Disputatio critica de carminibus Horatii sex quae dicuntur odae romanae

101쪽

Ipsa omniseni opinio antea a olsteros primum prolata

postea praeclari viri inventum reputatum St. Qui, ut annotat Rosenbergius ' et dies Begieliungen, enit aucti nichi neu so docti in iner roSSartig-Schar n. Eines

Mommsen turdigen eis dargestelli at.' Multum laudis multi viri docti ipsi detulerunt. Iam audiamu quae Uni eius verba . Das ritie de seclis eiergedictite greistunmittetbar in in die politischen Zelthagen Es ultriun in dei Gotterrath und eigi in elcher eis Romdie fas verschergi Guns de Olympischen lede ge-wonne hat und unter etchen oraussetχungen te limbleibe Nird.' Adverte haec nequctguiam verbum Pro Uerbo reddere ea quae leguntur in Carmine. Primum enim nullo modo dicitur usquam Romiam Peneperdidisse deorum gratiam, nam id affirmatur tantum de Troia Perperam igitur adhibuit vocem, Niederge Nonnen'.

102쪽

Ideo statim haec annotanda esse duxi, quia si haec

admiseris cetera utique nimis facile MommSeno concedas. Qua vero ratione vir doctiSSimus versionem Suam Probabilem reddiderit iam videbimus. Deutlich ir hie hin-gewiesen aus dieruleopatra init threm Euhien si is die mulier peregrina die Austanderin die griechische hebrecherin durch die Ilion Eu Grunde gegangen is und an

Oromischen Gast, famosus hospes Ilion abermalsau uricliten Darin egi line Zweifel in bestimmte Begiehung. Caesar dem Dictator istae nacligesagi Norden, das e beabsiclitigi habe die Haupsistadi nacti Troia uverlegen Dies mein de Dicliter nichi, da es mi dendamalige Uerhalinisse nicht g thun at und uberhauptsein Tade nichi gege de Vater de Augustus riclitentiann aber es si hau su hesme era, ass in ah nliche Rede gege Antonius in Umlaus war. Primum igitur verbis illis famosus hospesv et mulier peregrina Cleopatram et Antonium tecte significari existimat

Momnisenus. Atque rectissime ni fallor admittet unusquisque Romanos Horatii aequales talia verba facile cogitatione Coniungere potuisse cum factis illis adeo recentibus. Item Horatium id fecisse. Non autem admittendum iam est tanquam certum, hoc inniti sundamento totam deae orationem, aut poetam poema suum ita compoSutSSe ut, qURE narraret antiqua et sabulosa, a lectore commodari possent factis occulte significatis. In narratiunculis enim a vulgari nominum significatione non recedendum esse puto nisi vel ipse Poeta praedixerit se loqui translate, vel si dipsum sua SPOnte X verSibus appareat. Quarum condicio prior nullo modo impleta mihi videtur, nam contra leniter valde et absque ulla transitionc in coeli regionibus dum verSatur

103쪽

procedit Quirini consecratio continuari videtur neque primo aspectu ratio alia exhiberi recte potest illorum omnium quae sequuntur nisi haec Quirinus Acheronta fugit, quod approbandum fuit in nocte onte Iunoni. Altera vero condicio aut statim unicuique adesse luce clarius apparere debet quod sane praestat aut ab illo

cui hoc clarum est, aliis adesse est probandum Argumenta igitur merito requirimus a Mommseno Quae non dantur hoc loco. Ut autem eius opinionem integram noverimus alia etiam transscribenda sunt tum demum iudicandum.

