Disputatio critica de carminibus Horatii sex quae dicuntur odae romanae

131쪽

CAPUT V.

CARMEN,

i Caelo tonantem credidimus Iovem Regnare praesens divus habebitur Augustus adiectis Britannis Imperio gravibusque Persi S. Milesne Crassi coniuge barbara Turpis maritus vixit et hostium Pro Curia, inversique mores l)Consenuit Socerorum in armiS,

Sub rege Medo Marsus et AppuluS, i, Anciliorum et nominis et togae Oblitus aeternaeque UEStae, Incolumi Iove et urbe Roma Ho caverat mens provida Reguli Dissentientis condicionibus is Foedis et exemplo trahenti

Si non perires immiserabilis, Captiva pubes. Signa ego Punicis Assixa delubris et arma a Militibus sine caede' dixit 5Derepta vidi, vidi ego civium Retorta tergo racchia libero

Portasque non ClauSas et Arva Marte coli populata noStro.

132쪽

Damnum neque amisSos colores

Lana refert medicata fuco, Nec vera virtus, cum Semel excidit,so Curat reponi deterioribus; Si pugnat extricata densis Cerva plagis, erit ille fortis, Qui perfidis se credidit hostibus,

Et Marte Poenos proteret altero, 3s Oui lora restrictis lacertis Sensit, iners timuitque mortEm. Hic unde vitam sumeret inscius

Pacem duello miscuit o pudori magna Carthago probrosi S o Altior Italiae ruinis l

Fertur pudicae Coniugis osculum Paruosque natos ut Capitis minor A se removisse, et virilem Torvus humi posuiSSE Uul Um,

Donec labantes consilio patres

Firmaret auctor nunquam alia dato, Interque maerente amicos Egregius properarE EXSul.

Atqui sciebat quae sibi arbarusso Tortor pararet non aliter tamen Dimovit obstantes propinquoSEt populum reditus morantem Quam si clientum longa negotia Diiudicata lite relinqueret,s Tendens Venafranos in agros Aut Lacedaemonium Tarentum.

I. DE PRIMA STROPHA. Carminis quinti interpretatio varias movit quaestioneS.

Praecipue vero quaeritur quodnam sit vinculum admittendum inter utramque sartem, I-I: IZ finem.

133쪽

III Antequam autem mi investiganda; opiniones accedimus, tractanda est prima Stropha. Quippe quae, si audias doctissimum virum arstentum cum reliqui tam male

cohaereat, ut fuerint olim qui eam abigendam Gruppe et in primam dam transponendam Peerit amy ESse crederent, neque hodie adhuc ullus interpres probabilem conexum protulit 'I .

5Caelo tonantem credidimus Iovem Regnare praesens divus habebitur .

Ipsorum verborum Sententia dubium non relinquit Verumtamen aliqua sententiarum discrepantia annotanda est.

haec esse dicta existim O. Ipse enim poeta alio loco simili ratione, prorsu eandem enuntiavit sententiam, qua hi versiculi pulcherrime illustrantur. - . I, XII Iovem allocutus ait:

vGentis humanae pater atque cuStoSorte Saturno, tibi cura magni Caesaris fatis data tu secundo

134쪽

IstahIlle, seu Parthos Latio imminentes Egerit iusto domitos triumpho

Sive subiectos orientis orae Seras et IndoSU. , Te minor latum reget aequus orbem

Tu gravi curru quatiens Obmtum Tu parum castis inimica mittas Fulmina luco .

Extrema praesertim stropha unicuique ut mihi videtur ostendit quid velit Horatius. Duplex igitur, me iudice, habetur oppositio, seu ut verius

dicam com riatio. I. Credidimus, praesens habebitur. a. Caelo tonantem PraeSen divUS.

Ergo cum Doer xvaldio ij Eeide Gedanken te hen natur-licli nichi in egensat Eu inander ' i. e. non URSi Una alteram tollat, confirmant enim inter se si das Perfectheisgi nichi: istier und etχ nichi metir sonder es stelliein Sicheres Ergebnis de Erlahrun an die Spitge . Si recte doctissimum virum intellego haec docet quemadmodum credidimus Semper, et etiam nunc credimus (Κarstentus , Iovem in coelo regnare, o Uod Coelo tonantem' eum audivimus, sic quoque Augustum Orbem regere, erit dicendum, eo quod populos fines orbis habitantes imperio subiecerit. Cui explicationi, ut iam indicavi, hanc addere velim, quam Iurentia verbis quidem leviter attigit, dubito autem anno sibi rei quoque uerit conscius; etenim nimis Pressit

Sententiae impietatem . Credere' et 'praesen habere', ut Puto, Comparantur inter se. Filii dicit auctoritate et ratio

