장음표시 사용
331쪽
meu crebris ac minimis ornaro victoriis ot Romana
2 virluto surorem compescuisse barbaricum. Itaque gonerolis conatibus assuit fortuna, ut j rebus supra spem supraque s dona prospero succedentibus idem ille sonatus, qui legatos ad explorandum statum Galli rum mittendos aliquando decreverat, et illi ipsi, qui dedendum hostibus consuerant'), gravi prorsus et odiosa Iculentia, admiratione rerum gloriae tandem suae savcri ut ); oiquo plures ci plurium di rum supplicationes, quam ulli unquam, decrevero, ut et historicus idcira ait et ex praei nistis apparuitq).3 Deinceps cadem arma impia et iniusta ct in viscera patriae miserabili altornalioue convcrsa. Quamvis enim et his magna') non dost cxcusatio, vore tamcn nulla
sufficiens causa est contra Patriam arma moventibus;
do quibus ' iam hinc agero aggrediar. Dictum est quidem' mullis in locis et dicendum pluribus ' rnulla unquam magna gloria sue magua fuit invidia; ut memorabile sit, quod sertur Socratis consilium, qui quaereuli Alcibiadi. qualitor invidiam vitaret, vive, Ainquit, ut Torsitos. Sic cst hcretc. Si vixisset domi Caesar otiosus voluptatique ac somno incubuisset, haud dubie hostibus et invidia caruislel. Sed cum Galliam domuisset Romanum ino illam iugulu sorro coegisset, vectigalia populi in immensum auxisset, Germanos, ut ost dictum, maximis cladibus assecisset ' quos tamen vincendo ac valiando ita sibi virtutis admiratione deviniat ' ), ut usque in praesentem diem D
1J Pugnare, propriam-Gra vIus stellulam praeposuit - Lem. Pugnare, proprium
4ὶ eod. consueverant 53 saverunt s) aperuit - L. apparuit. G. 7ὶ cod. Quamvix etenim ma
332쪽
gubernatores imperii, quod ad eos idco, voreor, d scondit, ut merci, non alio, quam Caesaris, nomine ivOeitent vulgari etiam in sermone) cum et Britan-
carium, multa et magno agendo alquo audendo
mullorum et magnatum in invidiam incidit. Ο mo talium semper Iaboriosa conditio semperque q) disposita vel contemptui vel invidiae subiacere. Erant Ro-5mao multi viri ingentes, quorum quisque sibi animo' primum locum gloriac vindicarci' , inter quos '
unus ψὶ ante alios magnus nomine, Tu autem mata,
mus Vir ), Pompeius, cui Caesar, ut amicum illum libi faceret, filiam Iuliam optimam et viri amantissimam mat Timonio collocarii y . Sed ad Odium pro nas mentes ad amandum ' dctorquero difficile. Valero tamen poterat ad publicam pacem, si aut ipsa vixisset aut conceptum filium subita conite alione non os sudisset abortivum ). Itinxit ct alio nexu silai Ρomp tum Caesar, priusquam irct in Gallias, et, ut glutino stabiliore conli stercui, Marcum Crassum ipsi Pompeio, a quo veteri Odio dissidebat. reconciliavit, ut tribus potentissimis nullo contrairo ') auso Romana res P blica ct per conloqucus tolus orbis obsequeretur ' . Haud δ') sane commentum rude vcl insulsum ' ; sed ssortuna more suo rotatis vcs humanas omnia ad unum
devolvebat. et Pompeii quidcin auxilio primum Galliam atque Illyricam provinciam adeptus mOX, cum
doc nerui Rhenum et oceanuu , non
333쪽
L. Domitius, consularis candidatus, minaretur, si ad consulatum perveniret, et inquisiturum contra eum et
simul et Marci Crassi opera et adversarium a consulatu repulit et obtinuit sibi imperium in quinquennium prorogari. Quibus obtentis co fiduciae rest evectus, ut iam nihil sibi credens impossibile et legiones novas auctoritate sua scriberet et nihil, quod ei in I animum Vcnissct y , aggredi vereretur. Quibus rebus
inficior, quibus Iiberam, imo dominam gentium civit lem in stuporcin primo, post in iram verteret. Forum permaximae iiii ponsae' coepit extruere ) o manubiis, quae non sui') crant, scd populi Romani. Disciplinam militarem, publice solitam doceri, ad se roduxit, ut privatim suo docorctur arbitrio; quod eis ') so lassis sibi suo iure licuerit, ni qui parem μ') in cius rei peritia non φὶ haberet, fuit tamen contra mores atque instituta maiorum, quorum semper observantissmi su runt φ Romani. Logionibus in omne tempus stipendium duplicavit; quod quidem etsi cXercitui gratissimum fuerit cumque militibus carissimum fecerit, sicut carior nemo unquam alius, sumptuosissimum tamen rei publicae fuisse non ambigitur. Et haec quidem sinter suos. Apud extoros' ) Vcro reges gentesque pra ter licentiam senatus ac populi miras exercuit liberalit
