장음표시 사용
31쪽
fraudulenter vitium tacuisti: At si non fit moralis spes, quod dominus comis
pareat, non teneris monere de dubio, quia tunc emptor non exponitur m rati periculo . Ita Sancti. Ioc. cit. M Tolla cap. r. n. I 3. Franc. Lug. quaest. 6.
Ad primam rationem in contrarium Cordubae respondeo . non alienari in hoc case rem alienam . sed propriam . ratione bonae fidei. Quod si deinde dominus appareat, repeta que rena suam ab emptore , tenetur venditor restituere emptori id, in quo factus est locupIetior, non vero in tegrum pretium , ut probabilius d cent Sanch. Mol. Lest. Dian. pari. q. tract. 3. res 31. contra Salas . Vaiq. . SVrum , quia venditor est possessorhonae, non dubiae fidei. Ad secundam respondeo, valde prinhabile esse , quod possit praescribere.& continuare praescriptionem, qui post diligentiam adhibitam adhuc dubitat, an res bona fide possessa sit aliena,
Fagund. , Mol. disp. 63. ex cit. cap. Sim,rgo . sed esto praescribere non pos-11t, adhuc potest alienare, quia, ut notat Sanchea , illa lex solum asserit . eum . qui non potest alienare , non posse prascribere, non e converso.
II. Sequitur pariter celebris illius quaestionas decisio , An Titius possessor bonae fidei, qui v. gr. emit rem
alienam, puta equum a fir re, credens
este ipsius, si aut persistens in eadem bona fide , aut dubitans quidem , &post diligentiam adhibitam non potest
dubium deponere, vendat equum, accleande appareat verus Dominus, qui recuperare non possit ab emptore equum suum ι teneatur illi pretium equi restituere pΑitirmant Mea Sayr. Salonius, quia scilicet, si Titius penes se equum haberet, deberet illum Domino comparenti restituere, cum fes clamet ad D minum ι ergo si vendat equum , dc-
Articuus III. bet pretium equi restituere Domino
non potenti recuperare euuum suum;
quia scilicet pretium siuccedit loco rei venditae, ex lege Si rem , ct pretium
F. De petitione Harerit. Confirmatur primo , quia per ven ditionem equi alieni non transfertur dominium c tui in emptorem, ut comstat ex leg. Ex empto f. de a pionibus empti; Venditor enim non potest transis serre Dominium, quod nunquam habuit , ut est Dominium equi alieni ;ergo neque acquirit dominium pretii, cum contractus sit nullus ; ergo pretium restituendum est vero Domino pro equo , quem hic recuperare non potest.
Confirmatur secundo , quia Titius
emens bona fide equum alienum , ac
deinde illum vendens , jacturam fecitaretii soluti per emptionem siquidem,
i appareret tunc Dominus, posset sis bi equum accipere, etiamsi Titius reis cuperare non posset pretium solutum Jergo, dum deinde vendit eundem quum, acquirendo pretium illius, factus est ditior; sed possessor bonae is dei tenetur restituere id , in quo factiis est ditior : ergo tenetur Titius tale pretium restituere . Hinc putat L desina , quod, si Titius deprehendat hujusmodi equum a se vcnditum filis
se alienum, & Dominus non compureat, teneatur pretium illud restituere Pauperibus . Sed communis, & verior sententia cum Ua'. Mol. disp. 378. Bonac. Dian. pari. 3. tract. s. resbi. 42. Less Lug. . aliisque apud Sanchez lib. 2. cap. 23. docet . Titium bona fide vendentem equum alienum, quem prius bona editam fide emerat . non teneri pretium
restituere Domino comparenti, nec, liunde valenti equum suum recuperν
re . Ratio est . quia omnis obligatio restituendi oritur ex duplici radice . scilicet ex re accepta , vel ex injusta
acceptione ; sub qua intelligitur qua-
32쪽
Alia discultates hae in re enodantur. 27 vis actio, vel omissio injuste , & perinjuriam nocens proximo. In casu a tem nostro Titius venditor non tene tur restituere pretium ex injulla acceptione , ut patet ; neque ratione rei acinceptae. cuin neque habeat apud se equum alienum ; neque ex eo factus sit ditior, cum ex venditione habuerit solum pretium , quod prius solverat emendo equum illum : ergo nullatenus tenetur pretium restituere . Nisi sorte carius vendidisset . quam cmerat Itunc enIm excessiim hunc, in quo factus esset ditior solum ex re aliena .& non ex propria ulla industria , tenetur procul dubio restituere : Sicut etiam si equum hunc non vendidisset, sed donasset, & in remuneratio-uem acceperit aliquid , quod excedat
valorem equi , teneretur hunc exce sum restituere , ut docent Doctores
Confirmatur primo , quia licet per venditionem equi alieni bona fide factam Dominium equi non transeat in Cmptorem, ut Patet ex lege , & r,tione ab Adversariis adducta; at cou-
tractus hic venditionis est validus in hoc , quod vendens acquirat Dominium pretii accepti; idque verum est. etiamsi venditor sit fur , & mala fide vendat ectuum, dummodo emptor emat bona hde, ex leg. Qui res V. de funis, & ex lcg. Sι pecunia Cod. de rei vindicaιione , ut tae explicant Mol. . ct Sanch. loc. cit. Ergo non tenetur venditor equi pretium rustituere rati no rei acceptae, seu ex eo, quod non comparaverit dominium pretii accepti. III. Confirmatur secundo, quia . ut iidem Doctores notant, pretium non
succedit loco rei univertim, sed solum in judicias. quae Iuris rati vocant in niversalia, seu universalo actiones. utiunt haereditas, dos . fideicommilitum generale dcc. , quia ita his judiciis mnaversalibus unius juris petitione ce
sentur plura peti simul, ut constat ex Ieg. Si rem, pret. f. de petit. harradit. Quod etiam verum est in judicis generalibus, in quibus petitur alia quid generaliter, ut est judicium tute.