Memini alicuius loci Harimanni, quis inventum hoc

quod ommseni esse putabat , splendidissimum UOCat, dein, SeveriSSime contra quoddam male sedulorum genus invehit qui ut et ipsi suum acumen ostendant, ad recentissimam quoque coniecturam nihil non exigant, atque ita utilissimas observationes ridiculas reddant. 'Memineram doctissimum virum argumenta laudaSSe quae MommSenUS magno acumine magnaque doctrina bontulisset. Postquam autem iterum legi Harimanni commentationem elegantem, egregie erraUiSSE Cum Pinabar atque Opinor. Haec enim Sunt eius verba: Nuper Theod.MOmmSenu oratione quadam, quae loci oratiani III. S. SI Sqq. Vera SSet vi egregie ostendit argumentis enim magno acumine magnaque doctrina collatis demonstravit iam Augustum de sede imperii Roma in Orientem, sives Troiam sive in aliam urbem transferenda cogitasse. 'Quod ad illa argumenta' auctoritatem assero doctissimi viri Narstenti qui ipse demonstrationem suam hisce incipit verbis p): Clarissimi viri interpretatio quae in solemni oratione rongustiari tantum, eton argume=rtis frobari potuit,

104쪽

cur mihi vera esse videatur breviter declarabo . Et quod ad ommsen opinionem illam penitus mutatam et in- UerSam ab Harimanno proferri quis non videt Habet enim haec ipse celeberrimus interpres ij:ώΚeine de mi offenen Auge dieses ernste undschwungvolle edictit test, an sicli dem edankenentZiehen das de Narnende anger D sons ecthni at die nova Roma an de Dardanellen, unoema irritamit nichi. 'Hic, ut pauca subinde liceat intericere, doctissimus Narstentus qui eadem transscripsit in sua Commentatione, lepide posuit signum interrogationis p . Atque hercle aut poetico admodum aut audaci praeditus sit ingenio oportet, qui serio talia proferat. Quod licet Iovi non licet bovi seu verius quod non licet bovi iam liceat Iovi. U Pergit: De Dicliter priclit nur aus a die Unvolikommene ge- schichiliche eberlie run dieser poche u meiden Ver-

wendi machie.' Hic animadverto mirari me quod tales et non alias causas adduxerit omnisenus cur flagitarent nonnulli migrationem Locus enim Suetonii supra laudatus

105쪽

mentionem quidem facit exhaustae dilectibus Italiae 'ri id autem bellis civilibus erat tribuendum, non monarchiae institutae porro qui universi illorum temporum imperii Romani inspicit tabulam descriptive depictam, non dubitabit, ut Pinor, qui fuerit Roma das reclite Mittet punkt . Quae sequuntur de Camilli oratione, a Livio nobis traditas nunc mittimus mox pauca de iis dicturi ). Concludit autem vir praeclarus: Hora ni Livius Prechenim Smne des neue Augustus Sein Regiment, in Om- promis gwischen de alte Republi undier neue Herren-gewalt, at o gehandeli, te die Juno des Dichters, der Camillus de Historii ers es vertangem Romiliebaeoni unddie ingige Reichshaupistadi. ' Haec hactenus. OmmSenUS igitur quae dixit lane differunt ab iis quae dicentem eum fecit Harimannus. Non hoc habuit in animo princeps ut

Sedem Suam mutaret Argument vero acumine ac doctrina Plena neque Pro hac neque pro Sua attulit sententia.

Narstentus qui omniseni partes suscepit qualia tradiderit nunc inquirendum est j. Primum est quod , non imperii administratio adstricta erit institutis ac legibus angustae rei Publicae, unius Pene urbis regimini inventis et destinatis. Haec autem exoleta rei publicae forma exui non posse videbatur, quamdiu Romae sedes imperii manebat Alterum quod, cum Suetonii ille locus ostendat non aegri somnia fuisse, sed callidum consilium probe penSitatum ' - CUm Ue Antonius Alexandriam alterum orbis caput reddiderit, optime fieri potuerit ut Ilium regnum transferretur Fama enim maxime erat notum Oppidulum, exempla habebat cum

Pergamum dum Antiochiam. Regimen imperii tam bene

106쪽

extra Italiam geri posse res ipsa docuerat, cum Octavianus abesset per biennium. Extrema haec sententia non parum debilitare mihi videtur Primum argumentum Absente enim principe si ressa bene gerebatur melius certe atque optime si ipse Romae degeret Praeterea quod attinet ad utrumque ArgUmentum, Narstentus enim facit cum omniseno et ipsi Augusto consilia talia non tribuit, quinam quaeso erant qui regnum cuperent transferri DNumquid senatores viri plerumque aetate iam profecti ' Hi autem non solent talia migrandi fovere desideri A. Numquid ceteri nomine fortunisve insignes Res fert ut illi homines magna auctoritate gaudeant intra limites Suae regionis. Praesto est quid concludendum sit. Fieri tantum

Potest, ut aliqui rerum novarum stolide appetentes tale consilium excogitarint. Idque absque omni spe rei exsequendae Statim enim post reditum suum OctavianuS, et templis non minus quam octoginta duobus urbem adornare et rem firmissime Constituere coeperat . . Praeterea opinio illa exoletam regiminis formam exui non posse , non firmo innititur fundamento.

