장음표시 사용
81쪽
m6 uasio m. Articulus VI. di ; nihilominus suia superior est in
possessione praecipiendi quaecumque licite poni possunt. & subditus potest
licite exequi rena praeceptam . quam tumcumque opinetur esse illicitam ,
idcirco juri praecipiendi rem hanc reis spondere debet debitum obediendi.
Ad primam rationem in contrarium
respondeo. posse quidem siubditum se
consormare universim opinioni probabili. teneri tamei1 conformare se
pinioni probabili Superioris. quando
praecipit rem probabiliter honestam , ct intra limites sue potestatis; hoc e tam conforme est tum juri naturali dictanti in ambiguis. de obseuris debere subditos a Superioribus dirigi itum juri Divino positivo , ut dictum
Ad secundam respondeo , Consessarium non esse stuperiorem simpliciter, nec habere jus praecipiendi in omnibus Poenitenti, sed solum relate ad peccata commissa; quare Poenitens seque do opinionem probabilem non peccat 4 quia non potest Consessarius illi praecipere , ut suae se con rnaei optinioni : Contra tamen superior praecupiendo rem , quae sine peccato poni
potest . indirecte praecipit , ut suae seeon Brmet opinioni sebditus, qui utpote subditus in omnibus parere tenetur. Ad primam confirmationem. Quam do res probabiliter non est sub materia voti, aut juramenti . probabiliter non est debita ex voto: At si probabiliter res precepta non est sub pote.
state pricipientis, adhuc poni debet, quia superior non debet spoliari poLlassione juris prscipiendi quodcumque citra culpam poni potest; quamvis detur opinio probabilis . quod res prPcepta pricipi non possit i Sicut possidens rem bona fide non potest ea spoliari propter opinionem probab,
lam. quod ea res sit tua. III. Ad secundam confirmationem,
disparitas est, quia nemo spoliari potest bonis sortunae aut vitae per opunionem probabilem, quod spoliari posist ; Quare, nisi certo constet , quod tributum sit justum . non tenetur se ditus selvere . Neque enim satis est. quod Princeps habear jus imponendi tributum . quod reputat justum . ut subditus teneatur reputare justum, &debitum quodcumque ab illo bona fide imponitur; cum enim ex una Parin
te Princeps sit in possessione imp nendi tributum justum . & ex altera si bditus sit in possessione pecuniae sitae sicut sine culpa Princeps imponit tria butum a se reputatum justum , ita sine culpa non lvit sebditus , si reputet injustum I cum enim agatur de uintriusque interesse . semper esse debet melior conditio possidentis r Quod uGque adeo verum est , ut Μolua. disp. a , ct alii apud Dian. P. q. tTact. 3.res. 39. putent, etiam in dubio nega.
tivo de justitia tributi staudari posse. quia etiam in his dubiis melior es hconditio possidentis. & gabella: novae semper praesiimuntur injustae , donec
constet de justitia. Unde in cap. Per ven/t De censib. dicit Pontifex , prius cognosci debere jultitiam census, quam solvas quamvis . ut notat idem M lina , teneris considere peri s. dcv ritatem inquirere ad dubium deponendum, ne staudes Principem trib.
to debito J At in casu nostro Per hoc praeci se, quod superior sit in Pos. sessione praecipiendi quodcumque TC- putat intra limites suae jurisdictionis
contineri, habet consequenter potaen
tem obligandi subdimm . S spoliaracli
illum libertate, quam possidet, ut minuendimus . Et disparatas ulterior es . quia leges ordinantur in bonum sta vitorum ; unde expedit, quod in ambiis praevaleat judicium sirperioris et attributum facile in bonum privatum Principis derivat; unde. quousque C
stet. de ejus justitia, non debet stari. Et parormiter respondendum ad --
82쪽
ί id in dubio de legitima potestate Superioris 3 77
stantiam de judice reum interrogante in causa fanguinis . Ubi adde , quod
diximus articulo 3. , videlicet in dinhio etiam negativo non dari onus P, rendi , si inde grave damnum sequa tur. Quod accideret, si reus in causa sanguinis responderet , quando dubitatur, an legitime interrogetur.
Aia teneatur subditus obedire . quam do dubium est de legitima pote sta te Superioris p I. Si Superior non Q in ροfessione Pr latronis , potest subditus in tali dubio non obedire ; sve positive dubiaret, De etiam negative.
