장음표시 사용
801쪽
Dr visi s. MONARCH. ECCLEs. L l B. VIII. tolica Ecclesiae Romanae cathedra x sedes; Romanae vero cathedrae gloria non aliunde
quam a D. Petri primatu deducatur: quomodo potuerut ipsius Pauli temporibus, prima si dis apoliaticae fundamenta iacta esse, praeterquam si Petrus, qui primum Romanae cathedrae ua terris fundamentum fuit, huius apostaticae sedis fundamentu etiam habeatur Nee enim alius quisquam Pauli temporibus vixit,ad quem Romanae sedis primatus perinde r ferri potuerit,ac ad D. Petrum Apostolorum principem. Nam quicquid in mundo vel haeresum, vel schismatu, vclidololatriae fuit; hoc omne tam longe.aberat ab Ecclesiae Roma axae cathedra stabilienda, ut nihil perinde aut oppugnarit eam icdem, aut ab cadem oppugnatum sit,ac haereses, idolorum cultus,& omnia scha sinatum genera Nunquam enim re
cepit Romana sedes vel Simonis Magi δί Menandri praestigias , vel Nicolaitarum libidines, vel Cher inti de Ebionitaruin errores. Fundamenta igitur prima Romanae cathedrae non alia diabolus, qui Begae magi lier fuit,intellexit, quam D. Petri Apostolicii primatum, in cuius cathedra videri successii se . hoc tam satanae gloriosum S illustre, quam Cluilio infame & ignominiosium cst. Nam cum diabolus nondum permittatur in ipso Dei templo sedere, Se sese ostentare. tanquam sit Deus : quid interim ei potuit honorificentius contingere, quam ut prima in toto mundo sedes illi per Protestantes vindicetur' Hoc igitur honoris Proteitantes, licet imprudentes, diabolo exhibent, ut Cluilli sui iam a in terris cathe- Anum iri t. dram fingant cise cathedram Latanae, sc Antichristi sedem. Ac ne parum hoc videretur Bera etiam addit. non Eos ex sanctis ipsis se orabo ons Patribus huic Antichristi throno per imprudenti im in eruisse. Voluit enim diabolus, qui pei Bera loquitur, talem videri thronum suum qui & a Principe Apostolorum pararetur, & cui Patres orthodoxi subseruirent. Sed cum nos Christum venissem mundum sciamus, ut dissolueret opera bat, nunquamisius, committemus, ut Chri iti sedem in satanae thronum conuertamus. Nec cui miteri potest, ut electi seducantur. Seducerentur autem, si Antichristo inscruirent. Id autem video incntes Protestantium ita a satana praeparatas esse, ut omni ex parte fictum illius principatum ornent, ac stultis hominibus commendent. Nam sit cathedra Petri sedes diaboli est, timi
.s alimenta Dran ipsius Pauli temporibus iaciebantur: quid praetercatam pulchrum 6c spersiis G. ctabile Christo in terris relinquitur' Dominus apud Isaiam ad Ecclesiam Christi loquitus
ς' 7' Ponam te in magnificentiam seculorum. Idem Dominus apud Ieremiam ait: Solium eloria alii-k, is , ruinis a trisci o locus sanctificationis nostraeadem Dominus in Euagelio dicit ad Apostolos Vos estu lux mundi, or ciuitassupra montem constituta, nonpotes abscondi. Quo etiam in loco sig aiscat e accendisse lucernam, non quidem ut sub modis, he ut in candelabro eum neret, quo luceret omnsius qui in domo μιa essent. Idem Dominus in Apocalypsi per Angelum suum Amiai. declarat, Ecclesias velut candelabra e se, Angelos vero seu Di copos, qui praeliint iisdem Ec- - clesiis, velut lucernas, imo velut stens ese, quae lucent in Ecclesia tanquam in firmamento. Cum igitur in ciuitate Christi sint Ecclesiae velut candelabra, sint Episcopi velut stellae:
certissimu in autem exillat, nullam Ecclesiam vel magis in monte constitutam esse. vel minus abscondi potuisse, quam Romanam: ii eius Ecclesiae Angelus de Episcopus non modo praecursor Antichristi quidam , sed ipse Antichristus cst: si hoc solium gloriae splendidisti
mae si locus hic sanctificationis Domini,ad satanae honorem transiit: quae,obsecro, lucerna in candelabro Christi per tot sccula remansit, ut lucerct omnibus qui in magna domo Dei Lam. . i. vcrsabantur' Quae magnificentia Filio Dei,aut quis honor nomini cius deiertur Aut fuit uspiam in terris vlla Ecclesia um Romanae par atque aequalis' quam Irenaeus mosmam Ox: ora finiam, Cyprianus cathedra principalem, Basilius caput uniuersiis Teclesiae, Hieronva
Liai. mus tulistimum portum communionis catholicae, Optatus cathedram si neularem or mi vitam,
Augustinus principatum Apostolicae cathedrae , Theodoretus tenentem gubernacula cuncti orsum nis . Ecclesiarum, Theodorus Studiensis Petram fidei appellat. Si ergo nulla in mundo Ecclesiae, parcit aut unquam filii Romanae; adeo ut Constantinopolitanus Patriarcha nihil optaret M φροι maius, quam ut post Romanum PontiAc primo teneret: si Romanum Pontificem tradis Antichristo : quod stolium aeque magnificum addicis Christo Nec magnificii dico solium tam ob splendorem dc magnitudinem urbis,quam ob Catholice fidei consessioneni, ob Peatri Apollolorum principis successonem, Ob haeresiam S schismatum extirpati nem, atque ob Euangelis tam in proximas regiones, Quam in ultimas orbis terrarum partes propagati mnem.Tale solium si Christo abstuleris idemque Antichristo allignaris; audacter dico fide lem fatanae administrum te est e,Chri isti vero impium perduellem Sc proditorem. Caeterii in nem stolum Bera haec mea oratio ferri videatur: illyricus etiam , qui Ecclesiae Romanae gloriam a Petro pendere non ignorabat, tam insolenter atque inuerecunde D. . Petri pudenda non modo acerrimo contemplatus ipse derisiit, sideria deridenda aliis pro posuit. mox in ipso Catalogi tegram initio: victim nihil intemperantius fieri potuisse videa tur, tamen id tanquam cumulum ad suam maledicendi libidinem ad:ecerit, ut & cxtera. D. Petu
802쪽
D. Petri errata impudenter exaggerarit, dc eundem noui criminis atque hactenus inauditi homo nefarius iniuste accitiarit. Parum linquit acriter eudoapodolorum peruersitati ae --. 'S .h α pietati Petrus rectitit qui de Petro tanquam siro praeceptore, muto si auctoritatu Apoctois caeter cora omnibus Ecclesiiugloriabantνr. Ecce & Pet ii videri vultρ ex sapostolora quis praeceptorem fuisse, cum in arum acrater inru impietati restitisse. Vbi hoc legeras . inusius hypocrita Quis hoc in Petro notauit unquan ' Parum tibi fuit, vetera immodesto traducere: niti etianoua crimina maledicentissime confingerest Dicis eodem in loco, Petrum in co tarione, ac cupiditate humanae potent . quam ex regno pera it, totum fui se immerseum. Quiescis' Pro M in Evangelio audis , Petrum reliquisse omnia, o sicutum esse Christi m : M tu ais, totum fuisse immersium tum ac cupidit.ue humanae potent Quid si errore quodam ductus putabat Claristum humanas tentia usurum fuisse, ad Euangelis sui promulgationem
An propterea tot in in cogitatione , si e ac cupiditate humanae potentiae Immersis erat ρ Certum .