135쪽

I 23 sensibus inliquit perspicere. Sic, mi sallor verbum illudo credidimus' satis explicatum est ij. Deficere vero reverentiam erga deorum optimum maximum, quod admisit Iurentia neque ex loco quem attulimus, neque ipso e contextu apparet. OmmSenUC POStea videbimus quam inepte pro sua Sententia, Eandem Pinionem tueri videtur j. Die roberun Britanniens undPersiens ir hic bestim mi vertieissen, cerst,en diesevollendet ei Nerden, ir Augustus ebens als rdischer Goti sicli offenbar haben te Iupiter sicli offenbari durch de Donne ais en Herr de Himineis, und wir er also ais ebendige Got die Erde bellerrschen. ' a QUA RATIONE COHAEREAT STROPHA PRIMA CUM RELIQUO CARMINE. Iam si quaeritur qua de causa hi versiculi huic dae

Praeponantur, Alii litor reSpondent. Narstentus eam nullo artiore vinculo cum reliquis dae

partibus conecti posse docuit. Atqui ita concludit ipsa oda

incipiebat olim a v. SQ Milesne Crassi ' Sqq. Cum reciperetur in CorPu Sculum, praeposuit Horatius Stropham intercalarem cuius initium de Iove hoc carmen conectit CUm PraCCC- denti in quo idem celebratur inde a versu d8. Verum facilius id assirmatur quam probatur firmis argumentis Veri tamen satis similem ESSE Coniecturam non nego, dummodo concedatur Horatium in te et insulse egisse. Dicunt enim integrum carmen iam suiSSE Paratum, deficiente clamem nexu cum Superiore quarto. Accediti Tale quid voluisse videtur mihi Porphyrio Choliasta. Famae, inquit, tantum de Iovis magnitudine credidimus quanto magis de

Augusti credendum est, cuius virtute et potentiam omne non audimus sed idemus. a l. l. pag. I.

136쪽

I 2 poeta, namqUe adicit Stropham quam ingeniose admodum i

ita composuit ut altera pars cum quarta, altera Cum quinta da cohaereat, ne Praeterea inter se utraque nimis

disiuncta sit. Nam i situm iuxta Iovem celebravit Augustum, ut in da quarta et in aliis, sed secit hoc eiusmodi verbis,

ut per gravium Persarum Commemorationem acquireretur

aliqua transitio ad illorum captivos et ad reliquam dam, quae igitur nexu artificiali, laxo et tantum externo cum introitu est copulata. ' Postrema haec videntur mihi rectissima. Alia tamen via eodem perUeniendUm ESSE Puto. Etenim si admittis quae tradidit vir doctus verbis modo laudatis, miraberis sane quod non singuli carminibus nostris introitum talem abricaverit Horatius Frustra enim tale

quid quaeres intra quintum Carmen atque Sextum Iam- vero si post das confectas utile duxisset vel necessarium UinculUm Conectens, inter quintam et Sextam maxime illud requiri certo certius agnoviSSEt. Ne vero me male quis intellegat: non negavi nexum inter cetera exstare carmina et quidem eiusmodi nexum,

qualem descripsit arstentus, sed credo quemadmodum pro prooemio alterius carminis explicavi 2 - carminis Sequenti non quidem propositum sed formam ex illosi nexu ' potiuS ESSE ortam quam Contra nexum ex Carmine.

Facio igitur in hac re cum Iurentia ' si Be Erwalinungder Perser m Parther reten dem Dicliter ene ChrUergessene Romer vor die Seel die dori ei denParther in de Elie mi Parearen Neiber lebten C. q. S. Et quae de Augusto: Aberniat is die egebene Eegieliun aui Augustus nur in schuldige AbschlagsZahlung,

137쪽

Ut iam statim perspicuitatis cauSa addam, quae Proba biliora mihi sunt visa, totius carmini ESSE PropoSitum credo ut doceatur iuventus argumentum vero Romani nominis gloriam vel vitae esse anteponendam Aet/t incere aut mori' Apte illustratur prima stropha, memorando imprimis quae monuit arstentus i): Cum Horatius hanc odam scribebat, nomen Romanum adhuc premebatur Crassianae cladis pudore ' Nil igitur mirum poetam, cum in animo haberet ut iuventuti maximam et gloriae Romanae cupidinem et ignominiae horrorem incuteret, Pro prooemio sumpsisse Octavianum Augustum procul dubio esse vindicaturum populo Romano totius orbis imperium eosque eum Prae ceteris subiecturum sibi hostes, qui civibus Romanis infamiam intulissent. - Adverte autem id me iudice, non Principis sed propositi sui causa poetam dixi SSE. Dein quo magis auditoribus Suis persuadeat, Ut animUm suum doctrina hac penitus imbuant, duobus utitur exempli S, foedo altero atque ignominioso, altero autem gloriOSO. Illud depingit tristi colore, hoc extollit summo ardorE. Atque, quantum ego CAPio, Pti SSime.