tes non ut d tax populi Romani, sed ut dominus aut rex, nequc solum in Italia Galliisque et Hispaniis ε), sed in Asia etiam et Graecia, et dona iuge
10) partem Lem. int in ed. Lond. typothetae vitio legitur.)11 nou parvam Lem. 123 fuerant 13ὶ eod. hesterno 14) libertates
334쪽
tia ) et auxilia cis misit et eorum urbes praeclaris operibus adornavit. Quac in omnia cisi contra consuc-tudinem Romanorum ducum aliterque ac mos Patrius exigebat facta non negaverim, posset tamen excusator inveniri. Solent enim, qui maiora aliis agunt, et maiora praesumore et, quo molius sibi sunt conscii,
Plus audere. Erit fortasse, qui dicat tolerabile ins Caesare, quod in alio quolibet non fuistet: erit ex di- Vcrio , qui hoc favorabilitor potius, quain civilitor, dictum dicat; cxcollentia enim civis )j et viri boni non
horumque similibus ex causis tandem ) latens erupit invidia. Et primo quidem tentatum ab aemulis Labic-lonum legi inus, cuius crebra mentio in superioribus osthabita, quem tunc Cactar cisalpinae Gallias praesto rat, quod eo spectabat, ut eo alienato Caesar parto exercitus privaretuc; de quo Cacsar ipso multa audiens nil credebat, constantiam Hienam sua metiens constau-lia. Cuius lactum pro Varietate sententiarum', et e cusare licet ct reprehendere. Nam si Caesar iniusto contra patriam iurma vertebat, iuste descri potuit et rei publicae caritas privatis affectibus anteponi. Alioquin ingrati infamia non carebit, qui tam claro 7 duci alium praetulerit ciquo fine causa acerrimus
hostis evaserit. Et profecto, si ingratitudo fuit, sutdigno supplicio fuit punita'). ut, qui sub Caesare
victoriosissimus vir fuisset, sub Pompeio fugacissimus factus fit mutata cum duce non sortima tantum hominis, sed virtute; quod in eum aliquando Caesar ipse ρὶ mordaciter exprobrando dixisso traditur. Saneu qualiter aut quando discesserit seque ') vocantium hor-
puto; prius tandem ad praegressam disputationem refertur, cui sinem impotiit. Q rententiam L. sentenιi
7 earo - quod, si activa signi fieatione aeeipi liceat, praetulerim.
335쪽
c APUT XX. latibus acquicrit ), non invenio, nisi quod libro septimo φὶ opistolarum Cicoronis ad Atticum eo tempore, quo haec in ro publica sebant, ita scriptum est: Labicuus discessit a Caesare. Et in alia statim epistola: Labienum ab illo' discessisse propemodum constat. Et post pauca de eodem simuIque de Caesare loquens Facinus, inquit, iam ' diu nullum civile praeclarius, qui, ut aliud nihil, hoc tamen profecit: dedit illi dolorem; sed eliam ad summam prosectum aliquid puto. Nec longo post Labienus, inquit, vir mea sententia magnus, Thcanum venit; ibi Pompeium consulesqua convenit. Qui ferino fuerit et quid actum sit, scribam ad te, cum certum sciam. Et rursusq): Aliquantum animi nobis ὶ videtur attulisse Lubiccius. Denique do Pompeio agens Labienum, inquit, secum habet, non dubitantem de imbecillittate Caesaris copiarum. In quo quidem iam ') indubitato iudicio longe, ut res docuit,
12 fallebatur. Quamvis vero modus transeundi non ponitus notus' sit, illud plano compertum est, durumpor hoc ex amico hostem Causuri quaesitum, sed innoxium, sibi autem communem fero omnibus transfugis contemptum. Si quidem Cicero ipso, qui eum sua sententia magnum virum D dixerat, confestim libro proximo In Labieno, inquit, paruin ost dignitatis. Unde a principio arbitrari se ait illum iam tunc sui transfugii poeultero, quod Pompeium scilicet ct consides viresque omnes rei publieae V urbo deserta spa sas per Italiam longeque alium rerum statutu . quam speraverat, inVenisset; commvno malum instabilium ac vagarum mentium. Sciunt homines, quae relinquunt, qualia sint, at, quae petuut, nesciunt. Unde
336쪽
st, ut saepe se inveniant minores et relicta suspirent et inventa fastidiant. Haec tam multa de Labieno, quia res apud his loricos videtur occultior et curiositas legentium nihil etiam minimum respuit, quod cognitu
in senatu dicta contra Caesarem ac decreta. Novacetiam viae excogitatae, quibus eius potestas, quae
