장음표시 사용
31쪽
imperavit; reductos in hostium numero habuit :reliquos omnes, obsidibus, armis, perfugis traaditis, in deditionem accepit : Helvetios , Tulingos , Latobrigos in fines suos , unde erant prosecti, reverti jussit, &, quod, omnibus frugibus amissis, domi nihil erat, quo famem l lerarent , Allobrogibus imperavit , ut his frumenti copiam facerent; ipsos oppida, vicosque,
quos incenderant, restituere iussit. Id ea maxime ratione fecit, quod noluit eum locum , unde Helvetii discesserant, vacare; ne propter nitatem agrorum Germani , qui trans Rhenum
incolunt , e suis finibus in Helvetiorum fines transirent , & finitimi Galliae provinciae , Allobrogibusque essent . Boios , petentibus Eduis, quod e regia virtute erant cogniti, ut in finibus suis collocarent, concessit: quibus illi agros dederunt , quosque postea in parem iuris , libertatisque conditionem , atque ipsi erant , acceperunt . In castris Helvetiorum a tabulae repertae sunt , litteris Graecis confectae , & ad Caesarem perlatae, quibus in tabulis nominatim ratio conis Lecta erat , qui numerus domo exisset eorum,
rui arma ferre possent; ct item separatim pueri,
enes, mulieresque . Quarum omnium rerum summa erat, capitum Helvetiorum millia cclx r, Tulingorum millia xxxvr , Latobrigorum XIV, Rauracorum xxm , Boiorum xxx II. ex his, qui
arma ferre possent , ad millia xcis : summa omnium fuerat ad millia ecclxvm: eorum, qui domum redierunt, censu habito, ut Caesar im- Peraverat , repertus est numerus militum c. ct x.
a ta Iae litteris Graeeis a characteribus Graecis, sed lingua smaverbis Helvetiis . Gallos enim .harbaros ignaros sermonis Graeci fuisse. ex lib. v. 48. manifestum est, ubi ideo episto-Iam Graece Caesar scripsit, ne intercepta intelliseretur. Li terarum autem figuram quarum antiquitus videmur usum ignoras sine dubio a Μassiliensibus Graecis acceperunt. Adde supra lib. I. Is . ubi Caesar cum AEduis , cultissimis Gallorum extra provinciam per interpretem loquitur, quod
non opus fuisset apud gnaros sermonis Graeci.
32쪽
Galliae Iegati Caesari gratu Iantur, eorumque pet tiones : Oratio Diυitiaci AEdui : Promissio Cis
faris ad Gallor , ct eiusdem legati ad Arioυι- sum di hujus rcsponso. BEllo Helvetiorum consecto , totius sere Gal- 3 o. liae legati , principes civitatum , ad Caesarem gratulatum convenerunt: intelligere sese, tametsi pro veteribus Helvetiorum injuriis, populus R. ab iis poenas bello repetisset, tamen eam rem non minus ex usu terrae Galliae, quam populi R. accidisse e propterea quod eo consit Io,
norentissimis rebus , domos suas Helvetii reliquissent, ut toti Galliae bellum inferrent, imperioque potirentur , locumque domicilio ex magna copia deligerent, quem ex omni Gallia opportuni Gmum , ac fructuosissimum iudicassent , reli quasque civitates stipendiarias haberent . Petierunt , ut sibi concilium totius Galliae in diem certam indicere, idque Caesaris voluntate facere
liceret: sese habere quasdam res , quas e communi consensu ab eo petere vellent. Ea re permissa, diem concilio constituerunt, & iureiurando , ne quis enuntiaret , nisi quibus communi consilio mandatum esset, inter se sanxerunt. Eo 3I.
