장음표시 사용
71쪽
habeat jus praecipiendi, non habetur
hic titulus manifestus : ergo sine injustitia non poteris obedire X. Objicies ex Ioanne SancheE . Superior dubitans . an res praecepta excedat potestatem sitam, potest juste illam praecipere, etiamsi vergat in damnum tuum, aut alterius; ergo su ditus tenetur pariter obedire. Conserentia sequitur, quia jus praecipiendi,t debitum obediendi sunt correIativa. Antecedens probatur, quia seperior, quando est in possessione praeoipiendi, non debet ea spoliari propter dubium supervenienS: Sicut conjux, qui bona ficie matrimonium contraxit, & deinde dubitat de ejus validitate, si post diligentem inquisitionem adhuc dubium perseveret , Potest petore debitum. & alter tenetur reddere, ut sertcommunis opinio. Respondet primo Palaus . transmi so antecedente, negari consequentiam;
quia posscssio subditi in bonis forti nat, honoris, & vitae praevalet posses sioni seperioris circa materiam dubiam . Nec est mirum, quod licet jus praecipiendi , & debitum obediendi
sint correlativa, possit tamen aliquando superior praecipere . quin teneatur Κbditus obedire . Nam ex Navar. . Rodr. , Hllluc. tr. o. n. 336. juste j dex interrogat reum ex semiplena probatione propter commune bonum , ne delicta remaneant impunita; nihilominus potest etiam juste reus negare veritatem in causa non uolum cupitis , sed etiam sanguinis, S ubi poena triremium, exilii , vel confiscati nis bonorum imponenda sit, adhibendo videlicet aequivocationeS. PGterea potest judex reo capitis damnato principere, ne iugiat a carcere ἱ reus tamen parere non tenetur . Praecipere etiam potest reo, ut compareat, quin ille teneatur comparerc : Praecipere demum potest, ut reus fame pereat; reus autem Oblatum cibum non so-
Articulas III. . tum comedere potest , sed etiam te netur ; ut docent multi apud Ioann.
Sanch. disp. IO. n. 9.XI. Respondeo tamen secundo cum I m. Lug. qu. l . nego antecedens;
nam praeceptum , & obedientia siunt correlativa; Unde, ubi Obedientia non est debita, per se loquendo, non datur ius praecipiendi et Sicut, per se i quendo , non datur jus exigendi, quod non debetur; aliter daretur bellum trinque justum : Esto id possit comtingere per accidens. si scilicet ex edirore , aut probabili opinione putet v. g. Princeps posse juste gabellam
imponere, quam probabiliter etiam . vel ex errore subditus putet . se non debere , utpote injustam . Quare in casibus adductis , ubi reuS non icne tur obedire . nec judex . per se I quendo, poterit praecipere, & constaquenter neque poterit superior imperare , quae vergunt in grave damnum subditi, aut alterius, quando 1bbditias dubitat, an hujusmodi praeceptum ex cedat potestatem seperioris ; cum H ditus propter rationes adductas obedire non teneatur : Contra iustitiam enim est , quod superior velit praevalere ius seum dubium praecipiendi iuri alieno. & possessioni certae, quam quilibet habet bonorum suorum: Tunc enim in dubiis judicandum potius pro
superiore , quam pro subdito , quam do sunt caetera paria, videlicet quam do dubitatur , an sit attendenda ad talem usum potestas seperioris, recontrahenda libertas subalti. an ve roextendenda libertas subditi, dc Cori- trahenda potestas seperioris, juxta citacta in prima Conclusione : At in ca su nostro non sunt caetera paria, quia ex obedientia provenit grave damniini subdito, vel alteri ; ex omissione vero obedientiae nullum , aut Pene nullum damnum obvenit superiori . Unde, per se loquendo, praecipere nori
potest superior, quando subditus nota
72쪽
vid in dubio, an res praecepta
tenetur parere , & solum per accudens id contingere potest ex errore , aut ex opinione utrinque probabili ;quod contingit in casibus adductis , in quibus ob opinionem utrinque Pr habilem potest judex praecipere , aut Rex aliquando gabellam imponere . Sc. quin teneatur reus obedire , aut subditus gabellam solvere &e. Ad probationem antecedentis, ideo verum est , quod conjux in eo casiupossit petere , & alter teneatur ressidere debitum, quia in dubiis standum pro valore actus ; posita autem validitate matrimonii , non est dubium, quod sicut conjux bona fide possidens matrimonium possit petere , ita alter teneatur reddere, quamvis dubitet de valore matrimonii: At in casi nostro, quamvis verum sit, quod alter sit siu- Ierior , alter subditus , non proinde
equitur , quod in case determinato, in quo dubitatur, an praeceptum ex cedat potestatem superioris . habeat
ille jus praecipiendi ; quando scilicet
ex obedientia grave damnum sequitur alicui, propter rationes adductaS.