est, catanaeconsilia eo tendere, ut Petrum velit haberi suum potius, quana Christi administrum, utque sedem eius malit sibi quam Claristo dedicari. Eodem pertinet illa Magdeburgensium velut interiecta suspicio, qua dicunt: Nec se est, eri, ac
Eum a te. Certe qui rem certii limam Sc exploratissimam qualis est primatus petri & viii uersalis Ecclesiae praefectural sic enuntiant, ut vel eam neetent veram suisse, vel Petrum dicant i si umi Amichristum bisse: illi parum aut nihil ab eo absunt,ut velint, D. Pettum haberi pro ipsi mo unchristo. His enim gradibus via satanae de filio perditionis Antichri sto callidissime praeparatur, ii primu Petri cathedra, deinde Petrus inue de cordibus Christianorum tollatur, ut ita facilius negetur aut Christus venisse, aut Apostolos in mundum subduce de praecellare uno disseminandi Euangelij causa misisse. Tollitur cathedra Petri decordibus Christianorum, si Antichristus inca ponatur sedere, quod iam permultis Pro testantibus serio persiliatium est. Tollitur Petrus ipse de cordibus eorundem, si credatur Scipse vel occultum Antichristi fundamentum, vel imus Antichrismo suisse quo sanct tendunt Protestantium verba. Sublata vero cathedrae Petri auctoritare,cuius perpetua de nun- quam intermissa successio Chri lii priorem aduentum M optime testatur, de diligentissime propagati sublatactiam Petri Apostolorum principi, eximia potestate, tui primus de Iudasis de gentibus Euangelium Christi praedicauit: quis non postea in dubium reuocabit, an om- λη. , .nino caetera quae de Christo ieruntur,vera sint,nec net Qui autem dubitat, paulo momen roindeteriorem partem flectitur, ut suspicetur, Christunt non vetiisse cuius nulla iam ve stigia in terris reliquae Te videt Nain cum caeterorum Apostolorum si accessiones iam olim
extinctae sint, si neque Petri te Pauli successsio in Ecclesia Romana perdurat. imo si pereus ipse videatur fuisse aut Antichristus, aut fundamentum Antichristi: quod est praeterea soli dum Sc immobile saxum, quae rupes firma, quae visibilis petra, cui fideles qui lapides viiii
sunt secute adhaereant 8 In hac animorum haesitatione si Antichristus emerserit, si aq; da prodigia stupenda ediderit, tu templo Dei sedeat, ac Deum se ostentet: quis non videt, ingens periculuna fore, ne seducantur plerique ' Via igitur Antichristo per istas impudentis . binas Protestantium calumnias praestruitur. Sed iam pergamus in eo quod instituimus.
Acrificium Eucharistie quod mortem Christi Sc necessario ci memorat,quia est ipsum --.corpus datum pro nobis oc nobis commendat, uia insignem Christi erga nos amorem tessatur: hoc sacrificium illi prorsus auferunt, eo ipso viam illi sterirentes qui negatu- rus est, Iesum esse verum Meiliam pro nobis mortuum . Vuando haeretici dic u ait Chry 'πὶ 'e' sostomus unde patet immolatum Christum fuisset Praeter alia multa, hac etiam m ieria asseren tes, ora 1 orti constimus. Si enim mortuus I tu non e i cuius om tota ac intim his saeri e sis Si ergo sacrificium Elicharistiae probat mortem Christi: nonne quinoc sacrificium negat in ant aute Lutheram de Caluinii J mortem Domini eatenus incertiorem reddit quia id sacrificium quod mortem eius praecipue testatur , de medio tollit P aeterea ipsium oci e sacrificium ab Antichristo auserendum est, ut paulo an e demonstraui. Nonne istitur
singularem Antichristi ministrum se exhibet, qui quod tandem ab Antichristo aufer umerat, ipse prius aufert, ut ita minus negoti Antichristo supersit
Accedit eodem quod cum Antichristus baptismaum etiam Christi debeat abrogare. Lu
theraniae Caluinistaeonan eatenus grati sicantur Antichristo, ut interim negent, baptismum Christi radicitiis tollere peccata, gratiamve conserre. Quid quddetiam Caluinis . negant baptismi necessitatem inus paruulis qui ex parentibus Christianis procreati sunt Quod ergo nec paruulis necessarium esse, nec adultis gratiam conserre docetur: id quam
leui braclito velut caerimonia quaedam inutilis ab Antichristo remouebitur Iam
803쪽
Iam ver5 ut Antichristiis non curat Deum parrum siborum, ita nec Protestantes ullam rationem habent antecessorum suorum, qui tum Romae iam inde ab ipsi, Petro, tum alibi ab piis Apostolis ad nos usque ordine certo & perspicuo successerunt. An haec etiam successio Episcoporum, quae Christi adiiciatum mirabiliter confirmauit, a Protcstantibus cotem Pta,non proderit Antichristo, ut eo citius fidem Protestantibus faciat,se qui de improuiti cxurgit posse verum Messiam esse8 Nam si Lutherus nemini succedens,vertim a seipso v niens exurrexit, bc noua fidem subito praedicauit: si exurrexit Zuinglius,de plus diuinae luet, hausit, veriorq; Propheta habitus fui t, ideliaque Caluino de Osiandro accidit cur non credant etiam istorum discipuli,poise dc alium adhuc inopinato surgere qui maiores suos contemnens, veritatem nudam hominibus revelet ' Haec a tem ratio de homine in hominem progrediens, viam tandem expeditam Antichristo praeparabit. Si Antichristus conabitur mutare tempora se leges , ut an id declaravi: nonne Lutherus, qui leges Eccletias licas omnes contemnere ausus est, qui iuris Canonici libros disicipulis suis applaudentibus palam combussit,qui antiquissimas caerimonis baptis ini Sc Eucharistae mutauit, qui nouos Apostolos in orbem misit, qui monarchiam Ecclesiae conticuit indemocratianam ueniae ille vir insignis Antichristi praecursor fuit'Cum Antichristus Christianae religionis omnia monumenta aboliturus sit, apq, ob eam causam appelletur abominatis et astans O desolans omnia: adeo ut ad stuporem sit homines adducturus prae incredibili exitio A destructione, quam Lacrison nibus inseret: ausim dicere, ab orbe condito nunquam fuisse ullam sectam perinde ad euertenda omnia religio nis signa deditam, ac hodie Caluin istae ac puritani fiunt, quorum Omnis cogitatio in eo defixa est, ut altaria Christo dicat a d turbent, templa Dei subuertant, sacras imagine conscingant monasteria sipoliet, Xenodochia diripiant, sic holas publicas dissipent, reliquias ina
tyrum profanent, memorias sanetorum violent, sepulchra mortuorum aperiant, coemeteria disturbent,c rimonias tollam, Lacramenta irrideant, sacrificium tremendum conculcent.
Quid eis viam sternere Antichristo, si hoc non et 8 Dicam, quod plurimis in locis famini non audiui tantum . sed hisce oculis vidi: Regnante in Anglia Edouardo sexto vel potius sub impubere adhuc Rege Caluinismo regnante: sacra imago crucifixi Iesu Christi sex cuius utroque latere B. Mariae, de D. Ioannis Euangelistae imagines collocari solebant e templis
deiecta eii tanquam idolum de id quod rem non veram designaret,in eiusque locum siurro sata sunt Regis insignia,cx quorum utroq relateie canis & draco depingebatur. Ita in Chri sti locum, leonis : in B. Mariae, canis, in D. Ioannis draco successerat. Vtrum hoc non erat,
Antichristi Huram gereret Cum enim Antichristiis templa Dei omnibus aliis ornant Ἀ-xis, quae Chri itum quoquo modo reserunt, si Obarit: tum denique seribit ipsi in templo Dei, suamque imaginem adorandam proponet, cui draco. id est, diabolus omnem si iam potestatem dabit ut absque ullo impedimento sese ollent et tanquam sit Deus. Haec sane sunt valde horrenda, sed maius est quod sequitur.