II. Secus vero, s sit in tali possessione. III. Superior in hoc caseu punire potes subalios inobedientes , quamvis si
forte coram Deo non peccent , Ie- quendo opinionem oppositam . IV. Miles Pubditus pugnare tenetur, - 83out pracspitur a Principe pacia
με possidente suum Princιpatum, etiamst detur ratio probabilis de ML' Ii injustitia. Miles tamen non subditus pugnare non potes , si non datur ratio probabilis de belli iust tia , sed probabiliter bellum est imi usum. Quod si lautum negative dubitet, bedare potest.
m. Reas, ct Tesis, si diabitent de legia
rima Iudιcιs interrogatione, oe ex sincera responsioue grave damnum
νιmeant, poterunt aquivocatione m
es ad respondendum. Secus vero s
I. PMqueZ i, α. disp. 72. cap. 6. V & Salas docent, non tene ri stabditum obedire, sive positive, sive negative dubitetur de legitima si Perioris potestate, v. g. an iit electus, Confirmatus , & an sit hujus subditiis erior, quia non potest este in subdito debitum obediendi , nisi certo constet esse in superiore jus praecipi endi .
Censeo equidem cum Merolla cap. I. IO. Lug. qu. I 8. ex Sanch. lib. 6. cap. 3.
distinguendum ; Nam vel superior rein peritur in possessione Praelationis , vel nonr Si non; Vera est sententia VasqueZ, S Salas, quod subditus obed, re non teneatur, quia, cum stiperiori non faveat posscssio, standum est pro possessione libertatis subditi. Quod verum est , sive dubium sit negativum. sive positivum: Sicut enim nemo sp aliari potest re bona fide possessa per
opinionem probabilem, quod sit ali na ; ita subditus nequit spoliari liber. tate . quam possidet, per probabilem rationem, quod alter sit superior, ii, beatque jus praecipiendi .ll. Si vero sit in Pos legione Prael, tionis suae superior, subditus tenetur , sive negative, sive positive dubitet delegitimitate superioris . Ratio ex dictis eth, quia sicut nemo spoliari potest re bona fide possesta pro ter dubium sive negativum , sive etiam pinsitivum, quod sit aliena ; ita superior non poteli spoliari jure praecipiendi, quod possidet bona fide . per hoc, quod dubitetur, an Iegitime possideatur: Eo pacto, quo diximus , conj gem bona fide possidentem suum matrimonium posse petere , & alterum teneri ad reddendum debitum, quamvis hic dubitet de validitate matriminnii : Ubi ex opposito, antequ1m ma trimonium stet in pollessione, si alter conjux dubitet negativo de matrim nil validitate, nec petere potest, nec reddere; Si vero dubitet positive, interque potest petere, ac reddere, se quendo opinionem probabilem de Gjus validitate I Neuter tamen tenetur reddere, cum possit sequi opinionem probabilem de invaliditate . ideo P, riter diximus, in dubio tam negati-- , quam politivo de honestate rei
83쪽
Praeceptae obediendum esse superiori, quia hic est in posscssione praecipIem di, quodcumque sine peccato poni pota est a subdito ; quo jure spoliari non debet propter dubium, aut rationem ζrobabilem, quod res praecepta siti cita, atqui, quando superior est in possessione suae praelationis. stat pariter in possessione juris praecipiendi: Ergo neque spoliari potest propter dubium , aut rationem probabilem, quod non sit legitima ejus potestas. Dices ex Lesi Nemo cenetur lege, de qua dubitatur, an sit lex . etiamsistet in quasi possessione, per hoc quod
tanquam lex fuerit observata ἐν Ergo nemo tenetur praecepto Superioris,
si dubitetur, an sit legitimus seperior. etiamsi stet in possessione superiorita