An etiam Religiosiis obedire teneatur in dubio, an res praecepta potesta tem Praecipientis excedat rL. Religiosus , utpote subditus volunt aiso rius, videtur in hoc dubio non ιμneri ad Obediendum , licet alii te
ligiosum etiam in tali dubio ad obtemperandum teneri : Uo forte non teneatur, qui serum emisit υ tum simplex obedientia extra simrum Reliriosum.
exterit Potestitem praeipientis
V. Num Moniales in rati durio obed re teneantur Abbarissast VI. Superiore praecipieme in Virtute Sanis Lia obedientia. xn dubio negativo. num materia sit travis , oe capax
talis praecepti. tenetur subditus sub mortala obedire ; quicquid sit , si dubium D positivum . I. D malis tr I disp. 3 punct. Ir.
II putat probabile, quod Relia
gisses universim in tali dubio obediare non teneatur ; esto teneantur alii. Idem docet Suar. de Relig. tom. 3. lib. Io. cap. 3. Ratio est, quia Religiosius est solum subditus ratione voto rum statum Religiosum constituentium; unde nequit Praelatus aliud praecipere,
nisi ea, ad quae Religiosus voluit per votum se adltringere: Ergo in dubio.
an res praecepta excedat potestatem superioris, non tenetur Religiosius o edire ; nam juxta communem Opunionem. Nemo tenetur ad id . de quo dubitat, an siib voto emisso comprehendatur a sicut nemo tenetur ad id, de qtro dubitat, an votum emiserit.
Neque dicas primo, Religiosum per Vota statum Religionis constituentia tradere se gubernandum superiori, ratione cujus traditionis Superior , ac Religio jus habent, & dominium in Religiosum ; unde fit, ut in casu dubio melior sit conditio Superioris po sidentis sitam potestatem. Nam contra est , quia hujusmodi possessio ortum habet ab ipsa voluntate Religiosii ; atque adeo solum e tendi debet ad ea, ad quae Religiosus voluit se obligare ; non potest autem Praesumi , quod voluntas Religiosi se extenderit ad casuin dubium; ergo in casu dubio non tenemr Obedire. Neque dicas secundo , jurisdicti nem Superioris in Religiosum non tra di per vota ipsius Religiosi , sed imis mediate a Pontifice politis votis , in quibuS ea radicatur; ergo in casia d
73쪽
his, non debet superior sua potestate spoliari. Nam contra est . quia Praelati Regulares hanc jurisdictionem non ha-ent a Pontifice, nisi relate ad id, ad quod voluit Religiosus per vota se Obligare ; adeoque jurisdictionem non
Dabent relate ad res dubias , relate ad quas non est verisimile , quod Religiosus voluerit se obligare.
II. Confirmatur, quia universim a cius praesumitur ita gestus, ut sit quam- minime onerosiis agenti , ut ostendit Menoch. lib. 6. praesumpt. ergo vinium obediciatiae soleinne praesuini non debct, quod extendatur ad casus dubios , adeoque neque jurisdictio a Pontifice collata Praelatis regularibus ad eos casus cxtenditur ; cim Pontifex
ad ea solum jurisdictionem contulerit.
ad quae voluit vovens se extendere. Confirmatur secundo, quia, ut ad Vertit Suar. loc. citi , illud est discrimen inter legcm , & votum , quod obligatio legis, cum oriatur ex volun late legislatoris . ex hujus intentione
metienda est: Contra vero, cum obligatio voti oriatur ex voluntate vovCn
iis, debet se extendere juxta voventis intcntionem. Quare sicut praestanitur, quod voluntas superioris se extendat
uantum potest. videlicet ad obligamum etiam in cassi , quo dubitat sib-ditus; ita praesumitur, quod voluntas voventis sit restricta quantum Potest, nec voluerit se obligare ad casus du-hios et Ergo cum praeceptum Praelati regularis, & jurisdictio promanet, ac radicetur in votis Religiosiorum, idcirco non potest se exicndere ad obligandum in casu dubio, rclate ad quem noluit se Religiosus obligare. tanc bdcin Suar. docet , non esse improb,
tale , quod Abbatista non possit vivoti obe citentiae a Monialibus emisti illas obligare ad aliquid faciti udum in
casu dubio. III. Communis tamen sententia a Articulus Inpud Sanchea lib. cap. 3. docet, e sam Religiosum lcneri obedire in dubio , an re S praecepta praecipientis p testatem excedat e Etenim rationes a Doctoribus adductae articulo antecedente probant universim tam pro
Religiosis, quam pro aliis ; imo magis pro Religiosis, qui cum persectius
teneantur obedire, non debent praeceis plum superioris examinare. Quamvis autem prae requiratur Religiosi volun tas, & votum ad eum statum suscipi cnduin . eo tamen suscepto, Praelatus
habet jus praecipiendi non solum ratione voti, sed utiam ratione tradita
nis, de jurisdictionis a Pontifice coli tae, cujus polledio praevalere debet in dubio negativo; Aliter obe cientia Religiosa esset imperfectissima, si cuilibet
liceret eximere se ab illa, quoties non constat de justitia Praecepti. Argumenta adducta ad summum probanti illum, qui votum simplexo, edientiae extra Religionum enusit. non teneri in dubio parere ς quoa probabile censet Suar. l . cit., quia
in tali case superior nullum habet jusjurisdictionis, cujus posscssio praevaleat:
Αt per vota solemnia consertur a Pontifice Superiori verum ius )urisdictionis, ratione cujus potest obligare sit bdit in ut etiam in dubio pareat.