Cum Antichristus ab Apostolo dicatur homo inpeccati: necesse est illos qui peccati regnum propagant,eo ipsb patefacere, se Anticii rilli non vulgaria quaedam membra esle.Pr testantes vero non solium omnia externa rerum sacraria signa polluunt de contaminanti sed ipsam praeterea interna sanctitate vel penitus tollunt, vel quibus possunt modis impediunt, loge late i. dii suso iniquitatis de peccati hegno. Quando autem ab dubii iniquitas, ct rest gesce haraias multorum: tunc ut certum est Antichristi regnum appropinquare: sic dubitari non potest, quin illi sint Antichristi membra, quorum Opera potissimum laci, ut tantopere abundet iniquitas, & refrigescat multorum charitas. Nunquam vero post primam Euan-scha promulgationem adeo vel abundauit iniquitas,uci refriguit cliaritas ac liis ipsis diebus, idque in his locis potissmiim,ubi Protestantium sectae summam rerum occuparunt. Cum enim charitatis fit, dispersa congrcgare, de congregata virum; adco ut omnia Do mini mandata in his duobus pendeant, ditis es Dominum Deum turem ex toto corde tuo, or pro ximulusi sicut tellum: imo cium hac cita duo redigantur ad unum dilectionis proximi ri nn.i . ceptum ,sicut scriptum est, Hoc eu praeceptum meum,vi Hligat is inuicem cur dilexi dies: de ideo
' Apostolus dicat, a oissiligi proximum, gem impleuit: plenitudo enim legis est di crisaeu indueis qui dinum de mandatis Domini vi torrit, omnium At reus, quia nimirum omnia in una cnamate coniunguntur δc solidantur; cum ξraeterea Dcus, qui aritas est, voluerit Sinos per mutuam dilectionem & procrea cum illo per eandem charitatem unum fieri: necesse est, vi ibi multorum charitas maxime refrigescat ubi est minima pax A unitas,maximaque sententiarum atque animorum diuisio. Constat vero, maiorem ossean iniorum S tententiarum diuisionem, ubi ibiae Protestantium sectae vigent , quam sit, ubi hia Catholiea fit praedicatur. Diuisio autem quae propret fidem diuersuri contingit, on de acerbissima.
804쪽
Cdm igitur nulla unquam haeresis in tot partes abierit, quot ex una Lutheri schola diri cutitur prodia illa ; adeo ut ali; triginta, ali; multo plures sectas enumerent. quae initio a Lu- 'iberi desectione ducto, in Germania de Britannia pullularunt: cumque hae omnes sectae sese mutuo petant M oppuanent, cium Luesaeram Zuinglianos, Osiandrini Lutheranos, Vbi qui tarii seu latentiani Caluin istas Caluinistae Anabaptistas de Suvenchscidianos, Libertini Maiori stas, Trinitari) hos Omnes peis quatur: qui potest fieri,ut inter tot dissentientes de religione sententias,c haritas inultorum no refrigescat Minus enim diligit proximum suum,
qui credit illum alienum esse a Deo, in quo solo diligi debet,quam is qui candem cum proximo suo fidem ac spem habet. Magis igitur eorum qui ab Ecclesia Romana defecerunt, refrigescit charitas, Quam Catholicorum inter seipsos. Nam qui deiecerunt ab Ecclesia Romana,litigant sine ulla spe suturae quam pacis aut conciliationis, quia nullum iudicem audire volunt, cuius sententia litibus eorum finis imponatur.
Verum Catholici partim omnes in qualibet fidei causa id ipsum sapiunt: partim, si forte
qua in re dissenserint, iudicem visibilem admittunt, nempe Romanum Pontificem, aut conciliu cocumenicia, cuius sententiae sub poena aeternae damnationis obediendum sibi esse credunt. Itaque cum nullae sint omnino Catholicorum haereses, quia nulla est eorum pertinax dissentio: charitas inter illos minus refrigescit, quam inter Protestantes. Iam quod ad vitam Jc mores attinet, certissimum etiam est, minore cum Dei metu Protestantes quam apud Catholicos agi. Est aute Ditium sepientiae timor Domini. Et quanquam per ec a ebam. ιs umorem illum seruilem foras mittat: tamen ubi timor ille non praecessit, nec
subsequi persecta charitas c quia initio sito caruiti nec eum timorem qui nullus erat, soromittere potest. Non eli autem Domini timor, quoad operationem ullam, apud Protestantes; quia simul ac in Deum credunt, certo sibi promittunt, se propter Christum saluatos Mstatim ex praedestinatis esse quicquid quantum libet inique delinquata. Quapropter etiamsi fornicetur, homicidia Sc adulteria committant blasphement de maledicant Deo atque hominibus: tamen si credant, Christum pro ipsis specialiter esse mortuum, statim peream fidem expiari sie dicunt a peccatis illis.Timendum emo id tantum putant,ne sorte non firmiter credant in Christum. Atqui oportebat non solum de fide, verum etiam de operibuς timere,quia iubemur operansitatem nostram: operara inquam in timore se tremore. Na Deus reddet unicuique secundum operaiisa. Quod quoniam Protestantes non credunt, ideo apud illos abundat iniquitas, Sc refrigescit charitas. Praeterea quonia opera nihil coram Deo,quod aeternum sit, mereri putant: idcirco solicite non operantur quasi coram Deo, sed tantum ficte Se simulate quasi coram hominibus. Quo etia pertinet, quod secreta illam consessione, quae maximὰ omniu rerum impedie- batie num peccati, de iniquitatem sustulit, isti minime necessaria esse dictit. Sancti quidem
dc periecti iubemur esse, licui Pater noster caelestis perfectus est, qui sane persectus de fandictus est, no credendo, sed faciendo. ui enim facis iustitia ricauit Ioannec iusius est, sicut oi eiussi est. Quod si quis in crimen aliquod indicat, poenitentia agere debet, dc contranari
secundum Deum,quae res s lutem Eabilem operatur. No potest vero modus insignior excogitari, quo de peccato veram tristitiam suscipiamus', quain si eo usque foeditatem peccati ma- snitudinemque c5sideremus, ut quicquid in illo contra charitatem Dei & proximi existit, id numero, pondere, mensuraque sua examinemus, accurateque perspectum habeamus. Quod utique eximie fit, dum vere credimus, nos debere peccata nostra ministro Christi aperte ac plene exponere, ut ab illo dc fidele consilium, de medicinam caelestem capiamus, qua nos a vinculis diaboli absoluat, de Christo iterum conciliet. Nam qui Deo lolip - cata sua exponenda esse statuit, nec facile tam solicitus erit, ut de illorum vel numero vel pondere alte cogitet, quia Deum intima sua melius senosse non ignorat, Ac praeterea non absoluetur omnino a peccatis suis , quia ministrum reconciliationis a Christo datum contemnit, a quo tamen quicquid non soluitur in terris, id lisatum manet in caesis. - Ex ista particulari consessione coram Dei sacerdote necessario facienda, dc dolor v rus de peccatis oritur, dc verecundia peccanti non inutilis, o salutaris accusatio sui ipsius, de eius quod ablatum est, debita restitutio, de cautio maior abstinendi deinceps a peccatis 3c, quod omnium caput est, consertur absolutio facramentalis: ut merito dixerim, nulla unquam re aut magis restricium esse iniquitatis oc malitiae, aut magis dilatatum charitatis 5c iustitiae regnum, quam ex hac secreta consessione, quam Protestantes omnino sustulerunt. Quid multis 3 Quaecunque aut iniquitatem cohibent, aut charitatem promouent, siue illa sint ieiunia orationes, eleemosynae, ac sacrificium Eucharistiae, seu poenitentia, confessio, de fatisfactio: ca omnia irrident dc contemnunt Protestantes. Vndost, ut summa sit apud illos impuaitas peccandi, summa libidinum laxatio, summa iniquitatis
805쪽
Vs 2 D p v I sis. MONARc M. rccLrs. tra viii. ,tatis abundantia, eliaritatis autem maxima restrictio: necesse ut sit, Protestantes hae ro Qtissimum ex re deprehendi ad Antichristi si,cictatem pertinere.