Respondeo concesso antecedente , nego consequentiam , lex enim nunquam possidet, nisi quando certo conis1tat fiuste latam: Et ratio est , quia illud dicitur esse in possessione , pro quo stat praesumptio , & quod tran fert altera onus probandi oppositum: atquii quantumcunque lex fuerit obse vata. in dubio , an sit vera lex , debet ipse legislator probare , quod le-sem tulerit et Ergo lex nunquam postidet. Contra vero superior potest bene esse in pacifica posscssione, ita ut nolenti obedire transferatur Onus prinhandi illegitimitatem et Ergo paritas nulla est. Ad rationem contrariae sententiae tapra adductam dicendum , superiorem in dubio de legitima potestate habere dubium jus praecipiendi, si non stet in possessione praelatior Contra vero, si haec stet in possessione, habere jus certum ad praecipiendum, donec comstet de illegitimitate . Sicut conjo pos sidens bona fide matrimonium , in dubio etiam positivo de valore matrimonii , habet jus certum petendi,
consequenter alter habet debitum reddendi, donec constet de invalidi
III. Ex dictis sequitur primo , Ut notat Bossius contra Ioann. Sanctica,& Dianam , polle a superiore puniri subditos, si non obediant , etiamsi , psi coram Deo non peccent. eo quod contrariam sententiam reputent Pr habilem . Superior enim utitur jure suo in pratipiendo, dc puniendo, Sin foro externo merito subditi repimiandi sunt inobedientes , oh rationes allatas. Quemadmodum judices in civilibus, ac criminalibus damnant eos, qui juxta sententiam , quam sequitur judex , rei sunt. etiamsi ob probabstitatem sententiae oppositae immunes ipsi sint a formali peccato et Et juste Princeps punit fraudantes vectigalia, etiamsi ob probabilem rationem rein putentur injusta . & sic sine formali
peccato fraudentur. Alia tamen est ratio de Poenitente, quem in foro interno consessarius debet absolvere , utpote absolutionis capacem , etia ita restituendo v. g. sequatur DPint ncm Probabilem , quam non sequitur Confessarius; eten1m in iis dumtaxat. quae ad Confestarium spectant, non t nctur hic consormare se opinioni nitentis . v. g. si putet Confessarius. non poste ab aliquo casu absolvere, non tenetur conformare se opinioni poenitentis putantis absolvi posse . IV. Sequatur secundo , quod Principe bellum indicente teneantur suhia
diti pugnare , etiamsi positive duti leui de belli injustitia . aut de legitimitate Principis pacifice possideritis
suum Principatum. Sufficiens enim ratio ad deponendum practice dubium speculativum est praeceptum talis smperioris, ut supra ostendimus . Mili res reto non subditi pugnare non Pos. sunt . si probabiliter bellum est mj thim. & nulla probabilis ratio sit prisbelli justitia : Si vero tantum negative dubitent, bellare Postum ,
84쪽
Expediuntur, qua supersunt in eadem materia. Is
ale Praestimere possunt . Principem Christianum indicentem bellum expendisse,i iam justitiam illius. Ita Doctores comisti munius cum Mol. disp. II 3. Io. Lumu I9. Palao . contra va'. in I. a. disp. v 66. cap. 9. & alios, putantes, ne se
ae ditum quidem pugnare posse, si dubi- p tet de belli injustitia.
dubitet de legitima judicis interrogae tione, teneatur ad mentem interroganis a tis respondere, quoties ex responsi x ne non sequitur grave damnum, quias iudex est in poteitate suae jurisdictior nis , atque adeo imponendi praeceptum a unde in dubio . pro illo ei i decidendum. Si vero grave damnum i immineat vel contra ipsiam reum , i vel contra aliam personam . tam te stis, quam reus, ut notat Bardi disp.
q. Cap. a. S. Io. Poterunt uti aequivocatione , aut aliter veritatem celare,
, live dubitent . an judex legitime ii , terroget , sive an sit legitimus iudex,
idque propter rationes adductas a ticulo 3. ; Nam cum sit reus in pociassione propriae vitae, honoris, famae, ct c., dum non constat, iudicem procedere juris ordine servato, reus non tenetur se, nec testis reum expone-xe discrimini vitae, aut honoris.
Expediuntur, quae supersunt in e
dem materia. I. Si dubitetur, num alιquod statutum habeat rationem legis obtiσantis, an mera d rectιοnιs; diceniam esse directionem . At A dubisetur ,
num lex lata contineat praceptum, an eo fiam , dicendum eam comtinere praceptum.