Confirmatur; quia quam vi S obliga tio conjugum oriatur ex ipsorum voluntate , tamen quia posita voluntate contrahendi matrimonium statim consurgit ea obligatio, ideo, si deinde alia ter dubitet de vaticiitate matrimonii , adhuc tenetur debitum reddere, si P. tatur ab altero bona fide possidente jus suum: ergo pariter, quamvis obligatio Religiosorum oriatur ex ipsorum voto, tamen quia positis votis statim
confiirgit jurisdictio in superiore , ideo, si deinde hic, & nunc a subd ito dubitetur aut de validitate Professionis.
aut de justitia praecepti , tenetur obedire, ne spoliet superiorem jure obiis
74쪽
'uid si etiam Sisperior dabiset de hone te rei praecepta λ 69
gandi, quod possidet bona fide.
IV. Ad rationem itaque in contrarium negatur antecedens . Religiosus enim non est siubditus solum ratione votorum, sed etiam ratione traditi
nis, & jurisdictionis a Papa manantis. Hinc Praelatus Poteli ea omnia praec Pere , quae ad institutum Religionis se extendunt ; in dubio autem an aliquid intra Religionis inititutum contineatur, superioris judicium, &post eusio praeserenda est , iuxta dicta ex cap. Ouid culpatur a 3. quaeli. I., ius enim naturale dictat, superiorum regimen debere obditos dirigere in arduis, & obscuris ; Sicut ius divinum praescripsit Deuteronomii 17. . ut in a duis , ex ambiguis judiciis starent S cerdotum decreto. Et de facto in debitis dubiis quilibet stare debet sentemtiae judicis habentis jurisdictionein: Er o etiam in dubio, an debeat parere ic, di nunc. Religiosus stare debet iudicio sita superioris jurisdictionem
habentis. Confirmationes adductae pro sentenistia contraria procedunt de voto lim-Plici, non vero de votis conitituent
laus itatum religiosum cum potestate dominativa , & jurisdictionis in Pr Iatis ad imperandum ea , quae tali statui videantur consentanea. Abbatis. si autem ideo probabiliter non potest aliquid praecipere in casti dubio, quia
Probabile est ex eodem Suar. , &Sanch. lib. 6. cap. I. eam non habe
Te in Moniales potet talem jurisdicti nis spiritualis ; unde nec Pore it e
communicare, & censiiras ferre, sed habet tantum potestatum oeconomicam,
ct civilem, qualem habet materfamilias in filios, & civilis magiitratus in cives; & quale olim habebant Abb RS in Eremitas , qui limplici voto obedientiae se illis oblitingebant. V. Adde tamen ex Bo1 Iio n. I 8 6. Probabile etiam esse , quod simplici Toto obedientiae astricti teneantur eo
iam in dubio obedire , non secus acas ricti votis solemnibus: Unde quamvis verum estet, quod Abbatissa non possit praecipere in virtute sancta obedientiae ex detectu jurisdictionis spiria
tualis, adhuc tamen Moniales etiam in casu dubio tenentur obedire Abbatissae ex voto Obedientiae , ut docet idem Suar. , & Breuerus, quia vovens
alteri obedientiain vult ab illo regi vice Dei , praesertim in rebus dubiis . in quibus eii necessaria directio, &gubernatio. & in ordine ad quas s
periores censentur a Deo peculiarem gratiam recipere. Et confirmatur, quia alioqui magna consulto inter Moni Ies oriretur. si quaelibet Praetextu proprii dubii possct Abbatistae obestienia
Ex dictis infert Sanch. , quod si s perior praecipiat aliquid in virtute o edientiae sub mortali, & dubitetur.
num materia sit gravis, adeoque capax gravis Obligationis, teneatur se
ditus sub mortali obedire; quia dum non constat de materiae levitate, sta dum judicio supprioris et Si tamen proin babile sit, materiam esse levem, an teneatur sub mortali obedire λ dubium est articulo sexto examinandum , ubi
universim quaeremus, an teneamur Ob
edire , si probabile sit . rem praeceptam esse extra praecipientis poteli tem P
An teneatur subditus obedire , si e iam superior dubitet de honeltate rei praeceptae pI. Pro utraque parto sunt Doctores pria
ma nota, ct rationes non leves.