Ex omnibus quae in hoc mundo testimonium perhibent de Christo, nihil est quod
cuna Ecdicitia ipsius iure conferri debeat. Illa enim sponsa est unigeniti, utpote citro de came, es os deos ibus eius. Propter illam Cacra otiam a instituta ,&charismata diuina deves. v. ca lo in terras demissa sunt. Cum ergo Protestantes illam Christo cripere conentur, dicentes eam Ecclesiam , quae ingentibus multis tot iam sicculis regnauit, quae tot Episci porum cathedras tam stabiles tanto spatio exhibuit , quae in conciliis incumcnicis totio conuenit, quaeque Christum Deum & hominem tanto consensu , tam diu in ovili uno, sub uno Pastore primo consessa est, non esse veram Dei siponsam, verum aliam nescio quam
nuper e terra natam, aut etiam ex abys Iocrutam , quae nunquam prius visa, nunquam cognita est i quae nec gentes multas obtinuit, nec varias Episcoporum cathedras possedit, nec generalia concilia congregauit, nec ovile unum, aut unum Pastorem primum in terris lia
buit, aut etiam habere debuit, quae perturbata est 5 confusa, quae cacrificio publico&sacerdote caret, quae nec a peccatis vere expiatur, nec iustitiam in lixi entem lis et, sed vero foeda te deformis, post Cnristi etiam sacramenta digne suscepta, perscuerat. cium ergo Pr testantes pulcherrimam illam sponsam Christo auferre, & nanc distortam substituere cinentur, dico, eos nihil amplius Antichristo faciendum relinquere luam ut Christum ipsum nominatim oppugnet. Etenim chim sint duo in carne una, Christus&Ecclesia, de
haec illi testimonium perhibeat, memoriamque eius renovet in uniuerso mundo, secundum
quod scriptum est Ioann. is. J Vos testimontumperhibebitis de me. de, Actor. i. Exus, mihi renes et que ad imum terrae: cumque Ecclesia Psalin. ψ . in Christo spondeat, I femor ero nominis rati, Domine in omni teneratione se generationem: 'opterea populi con 'ebuntur iisi in aeterni m. ct in sequium seculi: nunc tamen asipectabilem illam atque uniuersalem clesiam a Christi latere diuellere, de aliam inuisibilem ac priuatam pro illa supponere: hoc tantae vel contumeliae vel iniuriae plenum est, ut nihil addi possit, praeter illam blasphe naiam quae ipsius Antichristi propria ex illi t, ut neget Iesum Nazarenum esse omnino generis
Dicebant quidem Donatistae, periisse Ecclesiam de toto orbe terrarum, se in sola Donati parte remansisse. Nunquam tamen eo audaciae peritenerunt, ut dicerent, Ecclesiam Christives uno momento adeo ignotam ex tuisse, ut omnino videri aut demonstrari non posset. Habebant enim trecentos Episcopos &lius in Africa suae factionis; habebant etiam aliquot in urbe Roma, licet non cum Ecclesia Romana communicantes , ut Optatus an-M; Hsa, notauit. Vertim Protestantes tam miseram Ecclci iam nobis iam obtrudunt, quae ante Lutheri schisma nullam habebat in mundo gentem, aut prouinciam , imo nullum templum, aut domum , in qua Christum coleret, nullum Episcopum qui euangeliraret ac praesid ret, nullum presbyterum qui baptiZaret aut Eucharistiam conficeret, nullum diaconum rui ministraret, nullum hominem qui verbum Dei audiret, qui sacramenta susciperet auedem confiteretur.
Postremo talem Christo Ecclesiam Protestantes attribuunt, ut si quod valde verisimile
videtur illis adlluc in terra degentibus adueniat Antichristus; necesse habeant confiteri, suam istam non esse veram Messiae Ecclesiam, ac propterea parati sint nouum Messiam cum noua eius Ecclesia suscipere. Sic enim ex scripturis cum Protestantibus disputabit Antichristus, ut multa legis de Prophetarum testimonia producturus sit, unde probet. Ec- E. Hesiam Messiae magnam, illustrem, de conspicuam esse debere. Ac sane Prophetae passim ' teliantur de omnium gentium accessione ad Cluis iam , deq: sublimitate de splendore Eecletiae Christi. Deinde inseret Antichristus: At talis so Protestantes in vestra Ecelesia nee iam est. nec unquam fuit. Non enim aut iam in Graecia, in Asia, in Syria, in Africa, aut in nouis indus cognoscitur, aut in ipsa Germania dc Anglia, ante hos sexaginta annoς, cognita fuit. Porro ubi hoc manifestissimum ex Annalibus temporum praeteritorum secerit mox adiiciet: Romanam Ecclesiam , quae talis videbatur fuisse qualem Prophetae desieri bunt. vos ipsi probe nostis, veram Dei Ecclesiam non esse. Ita enim iam diu edocti estis. de ita in hodiernum dieiti creditis. Aliquam vero Ecclesiam esse dcbere, omnino fatemini. Venite ergo ad me, Zc ostendam vobis Ecclesiam quae tauquam desecit, sed in multis etiam entibus perpetuo floruit. Iudaei enim iam inde ab euersione templi sui in inultas genteuisiperii retinuerunt semper verum sacramentu circumcisionis. Illi semper habuerunt syna goga;&in Syria, &in AEgypto,& in Europa. illi per tot iecula expectarunt Messam suum M vestrum ui nunc demum aduenit, qui nunc etiam ingentibus gloriosam sibi Ecclesiam aequiret. Huius igitur Ecclesiae membra si fueritis aeternam salutem vobis promitto: sin illam recusaueritis i certissime scitote, vos aeternis suppliciis alliciendos esse. Haec si dixerit
806쪽
NON p Ap AM, s En PROTEs T. ANTICHRISTI MEMBRA Psst. 793 nouus ille Messias,cum Protestantes negare non potuerint , tuin verissimum sit, ipsorum clesiam defendi non posse. aut cogentur ad Romanam Ecclesia redire quod faxit Deus aut ad Antichristum se conserent, Lominem Utam peccati, fium perditionis, quem Iesio intemst dies stiritu oris sui, o destruet i stratione aduentus sist. Vt autem clarius appareat quam d tDsculter Prote stantes hanc Antichristi argu mutationem enugere queant, quamque absurda sit,&asicripturis aliena cogitatio illa quam de Christi Ecclesia conceperunt: non abs re erit, instituere aliquam hac de re disputationem. Quaero igitur, utrum Ecclesia Protestantiu ni non sit obscurior x vilior, quam Iudaeorum Synagoga unquam fuerit, aut adhuc .st 3 Quoniam autem responsio paulo prolixior erit; age, proponamus breuiter, quod post- pluribus verbis confirmaturi sumus.