II. Sa dubitetur, num tex lata obliget sub gravi , quia non constat de gravitate materia. dicendum obligare
sub gravi ; secus vero si dubiteturda intentione legislatoris, num velis sub gravi obtigare
III. In lege canonica verbum praceptiavum indicat unινersm obligatrone eravem; non tamen in lege cιιιli. IV. Non obleat lex in dubio , an ratione atatis, vel temporis κτυι r de ρώers non tenentur absinerea carnibus diebus uraitis in dabis, an septennium explevoint. V. Num possit mane communicare qui dubitat, num post mediam noctem biberis. VI. Si jejunium naturale Uset eandisio requista, ut pust qu/1 communica re , in dubio, an talis conditio Aeanfra, non potest communacare ;Secus vero ,s Iractio jejunis natura
lis supponatur esse impedimentum
VII. Num votum obliget in dubio, an ante septennium emifum sit I. Uaeri potest primo a In d bio, num leges aliquae sub praecepto , an sub coiisilio latae sint. quid praesiimenduin pMenochius , & Archidiacon. apud Bard. cap. a. S. 3 . putant, in dubio hoc legem obligare per modum praecepti; quia obligatio est effectus necessario consequens rationem legis: At Doctores primae notae apud Sancheχ lib. s. cap. q. docent, in dubio habere rationem consilii; nam in regulis juris dicitur: In obscuris minimum esse sequendum. Equidem cum eodem Bardi distinnuendum puto; Si dubium sit . num dispositio, seu itatutum aliquod sit vera lex, an simplex quaedam directio. quae rationem legis non habeat λ tunc, censendam esse meram directionem . non legem, & consequenter sub consilio, non sub praecepto latam fuisse a idque ob rationem adductatu pro se cunda sententia. Si vero constet, durectionem illam esse veram legem, &
85쪽
8 I , at Hesio IV. Articulus intimus.
dubitetur, praeceptum ne, an suasionem contineat dicendum, esse Ialam per modum praecepti; idque ob rationem pro prima sententia adductam , quia obligatio est e tactus consequens rationem legis proprie dictae. Neque dicas , plurimas ordinationes esse veras leges, & ad culpam non ob ligare , ut sunt Constitutiones, S reis gulae quarundam Religionum . praese
tim Societatis Iesu ; ergo falsiim est .
omnes leges esse obligatorias. Negatur enim consequentia. Illae regulae, cum sint verae legeS, etiam obligatoriae senta, quamvis autem ad nullam culpam o, ligent in foro conscientiae ; obligant tamen ad tuendam poenam, si imp natur transgressoribus, itaut, si non tu tur, tunc peccetur , ut videre est Dpud Suarea de legibus lib. I. cap. Iq.
conscientia obligans in dubio censenda sit obligare sub mortali , an siub eniali pRespondeo, dubium hoc ex dupluci capite oriri poste; vel ex eo, quod
non appareat, an Legislator voluerit obligare sub mortali in materia gravi ; vel ex eo , quod non appareat. num materia sit gravis , atque adeo capax gravis obligationis , ad quam intendit Legislator obligare . In hoc secundo dubio cohaerenter ad hactenus dicta dicendum, obligare sub mo tali . Ita SancheZ lib. 6. cap. q. Merol la disp. q. cap. 3. dub. a6. . & alii, nam ex una parte constat, ut supponimus , Legislatorem velle sub gravi obligare, & solum dubitatur de cap citate materiae; Ex alia parte postes sio tota est pro superiore praecipiente ,
non pro sabdito I siquidem praesiumptio in hoc dubio eli pro superiore , qui in
soro externo transsere subdito onus probandi materiae incapacitatem ; cum fraestimatur recte omnia Perpendisse. consequenter exilianasie, materiam esse gravem , siminus secundum se, saltem in ordine ad gravem finem im
Si vero dubitetur primo modo, videlicet de intentione Legislatoris, num voluerit sub gravi obligare λ Salas, V
lent. ..Laym. , Tolet. putant. teneri
subditum sub mortali obedire, ne Pe candi periculo se exponat. Equidem
cum Sanch. lib. 6. cap. 3. BOnac. Dian. Part. a. tr. IO. res 3o. . censeo. hiijus.