H. Tenetur Subdιtas obedire A cereos fieri honestaιe rei pracepta , esu S perior dubitet. III. Non potest tamen obedire , si uter que dabitει , σ superior ame prἀ-
75쪽
7o IV. missam diligentiam praecipiat.
IV. Hinc resolvitur quasso illa eelebris, Num Conjux teneatur debitum redis dere illicite perenti. V. Si utroque dubitante de honestate rei. superior debitam diligentiam premia serit , ante quam prac peret . probabilitis tenetur subditus obedire .
satiem se rei pracepta non sit nimis
1. VI contingat. non solum se, O ditum . sed etiam superi rem dubitare , an res praecepta liceat , vel excedat seperioris potestatem , idque ipsi subdito innotescat ,
SancheE , Sal. , Rod P. , Bannus putant , subditum non teneri parere et Tota enim ratio, cur subditus in dubio teneatur Obedire, est, quia sepetior petit sibi debitum ratione polleLsionis , ne scilicet in dubio privetur illucisione certa ; At quando etiam perior dubitat de honestate rei pri-ceptae. vel an sit intra limites suae potestatis, non petit debitum, nec ei fovet possessio, cum haec sit solum ad ea praecipienda , quae superior arbitratur Iicita, & intra suam potestatem contineri; ergo subditus non tenetur . Lino nec potest obedire dubitans , an
liceat res praecepta.. Psaus tamen tract. I. disp. 3. punct. 13. docet . teneri stibdituin obedixe ,
si dubium superioris perseveret post adhibitam ab eo diligentem veritatis inquisitionem . Ratio est, quia Prael tus tunc lesitime praecipit, quando habet praecipiendi potestatem, ac possessionem r Etiamsi dubium aliquod se, oriatur, dummodo illud vincere non
possiti Sicut quilibet potest de rebus, quas possidet, disponere, si dubium sise perveniens post adhibitam diligenuam
adhuc perseveret. Quod confirmatur. quia Conjux bona fide possidens matrimonium, si deinde dubitet de ejus valore , di facta veritatis pervcmgvArticulus V. tione, dubium perseveret . potest petere, & alter tenetur reddere, ut comis muniter Doctores docent; ergo a P ri in casu nostro . Ut autem dii ficu,
tui huic fiat fatis , considerare oporistet multiplex dubium, quod insuperiore simul, & subdito esse potest. II. Dico primo, si seperior dubitet ;Subditus vero certus omnino sit, rem praeceptam esse licitam, & intra superioris potestatem contineri , tenetur hic obedire. Ita Sarach. , Pal. COVarr.& alii; Ratio est, quia in ea re vere debetur obedientia superiori , quamvis ipse per errorem aut putet sibi non deberi , aut dubitet, an debeatur. Quod constat a pari; nam si quis
ex errore putet , rem aliquam a me possessam non esse suam , adeoque non
tibi dcberi, illamque petat sibi reddi.
tanquam suam, quamviS Peccet petem do, equidem tamen teneor illam res
dere , sciens esse suam. Ergo quamvis in casse adducto male petat obedientiain stiperior dubitans, an sibi debeatur , subditus tamen sciens illam deberi tenetur obedire; Parisormiter si alter Conjux dubitans de valore matrimonii petat debitum ab altero , qui de validitate non dubitat, hic tenetur reddere malo petenti, eo quod ex errore tantum ille dubitet.