Cum Eccle a Christi secundum prophetias debuerit Agustrior esse,quam onagoga Iudaeorum: tamen Lutheranorum, aut Caluininarum Ecclesia vera esset, ea fuisset multo miserabiatior est foedior, vim unquam Iudaeorum S nagoga fuit quod in Eliae verba Ego relici usum Euri non de regno Iudae, aut sirilibus qui et stiam Gent,sidiatism depopulo de
cem tribuum accipienda punt. CAP. L X III.
Emmi vel mediocriter in sacris literis versato ignotum esse potest, duplex omnino
esse Testamentum. unum vetus, alterum vero nouum. Illud per Moysea Synagogae Iudaeorum: hoc vero per Christum Christianorum Ecclesiae datum est. In vetere Testamento praefigurabatur nouu in nolo autem finitur & completur Testamen tu vetus. In utroq; cum timor te amor Dei sit;tarnent, vetere timor, in nouo amorp ualet. Illic temporalia bona tanquam carnalibus & paruulis promittebatur, in quibus occultabatur etiam aeterna: hic tanqua in adultis & spita tualibus promittuntur aeterna bona, quibus ornaincti causa externae quaedam dotes adiunguntur. ibi non deerant quidam boni de iusti neq: hic
desunt mali quidam Mimpi 3. Iustis omnibus eadem utrobique fidei charitatisci, interna dona tribuuntur. Earum autem virtutum S: donorum causis instrumentales& Sacramenta
visibilia ibi alia erant, & hic alia sunt. Ibi tot numero,& tam grauia obseruatu siecundum literam,ut vix qui quam ea piportare. Corporali enim labore potissimum implebatur,x ideo ad legem fictorum pertinebant hic verbiam pauca numero sunt, & ea tam efficacia in conserendo gratiam ,ut spiritali potius sit auitate, quam corporali fatigatione impleantur. Mideo ad legem ei pertinent. Licet enim tam in vetereTestamento fides vitia, quam in nouo etiam persecta opera necessario requirantur: tamen ibi lex vetus, quae opera de facta impe-' rabat,sidem vivam simul dare non poterat. Vnde illa et Hulpaedagogus ad Christum duxit ipsa vero nihil ad perfectum adducit: hic autem lex noua quae per Spiritum sanctum dissu sa est in
cordibus nostris sitim, quae Per charitatem operetur, gratis ante omnia dans. gratiam faciendi
quod iubetur a Deo per Christum impetrat. Per gnatiam vero Christi decalogum seu legem mandatorum impleri piuci olim sciebant, nunc omnes Christiam seiunit quamuis non omnes rem in opus deducant, quia lux venit in mundum, O dilexerunt homines tenebras s, quam lucem. Quae cum ita sint,merito Is aias de hoc nostro acceptabili tempore clamat: Repleta est ter
ha silentia Domini, , t aruae maris operientes: se ambulabunt gentes in lumine tuo, se Reges in selendore onustia. Nam de illa non minima est differentia inter vetus & nouum Testamen tum, qudd vetus cum vno populo Iudaeorum, hoc est, cum posteris Iacob seriebatur; nouuver ocum omnibus gentibus&linguis seritur,quae crediturae sunt ip Christum. Quantum ergo inter Moysiende Christum. inter legem 3c gratiam, inter unam gentem Romnes, inter Palestinam & uniuersum orbem terrarum interest; tanto maior est A gloria dc multitu
do eorum qui legem fidei stib Christo quam eorum qui legem factorum sub Moyse profi
tebantur: adeo ut maior hodie sit etiam impiorum gloriatio.quoad externam Sacramentorum participationem,quam olim iustorum fuit. Nam vetusTestamentum sanguine hircorum M vitulorum confirmabatur,eo ii populus est a sipersius: nouum aute ipsus Christi sanguine sancitur, id a . nobis ctiam in testimonium M. commemorastonem mortis Domini relin-
uitur. Fili re inquit ex hoc omnes' hic ess enim sanguis meus noui Iesiamenti, qui pro multis ef
undetur in remi ionempe cato um. Nam hoc tantum Sacramentum Deus ad tempus con-
cessit etiam impijς qui in Christi Ecclesia vivunt, non ob ipsbrum, sed ob Christi ploriam, cuius fidem profitentur. dubd si Deus filium, Christus vero sanguinem suum nobis in Sacramento dedit; quid putandu est de liquo Quam gloriosam illic putabimus fore Ecclesiam,vbi non tantum Dei nomen sui olim in templo Hierosolumitanoὶ sed etia sanguis si-lij Dei ponitur,& reipsa participaturZIamne latibula & dei erium,Sc penetralia, & Egypti seruitutem. & decies plus quam Babylonicam captiuitatem expectabimus' Talem enim Christi Ecclesiam fingunt Luttierant: sed non talem describunt Prophetς,lex& Eua gelia. Parum est linquit pater ad filium) visis mihiserum adseusicitandas tribus Iacob se feces Ista el , --
807쪽
conuertendu3 Ecce dedi te in lucem gentium is sis salus mea et Pe ad extremum terrae. Et iterum ad Ecclesiam ex gentibus congregandam cxclamat: Laetare steritas , qu.e nonpar ; erumpeor clama, quae non parturis: quia multis iudefertae magis, quam ems quae hasti virum. Vir --mia...ω,. rem synagoga lex Mosaica fuit, at nostrae Ecclesiae sponsus&vir Christi is ipse est. Quanto ergo Christus Moysi, hoc est, dominus seruo praestat tanto Christi Ecclesia prae Synagi ga illustrior est,& tam intus quam soris ornatior. Vnde Apostolus de gloria eius miniit rij quod noui Testameti proprium est, agens i gloriosam quidem Synagogam in suo genere fuisse, non negat: sed obsituram tamen & ignobilem , prae gloria Ecclesiae Citristi. ciuod si minigratio sinquit: mortis titeris deformara in lapitibus afuit ingloria, ita vi non posent inade est, I seruet in faciem Mos, propter glorio vultus eiuι, 'a euacuatur ι Juomodo non magismin ratio iratus erit ingloria Ne vero totum hoc tantum de gloria intrinseca hoc est. de fide, spe & charitate ductum Iutes ; animaduerte, quod agitur de ministerio ipso Moui Testamenti Cuod cxterni in est.bi enim alta. Irineos nos fecit mimi tros noui linamenti,non liter edi uritu. Et postea : Ideo habentes hanc ministrationem, iuxta quod misericoriam consicutis mus, non deficimus Maia camus occulta dedecoras, non ambulantes in assutia, nerue adulterantes verbum Dei, sed in mani festatione seritatis commendantes nosmetip*s u omnem consentium hominum coram Deo. De
praedicatione ergo ministrorum noui Testamenti agitur, quae illustrior multo in Ecclesia Christi debet este,quam unquam fuit in Synagosa. Vnde ibidem Apostolus ait. Dumano: et ' stra vos e socripta in cordibus non ι, quae scitur cir legitur ab omnibus homini ι. Haec est vere
Δ.ita noui Testamenti gloria, ut praeter intrinsecas animi vi mates etiam in omnem terram exeat δε- syradicatorum, .m Des terrae verba eorum, utq; quod Isaias de Baptismo Ecclesiae Chri-i--. sti ait semper impleatur: perientur portae tuae iugiter, de ac nocte non claudentur, ut asseratur ad te ortiturigemium, se Reges earum adducantur. Gens enim se re num quod nostruseristi&,per pl. Cum igitur una gens S unum regnum sieu populus unus perpetuo seruierit Synagogae infinitis partibus plures gentes 5 populi perpetuo seruient Ecclesiae Christi: nec unquam cessabit in ea aut clarissima praedicatio, quae sciatur ab omnibus hominibus, aut B Τ ptismus, per quem iugiter gentes intrent in Ecclesiam. Loquens locutus bum ait Dominus -- ad Heli; τι domus tua, ct domusροιαι tui hoc est, Sacerdotes Synagogae) ministrarent in c.