pro Socia f. pro Socio; in his enim casibus, si res aliqua. v. gr. haereditatis Vendatur , pretium succedit loco rei venditae. At in judiciis, quae vocalitur particularia , vel sincularia a quia sci. licet sunt de re singulari , vel ex sit
gulari contractu petita, ut in comm dato , deposito. mandato Sc. falsum cst, pretium succedere in omnibus loco rei, ut constat ex juribus citatis in prima confirmatione, ubi dicitur venis ditor rei alienae acquirere dominium pretii , & non transferre dominium rei venditae , quod non eveniret, si pretium succederet loco rei., Et per haec patet ad rationem adis versariorum in contrarium adductam. dc ad primam Confirmationem . Ad
secundam confirmationem nego ante cedens . Emens enim a fure rem furistivam non dicitur facere jacturam pretii , cum possit statim servare se indemnem, recupcrando pecuniam suam;
habet quippe jus ad rescissionem comtractus , & consequenter habet jus si minus ad pretium, saltem ad pretium
per sentcntiam Iudicis recuperandum. Et quamvis teneatur comparenti D mino rom restituere , sine pretio , id Lovenit , quia res semper clamat ad ominum. Quare si rem furtivam bona fide emptam deinde vendat bona fide, pretium, quod rctrahit, iacit si seum . & cum sit aequale pretio , quod solverat in emptione , non dicitur factus esse ditior. IV. Notandum tamen cum Sesonio
se idem dicendum, si hujusnodi equus
vendatur , & si permutetur . Nam si ille vendatur bona fidet , v. gr. cem
tum a Titio . qui prius illum cinerat bona Diuitiaco by Corale
33쪽
bona fide pariter centum aureis, non tenetur , ut diximus, restituere hujusmodi pretium : Contra vero si hujuς modi equum emptum bona fide centum permutet bona fide cum torque
. g. comparente Domino tenetur pe
mutationem rescindere, & equum D mino reddere. isod si non possit rescindere Permutationem , quia V. g. eruus periit, tenetur acceptam torquemare Domino equi. Disparitas inter venditionem . & permutationem est,
quia in venditione potest esse claud catio ; nam licet emptor sempor faciat
pretium esse venditoris, quando ignorat rem venditam csse alienam ; ven' ditor tamen non scmper facit rem csse emptoris, quando scilicet res est , liena; ut constat ex dictis r Contra vero in permutatione non datur claudicatio . sed utriusque rei . vel neutrius Dominium transferri debet, ex leg. F.
f. de rerum permutatione et Quare in casu nostro , cum emptor non acquirat
Dominium equi alieni , neque Titius sermutans illum cum torque acquirit
ominium torquis; atque adeo tenetur illam restituere vero Domino ex
titulo rei acceptae, quamvis non sit factus ditior. V. Notandum secundo, quod, si Titius non emittet bona fide equum alienum . sed illum dono accepisset bona fide a iure. S deinde vendidiss)t
tenetur pretium restituere Domino e qui comparenti. Ita communiter cum VasqueZ, Sanch. , Lam. Dian. Part. q.
trare 3. rec 33. Ratio est , quia possessor bonae fidei tenetur restituere
vel rem extantem , vel si non extet,
id , in quo factus est ditior ex illa rIn casu, Titius donatarius bonae fidei factus est ditior pretio illo retracto ex venditione equi dono accepti . Ergo
tcnetur tale pretium restituere.