III. Dico secundo et Si superior mmul , & subditus dubitant, & superior
ante praemissam debitam veritatis ii vestigationem tulit praeceptum, subditus non tenetur, imo nec potest ob dire , si dubitet de honestate rei prae ceptae. Ita Pal. loc. cit. Ratio est, qiata in tali casu superior non potest Praecipere : Ergo subditus non pote ih vi Praecepti deponere pract-ce dubium speculativum de honestate rei praeceis piae ; atqui quoties dubium speculatu uuin de honestate rei praeceptae Hon potest ob motivum aliquod sulticiens praetice deponi, tunc peccat, ut su Pra ostendimus , qui cum tali dubi
76쪽
rauia si etiam Superi or dubitet de honesate rei praerepta
operamr : Ergo stabditus non potest obedire . Quod autem Superior non posset in tali case praecipere, constat; quia Superior examinare debet rei , quam praecipit, honestatem, ne sebeat periculum praecipiendi , quae non licent , adeoque, quousique non constat de honestate rei praeceptae . nec est Praemissa debita diligentia, non potest ferri prχceptum , temere enim serre
Neque obstat, inquit SancheZ, quod Augustinus in cap. Quid culpatur cituto dicat, iniquitatem praecipientis in praecipiendo non impedire in subdito obligationem obediendi . Nam intelis ligendum hoc est , quando iniquitas
praecipientis se tenet ex parte modi, ut sit Rex praecipiat Bellum justuin exodio, aut animo vindicte , non vero si se teneat ex parte ipsius praecepti quoad substantiam, ut accidit, si pricipiat Rex, quae praecipere non potest; quando autem dubitat de honestate rei praeceptae, praecipit, quod praecipere non potest . cum non sit in possessione praecipiendi ut loquitur Palaus
temere r Ergo subditus nec tenetur . nec potest obedire . Quod tamen non
militat, si superior facta diligentia dubium vincere non potest , tunc enim
legitime pricipit, ut Conjux legitime petit debitum , si non possit dubium vincere de valore matrimonii , quod possidet. IV. Hac eadem doctrina, & distinctione reset Witur quaestio illa celebris, An scilicet Conjux licite reddat debutum illicite petenti. Respondent enim communiter Doctores cum Martino PetreE disp. so. se 1. S. Sanch. lib. disp. 6. petitionem debiti dupliciter polle esse illicitam, primo propter ci cumstantiam aliquam se tenentem ex parte Personae , ut si quis petat debitum Ob pravum finem , animo mrn,
Cario , aut cum voto castitatis: Secundo propter circumstantiam aliquam se
tenentem ex parte actus, ut cum petitur debitum in loco publico, aut cum periculo impediendi prolem. Quando petitio debiti est illicita primo modo. potest, & tenerur alter debirum reddere, quia ner accidens est, quod petitio illa debiti, & ipse actus sit illiciatus', propterea reddens debitum, quantum est ex se, tantum cooperatur actui licito, atque adeo tenetur reddere deis
bitum ς Si vero petitio sit illicita si
cundo modo, Coniux non potest reddere , cum non possit concurrere adactum de se malum. Confirmatur , quia si creditor v. g. Ietat a te pecuniam suam, teneris auam solvere, quamvis scias, illum habere votum non repetendi, aut ea a usurum ad Hrnicandum . Ad summum tunc teneris praemittere correctionem fraternam ex lege charitatis, vel differre solutionem, si possis sic impedire peccatum proximi sine maeno ancommodo I quia tenemur impedire damnum mirituale proximi, etiam cum aliquo ipsius detrimento temporali ascut tenemur differre redditionem gladii Domino furioso ; nec fit illi injuria , cum salubriter eius negotium Mgatur: ergo pariter si coniux astrictus v. gr. voto castitatis illicite petat debitum , quamviS peccet petendo, quia tamen per votum non ainisit jus petendi, adeo tenetur alter debitum reddere saltem post praemissam statemnam correctionem, aut si non potest commode differre debiti redditionem quia in tali cassi non cooperatur Pe cato illius Mrmaliter ; sed solum com eratur actui , qui quantum est ex seicitus est reddenti. & solum est illicitus petenti, cum ex sua malicia male petat. Propter eandem rationem licitum est necessitate urgente petere Sacramentiam Poenitentiae a Confessario, quem scio esse in mortali, ac petere mutuum ab usurario a quia Put, tur, quod licite potest ab iis exerce
77쪽
ri. si scilicet Consessarius praemittat Dctum contritionis , S usiurarius non exigat usuraS.
