad oppidum Limonum
contendit. Quo cum adventaret , atque e X Ca-
tivis certius cognosceret, multis hominum milibus, Dumnaco duce Andium , Duracium clausum, Limoniam oppugnari ; neque infirmas legiones hostibus committere auderet: castra munito loco posuit. Dumnacus, cum appropinquare Caninium cognovi flet, copiis omnibus ad legiones conversis , castra Romanorum oppugnare
instituit. Cum complures dies in oppugnatione consumpsisset, ct magno suorum detrImento nullam partem munitionum convellere potuisset ;π7. rursus ad obsidendum Limonum redit . Eodem tempore C. Fabius legatus complures ei vitates
in fidem recipit, obsidi bus firmat, litterisque C.
Caninii certior fit, quae in Pictonibus gerantur Quibus rebus cognitis, proficiscitur ad auxilium Duracio ferendum. At Dumnacus, adventu Fabii cognito, desperata salute, si tempore eodem coactus esset & Romanorum externum sustinere hostem, & respicere, ac timere oppidanos, re pente ex eo loco cum copiis recedit ; nec se fatis tutum fore arbitratur, nisi flumen Ligerim , quod erat ponte propter magnitudinem transeundum , copias transduxisset.
Fabius Dumnaci agmen infectitus, magna praeda potitur. Q. Titarius Varus praelium eum hostibus committit; quibus fusis , impedimenta capit. Caninius legatus Drapetem Senonem infe-: quitur . C. Fabius in Carnutes proficiseitur , quos i a deditionem recipit, itemque reliquas cia υitates Armoricas di ias: Drapes, O Lucterius oppidum Uxellodunum occupant: in quos Caniis
nitis impetum scir. Lucterius cum paucis fugit. FAbius , etsi nondum in conspectum venerat hostibus, 'neque se cum Caninio coniunxe
rat νa ad oppidum Limonum 3 Iam dictum est . Caput enim esse Pictonum . LX Magnone Ualesius demonstravit . qui Notis
Iuris ad Carolum Id. Rripsit, ossa I, Lemo a .
268쪽
rat, tamen coetus ab iis, qui locorum noverant naturam, potissimum credidit , hostes perterritos eum locum, quem petebant , petituros. Itaque cum copiis ad eundem pontem contendit, equitaturnque tantum procedere ante agmen imperat legionum, quantum cum processisset, sine defatigatione equorum in eadem se reciperet ea stra. Consequuntur equites nostri, ut erat prae
ceptum , invaduntque Dumnaci agmen : & fugientes , perteri itosque sub sarcinis in itinere aggressi , magna praeda , multis interfectis , potiuntur. Itaque, re bene gesta, se recipiunt in castra. Insequenti nocte Fabius equites praemit- dig. tit, sic paratos , ut confligerent , atque omne
agmen morarentur, dum consequeretur ipse . Cuius praeceptis ut res gereretur, Q. Titatius Varus , praesedius equitum , singularis & animi iaprudentiae vir , suos hortatur, agmenque hostium Consecutus, turmas partim idoneis locis disponit, partim equitum praelium committit. Co
sistit audacius equitatus hostium, succedentibus sibi peditibus , qui toto axmine subsistentes , eis
quilibus suis contra nostros ferunt auxilium . Fit praelium acri certamine . Namque nostri, con-- temptis pridie superatis hostibus, cum subsequi legiones meminissent, A pudore cedendi, di cupiditate celerius per se conficiendi piae iii , fomtissime contra pedites praeliantur: hostesque nihil amplius copiarum accelliarum credentes, ut pridie cognoverant, delendi equitatus nostri nacti occasionem videbantur . . Cum aliquandiu sum- ,hma contentione dimicaretur; Dumnacus instruit aciem, quae suis esset equitibus invicem praesidio. Tum repente conteriae legiones in conspectum hostium veniunt . Quibus visis , perculsae harbarorum turniae , ac perterritae acies hostium, perturbato impedimentorum agmine , magno clamore discursuque passim fugae se mandant . At nostri equites, qui paulo ante cum res stentibus fortissime conflixerant. laetitia victoriae elati, magno undique clamore sublato, cedentibus circum-hasi, quantum equorum vires ad persequendum,11 deT-
269쪽
dextraeque ad caedendum valent, tantum eo praelio interficiunt . Itaque amplius millibus XII.