VI. Illud superest enodandum , An possessor bonae fidei, qui post dubium super euiena reperit , Iem esse alic- Articulus III. nam , dc non potest Dominum invebnire, teneatur aliam dare pauperibus Quod est universim quaerere, an resti. tui debeant Pauperibus non solum debita incerta orta ex injusta acceptione , seu ex delicto , sed etiam ex re
accepta, seu ex licito contractu, V. g.
mutuo, deposito, & similibus pCommuniter attirmant cum Divo Thoma a. a. quaest. 62. art. . Mol. d.
7 6. VasiqueZ , SVro , Fagund. Ratio e li, quia id praecipitur vel jure na
turali, ut censent Nav. CajeL, Fagund. lib. 7. in Decal. cae. a ., quatenus jus
naturale dictare videtur, quod, si res Domino suo restitui non potest , e. pendatur in bonum Animae ipsius in
pauperum utilitatem , ac levamen ; cum talis ejusilam Domini praestimatur voluntas Vci saltem id praecipitur jure positivo. Et quidem de debitis ince tis ortis ex delicto constat debere
pauperibus erogari ex cap . Non sane Iq. ' o. f., ct ex aliis Textibus: De debitis aurem ortis ex contraeis, Vel ratione rei acceptae , probatur , quia
etsi de his non constet expresse in j re Canonico , id tamen habet Ecelesiae consiletudo, quae vim legis habet,
ut in pias causias expendantur. Non negaverim, Petrum Nauar in lib. . de rest. cap. r. docere , bona incerta ex licito contractu . vel ratio
ne rei acceptae possessa licite posse retineri ; quod probabile existimant Lupdisp. 6. sect. Ia. Less cap. Iq. n. 38. Bauny, Malderus , 8c alii : tum quia neque jure naturali id praecipitur; albter non posset Pontifex de iis, nisi inutilitatem pauperum disponere , nec poliet compositionem ullam facere , quod est contra praxim Ecclesiae ; praeterquamquod verus Dominiis saepe est incapax utilitatis spiritualis, quia v. g. jam est damnatus e Neque praecipitur jure positivo restitutio talium debit rum , quia consuetudo Ecclesiae. quod in opus pium expendantur, non vide
34쪽
Alia difficultates hae in re enodantur. 29tur obligatoria ad modum legis r Imo
videtur esse con Hrme voluntati Domuni ignoti, quod retineantur res a pocsessore bonae fidei , quia sic posset illas recuperare, si compareret ; quod evenire non posset, si datae essent pa peribus . Verum quamvis opinio ista vide, tur probabilis , non est recedendum tamen in praxi a communi, tanquam magis pia , & usu ipQ timoratorum approbata, ut notat Lessius, Trullenk,S Bonius; praesertim quia si rati nes adductae perpendantur . nihil e- vincunt . nam consuetudo piorum hominum erogandi pauperibus debita imCerta orta Ex re accepta. non solum
habere videtur vim legis positivae, sed etiam arguere legem inaturalem id ductantem . Neque Obstat, quod Pontufcx non posset compositionem facere. si jure uaturali hujusinodi debita deinberentur pauperibus. Nam hujusmodi Compositio ordinatur ad opera pia E clesiae magis utilia ; Et quamvis es, quando Dominus sit incapax utilitatis spiritualis , quae ab ipsis eleemosynis intenditur , satis est . quod ut plurimum non sit incapax: Sicuti quia ut plurimum verus Dominus remanet iasnotus , ideo non rationabiliter praesumitur, quod Dominus nolit ea pam Peribus erogari propter spem illam remotissim atra recuperandi rem suam, si ipse compareat: Aliter propter hujusmodi praesiimptam voluntatem D mini possent etiam retineri a iure de-hita incerta orta ex delicto . VII. Est tamen etiam notandum .
quod si possessor bonae fidei post dii.
bium superveniens, an res sit aliena, neglexit veritatem investigare culpabiliter , ita ut per omissionein diligentiae debitae factus sit impotens ad c
gnolcendum verum Dominum , tenetur tanquam posset sor malae fidei restituere. vel illi, de quo dubitat, an sit vcru. Dominus, vel eo incognito, pauperibus, si minus totam rem, salistem partem illius pro ratione dubii .& majoris , vel n noris probabilitatis, & spei, quae esset de inveniendo vero Domino , si fuisset praemissa d
ligentia debita. Ita communiter cum Sanch. cap. 2I. Ioanue L . , SUM.