Certe minueretur. Siquidem cunctis iam magnificcntia et liberalitate Caesarea stupefactis et, quid his rebus tantis et tam Iate Osresis sibi vellet, secum lacitis modi tantibus nec loqui aliquid audentibus ) Marcus Claudius Marcellus consul, cui an amore publico ansi) privato odio dignitas Caesaris ac potestas invisa erat, frequenti senatu' testatus de salute rei publicaoy) so acturum dissimi vitηὶ, ut, cum bellum in Gallia 1initum esset, dimitteretur victor exercitus et, quamquam anto tempus, successor Caesari mitteretur, qui in pace provinciam gubernaret, ipse vero sine imperio rediret. Addidit, ne absentis' ratio comitiis consularibus haberetur ; quod licet communi lege de omnibus cautum ynes1α, Iogi tamen Caesar excopius erat. Da ergo sublata erat exceptio. Et non contentus consues iniuria Caesaris in personam illata his quoque, quos ' Caesar civitate donaverat, adimendam 'in iudicavit δν), ambitiosam concessionem et immodicam asseverans. His 14
I) haee doo cod. om. et nisminores idem fere sgniseet, quod eopsos vel in delariorem locum rectos, vitii nonnihil subeas Itispicer.
3 se. qnae g. 6. 7. et 8. commemorata sunt. Tamen, quum In illia nollum si dae eum, illa antem ad requentia propter aliam referri nequeat, pro eo alia scri-hendum videtur. 43 oma 5) audientibus - L. audenιλbus. G. 6 eod. aut T eod. .p
337쪽
lurbatus Caesar, nec immerito, cogitansque, quod saepe dicore solitum fama fuit , operosius mullo- quo dissicilius principem virum a summo dignitalis
non cedendum, ut Africanus maior secerat, sed ob-
quam cXemplo illius quamvis laudatissimo invictus ab ho-15 1ie vinci a civibus et in exilio mori vestet ὶ. Nondum tamen ad arma prorupit, sed donec iure potius. quam belloq), agendi spes supersuit quiesecndum statuons patienter qui dona, dicam melius 'γ, dissimulanter cun-
tur adhuc, Verborum quoque defensionem parans et consulem alterum ci animosissimum atquc eloquentissimum e collegio tribunorum Gaium R) Curionem k multa sibi ac profusa largitionc quaesivit, ne quando vel in senatu vel ad populum deessent sua o eau Iao 16 defensores. Cum vero iam λ) mulli Caesaris nec non ' alii Pompeii potentiam formidarent ), saepe Curio ipso senatui Obtulerat, ut utrique si) sun es ab armis ab seoderent atque ad aequam civilitalcm pariter remearent: ita domum securam liberamque rem publicam soro; idque non solum pollicitus, sed contentiose nisus est officere, corius de Caesaris voluntate, qui id ipsum a sonatu litteris ') petiit, ut scilices aut si hi populi Romani heueficium integrum servaretur, hoc est, imperium cum lcgionibus φ), aut ecteri saltem duces in cadem conditione essent exercitusque φ) dimiti
8) eod. om. et in m. a m. r. naanto dieam habet.
214 ea - F. studem. G. Non le-cutus est Lem. 22 cod. exercitumqud
338쪽
nabantur, quia se, cum vellet, aliquanto sacilius veteranorum, quam Pompeium tironum, exercitum ad
veteranis amicitiam Caesar longo usu tantam quo sumiliaritatem contraxisse videbatur, ut quo erat assabilis et animorum rapax, sine ulla dubitatione contraxcrat. Sod neque per se nequo per tribunos, quod Petebat, obtinuit, obstantibus fautoribus partis adversae, qui nullum Pompeio parem pali poterant. Incidit ) in 17 hoc tempus sonatus consultum prima aequum fronte, Vere autem iniquum, ut duae quidcm, una scilicet Pompeii 'in, altera ex Cacsaris legionibus, ad bellum Parthicum mitterentur. En in verbis aequalitas: ecce autem in robus iniquitas. Siquidem cum Pompeius
Caesari ) concessisset, illam bello Parthico depulavit γverbo, non animo, eamque repetiit. Eam Caesar rca nisit et e suis misi unam. Ita Pompeium nulla, Cac- furem vero duabus legionibus imminutum 7ὶ nemo fuit, qui non intelligerol. Tulit' tamen, quinetiam cum adversariis paeisei voluit, ut transalpina Gallia simulque octo legionibus dimissis sola sibi eisalpina Gallia' et Illyricum cum duabus tantum legionibus et nomen imperii R) remaneret, donec consul seret ). Denique eousque R submisit ') excelsum animum, ut, qui Ca sarem non nosset, suspicari cum posset belli motu ad ista descendere, quo nihil erat ab illius 'st viri moribus et mente remotius. Sed tantum illi studium
5ὶ Caesaris - L. Caesari. G. 6 delimavit τὶ minutum - cod. immuni-tnm cum puncto lub priori u, quo imminitum fiat. 8) cod. caesar a m. s. tap.