aut armatorum , aut eorum , qui timore arma
projecerant , interfectis , omnis multitudo e a ' pitur impedimentorum. Qua ex fuga cum c
1 aret , Drapetem Senonem qui , ut primum defecerat Gallia , collectis undique perditis hominibus , servis ad libertatem vocatis , exuli-hus omnium civitatum aetitis, receptis latroni-hus, impedimenta , S commeatus Romanorum interceperat in non amplius hominum V. milli-hus ex fuga collectis, provinciam petere, unaque consilium eum eo Lucterium Cadurcum ce pisse, quem a in superiore commentario, prima
defectione Galliae facere in provinciam impetum
voluisse, cognitum est: Caninius Iegatus , cum legionibus II. ad eos persequendos contendit, ne timore, aut detrimento provinciae magna infamia perditorum hominum latrociniis caper 3x. tur. C. Fabius cum reliquo exercitu in Carnutes , reliquasque proficiscitur civitates , quarum eo praelio, quod cum Dumnaco fecerat , copias esse aecitas sciebat. Non enim dubitabat, quin recenti calamitate submissores essent futurae; dato vero spatio, ac tempore, eodem instante Dumnae , possent concitari. Qua in re summa selicitas , celeritasque in recipiendis eivitatibus Fabium consequitur. Nam Carnutes , qui saepe vexati nunquam pacis fecerant mentionem, datis obsidibus, veniunt in deditionem , ceteraeque civitates positae in ultimis Galliae finibus, Oeeano conjunctae, quae Armoricae appellantur, auctoritate adductae Carnutum , adventu Fabii , legionumque , imperata sine mora faciunt. Dumnacus suis finibus expulsus, errans latitansque,s
Ius exrremas Galliae regiones petere coactus est. 32. At Drapes, unaque Lucterius, cum legiones in niniumque adesse cognoscerent, nee se sine ce ta pernicie, persequente exercitu, putarent provinciae fines Intrare posse , nec iam liberam va
ga a in 'periore commentario I cap. s. seqq. Ibi Caesar Lucterium stripsit. cui hic est Lateria.
270쪽
pandi, latrocinandique saevitatem haberent, coninsistunt in agris Cadurcorum. I bi cum Lucterius apud suos cives quondam, integris rebus, multum potuis et , semperque auctor novorum conssiliorum magnam apud barbaros auctoritatem haberete a oppidum Uxellodunum, quod in clientela fuerat ejus, natura loci egregie munitum , occupat suis&Drapetis copiis, oppidanosque sibi niungit . Quo cum contestim C. Caninius ve- 33. nisset , animadverteretque omnes oppidi partes praeruptissimis saxis esse munitas , quo , defendente nullo, tamen armatis adscendere esset difficile; magna aurem impedimenta oppidanorum videret , quae si clandestina fuga subtrahere conarentur, effugere non modo equitatum , sed ne legiones quidem possent : tripartito cohortibus divisis , trina excelsis imo loco castra fecit , a quibus paullatim , quantum copiae patiebantur,
vallum in oppidi circuitu ducere instituit. Quod a .
cum animadverterent opoidani, miserrimaque Α- Iesiae memoria solliciti similem casum obsessionis vererentur , maximeque ex omnibus Lucterius, qui fortunae illius periculum secerat, moneret rationem frumenti esse habendam e constituunt omnium consensu, parte ibi relicta copiarum, ipsi eum expeditis ad importandum trumentum proficisci. Eo consilio probato, proxima nocte, xx. millibus armatorum relictis, reliquos ex oppido Drapes , & Lucterius educunt . Ii paue dies morati, ex finibus Cadurcorum, qui partim re frumentaria sublevare eos cupiebant , partim
prohibere, quo minus sumerent, non poterant, magnum numerum frumenti comparant. Nonis numquam autem expeditionibus nocturnis eastel- la nostrorum adoriuntur . Quam ob caussam C. . Caninius toto oppido munitiones b eircumdare moratur; ne aut opus effectum tueri non possit,
aut plurimis in Ioeis infirma disponat praesidia.
a ovisum Uxellos tim a Cadurcorum hoc oppidum in Arm rica citeriore fuit. h circumdare moratin I Ita nunc plerique e etiam Gryphius quod haud dubie ex veteri codice . Antea editum erRt -