Molina ; quicquid in contrarium senistiani BOnac., Pal. . Rebell. . & alii m. pud Dian. P. q. tr. 3. ref 29. Putam tes , ad nihil teneri , quia possessio . ut supponitur , coepit bona fide , 8c. non constat, num per omissionem deis bitae diligentiae alteri damnum intule ins unde cum in dubio melior sit co ditio possidentis . ab omni restituti ne videtur excusandus e Non secus
ac qui dubitat , an sua actione , vel omissione fuerit alteri causa damni ;quod multi probabiliter docent apud
Haec tamen ratio nihil videtur evii cere ; quia licet possessio coeperit bona fide suborto tamen dubio, an ressu aliena, jam coepit mala fide illam possidere , dum neglecta fuit diligentia debita; & ideo in dubio an steri damnum intulerit per omissionem diligentiae debitae , non habet suffiagium a possessione , utpote malae fidei . Et per haec patet disparitas ad exemplum adductum: tunc erum deo ligatur a restitutione . qui dubitat .an sua actione . vel Omissione fuerit alteri causa damni , quando favet illi legitima possessio rei restituendae, quod non habetur in casu nostro. VIII Notandum denique, illud e se discrimen inter restitutionem faciem dam a possessore malae fidei , & a possessore bonae fidei, quod ille tene tur servare Dominum indemnem ; &ideo debet restituere rem , si extet, vel ejus pretium , necnon omne damnum inde sequutum . suu interesse , sive ordinarium . sive cxtraordinarium.& lucrum, quod Domino cessavit, &iructus rui tam natural , quani mix
35쪽
tos', tam perceptos . quam non per- vam dono accepit a fure, tenetur resceptos , si diligens Dominus esset i, de re domino, non furi, quia nullairi Ios percepturuS, deductis expensis so- iacturam pretii iacit, si res reddatur
Ium necessariis . Contra vero posses- domino, ad quem clamat.
sor honae fidei ita debet restituere , X. Oppones primo , si dominus e- ut reddat se omnino in domnem; qu, qui apud Judicem petat equum suum,
re solum restituere debet rem, si ex- judex in soro cxterno cogeret hunctet, & ejus fructus. si pariter exstent, emptorem ad reddendum equum do- ltam naturale S. quam mixtos . detra- mino, non furi . Ergo etiam in forociis expensis etiam non neces lariis r conscientiae hic emptor ad id tenebitur. uod si res seu fructus non extent , Confirmatur, si dominus equi illum ebet reddere id , in quo ex re bo- tanquam suum accipiat, cum nulli fana fide postussa factus est ditior. ciat injuriam, non poterit a posse si IX. Quaeritur etiam . an possessor re etiam bonae fidei impediri r Ergo honae fidei , qui a fure emerat rem hic tenetur reddere equum domino, furtivam, si suborto dubio deprehendati etiamsi pretium sit amisturus. rem illam esse furtivam, ponit redde- Respondeo . concesto antecedente , re furi ad rccuperandum pretium, an nego consequentiam ; Iudex praesumit teneatur reddere illam domino , cum mala fide emptum este equum. & ne
jactura pretii p detur ansa fraudibus , iuste punit ein- Molina, Aetor. , & alii putant, de- ptorem amissione pretii ; aliter quili.
re domino restitui, quia res clamat bet posset impune emere res furtivas, ad dominum ἔν propterea si hujusmodi certus quod pretium sit recuperatu- emptor non possit pretium suum re- rus apud judicem , si forte dominus cuperare a fure, suo infortunio impu- appareat . At in foro interno nemo tet; non secus ac si res casu periret: tenetur cum suo notabili detrimento Vaiq. tamen, Rebeli., Lug., & alii a- rem alienam in meliori statu repone-Pud Tamb. cap. 3. f. a. probabiliter re, quam repererat. Putant, posse reddi iuri, quando non Ad confirmationem negariar conse
Potest aliter pretium recuperari. Ra- quentia ; disparitas est , quia ex juretio est , quia postestor bonae sidui , clomini nemo poteth aliquem julle
cum nullam commiserit culpam , non impedire , ne sibi usurpet rem suam . videtur damnandus ad subeundum hoc At nemo tenetur positive reponere, damnum . Quare satis est, si reponat aut conservare in meliori statu, ac re-Tem in eo statu , in quo erat , red- percrat rem alienam cum suo gravidendo eam liui , a quo pretium re- I commodo. cuperet ; non enim tenetur cum suo Neque urgeas , dicendo , quod si gravi incommodo illam in meliori si, postum reddere furi equum ad recu-eu reponere . Ιmo Tam b. f. 3. cum perandum pretium , de servare me in Lug., Dian. contra Lest , Vasq. , Tum demnem , potero pariter alteri eun-rian. , Mol. , & alios communius apud dem vendere . Nam contra est, quia