Nichii. Jectu meo et sique in sim ternum. Nunc autem dicit Dominus: Absit hoc a me, e quicunque honorificauerat me, lorificabo eum: qui autem contemnunt me, erunt ignobiles. Ecce Aes veniunt , or
praesim brachium tuum. Et post: Et susscitabo mihi sacerdotem delem hoc est, Christum Issum qui per Sadocli figuraturὶ qui iuxta cor meum se animam meam faciet, o aedificaso ei δε- mumi delem id est, Ecclesiam, seu ministros noui Testamenti l cr am labit domus illucorum Grino meo cunctis diebus. Hic ipse Clari stus opponitur Heli, domusque seu ministri Christi,domui Heli seu Levitarum. Istices Isibiata ministerio, adueniente Christo: at ministri Christi non cessabunt a ministerio noui Testamenti donec mundus finiatur. Qitis hic non videt Ecclesiam seu ministros noui Testamenti tanto magis prςferri Levitarum ministris. quanto ipse Christus praefertur Aaron sacerdoti aut posteris eius 3 Ac domus quidem Aaron poterit forte infidelis esse; exed ue facerdotium ab una familia in aliam, ab Abiathar in Sadoch transsatum est At Iesu Christi domus in perpetuum fidelis crit, de ambulabit coram Christo cunctas diebus.
Eodem pertinet, quod cum populus Israel a Babylone reuersius inciperet quidem aedificare templum Domini, non videret autem illud in gloria ea quam habuit quando primum a Salomone aedificatum erat: tunc Aggaeus Propheta fidelem populum siperato aductu veri Messiae consolans: Adhuc sinquitὶ unum modicum est se ego commovebo calum se terram, Omare se aridam ct monebo omnes gentes, or veniet demeratu, cunctisgentibus, ct implebo doma
Mamgloria,ricis Dominus exercituum. Meum est argentum, or meum est aurum, dicit Dominuae exercituum: magna erit gloria domus imus nouisi i ρα quam primae, dicit Dominus exercitua. Elin loco isto dabo Dcem, ocit Dominus exercituum. Si rem proposita recte perpendas animaduertes, no de materiali domo agi, sed de Christi Ecclesia. quae sipiritualis domus Dei csti vehic sit sensus Prophetae: Maior erit gloria Ecclesiae Christi . quam Synagogae suit, quae in typum & fguram eius praecessit. Ac sane quis dubitat et, veritatem imagini, ac multo magis umbrae dumtaxat praeserendam esse Si ergo maior eis Ecclesiae quam Synagogae externus etiam splendor: nunc restat,ut qua tussiacvit splendor Sytaagogae,accurate perpendamus. At Synagogam constat ab cxitu filiorum Israel ex AEgypto incipientem ad Christum usque ita perdurasse, ut nullum praeter ierit temporis momentum,in quo populus Dei vel digito demonstrari non potuerit. Vixit enim pulus Israel sub Moyse primum in deserto mox iiii, Iosue usi ad ingressum in te
tam Chanaan. Deinde vero in cadera terra sub Iudicibus de Regibus de tribu l udae, vique ad capt--
808쪽
i ad captiuitatem Babylonicam. In ipsa etiam captiuitate egit in Babylone tam aperte,nio vicinorum ignoraret, ibi csse tum Prophetas, tum Sacerdotes, & populum reliquum, ut profitebatur cultum unius Dei secundum lesem Moviis. Imo inde etiam populuς rc ij cvna cum ordinari s ducibus suis Zoi ab eptio Salathiel duce Iuda , , Iesu suo Iosi dec Anm.3 Sacerdote magno. Itenaque postea cum scribis, Et ira ct Nehemia. Porro a captiuitate usque
ad Christi a)uentum semper egit Dei populus in terra Clianaan, primum sub Pontificibus de ducibus, deinde si ab Regibus; ita ut Christus iam adueniens non modo in templo Salomonis tanqualia in suo, doceret, veruin etiam diceret, Salus ex Iudaeis est. Quibus ita posi- itis: efficitur, ut Sunagoga nunquam latucrit, aut cognitionem hominum cisugerit a primo exitu filiorum Israel ex ZEgypto usq; ad Christi aduentum, qui nouam ex gentibus Ecclesiam reliquiis Iudaeorum in cruit, condens duas populos in semetipso angulari lapide. Multo igitur minus ulla ratione fieri potuit, ut Eccletia Christi per ullum tempus etiam minimum latuerit,aut cognitionem hominum et nigerit ab ipsius primo aduentu, usque ad secudum, in quo reddet et nicuique secundism opera sua. Percurre singulas generationes a Morce usq; ad Christum, quod suit spatium annorum circiter mille quingentorii. In hoc toto spatio nullus mentis aut dies pertrans hi, in quo non facillime ostenderim populum Dei. Nam si quaeras de quolibet mense die aut hora illius temporis,ubi hoc aut illo tepore erat Dei populus: respondebo, aut in deserto erat iii de illis o. annis agatur aut in ipso ingressu est aut in ipsa terra Chanaan,aut in Babylone,idque aut sub illo, aut hoc tyrano, aut nominatim sub hoc iudice, Rege,Saccrdote. Deinde cum inulti fuerint & in terra Chanaan , de in Babylone alieni a Deo: facile respondebo illii esse populum Dei qui tribum I cui sectatur,qui circa Arcam Dei Tabernaculum foederis in terra Chanaan agit qui templum Salomonis in Ierusale obseruat: in Babylone vero illum, qui credit &adhaeret Iosedec sacerdoti magno ac Iesu filio cius,ac Prophetis Danisti sao Zachariae, ac sic ibis Nehemiae. C duci Zoroba cli, qui j: profitetur spem reditus in Ierusalem secundum verbum teremiae Proplietae: Etauiuit Zorobabel lius Salathiel, Isussilii Io edes Sacerdos magnus, ct omnes resilui a populi vocem Do ni Dei ui. Et verba Aggaei Prophetae, sicut mi is eam Dominus Deus eorum adeps, O tim ut populus a facie Domini. Quare si quis per totum mundum volui siet hoc tempore ad populum Dei se adiungore, ac proselytus fieri, semper liberum erat id faccre. Longe igitur inagis oportuit hoc ide euenire Christianis, quibus longe maiora Se promissa de donata fiunt. Sineta munita enim sunt Romai. Dei ct etviario. Neq; vero fideles sumus quia ex pr cedentibus operibus hoc meriti sumus,
sed quia Deus ita iurauit Patri nostro Abrahae, de qu: a propter semetipsum ita promisit
compleuit. Ab orta enim tu inquit q; Moccasum magnum m nomen meu ingenti us,qui a Rex magnus ego, dicit Dominiis exercituum, cst zomen meam horribile ingentibus. Qui autem
statuit veram Ecclesiam Christi sui si e aliquot seculis ignotam, is minore infinitis partibus
Christi, quam Moyiis gloriam in hoc mundo esse docet. taxo es enim a temporisus antiquis Λ s halet in singulis ciuitatibus, qui eum prae irent in Synagogis,ubi per omne sauarum legitur. Nam
acvsq: in hodiernum diem Moyses legitur in Synagogis sudaeorum. At Christi Ecclesiam ita miseram Sc miserabilem vos Lutherani Ie Caluinitiae, cum sitis Christiani Iudaeis ipsi,
hac in parte caeciores) proponitis: ut in uniuerso mundo perplura etiam siecula non possit nominari ciuitas, urbs, oppidum,vicus, imo ne domus quiuem aut familia una, ctiam nunc hic, nunc illic degens, ubi sciatur populuin Dei vixisse, verbum calutis audiuisse, aut Sacramenta Christi secundium vestram doctrinam accepi sic. Haeccine est illa maior gloria domus
secunda, quam prima ; Ecclesiae, quam Synagogae: Christi, quam Moysis 'Si Protestantes nihil habent aequi bonis: quod respondeant, sed post Lutherum suu ad , - ,
exemplum Eliae confugiat, ac illius verbis dicant, Pro et v, sacerdotes, seniores, Reges, Priu-cipes, Phari eos, dit os, omnes Eliae temporibus errassee ct ignora se: excoq: inferant potuis- nust. Om.1.