So QUID VELIT IPSUM CARMEN.

a. De sente=itia soliticct . quom o strat. Quae Postquam exposui iam eorum tradenda et inquirenda est opinio, qui omnisenum fere secuti contendunt versibus his praedicari expeditionis Parthicae necessitatem Verbo, qui, ut lepide Iurentia: Politi wittern . Ut eorum opinionem de prima stropha rite tractemus, Pus est ut iam te totius Marminis compositiones dicamuS.,

138쪽

Ia 6 postea reditur unde nunc digredimur a . Mitto doctrinam olim a lesstingi probatam a Narstent l. l. doctissime refutatam, hodie ab ipso Heingio ' in nova tesstingit

commentarii editione, et a ceteris interpretibus relictam. Teubertis qui paulo ante quam Omnisenus Orationem Suam habuit, commentationem conscripsit de his dis quae tamen post illam tantum prodiit in lucem aptius quidem enuntiavit hanc opinionem at pro munere nostro praestabit laudare verba viri praeclari omniseni. Ouae quamvis egregie Sunt Saepius perpenSa et a multis reiecta, ab asseclis nonnullis adhuc Propugnantur. Sic, ut honoris causa Britannum aliquem hominem , GowiUS, qui Poema vocat o Adelance of Augustus poticy in abandoning sor the present, the Roman prisoner an standard hel by the Parthians. Via enim ad verba fere conveniunt cum hac omniseni opinione: , Das functe Gedictit sibine Verthei diguit de Augustus wege se iner aussere Politili Da Brittanien Germanieli, und das Partherreicii nichi sollieich de aucti ubertiata pinichi una Romischen Reicii gelionimen sindrist die Folge des Iordwerkes Caesar alte dies alles gewo t. Die offeniliche Meinun mus sicli in dieser Richtun ties unci maclitiggelten gemachi haben Die unleugbare Unferti glaei der ustande besonder imwesten haben Augustus bestimini das

i Vide infra pag. IJ6.2 En ipsa eius verba verba: Aeusserlic durch die ersten orte an die weit Halli des orige Gedictites angeschlosse lanupli die Ode threr Stimmun nacti an das dulce et decorum est an undstelli dem Heldento die climach clemenige der pacem duello miscuit' egenuber Schwerlic aher, te Mommsen meint, um die Aumati des o de offenilichen Meinuia erwariete Rachelariegsgege die Parther et rechisertigen. 3 Neu Jahrb. I 88s, pag. 26 Sqq. CL not. ipsius Fleckeisenii v. d. q. IScto pag. Oct.

139쪽

Ia ni rgendiist dies charser ausgesprochen alii Eingangunseres Gedichises die roberun wir hie bestinam vertieisgen. UHic rogare velim ante omnia Horatiusne scripsit hoc poema an ipse Princeps omnino enim fingit vir doctissimus Horatium quasi praeconem fuisse qui uersibus Promulgaret Augusti decreta Sed ultra procedet: Allei dieses Progranam solite vi dies Cauch sons vorkomini, die Absicliten seines rheber nichi offenbaren, Onderi ver dechen und das es ei nen eitere Zwecli atte, ardurch te, rie: gegen Antonius dii unbequenter eisejedem Mer selien olite offenbari orden Dass nichtwenige unci vermuthlicli eben die Thathrasti sten unddie reuesten Anhange de neue Monarchie i aruber Stutgte is gweisellos. - Haec iusto fortius affrmavit

Momnisenus. Dubitare enim recte qui POSSit, memor eorum quae Cassius Dio hoc ipso anno facta esse tradidit i . ,,τοτε μὲν δὴ ταυτα Πυγουστο επραξε καὶ ξῶρμ=ηδσε μενῶ καὶ ἐσ 1 ν ρεττανίαν στρατευσων ἐσ δε δὴ τὰ Γαaατίασἐλθων ἐνταυθα ἐνδιετριφεν 'Eκεῖνοί τε γαρ ἐπικ)ηρυκευσασθαι

οὶ ἐδόκουν, καὶ τὰ τουτων κατάστατα ET . . . Dii U.

E quibus apparet Augusti firmum fuisse consilium ut Eritanniam idque brevi Subiceret. Atque anno SEquente Augusto VIII, et Statilio Tauro consulibus, iterum, ut scribit Dio ' - τόν τε υγουστον τὴν ρεττανίαν ἐπειδη

Atqui Britannia ab Horatio non minu memoratur qUam Parthia. Ergo non habebant monarchiae fautores cur essent: sistutgigU Sed prosequitur MommSenus: Diesen adiernantwortet hie de Dicliter Schon in dem grosse dritteni CL LIII, 22. a Ih. LIII, 23.

140쪽

irgendwo ls onige regierten, o augenscheinlici derArmenische Artaxes gemeint s. 'Qualis hercle interpretatio horum nimirum Uersiculorum qui sunt in Iunonis oratione D , Dum longus inter saeviat Ilion Romamque Pontus, qualibet CXSule in parte regnanto beati . Quae si a tirone esset prolata Severissima reprehensione digna procul dubio reputaretur. At prudenter dicamus cum

hQuandoque bonus dormitat Homerus . Ea vero quae Sequuntur iam attente Sunt Consideranda.

prioribus strophis continentur. - , Daraus antwortet der

darum nur um so deuilicher Z Tage '. Quae cum legeris, si non simul prae manu habeas ipsum Horatii poema, veri admodum similia tibi videbuntur. Verumtamen minime geniuum cum iis quadrant quae a Poeta planissime renuntiantur. Nam tota vis argumenti in