modi obligationem stib mortali non clari; tum quia in obscuris minimum est sequendum ex Regulis Iuris; tum etiam quia subditus est in possessione suae libertatis ; non secus ac quando dubitatur, sitne lata lex , ut duimusari. I. Notandum tamen , inquire nodam prius esse diligenter veritatem juxta regulas, quae Proponi solent , pud Sanch. loc. cit. ad Gignoscendam mentem Legislatoris, advertendo silicet ad materiam , ad verba praecupientia, ad communem aliorum exi-1timationem, &c., aliter ex neglectritalis diligentiae peccaret graviter sum ditus, exponendo se periculo transgrediendi legem. III. Non displicet tamen opinio
iis, quod, si apponatur Verbum praeceptivum in lege canonica , obligatio sit gravis, esto praecipi res illa potu rit sub veniali; probatque ex Clemem cina, Exivι de Paradiso , ubi dicitur. transgressio nonnullarum regulacum S. Francisci esse mortalis , quia in iis apponitur verbum praecepti. Hoc tumen non accidit in lege civili . qtita haec solet praecipere , Oc prohibere metum solum sub poena temporali; Cum ea seniciat ad continendos subditos rquamvis si constet, Legislatorem velle sub mortali obligare, sub mortali lex servanda sit. IV. Quaeri potest tertio: In dubio,
an ratione aetatis , vel temporis lex
aliqua urgeat . sitne servanda pCome
86쪽
Expediuntur , ora supersunt U Odem materia. 81
Communiter docent apud Sanch. , adeo donec de media nocte non cori, & Dian. pari. q. tr. 3. res 3I., nul- stet, urget preceptum. Iam dari obligationem . Ratio est . V. Quaeritur tamen hic . an possit quia, quoties lex aliqua ad sui obser- mane communicare. qui dubitat, an vationem requirit aliquam conditiin Post mediam noctem biberit, aut comis nem , toties , nisi constet hujusmodi ederit ' Non posse, docent Sanchex conditionem esse positam, lex non O, Eb. a. disp. 4 I. Salas, FagundeZ, Bois Agati ergo, quando lex non obligat. nacina . Merolla apud Bardi disputat. rusi in tali aetate, vel elapsb tali tem- 6. cap. II. parte 3., quia est in pocpore. nisi constet de aetate, Vel tem- sessione praeceptum, quod vetat comopore elapis , lex non est servanda . munionem, si non sis servatum jeju-Αntecedens constat; nam lex non iti nium naturale . atque adeo constaregat alio modo , ac forma , nisi ea . debet de hac conditione requisita aruae a Legislatore emanat; atque adeo, praecepto: Sicuti enim, quando oraec, Legislator non vult legem obligare pitur, ne nocte Nativitatis celebretur ante impletam conditionem. lex non nisi post mediam noctem, constare de-
obligabit ea non posita. Ex quo bet, quod media nox sit elapsa, & in Sequitur primo , dubitantem, num dubio celebrari non potest; ita indu- vigesinium annum implerit λ ad jeju- bio, an ieiunium naturale sit servatum. nium Ecclesiallicum non teneri , ud non potest mane sumi sacra Synaris. communiter docent apud Dianam pari. Sed probabilior videtur opposita
. tr. 3. resolui. a I. contra Bresserum sententia Laymasti, Pesqualigi . Spin I. q. caP. T. & Scitdere tract. s. n. 3 . lae , Bardi loco citato , quod possit putantes , legem jejunii esse certam . communicare, quia possessio videtur dubiam vero esse minorem aetatem: potius stare Pro labertate, quam pro quae est ratio excusans ex D. Thoma Praecep ; Nam sicuti . quando prate a. a. q. IAE T. ar. 6. , eo quod indigeat Pitur , ne matrimonium contrahatur homo in hac aetate alimentis pro in- cum aliquo impedimento . dubitans crementor Et propter eandem ratim de impedimento, potest contrahere, nem iidem Doctores docent, non pos, ut docet Sanchea lib. 8. disp. 6., quia se ministrari carnes diebus vetitis , stat in Possessione libertas contrahe quando dubitatur de pueris, an com- di, donec constet de impedimento. Pleverint septennium, atque adeo ra- ita quando Praecipitur . ne quis manetione utantiir ; quia scilicet lex vein communicet. si appostierit impedime eans est certa, & excusatio est dubia. tum cibi, aut potus , ' dubitans de tali Sed contra est ex SancheE L a. disp. impedimento potest communicare ; I. . & Suario de censiuris disp. ' l. quia stat in pollessione libertas com sest 3. , nam lex jejunii non Incapit municandi. donec constet de impedi
i obligare ante vigessinum primum am mento apposito. num completum; ergo praecedit tem- VI. Ad rationem contrariae sentempore libertas; atque adeo haec est in tiae ruspon dendum 3 aliud esse quando possessione; idumque dicas in casu se- prae Priun requirit conditionem ; aiaptennii. liud Vcro quando requirit, ne appo. Sequitur secundo , dubitantem, an natur impedimentum ; Si praeceptum post diem Iovis media nox elapsa sit, requirit conditionem , constare debet non teneri a carnibus abstinere e Se- de illa , quia stat in possessione praecus vero, si dubitetur , an post diem ceptum, donec constet de conditione
Saturni elaesa sit media nox , atque purificata i di ideo dum praecipitur,
87쪽
8s affixasio IH Articulus intimus
ne celebretur nisi post mediam noctem , constare debet de media nocte :. Si vero praeceptum requirat, ne impedimentum ponatur , non debet constare, quod non sit appositum inripedimentum, sed satis est, si non constet esse appositum; quia semper stat in possessione libertas , donec constet de impedimento. Et ratio a priori est. auia pro eo stat possessio , pro quo
at praesiumptio ; pro eo autem stat praesuinptio, qui transfert alteri onus. probandi oppositum: Quando autem agitur de impedimento , alter probure debet, quod non sit positum: Comtra vero, quando agitur de conditione tu probare debes , quod sit posita ergo, quando agitur de conditione, stat
praesemptio , & possessio pro prae
pio ; lacus vero stat pro libertate, quando agatur de impedimento . In casu nostro, praeceptum, ne quiS communicet non jejunus , in rigore non est praeceptum, ne quis communicet,
nisi posito jejunio, tanquam conditi ne ; Φd est praeceptum, ne quis communicet, si apposuerit impedimentum
cibi, aut potus: Sicut praeceptum, nequiS contrahat matrimonium habens votum castitatis , in rigore non est praeceptum, ne quiS contrahat sub conditione, quod non voverit castitatem, sed est praeceptum , ne contrahat , sinosuerit impedimentum voti; unde
itans de voto, dummodo non con stet de illo, potest contrahere et secus vero , si non constet v. g. de proci, mationibus praemissis, non potest licute contrahere, quia requiruntur, tanquam conditiones.