se etiam in diebus ii iis euenire, ut licet multa millia viroru in vere fidelium essent id tamen caeteri fideles ignorarent: huic exemplo sic ego me satisfacturum promitto, ut illos id pudeat protulisse. Recordentur primum, si quid in Synagoga rude, si quid impersccbam aut horrendum erat, id in Ecclesia Cliri isti non eodem modo euenire posse. Non enim acre istis stati : . . ait Apostolus a tractahi 'em montem se accessibilem ignem es turbinem, , caliginem, o pro
Lam, se tu a sinum vocem vertorum, 'uam qui a ierunt, excusetuerunt ste, ne eis feret ver-lum: non enim portabant, quod duebatur. Os bestia tetigerit montem lapidabitur, se ita terribile erat quo id batur: M sies ixit, Exterris sum G tremebundus sic acre istu a Sion m sint Minitem, Cr ciuitatem Dei vivent se, Ierusalem caelestem, Cr matrorum mi tum lorum uen hriam, or Ecclesiam tramitiuorum,qui conscripti sunt in caelis, et iudicem ommsi Deum, ratiniuIurum perfectorum cir T Zamenti noui mediatore Iesum, O languinis abstersonem medius lo-guentem,ruam C si . Videte ne re se iis loquentem. Et, lex quidem per truo em ita est aratia
809쪽
se et crit asper Iesum Christiam faecta est. Nam simini Iraiis Gnations ingloria est, multa magἡasunaeti ministerium iustitiae ingloria. Nam nec elorificatum est quod laruit in hacparte oropter
excrigentem gloriam. Si emm quo e matur, in gloria est: multo magis quo manet, in gloria esu. Et post: Nos verὸ omnes reuelatas legionum Domini peculantes, in eandem imaginem transfor-m is mamur a claritate in claritatem tanquam a Domini stiritu. Clim ergo Clarisius impleuerit legem,id ii quod erat in ea minus persectum, in sua Ecclesia persectum reliquerit; snam et et O transierunt, or facta sunt omnia noua cum iam is qui corde credi a iustitiam, confiteatur etiaore a salutem: etiamsi olim unusquispiam fidelis de alterius fide nihil icisset, non tamen inde recte concludas, hoc idem nunc fieri. Clamat enim Dominus ad Eccletiam suam ex gentibus coramegaram: Noli timere,quia non confunderis,n erubesies. Et infra: Adpuncta in modico dereliqui te antequam Ecclesia mea essest O in miser .rtionibus magnu congregabo te. In momento indignationas absiondi faciem meam 'rumper a te: ct in misericordi empiterna miserius sum tui,dixit redemptor tuus Dominus. Sicut in diebus Noe in mihi est, cui iuraui, ne inducerem arua, dilaui ultri per terram e iuraui, ut non ira cur tibi, Cr non increpem te. Iumus enim commouuuntur Creo ges contremi sient: misericor ia autem mea non recedet a te, o fas spati, nou mouebitur uis mserator tuus Dominus. Et iterum: Eriis corona gloriae in m nu Domini, ct Hadema Egni in manu Dei rui: no vocati s et stri derelicta, terra tua non. v cubilar amplius ae latas vocaberis, Volunta, mea in ea.Tu ira autem Cluilius ipsc inquit, Cnuitas supra montem posita non potest a coni: a ui non audierat Ecclesiam, sit tisi sicut ethnicoror publicanus. Portae inferi non 'aeva sunt a uersius eam. Ecce, ego et tusium um omnibus de susque ad consummationem oecu . EI domus Dei columnaea ct Irmamentum veritatu. Quomodo autem vel audire Eccletiam sub poena aeternae damnationis iubebimur. vel ea si mamentum veritatis foret,si posset fieri, ut aliquando nos lateret itaque tametsi darem Lu-
theranis hoe in diebus Eliae factum fuisse, quod illi obi)ciunt: tamc ex umbrae imperfectione velle statum persectae veritatis oppugnare, hoc prosccio est Christo Moysem praeseris, Legemque adhuc non esse impletam contendere. Deinde ne hoc quidem de Elia ita se habet, quemadmodum illi assirmant. Non enim id agit Elias in illis verbis, ut neminem praeter se fidelem aut esse, aut a se cognosci dicat. Nam de ijs tantum qui erat in decem tribubus, loquebatur: atq; haud scio,an de omnibus illis. Ita enim verba eius extant,velut de solis loqueretur Prophetis in Isitae : Altaria inquetinius de Bruxerunt, ct Prophetas tuos occiderunt gladio, es deretictus sum ero solus. Utique sol uς Propheta veri Dei. Nam & ita sieipsum interpretatus est antea clim ad populu diceret: Ego rem Propheta Domini solus, Prophetae autem Baal quadringenti Or quinquaginsa viri Ami. Quanquam de hoc nihil moror, vitaim de solis Prophetis . an etiam de caeteris fidelibus lo- quatur,modo id concedatur squod cane certissimum est' eum non de omnibus Iudaeis aut fidelibus loqui sed de ias tantum qui erant in Israel .hoc est in decem tribubus, qui alias dicebatur Samaria vel Ephraim. Cum enim a diebus Ieroboam ob ambitionem ipsius disces sio a cathedra Moysis M a templo Hierosiolymitano facta esset, ac propter tyrannidem omnium prope Regum Isracl.S maximo IeZabel pauci fidem perfecte in ca gente confiterentur: tunc Elias conquerebatur , Ferta Ium esse .lum, vel quod nullum alium Prophetam, vel etiam quod nullum alium , aut certc quasi nullum iustum & persectum, quem Plus domus Der comederet, praeter se in Regno Israel cognouerat in regno linquam in lirael. Nam in regno Iuda non ille solus, sed alii etiam permulti tam priuatim quam publico permultos cognouerant. Qui templum Dei adirent quotidie ac factum ibi secundum legem facerent. De regno igitur Samariae dumtaxat Elias agit. Quae interpretatio certi sina redditur per ipsas scripturae sacrae circumstantias. Nam primum constat, Acba tam Amri suisse Regem lsraelis, seu decem tribuum: duxisse etiam uxorem Iezabel iam Ethubaal Rersi Sidoniorum. Illam autem persecutam esse Eliam Prophetam, &quaesisse animam eius. Vnde factum est ut de illo Samariae regno diceret. Dereliquerunt ρa Itim Domini sit, Israel: Hij,inquam, Israel hoc cli decem illae tribus quae,quoniam maior pars siliorum Iacob erant, solae iam obtinuerunt nomen Israel cum aliae tribus Levi, Beniamin de Iudain Regnum Iuda potius a regali tribu, de qua & Dauid fuerat nominaretur: Recep H. Imel inquit: a Zomo D uidet que inpraestatem diem. Deinde clim Elias dicat, Altaria itia destruxerunt i constet au- λης- tem, altaria in Ieru talem iam nec fuisse destructa nec pomissi ab l fraclitis destrui, proptet tribus illas suae in fide perstiterunt, quaeque pro templo Domini decertabant necesse est Nota. vi Israclitae intelligantur illa destruxi illa altaria, quae oli in aue Iacob. caeterique Prophetae, dum pereprinarentur, extruxerant. Ruod ipsum dc apud Eucherium re- g. in peritur notatum,&exipiis Regum libris cernitur. Cium enim Elias conuocasset populum in monte Carmeli, ut per miraculum ostenderet, non Baal, sed Dominum cise Deum:
accessime inquit scriptura si populo, curauit aliare Domini, quo defructum fuerat. Ex
810쪽
NON PAPAM st D pnoris T ANT: UnisTt ut MI A et S SE. 79 quo intelligimus, fuisse quoddam altare Domini ante extructum in monte Carmeli quod Schisi uarici postea destruxissent,uti nunc P eudoeuagelici altaria Domini per omnes, quas pollunt, Ecclesias impie demoliutur. Quod olim impune factu esse, tam molestu Eliae Ait, ut inde coniectura faceret, se solii in Israel rubetiam csse, qui ab idololatria foret immunis.