concilio dimisso, iidem principes civitatum , qui
ante fuerant , ad Caesarem reverterunt ἰ petieruntque, uti sibi secreto de sua omniumque salute cum eo agere liceret . Ea re impetrata , sese omnes flentes Caesari ad pedes proiecerunt e non minus se id contendere , ti laborare, ne ea, quae dixissent, enuntiarentur, quam uti ea , quae vellent , impetrarent ; propterea quod si enuntiatum esset, summum in crucia- . tum se venturos viderent . Locutus est pro his Divitiacus ssiduus : Galliae totius factiones esse duas , harum alterius principatum tenere His duos , alterius Arvernos . Hi cum tantopera
33쪽
a de potentatu inter se multos annos contenderent, factum esse, uti ab Arvernis, Sequanisque Germani mercede arcesserentur : horum primo circiter millia xv. Rhenum transisse: postea quam agros, ct cultum , ct copias Gallorum homines feri, ac barbari adamassent, transductos plures: nunc esse in Gallia ad c. & xx. millium numerum : cum his Κduos , eorumque clientes semel atque iterum armis contendisse magnam calam Itatem pulsos accepisse, omnem nobilitatem, Omnem senatum , omnem equitatum amisisse :
=uibus praeliis, calamitatibusque fractos, qui &
ua virtute, & populi Rom. nospitio, atque amicitia plurimum ante in Gallia potuissent, coactos esse Sequanis obsidex dare nobilissimos civitatis , & iureiurando civitatem obstringere, sese
neque obsides repetituros, neque auxilium ae populo Rom. imploraturos , neque recusaturos, quO- minus perpetua sub. illorum: ditione , atque imperio essent . unum se esse ex omni civitate. Η
duorum, qui adduci non potuerit , ut iuraret, aut suos liberos obsides duret : ob eam ren, saeex civitate profugisse , & Romam ad senatum venisse auxilium postulatum , quod solust ne quae iureiurando, neque obsidibus teneretur . sed peiust victoribus Sequanis quam AEduis victis accidiΩse, propterea quod b Ariovistus , rex Germanorum , in eorum finibus consedisset , tertiamque partem agri Sequani , qui esset optimus totius Galliae , occupavisset , & nunc de altera' parte tertia Sequanos decedere juberet, propterea quod,
Cave vero. insolens vocabulum existimes . quo etiam Livius XXU. 3S. usus est. aemulo potentatus inimicus . & plumistivo numero Lactantius lib. vs. cap. 17. IO. opes vias . . Bonores . . potentatus, oe regna ipsa contemnet. h inimi s rex Germanorum 3 eorum videlicet , quorum milites in exercitu suo infra cap. s x. habuisse dicitur. qui erant mmcles, Μarcomanni. Triboci. Van iones. Nemere .
Sesti . Fumi: neque hi omnes subiecti, sed ex iis etiam auxiliares, quod de Suevis sive Cattis certum est. vide post Paullo cap. 3 . Inde collisitur populis ad Rhenum superiorem imperasse, sive qui inter Rhenum, Nicri confluentem.& Danubii fontes. & paullo ultra coluerunt, antequam Μώ- .conMuni a Marobi duo in Bojohemum transducereutur.
34쪽
paucis mensibus ante, a Harudum millia hominum xxxv. ad eum venissent, quibus locus , ac sedes pararentur: futurum esse paucis annis, uti omnes e Galliae finibus pellerentur, atque Omnes Germani Rhenum transirent : neque enim sonserendum esse Gallicum cnm Germanorum a gro, neque hanc consuetudinem victus cum illa comparandam . Ariovistum autem, ut semel Gallorum copias praelio vicerit, quod praelium factumst b Amagetobriae, superbe, ct crudeliter imperare, obsides nobilissimi cuiusque liberos poscere,
ct in eos omnia exempla cruciatus edere, si qua res non ad nutum, aut ad voluntatem eius facta sit: hominem esse barbarum, iracundum , temerarium e non posse eius imperia diutius sustineri: nisi quid in Caesare , populoque R. sit auxilii, omnibus Gallis idem esse faciendum, quod Helvetii fecerunt, ut domo emigrent: aliud domicilium, alias sedes, remotas a Germanis, Petant , fortunamque , quaecunque accidat , e Speriantur : haec si enuntiata Ariovisto sint, non dubitare , quin de omnibus obsidibus , qui apud eum snt , gravissimum supplicium sumat : Caesarem vel auctoritate sua, atque exercitus, Vel recenti victoria, vel nomine populi R. deterrere posise , ne maior multitudo Germanorum Rhenum transducatur , Galliamque omnem ab Ariovisti iniuria posse defendere . Hac oratione a Divitia- eo habita , omnes , qui aderant , magno fletu
auxilium a Caesare petere coeperunt . Animadvertit Caesar unos ex omnibus Sequanos nihil earum rerum facere, quas ceteri facerent, sed tristes , capite demisso , terram intueri . eius rei quae caussa esset, miratus ex ipsis quaesivit. Nihil Sequani respondere , sed in eadem tristitia taciti permanere. Cum ab iis saepius quaereret, B 4 ne-a Haruatim millia Minnium xxiv. J Vicini Harudes Μare mannis inter Rhenum & Danubium a fontibus novum : qui an eum Μarcomannis in Boiohemum postea transierint. I certum est. h Amayetobriae 3 Sie & Μetaphrastes scripsit. Ignotus Imus, a nemine praeterea memoratus. Videtur autem circa redum aut Sequanos fuisse.