VI l. Dices et Qui votum emisit, dc
dubitat, num ante septennium illud emiserit, ligatur voto, ut communIus,& probabilius docent, quia in tali d bio stat in possessione ipsium votum; . ergo qui comedit, & dubitat , num post mediam noctem, non potest communicare 3 quia pariter stat in posses.sione praeceptum a Nam sicut tibi ii
cumbit ostendere , quod ante septemnium e seris votum . ne illo obligeris, ita tibi incumbit ostendere, quod
ante mediam noctem comederis , ut possis communicare.
Respondeo , Maiderum . Ioannem Lugo. Palaum, Dian. pari. 3. tract. 8.recbo. Sancti. Iib. q. cap. I. probabiu- ter docere, quod votum illud non o
liget , quia toties possessio stat pro libertate . quoties in dubium vocatur Dliquod ex constituentibus votum, ut accidit in cassi nostro . in quo dubit tur de tempore septennii, atque adeo de usu rationis , qui pertinet ad constituendam voti obligationem ; Sed Omisso antecedente , nego consequemtiam Disparitas est, quia tempus Per accidens se habet ad validitatem voti. ad quam per se solum facit usus rationis : Quare sicuti in foro externo, qui negat clebitum v. g. Ob exceptionem minoris aetatis , hanc probare debCt, ita etiam qui negat debitum voti ob exceptionem aetatis, debet illam probare . At in casu nostro media nox
per se facit ad. praeceptum: Unde nisi constet de illa, praesumendum pro libertate communicandi . .
Advertit tamen Bardi , quod licet communicare possit. qui post diligens examen adhuc dubitat . an post mediam noctem biberit ; non potest tamen communicare, qui ita somno C
plus fuit , ut elapsis quibusdam noctis horis nihil coetitans de media nocte hiberit , & statim somnum ceperit Ietenim cum non possit prudentCT Q-Xammare , quandonam biberit, rion posset prudenter assercre , quod vesisPotus certo positus non sit impedimentum ad communionem, atque aseo non debet se exponere periCulo communicandi non jejunum. Temere enim in tali casu assereretur , Potum illum fuisse ante mediam noctem P
situm, di non esse impedimentum in sacram
88쪽
Gomodo interpretanda sit dispensatis Z 83
-- sacram Synarim sumendam i quod non dimentum ad Communionem , qu evenit, quando spectatis omnibus pru- οῦ tim perpensis perpi ndcndis dubium' denter dubitat , num ante , vel post illud negatavum perie verat; quod non mediam noctem biberit ; non enim accidit in casu adducto . in quo ne- temere asserit, potum non esse impe- queunt rationes hinc inde pensitari.
QUAESTIO V. De Conscientia Dubia in materia Dispensationum,& Privilegiorum.