Immo, innumerabiles difficultates cum ipsa migratione coniunctae essent illis temporibus Vix aut ne vix quidem

orbis pacem conciliaverat Octavianus nec nisi summa rudentia et concilio ulterius procedebat ne quem Offenderet, ne Sua quaerere,ideretur cum reipublicae detrimento.

Quid vero si Romam ut ita dicam lato suo proderet In ipsa autem urbe facile totum regimen Poterat tranSmutari. Si vero non statim ita est factum id rei dissicultati minus tribuendum videtur quam voluntati torum, quibu vetus

i Ut in monumento Ancyrano teStatur. - IJ Sqq. - Duo et octoginta templa deum in urbe consul sextum ex decreto Senatus refeci, nullo praetermisso quod eo tempore refici debebat.

107쪽

proderat ratio imperii, atque prudenti Principis tarditati. Omnibus hic perpensis concludendum est Horatium poetam non eum fuisse qui propter paucos illos imbecillos si fuerintl Carmen hoc componeret. Istis enim fabula aliqua de Iunone

narrata quomodo unquam persuaderet

Restat oratio Camilli, ad quam WilamowitZium primum animum intendisse dicit Monamsenus Inveniuntur ibi profecto quae facillime de Roma relinquenda Troiaque QParanda ' intellegere possimus. Di Ox tamen obstat dissicultas. Prior est quod iuxta multa quae favent Monamsen et Narsten opinioni, alia multa omisisset T. Livius si eadem intendisset. Migrandum enim erat Veios i), non in regionem longinquam Urbs nondum erat magna, et quod maiuS St, funditus vastata perabsurdum fuisset temporibus Augusti tantae civium multitudini suadere ut transmigrarent et habetur autem apud Livium V SO: agitantibus tribunis plebem assiduis concionibus, ut, relictis ruinis, in urbem sororum Veios transmigrarent. ' Neque autem haec maxima non spectanda est nobis discrepantia oppidum fuisse paratum Veios, Romam vero destructam Horatii contra temporibus Roma florebat, Ilion erat oppidulum nullo modo Ad quidquam paratum'. Denique apud Livium proponitur migratio ut in ima atque impiorum hominum, apud Horatium ne nimis ii sint monentur Romani, certo minime tum iii es

vne nimium pii tecta velint reparare Troiae.

Longum est sane capita illa Livii hic describere. At cum legissem atque iterum legissem quae scriptor ille dicentem fecit Camillum, miratus sum quod PropoSitum

108쪽

Nam altera difficultas est in eo quod monuit Niemeyerus i).., E is nur nichi gan klar, ob ommsen die gange ache fur in Erdichiun de Livius ansielit, oder ober, daSZin om liber die AusNanderun nach et vertiandeltworden, fur historiscli ubertiefert hali und die Rede des Camillus fur in frete Composition de Livius Isi das

so frage ich: elcher Sat findet sicli en in de Rededes Camillus, de ili de Schrisistelle nichirean ebenso ut in de Mund lege lionnte, en Zur Zeit, is erschrieb, ei Menscii an in ahiiliche Auswanderun ausRom achte Contra Livius recte historiae fabricator' ab aequalibus suis esset habitus, si ita egisSet. Et ut hoc addam, nam argumenta facile aliquisnOStra augere aliis poterit, quod testatur Harimannus ):ώApud eroticos certe Augustea aetatis poeta communem illum esse locum de urbis Romae et Italiae laudibus 'si urbem Romam amant, ibi revera sibi vivere videntur, illa relicta semetipsos quaerunt . Id non dubito quin adoptimum quemque transferri possit. Ipse Hiemerus ' qui item facit eum Mommseno nihilominus fateri cogitur magnam difficultatem interpretationi huic non deesse. Operae pretium est ut cum quoque AUdiamuS. HVergleichi man nun aber die Rede de Juno mi demGedanken de si ausdruchen soli, o bleibi docti nochein Rest de nichi aulaelit Sobent man wei in anndas sicli de Protest de Gottin gege die Uerlegun derResiden In de Orient riclitet, o bleibi die inllei ne