Dices. Conjux astrictus voto cast,tatis petendo debitum petit actum sacrilegum r ergo non potest alter I cite reddere , quia cooperaretur sacruIegio, sicut non potest reddi debitum Conjugi petunti cum periculo moriis scelus , ne ponatur cooperatio ad ininjustitiam. Confirmatur . si Titius habens v tum jejunandi petat a me carnes, non postlim illas administrare, quamvis Petitio sit illicita tantuin ex circumstantia Pc rsionae habentis votum t Ergo si alter Conjux habeat votum Castitatis,
ct petat debitiim, non potest illi reddi , quamvis petitio eodem modo sit illicita ex circum stantia Persenae. Confirmatur secundo: Si quis situm gladium apud me depositum putat ad occidendum injuste alterum, non poLsum illi reddere gladium situm: Ergo neque possu in licite reddere debitum illicite petenti. Respondeo, verum quidem est quod talis actus sit sacrailegus, sed est sacrilegus ex parte Petentis, non ex parte
redduntis: Sicut Christi Crucifixio sacrilega fuit ex parte Crucifigencium . non ex parto Crucifixi, neque expa te Dei permittentis crucifixionem rQuando actus est illicitus non ex ci cumstantia Personae , sed ex circumstantia se tenente cx parte ipsius
ctus , tunc est simpliciter illicitus ; dc idcirco nec peti , nec reddi potest debitum, v. gr. in loco publico: Pr
Pter candem rationem non licet petere ab cxcommunicato vitando extra necessitatem extremam Sacramentum Poenitentiae, quia talc Sacramentum cxdesectu jurisdictionis in Absolvente cst nullum . atque adeo illicite petitur et Nec licet ministrare carnes die Veneis ris , quia comestio caunium cst illic Lia, non ex circumsta.tia Personae, sed
ex temporis circumstantia Ad primam confirmationem conce do antecedenS, nego consequentiam.
Disparitas est, quia in primo casu Titius nullum habet Ius petendi a me CarneS . unde carnium administratio non cohonestatur ab obligatione illas adininistrandi; sicut cohonestatur redinditio debiti ab obligatione reddendi,
quare ad sit Dum ex charitate deberem praemittere , ut diximus , fratemnam correctionem, aut disserte debiti solutionem . si non oriantur inde discordiae. Ad secundam confirmationem nego consequentiam . In primo enim casu reddendo gladium iniuriam irrogarem innocenti , quem vult iste occidere .& ideo teneor non reddere ex jure, quod habet innocens. ne concurram ad Qt occisionem. Contra vero in secundo casu Conjux reddendo debitum
nulli facit injuriam . & ideo simplicuter tenetur reddere, sicut debet rem
di gladius Domino, si habens votum non petendi adhuc sacrilege illum petat Instabis, bonum spirituale est majus bono corporali ; sed propter bonum
corporale alterius non licet aliouando reddere debitum . v. gr. si recidendo sequeretur grave damnum petenti. vel proli ; ergo a sertiori non licet retide re petenti . Qui habeat votum nota petendi propter bonum Animae illius.
cujus peccatum cavetur non redde do a
Respondeo, concesso antecedentC , nego consequentiam. Ratio est primo, quia in casu nostro negando debitram non cavetur Peccatum petentis , tacissiluin impeditur actus externus, Riai, ut communius Theologi docent. nullam malitiam addit peccato interno tTunc Conjux teneretur debitum negare, quando non reddendo impediret etiam peccatum internum . Secundo ex Bonacma, S SancheZ, in tantum
nou potest reddi debitum cum perb
78쪽
'uid si etiam Superior dubitet de honestate re; praeepta s
culo corporali vel petentis. vel pro. Iis , in quantum nemo habet dominium morale in corpus suum, aut alterius; unde sicut non potest Conjux non Petere cum periculo proprio corporis; ita nec alter tenetur reddere e CO tra vero homo supra Animam suam habet dominium morale , eo quod Deus reliquerit Λnimam in manu coinsilii hominis; &ideo tenetur Conjux reddere debitum petenti illicite cum damno spirituali Animae illius . cujus
dominium morale ille habet a quamvis non posset reddere cum periculo Fravis damni corporis, cujus morale dominium non habet. V. Dico ultimo, si superior, & se ditus mancant dubii de honestate rei Praeceptae. etiam post praemissam veritatis inquisitionem, tunc probabilius est. Subditum teneri obedire , dummodo res praecepta non sit valde mne rosa. Ita Palaus. Ratio est, quia in tali dubio praevalet possessio seperi Dis , & favet exemplum matrimonii ἐnam , ut docet Sanchea lib. a. disp. 4 l. , si uterque Conjux dubitet de v δOre matrimonii bona fide contracti. neuter potest debitum petere, quou
que debita diligentia praemittatur; Si tamen post diligentiam adhuc dubium
perseveret, Potest uterque petere, de alter tenetur reddere: Unde idem dicendum in casu nostro ι quoties res praecepta non est valde molesta . j ta dicta articulo tertio.