I Llud interest inter Dispensationem, & Privilegium, quod Privilegium sit veluti quaedam privata lex, & sepe praeter jus , ut privilegium lucrandi indulgentias , absolvendi a reservatis , ccc. Dispensatio vero sit contra jus , &veluti vulnus legis. Quando privilegium est contrarium juri, videtur confundicum dispenatione , puta privilegium comedendi lacticinia in Quadragesima; verum privilegium hus modi, si habet rationem privilegii, consiliit in iacuit, te permanente operandi contra legem, S consertur Communitati ; sin autem habeat rationem dispensationis, consertur pro aliquo actu . & pro determina-.ta persona. Hinc, si detur alicuit ab Episcopo facultas comedendi ova in Qua- .dragesima, haec appellatur dispensatio; si vero detur haec lacustas alicui Communitati permanenter, haec appellatur Privilegium . Discutiendum nunc de miroque, strictam ne, an latam habeant interpretationem in dubio λ
Strictene , an late in dubio interpretanda sit Dispensatio, & Potestas dispensandi λδ. Per se loquendo Dispensatio, tanquam vianus testis , stricte interpretanda .s in dubia et Nisi freto proprio m
ria Principis concedatur, aut fit imserta in corpore Iuris citra pra uindissum tertii. lII. Potestas vero dispensandi , Ase emdinaria fit, Ave delegata, mnivem
sim in aubio istam habet interpre rationem, nisi vergat in tertii pr i iudicium. III. Quandonam potestas dispensandi ἀμήegata .abra rationem Beneficia a/lle inierpretandi; quando vero h et rationem Dispensationis iste
pretanda stricter I. r Ico primor Dispensatio, per I se loquendo, in dubio itriiactam patitur interpretationem . Ira Sanch. l. 8. d. I. Merest. d. q. c. 6. ex cap. r. de Filiis Pres terarum in S,
ubi assignatur ejus reI ratio. quia sci licet Dispensatio . utpote quae a jure exorbitat, restrinpi debet, & cum sit ulnus legis , scelus est illud aperire. ae dilatare a dixi . per se loquendo, aliquando enim admittit latam intera Pretationem , saltem intra naturalem verborum interpretationem Et primo quidem quando motu proprio Princi. Pis conceditur, quia tunc se habet reis
89쪽
aeti Priseipis beneficium, de ejus liberalitate procedens . ex cap. Si motu De praebendis in s. . Secundo, quando dispensatio est inserta in corpore I ris , quia tunc praesumitur motu pro prio concessa , dummodo non tendat
In praejudicium tertii; in hoc enim casu stricte est explicanda, ut videre est apud Doctores laudatos. l. Dico secundo , Pote stas dispe sandi non solum ordinaria, quae.cOm. petit Epistopis . altisque Prietatis respem suorum 1bbditorum, sed etiam delegata . Per se loquendo , in dubio amplam habet interpretationem . De ordinaria non est dubium, quia id ferthonum commune. S rectum regimen ovium: De delegata est commuuis inpinio apud Sanch. l. 8. L 2., quia con cessio talis Potestatis existimatur purum Principis beneficium , quod in dubio late interpretandum, & enen dendum est . cum contineat favorem absque odii mixtione , juxta regulam et s. Iuris in ε. Dixi, per se loqvcndo; nam si tendat in praejudicium tertii, est restringenda, quia in dubiis praesentendum est, quod Princeps voluerit quam minime laedere jus tertii. Quare, si Pon---x v. g. concedat Episcopo Potest tem legitimandi. talis potestas , utp te continens odium , & praejudicium aliis in dubio coarctanda est. III. Dico tertio: Si potestas dispem sandi delcgetur alicui , v. g. Contus Drio in graciam illius. & pro purisnis indeterminatis, in dubio ample est interpretanda Si vero conseratur Co senario in gratiam personae determi-Natae . cum qua dispensandiam sit Dult interpretanda structe, Nou secus ac si alicui detur facultas, ut eligat sibi es, quem V. g. Consessarium . qui secum dispenset in voto , in Impedimentis matrimonii, in irregularitate . R tio est . quia in primo casu potestas illadelcgata cum tali generalitate est s vorabilis & utilia sommunRM4, μ
Aniculas II., nemini nocens . proinde est purum beneficium. & ample interpretandum
ut notat Suar. I 6. de Iez. c. IO. Sanctai Salas d. ao. s. II. : In lacundo vero. cum respiciat personam determinatam.
est quaedam inchoata dispensatio . &se habet instar dispensationis, quae sim gularem personam respicit, & ideo est odiosa, unde stricte est interpretanda.
In dubio , num dispensatio sit valida ἰ. . quid decidendum λδ mbium hoc ex triplici eaphe stris potest. II. Si dubietas oriarur ex hoc , quod
dubia sit superiorisprelatio, dispem satio erit valida, si superior ' in possumne sui superioratus s Mirea s non ' in tali petessone.
III. Si vero dubitetur , an causa /ispensationis fuerit J ciens. Uarida dicenda es dispensatis , 'orias a insuffieientia eausa non constet. IV. Num pereet superior dispensando ἰdubitans de cansa sussicientia νV. Si dubitetur, num verba dispensari nis hunc cassem comprehendam. G.