Tertio Elias addit: Et Prophetas tuos occiderunt glutas. Vtique id non fecit Rex Iuda,qui regnauit iii ierusalein . Nam Asi clivi aut tunc, aut no multo ante regnauit in Iuda quadraginta dc uno anno) fecit rectam ante conjectam Domini, si cui Daut pater eius, Or ab ubi effeminatos de terra, 'u laui uniuersas sordes idolorum qua fecerant tres eius. Exces Arem non abstulit: et eruntamen cor Aspersectum erat cum Domino cunctis diebus sita. Et intulit ea suae octo Verat pater suus, O et qucrat, in domum D omant,areentum, C aurum, O vasa. orro Mab regnauit super Isiaci anno tricesimo octavo Asa Regis Iuda. Mortuo autem i. ii Asa, regnauit Iosaphat stius eius pro eo. Et et remis quinque onis rernauit in Ierusalem, se ambulauit in omni via L si parrisse , ct non a mauit ex ea, secui quod rectam erat in consse
Domini. Et iterum scriptura dicit: Fuit Dominus cum Iolaphat, quia ambulauit in vi s Dauid 'parris sui primis, c noni erauit in Baalim, si in Deo patris fui, O terrexit in praecepissimus, et
non iuxtapeccara Israel. Confirmarini Dominus regnum in manu eius, dedi o bis Iuda m
nera Iosaphat actaei sunt ei infinitae diuitiae, se multa loria. Cum um sci cor enu audacia
propter vias Domini, etiam ecce a Cr Deos de Iuda ascitulis. Tertio autem anno RG i sus, misit de Principibus suis Pen hi or Obiam, G Zachariam, or Nathoat, or Michaeam vi docerent in ciuitatibus Iuda: O cum eis Levitas Semeiam,c Nathaniam, O Zabadiam, Asael quoque, O uxeram Semeramo: b, cr Ionatham, Adoniamis, ct Iobi , se Thob-adoniam Levitas: or cum eis Elisama, ct Ioram sacerdotes, ore isti populum in Iuda habentes librum legis Domini, or circuibant in cun tab urbes Iuda, viqi erudiebant populam.Et item ita: Reversius est autem Iosaphat Reae Ia in ''' ' domum siuampacisce in jerusalem. Cui occurrit Iehu M us Hanani videns, ct ait adeum : Impio praebes auxilium, his qui oderunt Do num, a citra iungem: ct idcirco iram quidem Domi ni merebarss. Sed bona opera inuenta uni in te, eo quod ab si eris lucos de terra Iuda, o praepara
ueris cor tuum, ut requireres Dominum Deum parrum tuorum. Habitauit ergo Iosaphat in Ierusalem, rursusi egressus est a populum de Ier- see et que a montem Ephra , ct reuocauis eos ad Dominum Deum patrum tuorum. Consuuiis Iussices terrae in cunctis ciuitatibus Iuda munis is per Paula loca, O praecipiens Iudicitus, videte, ait, quid faciatis. Non enim hominiis exercetis tua cium, VI Domtur, es quodcunque iudicaueritis in vos redundabit. Sit timor Domni vobiscu, cum diligent a mn D tacite non est enim apud Dominum Deum nostrum iniqui Anecperson Grum acceptio, nec cupido munerum. In Ierusalem quoque conssimis Iosephas Levitis se Mered ui ct Principes familiarum ex Israeel, et i ista cium se causam Domini iudicarent habitatoribus eius. Praecep t . ess,icens: Sic aretas in t ore Domini filiter se corde per se Zo. Omnem causam quae vcnerit a dio atrum et ararum, qui habitant in urbibus suis, inur cognationem O cogna tionem, ubicumque quae iis est de lege,de mandato, de caerimonys, de mirificationibus; MIendite eu,
ut non peccent in Dominum, se ne veniat ira seuper vos se super fratres vestros: sic ergo agentes non peccabitis. marti autem Sacerdos es Pontifex vester in his qua ad Deum per μι. χ-sidebit: porro Zalaia lii Ismahel, tela Dux in domo Iuda, super ea opera erit quae ad Regis y' Fcium pertinent .ha uisii magiEros Levita coram vobis. Confortamini, c agite dici genter: orerit Dominus et biscum in senis. Non temere tot verba scripturae sacrae proposui,ut ne Protestantes aut ignorantiam. auti obliuionem praetexerent, tanquam ignorarent, ot millia fidelium fidem palam profitentium dissent in Iudaea tempore Eliae prophetae. Ac ne dicant, ii quidem ita fuisse: ignorasse vero ista Eliam: illud iam unum quempiam ex Germanis rogauerim: Tu cium in Germania vivas, potesne ignarus esse quam fidem Italia,te adhuc vivente, profiteatur' hoc est nonne probe nolli utrum Italia fidem antiqua, an nouam: Apostolicam an Lutherana obseruet
Actu quide ab Italia propius aliquato abes. Quid ergo Z Putasne in Hispania,aut in Anglia paulo Joctiorem este quempiam Christianum, qui nesciat quid Romς agatur Vtrumne ibi Lutherus Jc Caluinus in pretio sint, an excommunicentur Z Si homines tam longe dissiti, non tamen ignorant, quam fidem Italia, quamve urbs Roma profiteatur; tu putas Eliam prophetam in Samaria degentem nescisse quid ageretur Hierosolymis: Non cane tam to absunt , Carmelo Hierosolyma quantum est interuallum inter Angliam dc Romam, imo nec quantu inter Augusta Se Roma. Quid dico Augustat Ne Mediolanum quide imo nec Rauena tam prope abest a Roma,quam prope a Carnaclo Hierosolyma. Deinde nobis so stati non magnae curae plerumq: est quid in tralia geratur. At Elias propheta necessario debebat solicitus esse quid ageretur Hierosolymis. Oportebat enim omne ma culinu ter in amno parere coram Domino Deo uo. Nec dubitari fas eii, quin id praeceptum impleuerit Elias, nisi maior aliqua utilitas de ratio eum impediebat. Cuna ergo tantus Propheta, in loco prae-