Dicast. lib. 2. tr. a. disb. I. diib. q. p talis venditio esset injusta, si non derat, idem dicendum de possest ore ita, tegeretur alteri vitium hoc rei vendita fidei, quia sicut qui injuste accepit tae ; unde non esset licita. Praeterquam rem ab aliquo , tenetur solum tollere quod equus non reponeretur in e injustam acceptionem; ita qui injulle dem statu, in quo erat, sed in novo emit tenetur itum tollere injultam periculo, quod non sit deventurus ad c tionem . Quod si quis rem furti- dominum suum. Or
36쪽
oppones secundo: Non potest reddi gladius furioso domino, qui illo a
usurus sit in damnum alterius , quia sic cooperaretur debitor peccato tu riosi : Ergo non potest ab emptore reddi equus furi cum damno domini, quia pariter ille cooperaretur ad damnum domini. Respondeo . negando paritatem rPrimo, quia nullum damnum patitur, qui non reddit gladium domino furi in , unde si huic gladium reddat, non
excusatur a peccato, dum materialiter eooperatur damno alterius e Contra vero talis emptor si non reddat equum suri, patitur jacturam pretii. & ideo excusatur a peccato. dum damno domini cooperatur materialiter . Secun do cooperatio ad peccatum est proxima, si reddatur gladius domino tiari Q : Unde Lesis. cap. I 6. dub. q. cum Tambur. lib. 8. tr. q. cap. I. g. 3. docet , non solum peccari contra e rLtatem per redditionem talis gladii, ut putat Mol. , sed etiam contra justitiam, quia reddens gladium furioso est vehati complex delicti, nec se habet negative tantum, perinde ac si non delenderet innocentem ; in quo casi peccatum esset solum contra.charitatem: Contra vero, si emptor reddat equum furi, solum remote cooperatur materialiter ad peccatum iuris ; cooperatio autem remota ad peccatum ex multis capitibus excuseri potest , & praesertiin in casti nostro excusatio est ira, nifesta , videlicet propter muse damnum , quod hic aliter pateretur . Tertio : Cooperatio ad peccatum furiosi est cooperatio ad peccatum gravius utpote contra vitam innocentis quam sit cooperatio cum peccato furis et Ergo nil mirum, quod illa requbrat majorem causam, ut excuset a cuupa cooperantem materialiter cum il-
An res , quae dubia fido caepit posmderi, restituendat sit λI. Peceat contra iustitiam, qui rem ae- cvit in dubio, an vendens, vel do
nans possideat illam bona side ρII. Si dubium deinde deρoni nequit .
nonnulli docent , posse ab emente. vel donarario res inte re retineri. III. Verius resiluenda , Ialtem pro ratione dubii.
dei, nstu solum a tempore, quo δε- minus deprehenditur, sed etiam ab
initio p0sessionis. I. Erte peccat contra iustitiam. accipiens rem , dubitans .an vit furtiva . vel aliena I aut dubitans, an bona fide possideatur a vendente, vel donante . Ratio est, quia lege justitiae quilibet tenetur non exponere se peraculo injustitiae ; cui ce te se exponit , qui retinet rem illam cum tali dubio ; subest enim periculum injustitiae contra verum dominum , si
vere sit aliena ; atque adeo ea conis trectatur domino rationabiliter invito. Ita communiter cum Lesi, cap. Iq. n. a . Sanch. lib. a. cap. 23. Si tamen sic dubitans rem acceperit , tenetur diligenter veritatem investigare , & verum dominum invenire , ne huic damnum. & injuriam inferat . Quod si facta morali inquisitione veritas inveniri non pollit, procedit praelcias quaestio , Utrum res illa saltu in pro qualitate dubii rellitui debeat , aut clari pauperibus ἰ an vero suffragetur huic possessio, etiamsi sit dubiae fidei.ll. Gordonus lib. s. q. s. & a foratiori Io. MCd. , , juXta ea, quae docet
37쪽
de Rest qu. 2 . putant, hunc poste sibi integre rem posscsiam retinere, et
iamsi dubia fide caeperit illam possidere , stante nunc aequali dubio , quod sit aliena . Primo, quia non videtur, quare non debeat esse melior conditio primi occupantis , stante aequali dubio de proprietate rei . Secundo, quia stante aequali dubio semper est melior conditio possidentis , juxta regulas juris . Neque dicas , meliorem esse conditionem possidentis bona fide , non vero mala fide; Qui autem dubia fide caepit possidere. compar, tur possidenti mala fide . Nam contra est , quia dubia fides non disterea bona fide , si illa non oriatur exculpabili negligentia , & ignorantia, ut docent Vsquea, Panorm. , S alii
apud Sanch. lib. a. cap. 23. ; nam iS
dicitur habere bonam fidein , qui ignorat, seu non habet scientiam, quod res sit aliena , ut sirpra diximus , ex cap. Si virgo : Qui autem dubia fide possidet, non habet scientiam , quod res sit alic na r ergo habet bonam fidem sufficientem juxta jus canonicum ad praescriptionem non soluin contunuandam , sed citam inchoandam : ENenim ad id requiritur bona fides , non positive, sed privative , hoc est non mala fides ; sed qui dubiam habet fidem non habet malam fidem rergo habet bonam fidem privative senicientem, ut illi faveat possessio .