35쪽
neque ullam omnino vocem exprimere posset; idem Divitiaeus fiduus respondit : hoc esse miseriorem , ct graviorem fortunam Sequanorum, quam reliquorum, quod soli ne in occulto quidem queri , nec auxilium implorare auderent ;absentisque Ariovisti crudelitatem , velut si coram adestet, horrerent: propterea quod reliquis tantum fugae facultas daretur Sequani P vero, qui intra fines suos Ariovistum recepissent, quorum oppida omnia in potestate ejus esIent , o- . mnes cruciatus essent perferendi. His rebus cognitis, Caesar Gallorum animos verbis confirmavit : pollicitusque est , sibi eam rem curae futuis ram: magnam se habere spem, & beneficio suo, ct auctoritate adductum Ariovistum, finem iniuriis facturum . Hac oratione habita, concilium dimisit . &. secundum ea multae res eum hortabantur, quale sibi eam rem cogitandam, & suscipiendam putaret: in primis, quod in Isiduos, fratres, consanguiaeosque b saepenumero ab senatu appellatos, in servitute, at tae in ditione videbat Germanorum teneri ,. eorumque obs des eia se auud Ariovistum , ac Sequanos intelligebat quod in tanto imperio populi R. turpissinium sibi & reip. esse arbitrabatur. Paulatim autem Germanos consuescere Rhenum transire , ct ita Galliam ma nam eorum multitudinem venire , Populo R. periculosum videbat : neque sibi homines feros, ac barbaros temperaturos existimabat, quin, cum omnem Galliam occupassent, ut ante o Cimbri, Teutonique fecisse cit, in provinciam exirent , atque inde in Italiam contenderent ; praesertim cum d Sequanos a provincia no-1tra Rhodanus divideret: quibus rebus quam matura AEduor fratrer eonsanguineo ue 3 Ndui fratres Romanorum dicti propter antiquissimum foedus. Vid. Tacit. XI. as. h saepenumera ab Ienaici a Ad haec senatus contulta provocat Eumenius Paneg. Flaviensium nomine cap. αc Cimbri Teutonique a De his Vellejus xx. 11. Florus m. s. MEutropiuS U. I. S Tequanos a provincia Rhodantis divideret J Circa Genevam minuam ex lacu exiit, Rhodanus Sequanos accedit propius ἀGeneUa autem extremum oppidum erat Allobrogum . qui 'gravibus bellis domiti provinciae contributi sunt. Supra cap. 6.
36쪽
turrime occurrendum putabat. Ipse autem Ariovistus a tantos sibi spiritus, tantam arrogantiam sumpserat, ut ferendus non videretur. Quam b. 3 . rem placuit ei, ut ad Ariovistum legatos mitteret , qui ab eo postularent , ut aliquem locum medium utriusque colloquio deligeret: velle sese de rep. de summis utriusque rebus Cum eo a
gere. Ei legationi Ariovistus respondit, si quid ipsi a Caesare opus esset, sese ad eum venturum D i sse ; si quid ille a se velit, illum ad se veni
m oportere : praeterea se neque sine exercitu in eas partes Galliae venire audere, quas Caesar possideret , neque exercitum sine magno commeatu , atque b molimento in unum locum conistrahere posse : sibi autem mirum videri , quid in sua Gallia, quam bello vicisset, aut Caeliari, aut omnino populo Rom. negotii esset.
Iterum ad Arioυistum Caesaris legati eum mand ris ἰ ejus responso. Caesar ad Ariovisum contendit. Nuntiatur Arioυisi profectio ad occupandum Vesontionem, quo celerrime Caesar perinvenis , ibique prodium collocat.
HIs responsis ad Caesarem relatis , iterum ad 3s.