VI. Quid dicendum. μ dubrietur . num dispensatio Deris subreptilia ; vels dubitetur , n m fueris Malis .an impulsua causa in memoriali
tacita, arit fas expressa εVII. Probabilius dicendum, causa- esse ρnaum, atque adeo dispensati nem esse subreptitiam .
I. TI X triplici eapite oriri potest
a dubium de dispensationis V, liditate . Primo ex parte superioris. de quo dubitetur sane legitimuS , h, bensque iaciatate ni dilpinitandi P Se cundo ex Pane causae, Ob quam pet, tur dispensatio. si dubitetur . ructatae
iussitae Tutio ex pia in ipsius dis.
90쪽
Iensitionis, si dubitetur, an huncc tim comprehendat λ Vel an fuerit subreptilia per hoc, quod non satis probetur vcritas narratorum in supplic tione λ Vel si dubitetur , num causa tacita , vel falso inter alias expressa sit finalis, quae dispensationem vitiat ;an sit tantum impulsiva, quae non vitiat f
mo capite oriatur , distinguendum . Nam, si superior sit in pollessione superioratus, dicendum est, dispensati nem esse validam , quia superior nequit sita possessione spoliari , donec constet de opposito : Si vero superior non est in legitima pollessione stuperioratus rclate ad talem subditum, non licet ea dispensatione uti ob peric Ium transigrediendi i legem ; cum nutilum habeatur morale principium deinponendi practice tale dubium . Ita
Sanch. l. . d. 44. Et ratio ulterior est.
quia in tali dubio stat in pollessione Praeceptiun , qua spoliari nequit per dubiam dispensationem.
tur ex secundo capite, dicendum, dispensationem este validam, quoties non constat de insiuilicientia causae . Ita Sanch. I. c. Suar. & alii . Ratio est. quia sit bditus bona fide proponens causa in , quam habet, superiori, prudemtor remittere se potest judicio illius. qui posito quod aispenset, eo ipso censet, causam esse sufficientem.
rior , si dispenset dubitans de sufficientia causae 8 distinguendum est: si di bitet superior, an existat causa , quae Proponitur, peccat dispensando, quia dispensatio requirit causam certam: Si vero dubitet , an causa certo existens sit sufficiens p docet Sancheet L A. 14 . cum Sylv. Palatio , contra Io. Μciu, quod licite dispenset ς quia suave regimen Ecclesiae id postulat ; nimis emim onerosium estet superioribus , si
causam evidenter sufficientem expectare deberent ad dispensandum ; alioqui fere nunquam dispensarent . Equidem dicerem . neque requiri evidentiam de causiae susticientia propter rationem ad ductam, neque susticere dubium, quia stat in postessione lex, in qua seperior nequit sine stillicienti, ac minime dubia causa dispensare: Satis tamen esse probabilitatem ..licet cum formidine de causae sufficientia; sic enim Pr denter , & ben ne procedet Superior. V. Dico tertio. Quando ex tertio capite dubitatur , an verba dispensationis hunc castim comprehendant pdicendum non comprehendere . Ita Sanch. l. c. . & Meroll. Ratio est , quia dispensatio, cum sit odiosa . est restringenda r Quare, si Pontifex rig. dispenset cum aliquo in voto castitatis ad finem ineundi matrimonium, S dubium sit , an voluerit dispensare totaliter, dicendum , quod non tot, Iiter sit dispensatum ; unde posset quidem hic Matrimonium contrahere I at, si aliter contra callitatem peccaret . sacrilegium committeret. Quando vero ex eodem 3. capite dubitatur , an
dispensatus tacuerit verum, vel falsiim expresserit in sita petitione λ tunc praesumptio erit pro valore dispensationis; quia jus non praesumit delictum, ex L merito is de Socιo. VI. Quod si dispensatus verum aliis quod tacuerit, vel falsium expresserit.&. dubitet , num illud fuerit causa Gnalis vitians dispensationem, an vero impulsiva, quae dispensationenI noureddit irritam, & subreptiliam in t li cassi causam censendam esse finalem.& dispensationem subreptitiam , d cent Coninch. d. 33. dis. 6. de Sacramenta Barbosa, GutticreE, Villil . de alii apud Sanch. l. 8. d. II. Ratio est. tum quia, cum constet de impedimemto. & dubia sit dispensatio, stat pocsessio pro impedimento, seu pro legertum etiam, quia Pontifex sub ea com