III. Secunda scntentia communior,& tenenda cum Mol. disp. 36. Sanctiui c. cit. Lug. disp. II. , seci. q. & aliis docet, cum, qui dubia fide caepit poς sidere , ad rcititutioncm teneri , faltem pro ratione dubii , si facta investigatione veritatis , adhuc perseveret
dubium , an res sit aliena , vel fiirci-va. Ratio est, quia hujusmodi poste
sio dubiae fidei nullatenus suifragatur possidenti ; atque adeo adjudicandarcs, pcrinde ac si esset vacans , & a
Articulas IV. cans , dc dubitaretur cuiusnam esset, dividenda eslet pro ratione dubii, ut diximus articulo superiore et ergo et iam in casu praesenti . Major prohatur , quod scilicet hujusinodi possessio
non faciat melioris conditionis pom. dentem; nam possessio, ut sust agetur
possidenti, debet esse legitima, A ju-1ta , quae communiter definitur apud Mol. disp. Ia.. quod sit Rra corporalia
detemio corporis , animi , iurasique a
miniculo ; S sensus est, quod res possideri debet etiam animi adminiculo. hoc est bona fide , & animo habenis di rem tanquam suam, eo quod existimet suam : Qui autem dubia fider m occupat animo faciendi illam suam, cum dubitet, an sit aliena, non possidet animi adminiculo ; imo nec adminiculo juris , cum jus non comcedat rem occupanti illam cum
bio: Ergo hujusinodi possiessio non subfragatur possidenti. IV. Confirmatur . quia huiusinodi possidens nec habet bonam fidenam culative, quia non habet judicium probabile, quod res illa sit sua; nec habet bonam fidem practice, quia non habet prudens. & probabile judicium,uod possit illam sibi usurpare sub eo ubio ; ergo hujusnodi possiessio nublatenus sustragatur possidenti, & ideo non est satis ad praescriptionem imchoandam, ut communiter docent Dpud MOl. disp. 6. ex cap. Finali dopraserapi., licet satis sit aci continuamdam praescriptionem. ex cap. Si Vimgo , ut explicat Lesi. Iib. a. n. II. &Fagund. lib. a. ca . I s. Disparitatis ratio est, quia qui incipit rem posside re cum dubio , an sit sua, accipit ibiam practice mala fide ; cum conscientia dictet, illicitum, & injustum e se rem sibi usurpare sub eo dubio :Contra vero qui possidens bona Dde deinde dubitat , an res sit sua, habet practice bonam fidem , cum
38쪽
hium, an sit alienasio in dubio suifragetur bona fige poς sidenti r Nil ergo mirum, quod posisessio dubiae fidei non susticiat ad praescriptionem inchoandam , quia tunc aequivalet postessioni malae fides; Sufficiet tamen ad praescriptionem continuandam . quia tunc aequivalet ρος sessioni bonae fidei: Quare ad praescriptionem inchoandam non sufficit --na fides privative, videlicet non m la fides, sed requiritur bona fides p sitive , ut communiter docent contra Vasq. . relatum a Bossio n. 189 quia hona fides privative, quando quis incipit rem possidere. est practice mala fides ; cum conscientia dictet, injustum esse rem illam tanquam propriam occupare in dubio, an sit aliena. Et per haec patet ad rationes in contrarium; non enim est melior comditio primo occupantis rem dubia fide , quia re vera injuste occupati nec est melior conditio sic illam possidentis , eo quod non legitime , &juste possideat, sed injuste, & sine , nimi, jurisque adminiculo . Unde fit, quod incipiens rem po sidere dubia fide, si dcinde reperiat,
rem esse alienam , teneatur illam restituere , tanquam possessor malae fidei , atque adeo cum fructibus perceptis . cc quos percepisset dominus,ti rem habuisset; idque non solum a tempore . quo deprehendit rem esse alienam, ut putat Gordonus , sed ab initio possessionis. ut communiter do cent cum Lugo scct. q. & Mol. disp. V23. Ratio et t. quia ab initio posse sionis possedit rem mala fide ; etenim , ut oltcndimus , dubia fides in
initio possessionis est practice mala
Multa ad praxis deducantur si consurgat dimeo quod polle L
ί uui occupat rem aliquam, dubitans. quod si aliena Ied animo inquι- renda verum dominum , s non roperiat, poteris illam sibi retinere. II. Quod se dominus reperiatur , ten tur aliam restituere , tanquam possessor bona mei , restituendo eamen etiam fructus non extantes, sco