109쪽

de Gedankens immer noch Urainnich''o . Rectius ut mihi videtur dixisset vir doctus: Da in de Annalime vom Protes etc. die inllei ne de Gedankens durchau δε- Irem lichoare, an man nicht wei in die Annalime

Sequuntur quaedam digna quae attendantur: wennder,er de Rede si das Rom Rom teibe Soli, warum verbiete si dan nichi de AusZU AUS Om, arum machi si nichi ur Bedingun thre Versolinung, das dieausgewanderten Trojane ilirer neue Heimat treulleibenui Der Gedanke eine Vertegun de Reiclismittetpunktes nach Alexandreia Nird on thren orte gar nichi ge- trotan Ausserdem erwartet man das in diesem Falle derDicliter an alte Gesulite appelliere Nurde die gegen in Uerlasse de Heimat sprechen, te Camillus dies ei Livius aucti irklicli tui. ' Recte. Ouid autem fecit poetas Unica quam commemorat causa, ratio cur vetuerit dea migrationem est ipsa eius ira in Troianos, in iudicem illum, qui venustatis praemium ipsi recusaverat ' . Atqui sat inepte fecisset si talibus nugis fretus, consilium quoddam SVSceptum ac pensitatum mutare voluisset Horatius. Eadem omnia valent, ut mihi videtur, de versibus Vergilii quos laudanti de hac re disputantes historicae opinionis

lautOTES.,Sit Romana potens Itala virtute propago: Occidit occideritque sinas cum nomine Troia. I,

Atque libenter credo Narstento ubi dicit: Scripsit haeci Litteris inclinatis imprimenda haec ego Curavi.

a Cf. Vergilii illud:

Imanet alta mente repostum

iudicium Paridis spretaeque iniuria formae. 3 Aen. XII, 38 sq.

110쪽

Vergilius non credo, immemor eorum, quae amiciSSimus Flaccus se vel septem anni ante cecinerat. U Neque recte

negabit aliquis illud iaceterum Horatius hunc locum tractavit multa arte et elegantia, unde etiam ii haec Summopere admirantur, qui ex mera φαντασία profluxisse putentus . At multum dubito num iis versibus scribendis hoc intenderit Vergilius, quod eodem loco astirmat idem vir doctus, ut sua auctoritate Horatii versus confirmaret ' atque ob

causaS Varias Supra allatas.

At, dicat quispiam, Hiemerus ille, qui historicam interpretationem quamquam tuetur, tantam tamen protulit difficultatem, quid ipse ad eam reSpondit: Dum quid, - miraris fortasse, lectori invenit vir doctissimus, nondum vero, Satis id probavit, ut ipse ingenue fatetur. Difficultate supra allata minime exterritus sic procedit: si en de Dicliter nichi genotigi a dies EinkleidungZu valiten, o fragi man Sich rectissime utique warum e nichi, acer sagen o te, mi es setae Armisi, larund deuilich ussprach man wirkliche Unklarheit findet, ars an ulli annelimen das uns orauSSetZungen hien Vielleichi lasse sicli dies reconstruieren. Ouibus dictis aggreditur opus ingratissimum, quod mihi videtur Putat enim ' oracula quaedam fuisse Romae nota, quae originem ducerent ex Sacra Scriptura et quibus Ilion reparare iuberentur Romani, Danieli Iesaias 3 Piis igitur hominibus qui tali oraculo Parendum ESSE Crederent, opposuit poeta Iunonis iram nondum edatam. Ingeniose sane proponuntur Obi haec omnia, neque Sua