Teneamur ne obedire . si probabile sit, Rem praeceptam esse illicitam pL Valde probabile lidetur, quod non te neatur obtemperare subditus , pr
quod subditus obedire teneatur, et
iam si probabiliter judicet, rem praeacutam esse supra superioris potestatem . nisi habeat locum Epichua. m. Num ptismi Gabella , ct Tributa fraudari in dubio positiva de e rum injustitia λ An etiam in obis
negativo pI. 1 Actenus examinavimus quid L 1 dicendum in dubio negati
vo , inquirimuS nunc, an etiam in dubio positivo post essio faveat superi ri; ita ut teneamur obedire, etiamsi probabile sit, rem praeceptam excede re potestatem praecipientis II. Non dari obligationem obediendi . sustinent Lessius cap. 6 I. n. 76. Ioan. Sanchea disp. 33. Palaus tract. I. disp. a. p. s. Ledesina apud Di, nam P. ' tr. q. resol. 3I. , & Tamiabur. Ratio est , quia quilibet poteneonHrmare se probabili sententiae ,
nec tenetur contra Propriam opini nem operari accommodando se optinioni superioris, atque adeo. si reputet , probabile esse , rem praeceptam esse extra potestatem superioris, obedire non tenetur. Secundo, quia Conis fessarius in Hro poenitentiae est superior , & Iudex , & tamen poenitens non tenctur illius opinionem sequi . seu illius praecepto obedire contra pr priam opinionem. Confirmatur primo , quia nec Vintum . aut juramentum , nec lex nat ratis , aut Divina, aut Ecclesiastica o ligant , quoties probabile est, rem ain liquam Rib materia voti , aut praece Pta non contineri , v. gr. lex Divina praecipiens Consessionem materialiter integram non obligat ad confitendum peccatum , quod probabiliter non est mortale, vel est consessumi Ergo neque praeceptum superioris obligat . quando probabiliter res praecepta sub ejus potestate non continetur.
Confirmatur secundo, quia VasqueZ, Cord Digitigod by Corale
79쪽
Corduba, Lenius cap. 33. n. 67. Samchez lib. ε. cap. i. , probabiliter tenent , posse subdatum fraudare tribuistum, quod probabiliter existimatur imiustum : Ereto pariter praeceptum .
quod probabiliter est de re illicita , probabile est , quod non obliget , quamvis possit juste imponi ; etenim
ratione utriusque opinionis probab, Iis literque sine peccato operatur ,
superior praecipiendo , subditus non obediendo. Sicuti multi docent posse in cassi sanguinis Iudicem licite interis rogare Reum de crimine semiplene Probato , & tormentis cogere ad illud fatendum ; quamvis Reus juxta
probabilem oeinionem non teneatur fateria ut diximus articulo terito.
Neque dicas primo, seperiorem hahere jus . & esse in pollessione pra cipiendi non solum res licitas , &juxta limites suae potestatis, sed etiam res probabiliter tales , seu quas se, ditus evidenter non cognoscit illictitas , aut ultra ejus potestatem . ut instendimus in eodem articulo tertio . Nam . hoc verum est , ut notat Ioan.
Sanchea , si subditus tantum dubitet negative, quia solum in his dubiis meis Itor est conditio Possidentis, cum non
debeat jus dubium subditi praevalere iuri certo superioris ; At in dubio p
stivo, quando probabile est, rem e se illicitam, non datur obligatio obediendi , quia potest quilibet probab,
Iem opinionem sequi; unde, ut loquis tur Palaus, superior habet jus praeci
tendi , quod est certo, & inaubita iliter licitum i Quod vero sub Opunione licitum est , etiam sub DpmM- ne jus habet praecipiendi.
Neque dicas secundo, subditum teneri ad exequendum quodcumque potest sine peccato exequi ; in casu a tem nostro potest sine peccato Obedire, sequenao opinionem seperioris,
ergo tenetur. Nam Ioan. Sanctis re
spondet, subditum teneri exequi quos eumque sine peceato absolute poni
Potest, non vero quodcumque potensolum probabiliter poni sine peccato, cum possit sequi sententiam oppositam docentem pariter probabiliter , non posse mangatum superioris impleri sine peccato.
Neque alcas tertio, hinc multa scandala oriri, ac obedientiam pene cor ruere ἔ Nam nullum scandalum . seu species mali habetur, quando quis inperatur sustillius opinione probabili eQuare vel ratio probabilis , qua n, titur subditus, est nota, & nullum se,quitur scandalum ex inobedientia ; vel non est nota. & siuilicit, quod subdi. tus declaret se ea ratione duci ad non obedicndum, ne det occasionem Lupicandi , quod superioris praeceptum
Neque dicas ultimo , inferri inimriam superiori . si spolietur jure ad
praecipiendum quodcumque non est dividenter illicitum . quamvis iubdito
probabiliter appareat illicitum a sicut insertur injuria Domino , si spoliex re juste possessa , per hoc quod prinhabiliter reputes esse tuam ; dc si e insertur injuria Conjugi . si spolietur jure ad petendum . seu si debitum non reddatur per hoc, quod probis
biliter reputetur invalidum matrimonium . Nam Ioa Sanch. respondet .