sumpserit , quamvis non sit factus
III. Si dubitim sit positivum , seu se probabile sit , rem esse tuam , σμμι probabile , quod M aliena.
poteris iliam occupare , oe deprehens domina , illam prorsus tanquam possessor bona sidei restituere.
IV. Uus rem emιt animo snquirendi da m3num , poteris hoc pretium . crexpensas rationabitis repetere.
R. uui a possessore bona Dei rem emit. dubitans . quod sit aliena, potest illam Abi integre retinere , si domi nus non reperiatur a siquidem dubium hoc supervenιι possessionι b na fidei. VI. Quid praestandum a Confessariis eraga Paenitentes , qui res emunt absis, de quibus vehemens datrursuspicio. quod eas furati sim e VII. Num possint emi fragmenta non
C. re tradita insertur primo, quod si quis sine culpa praeoccupasset
rem Vacant m , vel emisset rem es,
quam, dubitans. an sit furtiva . v. g. quia id fecisset animo inquirendi dominum . & dubium esset solum in genere , an sit alterius . non vero in
specie , an sit Petri , unde dominus C esset. Diuitigod by Corale
39쪽
esset omnino incertus , tunc probab, te est , non dari obligationem restimendi rem illam pauperibus pro ratione dubii, sed posse integram retineri , cum animo tamen reddendi eam , si sorte dominus compareat; sicut plures Doctores Munt de Inventore alicii jus rei , qui poli selficientem diligentiam non potuit apnosce re dominum rei inventae, ut diximus articulo superiore. Ratio illationis est, quia hujuimodi possessio , cum vacet culpa , aequivalet posscssioni bonae fi-
cum dubio, an res sit aliena, vel furistiva, incipiat illam possidere sine culpa, videlicet animo inquirendi donatinum . tunc deprehenso domino non teneatur restimere tanquam possessor malae fidei, ut putavit Rebellus lib. a. quaest. s. , sed solum tanquam postestor bonae fidei unde non tenctur pretium rei restituere, si res sine sua culpa periisset, nec fructus non perceptos . quos dominus percepisset ς ad quae itinetur possessor malae fidei. Ratio est
ex Sancn. cap. 23. n. 27 , quia non
tenetur hic ex injusta acceptione, cum non peccaverit sic usurpando rem illam. Tenetur tamen fiuctus confiumptos restimere, etiamsi ex iis non sit factus ditior , quia tenebatur eos servare, nousque verum dominum depreheneret; atque adco in hoc disconvenita Possessore bonae fidei , qui nec tenetur restituere rem , nec fructus, si non extant, nec ex iis factus est d,
An autem hic teneatur diligentiam moralem adhibere, ut interim res fructum afferat, atque adeo si id negligat, teneatur domino restimere seuctus, qui propter hanc negligentiam Percepti non sent λ Affirmat Lug. dii p. 17.icct. 4. sed probabilius negat Bost . n. I9P. , quia per usiurpationem rei is
dumtaxat contraxit obligationem imArticulus V. veniendi dominum, Se ex hoe gratia illi debentur , quin rationabiliter dominus potuerit ab illo exigere, quod interim rem seugiferam non haberet apud se otiosam. III. Insertur tertio , quod si quis
rem occupet, dubitans non negarive,
sed positive, num sit aliena, vel se tiva , seu habens pro utraque Parte probabile judicium , deprehensio domino, teneatur solum tanquam possessor bonae fidei restimere. Ratio est , quia sic usurpando rem nullatenus peccavit, ut docent communius Probab, listae contra Coninh. de Sacr. disp. 33. n. 93. Qui enim probabiliter credit, rem esse suani, potest juxta hoc proebabile judicium speculativum formare judicium probabile practicum , quod liceat sibi illam usurpare . Nunc a tem ex judicio speculativo non sequi. tur practicum verbi gratia ex probabilitate , quod conjux sit mortuus, non sequitur licitum esse ad secundas nuPtias transire in quando stat in posscssione praeceptum , aut quam do alter bona fide rem possidet . aut quando aliter sequitur grave damnum, vel periculum frustrationis Sacramenti , vel quid simile; quae non habentur in casu nostro : Et quamvis non possit Iudex , juxta probabilem sententiam , quod res sit Titii, illam integre adjudicare Titio, si aeque probabile est, quod ros sit Caji, quia tenetur juxta merita causiae judicare, ρω terit tamen privatus, & Confessarius in foro interno id ellicere, nixi ratio. ne probabili. IV. Inscrtur quarto , quod si dubitans, an res sit furtiva, emat illam Dirimo inveniendi dominum, qui aliter, facile rem sitam esset amissiirus, in tali casu ita debeat rem, & fiuctus restituere domino , ut postit ab illo ex. pensas repetere. Ratio est, tum quia cum utiliter gesserit negotium domi. ni , aequum non est, ut damnetur inaniis Disi tiroo by Cc oste