eum Caesar legatos cum his mandatis mit-
a tantos uirisus sumpse a 3 PIurali spiriatis ferociam sonant& superbiam: ni lib. xx. hujus belli cap. 4. seel. 3. Et Ne-m Dione cap. s. regios spiritus repreor . Cicero pro lege mani l. cap. a . extri animos ac Diritias hac notione conj - .vit. h molimento ta Gabr. Faemi manu scriptus e m. Fulvi Ursino teste: plures aliquot emoliamento, ouod Petrias victorius Uar. Lect. Hir. Io. ex gemina vocabuli ssnificatione tuetur. quae hoc loco non quaestus si . sed studii & lab Tis: quod ex Varronis R. R. xar. 14. putat confirmari. Di nysius vomus desperat de Varronis loco , quo operae pre- m. non dimentias indicetur . Ipse aliud exemplum subindit ex Gellii xx. x3. atiae vis quo υe emolumentum eius Dum rentiae foret. Sed quod neque noe satis clare notionem alte- Tam emolumenti. quae non a mola vel molere . sed ab em siri fit. euincit. dum clarius exemplum p kratur. Faer . No . Ciacconio . Holmano subscribimus . qui malimentum substituunt e Saltem emolimentum lasere malim . forma
37쪽
tit Quoniam tanto suo, populique R. benesi eis
affectus, eum in consulatu suo Rex, atque ami-eus a senatu appellatus esset, hanc sibi, populoque R. gratiam referret, ut in colloquium venire invitatus gravaretur , neque de communi redieendum fibi , ct cognoscendum putaret; haec esse, quae ab eo postularet; primum , ne quam multitudinem hominum ampliux trans Rhenum in Galliam transduceret; deinde obsides , quos haberet ab Eduis , redderet ; Sequanisquτ pe mitteret, ut, quos illi haberent, voIuntate ejus reddere illis liceret; neve Eduos iniuria lacesseret, neve his, sociisque eorum bellum inferret: si id ita fecisset, sibi, populoque R. perpetuam gratiam, atque amicitiam cum eo futuram; si non impetraret, quoniam a M. Messalla, M. Pisone coss. senatus tensuisset , uti , quicunque Galliam provinciam obtineret , quod commodoreip. facere posset , fiduos , caeterosque amicos populi R. defenderet se fiduorum inaurias nota 36. neglecturum. Ad haec Ariovistus respondit: Ius esse belli, ut, qui vicissent, iis, quos vicissent, quemadmodum vellent, imperarent: item populum R. victis non ad aIterius praescriptum , sed ad suum arbitrium imperare consuesse : si ipse populo R. non praescriberet, quemadmodum suo Iure uteretur, non oportere se a populo R. in suo iure impediri r JEduos sibi, quoniam belli fori nam tςntassent, & armis congressi, ac superati essent, stipendiarios esse factos: magnam Caesarem iniuriam facere, qui suo adventu vectigalia fibi deteriora faenet. ssiduis se obsides reddit Tum non esse et neque iis, neque eorum sociis injuria bellum illaturum , si in eo manerent, ε quod convenisset , stipendiumque quotannis penderent: si id non fecissent, longe iis frate num nomen populi R. abfuturum . Quod sibi Caesar denuntiaret, se ita uorum iniurias non negle-
ct a M. Messalla, M. Pisone Coss. 3 biennio Post Ciceronis; itidemque hiennio ante Caesaris consulatum. . quod conmemgiet 3 Μale quidam libri , convenissem . Sic rum dicendum fuisset, in quo.
38쪽
cturum , neminem secum sine sua pernicie contendita: cum vellet, congrederetur; intellectu
rum, quid invicti Germani , exercitatissimi in
armis, qui intra annos xxv. tectum non subissent, virtute potant. Haec eodem tempore Cae- 37.
sari mandata referebantur : ct Iegati ab 'Eduis, ct Treviris veniebant: ssidui questum, quod Harudes, qui nuper in Galliam transportati essent, fines eorum popularentur; sese ne obsidibus quidem datis pacem Ariovisti redimere potuisse:
Treviri autem, a pagos centum Suevorum ad ripam Rheni consedisse, qui Rhenum transire eo narentur : iis praeesse Nasuam , ct Cimberium se
tres. Quibus rebus Caesar vehementer commotus, maturandum sibi existimavit, ne, si nova manus Suevorum cum veteribus copiis Ariovisti sese eoniniunxisset, minus faelle resisti potat. Itaque, refrumentaria, quam celerrime potuit, comparata,
magnis itineribus ad Ariovistum contendit. Cum 32. tridui viam processimi, nuntiatum est ei, Ariovistum eum suis omnibus copiis ad occupandum Vesentionem, quod est oppidum maximum sequanorum , contendere, triduique viam a suis finibus processita . Id ne accideret, magnopere praecavendum sibi Caesar existimabat: namque omnium rerum, quae ad bellum usui erant, summa erat in eo oppido facultas r idque natura
Ioel sie muniebatur, ut magnam 5 ad ducendum hellum daret saeuitatem , propterea quod e flumen Adduasdubis, ut circino circumductum, po B o ne