11 haec tria Om. 12ὶ eod. quousque cum signo interrogandi post animum 13 eod. dimisit λ m. r. st ruper
priori i polita 14) eod. habilius pro ab iatius
339쪽
suit vel exercendae vel simulandae modestiae, ut quidvis videri ) potius eligeret, quam publicao tranquilli-i8 tatis eversor. At cum obstinatos ad negandum cerne rei ), senatum sibi adversum et ex ) suis inimicis de-sgnatos iam consuIes audiret, tribunos, qui filii ad xant, nihil posse, imo quidem propter se periculo atque odio expositos, non amplius disserendum ratus,tio aut sui periclitarentur aut ipso cunctatione vilesia xet, dispositis more solito per hiberna legionibus ultimo transitu ex Galliis in Italiam rediit. Quo cum venisset, invenit illas duas') legiones sub obtentu helli Parthici sibi creptas neque ad bellum prosectas et in Italia detentas, quin et Pompeio assignatas; quod ad evidentem Caesaris iniuriam pertinere non solum ipso, vir talis, sed quicunque de populo pcrpendebat. Adhuc tamen tacitus procesIit conventibusque peractis ), ut solebat, Ravennam Venit, urbem suae provinciae ab ea parte novisfimam, ut nec torminos suos excederet et proximus esset adversariis ac paratus ulcisci,
si quid ) sorio sui odio in tribunos inimicius ) deor 19vissent. Et hoc quidem civilis belli initium, hae
fuerunt causae aliquam et sortasso non parvam iustitiae faciem habentes, si qua usquam esse potest iusta causa Patriam oppugnandi; quamvis ab aliis minus iustae quaedam asserantur. Sed odium manisostum testi
hostis Caesaris, aiebat eum ideo, quod non possct opera inccpta perficere nequo de so populi cxpectationem adimplere, turbare omnia voluisse, ne in turbido veritas apparereti Fuere, qui timuisse illum di-
340쪽
ges gesserat, rationem reddere gravi lao periculo cogeretur, cum Marcus Cato isto ultimus, cuius virtus ac gravitas comminationem citis non minus terribi
lem ), quam cuiuscunque considis, faciebat, palam diceret ac iuraret se Caesaris nomen moX, ut privatus esse inciperet, inter reos delaturum, seu ) publieae illo iustitiae studiosus, seu propriae memor in-
sari Menturum, quod Miloni, ut cir umseptus armalis apud iudices ceu in ex vinculis causam dieat. Et mhano verisimillimam q) belli causam videri posse una vox eius facit, do qua suo Ioco dicam. Aliis visum est eum spatio plurimorum annorum imperio assu factum dedidicisse D privatum modum ci sola cupidine ) dominandi in bella civilia consensisse. IIaec videtur fuisse Ciceronis opinio sibi interdum amicissimi, sed in sinem γ) liost is, qui in libris ossiciorum semper Caesarem in ore habuisse ait versus illos Euripidis I, quos ipse sic tu Latinum vertit: Nam si violandum estius, regnandi gratia violandum est: aliis rebus pietatem colas. Posui ecce opiniones hominum Varias una 21 eademque do re et hominum idem volentium, Caesarem scilicet infamare. Mihi autem, sui, ne dicam valde, rerum talium curioso venero ad manus aliquot Caesaris ipsius epistolae, nota sunt otiam eius dicta ac responsa quam plurima, in quibus omnibus avidum 'in se pacis ostendit, quibusque fortasse non minus si dei sit habendum, quam suspicionibus aemulorum. Illi enim oderant et veritatem ignorabant et mentiri
IOὶ eod. v iat. verr. m. s. habet Il) evriosa - L. eurioso. G. 12ὶ eod. avidum omnibu2