40쪽
amissione pretii. tum etiam quia non rem, sed ejus custodiam accepit. Ita communiter cum Lugo diip. II. Palao, Diana Par. q. tract. 3. resol. 3. Quod si dominus non compareat, res quae pro ratione dubii rei tituenda erat d mino, juxta communiorcin opinionem restitui debet pauperibus, vel juxta Probabilem opinionem , de qua diximus, poterit ab ipsbmet possidente retineri. Ubi notandum , constare debere domino , quod talis emptor i tenderit utiliter eius negotium agere, ut teneatur pretium solutum compe sare . Imo si pretium Elutum esset, aut excedens valorem rei, aut aequale , tenebitur dumtaxat ad id, quod prudentis judicio unusquisque solveret ad
rem suam e tali periculo recuperandam , ut notat Franciscus Lugo quaest. 8. Ipse vero emptor, si bona fide rem emit aequali, aut etiam majori pretio, quam valet, poterit in conscientia in tegrum pretium solutum petere, cum non debeat poenana, & clamnum p ti, ubi nista culpa praecessit , ut iam tant VasiqueZ, & LessiuS contra Lugo, qui putat , non posse integrum pretium solutum petere , si valorem rei excedat, eo quod non videatur obiugatus dominus ad redimendam rem sitam pretium excessivum solvere, quamvis ex errore emptoris solutum Quod tunc verum est, quando constat, non solum cum errore, sed etiam im- rudenter solutum esse pretium exce-
V. Infertur quinto , quod si quis
ves dono, vel titulo haereditario acceis Pit, vel emit rem a possessore bonae 1idei dubitans, an res illa sit aliena , vel furtiva, & facta diligentia non no sit dubium vincere, poterit rem illam accipere, & integre retinere . Ratio
est , quia hic succedit in jure illius , qui bona fide rem p idebat, & cmjus conditio in dubio erat melior; um de sicut si tale dubium nunc subor, retur in illo, ad nullam restitutionem iate noetur , quia non redderet illum
malae fidei possessorem , posito quod caeperit possidere bona fide ; ita li dubium suboriatur in illo. qui nunc incipit rem possidere , neque redditur malae fidei possessor , eo quod ad iulius possessionem accedat, ut diximus articulo primo. ex Sanch. lib. a. disp. 6 r. & Mol. disp. 36. & disp. 723. rQui proinde docent, quod licci emi non possint Mancipia ab asportantibus, in dubio, quod injuste ad servitutem redacta sint , quia possessio stat pro libertate Mancipiorum; At si bona fide Titius emit illa ab inportantibus, poterit Cajus deinde licite illa emerea Titio . si facta diligentia non constet esse facta injuste; quia Cajus secunduS emptor succedit in iure Titii primi emptoris, qui bona fide illa pos sidebat: Et quamvis possessio stet pro
libertate mancipiorum respectu aspO tAntium . non tamen respectu Titii, qui bona fide emit, nec respcctu ejuS,
qui emendo illa a Titio successiit injure illius . VI. Infertur sexto, quod si rumor sit , aut vehemens sitspicio . CGum
multa vendere furtiva , quamviS non detur ratio dubitandi , an haec res in particulari, quam vult vendere, sit fumto sublata, non poteris rem illam Gmere, donec ilia constiterit, non esse furtivam. Ita Sanch. loc. cit. Mol. disp. 3 . Franc. Lug. quaeli. 8. Ratio est, quia aliter sebitur periculum emendi rem alienam ortum ex illa suspicione vehementi. Quare si emas rem aliquam cum tali dubia fide , teneris partem
illius pro qualitate dubii provenientis
ex rumore restituere. Quod tamen Ibmitat Palaus tr. I. disp. 3. punct- . . ut solum procedat , quando rationeSellicaces convincerent venditorem Vendere rem furtivam, non vero quando
sint solum dubiae; tunc enim debemus deponere dubium, & judicare illum ria C a te Dipit irod by Corale