a pago emtum summum a milites ex singulis centum pag Tum delectos: nam centum omnino pagi Suevorum c sic in tos Caesar vocat fuerunt, e quibus quotannis singula mil- Iia armatorum educebantur: ιδ. a. inerante. De paxis supra dictum in Helvetiae quamquam Germanorum pasi minor videantur. quam Helvetiorum B ad diarenaram istium 3 ad trahendum, cum mora gerendum. nec aleae praeliorum facile committendum . sic ruerbo hoc Cicero usus est lib. via. epist. III. Rct. p. & infic. II
ae stimen Adduas bis 3 vox sine dubio depravata . in qua dissonant codices scripti. Amnis hie Straboni & Ptolemae dictus Δουβις, Dtibia et unde Hadr. valesius di Isaac Vomuis ad intam p. gω. & Io. Goduinus in Caesare legunt -- Dubis, hodie te Doti a Forsan caesaris artate nomedisti,
39쪽
ne totum oppidum cingit : reliquum spatium, quod non est amplius pedum DC, qua flumen
intermittit, mons continet magna altitudine, ita ut radices ejus montis ex utraque parte ripae fluminis contingant: hunc murus circumdatu& ar
cem essicit, & cum oppido conjungit. huc Caesar magnis diurnis, nocturnisque itineribus contendit , occupatoque oppido , ibi praesidium col-
Timor animos militum occupat: quare alii discessum petunt, alii conqueriantur . I Um paucos dies ad Vesentionem rei frume tariae , commeatusque causa moratur , e Spercunctatione nostrorum , vocibusque Gallorum, ac mercatorum, qui ingenti magnitudine corporum Germanos, incredibili virtute, atque exercitatione in armis esse praedicabant, ct saepenumero sese cum iis congressos ne vultum quidem, atque aciem oculorum ferre potuisse ; tantus subito timor omnem exercitum occupavit, ut non mediocriter omnium mentes, animosque perturbaret. Hic primum ortus est a tribunis militum,
ac praesectis, reliquisque, qui ex urbe, amicitiae causa, Caesarem secuti , non a magnum periculum miserabantur, quod non magnum in re militari usum habebant: quorum alius, alia Causa illata, quam sibi ad proficiscendum necessariam esse diceret, petebat, ut ejus voluntate discedere Numma syllabarum suit, truncatum postea: nec enim novanaec lectio, sed Metaphrastes etiam νοουασδουβιs eripressit. Iuliani epistola xxxv xx. Icgitur , etiam prave. Uomo Adduas est glossema eκ Festi corrupto loco &
a maguum periculum miserabamur, quod J Inclusa laaec delenda censet Carrio Antiq. Lect. III. s. manu scriptorum, Uaticani Praesertim, auctoritate r quasi ex iolariore seit. 4. in hunc locum adscenderint . Μuretus autem U. L. lib. X. 4. prius miserabantur mutat in esse rebantiar . Neutrum placet Dionys. Uo io, qui vulgarem lectionem tuetur . Nec in lens Caesari una sormula. etiam ex brevi intervallo, bis i xl. Vide lib. v. cap. I s. sect. 3. & 4.
40쪽
re liceret ', nonnulli pudore adducti, ut timoris
suspicionem vitarent, remanebant: hi neque vultum fingere , neque interdum lacrymas tenere poterant: abditi in tabernaculis aut suum istum querebantur, aut cum familiaribus suis commuisne periculum miserabantur : vulgo totis castris a testamenta obsignabantur. Horum vocibus, ac
timore paulatim etiam ii, qui magnum in castris usum habebant, milites , centurionesque, ruique equitatui praeerant, perturbabantur. Quie ex his minus timidos existimari volebant, non se hostem vereri, sed angustias itineris, S magnitudinem silvarum, quae inter eos , atque riovistum intercederent, aut rem frumentariam, ut satis commode supportari posset, timere diacebant . nonnulli etiam Caesari renuntiabant, cum castra moveri, ac signa ferri iussisset, non fore dicto audientes milites , neque propter timorem signa laturos.
Caesar eoneilium eonυocati eiusdem oratio, qua sinnimi milittim alacres inciuntur : Cafari gr tiae acta a Decima legione. Hlta eum animadvertisset Caesar , convocato 4 a concilio, b omniumque ordinum ad id concilium adhibitis centurionibus , vehementer eos incusavit: primum, quod aut quam in partem, aut quo consilio ducerentur, sibi quaerendum , aut cogitandum putarent. Ariovistum , se consule, cupidissime populi R. amicitiam appetisse ; cur hunc tam temere quisquam ab ossicio discessurum
judicaret ' sibi quidem persuaderi, cognitis suis
a te menta Obi naue -- 3 id quoque Florus III. Io. nor vit, tamquam magni timoris signum, quasi mox omnes in terituri essent. h ometium ordinum centurionibus J Erant decem in legione e hortes ; in cohorte tres manipuli ; in manipulo duo centu riones. Omnes se numero pares . genere seu gradu impa