tunc inferri injuriam superiori. quam do spoliatur jure , quod certo possidet , non vero quando per opini nem probabilem, quod non possideat, spoliatur iure probabiliter tantum possesso. Non est eadem ratio de ponidente juste rem aliquam , quae non potest ab illo auferri, per hoc quod Pr babiliter sit tua . Nam qui rem juste possidet, habet jus certum possessionis. quod vinci non potest per jus proba.hile , quod res illa sit tua r at in castisiaperior non habet jus cerium possessionis relate ad praecipiendum rem hane, sed solum probabile: oego nαυ
80쪽
Auid, si probabile sit rem pr.eceptam esse illicitam 3 v
ia illi iniuria irrogatur, si vincatur ab de re ab opinione subditi; Quis enim opinione probabili subditi , quod t, dixerit ea tantum posse superiorem te jus non detur , eo quod probabili- praecipere , quae non ipse . sed subdi- iter sit illicita res praecepta. Sicut nul- tus putat esse licita, ac praecipi posse pia injuria irrogatur petro , si quis ex Si autem datur jus praecipiendi m suis
opinione probabili usurpet sibi rem ab periore , tenetur consequenter subdi- eo non posic stam . quamvis probabit, tus obedire : Quamvis adiquando positer Petrus putet esse suam, v. g. quia sit vi Epichejae benigne interpretari sibi legatam . Idem dicas de Conju- mentem superioris, quod noluerit pro iae, qui habet jus certum petendi de- tali casu obligare. Neque juvat evasio bitum, quoties bona fide possidet m, Ioa: Sancb. dicentis, superiorem pra luimonium, nec constat esse nullum. cipere poste quaecumque potest subdi II. His tamen non obstantibus, coin tus sine peccato exequi absolute, non munior . & verior sententia docet . vero prodabiliter . Nam, ut diximus, , subditum teneri ad obtemperandum absolute potost sine peccato subditus praecepto superioris . etiam in dubio obedire , sequendo probabilem opti, positivo de honestate praecepti . Ita nionem superioris. Vasq. . Sanch. lib. 6 cap. 3. Reginald. . Confirmatur , tum quia in foro e AZor. , Lum. , Sal. . & alii cum Suar. temo simul . & interno standum est lib. 6. de leg. cap. 8. dicente , hanc sententiae Iudicis , quamvis contra iuesie communem doctrinam, & in pra- iam sit ratio probabilis ; tum etiam xi necellariam . Quod etiam docuit quia Conjux tenetur reddere debitum Dian. pari. I. tr. 13. res licet dein- bona fide petenti , quamvis probabia de sententiam mutaverit . Rationes e- lis sit nullitas matrimonii et tum de-nim adductae articulo tertio aeque mi- mum , quia qui possidet bona fide rem litare videntur pro dubio positivo, ac aliquam non potest ea spoliari. quam-Pro negativo. Nam primo Aug. in cap. vis habeas opinionem probabilem . illo Quid culpatur videtur docere , quod res illa sit tua : Ergo Superior subditum bellare posse , ac teneri , bona fide possidens jus praecipiendi quandocumque Rex bellum indicit, si quodcumque reputat intra limites suettion constet de belli injustitia : & D. potestatis contineri . non potest ea uern. lib. de dispenc , & praec. ait e spoliari per opinionem probabilem . uicquid vice Dei pracipit homo , quod quod res praecepta sit illicita : Spolia- non sit tamen certum di selicere Deo , retur autem hic , & nunc tali iure . haud secus omnino accipiendum est, ac nisi daretur debitum obediendi 1 cum se pracsiat Deus. jus praecipiendi, & debitum obedie Secundo , subditus tenetur ponere di sint correlativa. quicquid praecipitur, si potest sine pec- Neque obstat, quod relate ad t sem. Cato poni : Certum autem est , quod rem praeceptam non videatur superiori citra culpam possit poni res bona fide possiciere jus praecipiendi . nec habet a superiore praecepta , si tantum pro- re ius certum, sed tantum probabile ., habilis sit ejus inhonestas; quandoqui- Nam hoc probaret , neque in dubiodem probabile est etiam illam esse no- negativo de honestate rei praeceptae o, nestain, prout superior autumat; un- ediendum esse . quia relate ad illam
de potest siubditus huic opinioni se con- non possideret ius praeeipiendi , sed formare, & sic fine peccato obedire. haberet jus dubium. Quare licet Q Et ratio inerior est , quia jus praecia ditus opinans de honestate Praecepti piendi in superiore non debet aepem opinetur indirecte de jure Praecipiem