장음표시 사용
311쪽
Atrebatensi, qui omnes Caesaris familiarissimi suorant, 42 explicita memoratur. Sed oculant Luctum, quia vi delicet ) tantum studium recuperandao bellicae gloriae et avitae libertatis inresserat, ut neque sumiliar latis atque amicitiae lacno neque ulla beneficiorum ab aliquo perccptorum obligatione atque memoria cohiberi possent, eratque' species impietatis atquo persidiae amicum nosse, nisi quin amicus et patriao suas esset. Huic libertatis ci gloriae studio tanta inerat alacritas, tanta spes, tantaq) quasi iam praesentis victoriao anticipatio animorum, ut nullius csset optulo Romanos tanti exercitus clamorem atque conspectum,nc dicam vim utque arma, Passuros, Praesertim cum obsessi eos rebus cognitis cottidie I) cruptionibius exercerent iamque decliuatis ae dclassis tantum') subito 43 novum pondus accederet. Γenique Vercasivelanus ρὶ Alvernus, Vercingetorigis conlabrinus, omnium auxiliorum φὶ dux eligitur, datis o qualibet urbe viris Prudentissimis, quorum consilio regeretur. Ilis ille consiliis atquo his armis picuusque siduciae ingculis Alexiam petit. Et hi quidem sustinabaut, obsessi autem consultabant, ncque vero facile magnae res Parvo in tempore expediri possunt. Haec igittar tanta de tam disi tibus locis hominum coactio ') in tam Paucis diebus sori nequivisset, nisi incredibilis quidam λὶ. 44 oon usus omnium asstiisset. Neque lumen omnibus animorum stimulis sestinari adeo tanta res potuit, quin dies illa ') trigesima a Vercingetorige praedicta transisset totquo dies alii, ut res aegre amplius trahi POS-
312쪽
set. Tum Vero, qui miserorΠm mos communis est' , ad conlilia concurritur. Dicuntur sententiae in pro animorum varietato dissimilest his deditio, his placet eruptio; his vita pacisca, his honesta mors. Erat intor45 consiliarios vir unus, magnae inter suos opinionis rorigo illi Alverna' , clarum genus, durus animus, iu- sexibilo propositum; nomen viro Tritognatus ' . ΡrOpleae quao non ab re fortasse lacrit, auditis aliorum sententiis, quid iste suasorii ), audirc. Quamvis autem oratio eius longiuscula I , tamen ') haec omnium summa fuit. Dixit cos, qui deditioncm suaderent, nec audiendos ') quidem, quoniam nomino deditionis foedam et miseram suadeant servitutem; eos vero, qui cruptioncm, Viriliter quidem loqui, quod beno mori viris sorii bus exoptandum sit, non taminutiliter nec φὶ consulto satis, quod eorum mors non ipsos modo, sed illos quoquo, qui eis auxilio ) v niant, Meiectura sit, inter suorum tot cadavera non aequis animis pugnaturos; qui si neque ipsi ad diem venire nequo corum nuncii per circumsulas hostium custodias perventro potuerint ' , nequaquam tamen do illorum fido dubitandum; appropinquare mini illos haud dubio, idque, si aliundo non possit intelligi, ex ipsorum δ') Romanorum tropidatione castrorum possuperpendi, qui non tam anxio die noctuque operibus incumhcrent, nisi vim hostiam adesse scutirent. Harum 6 ergo μ') sentcntiarum altera reprehensa, altera Iaudata quidem in parto, scd roiecta ipso sontentiam suam dixit, ut corporibus eorum, qui inutiles bello essent,
313쪽
viri sortes vilam sustentarent, donec praesenti ) auxilio iuvarentur; idquo ut ) suetum docuit bello altero longo impari, quo Cimbri scilicet Gallias anto vexaverunt, et nunc eo Ρromptius siendum ) csse, quo Cimbri transcunt Ρraedam, non aliud, quaerebunt,
quo ex finitimis Posso cognosci, qui victi ab eis amissis legibus patriis et perdita libertate gravi iugo pressi sub immortali servilio vitam agunt; ut si factum non fuisset, esse , tamen iaci cndum, quod exompla virtulis, ut a maioribus accipienda, sic 7 posteris sint tradenda, et sortitudinis Opera viris sortibus incolianda h), 47 multo magis igitur imitanda. Haec sontentia Tritognatis uit, scrox quidem ct serocis index ') animi atque ideo no recepta quidem, sed dilata in tempus ultimae ii cossit alis. Adhuc enim φὶ esuriendo licet U) et parcendo aliquot diebus vivi in poterat. Deliberatum lamen in praesons, ut inepti ad bellum vel sexu vol valitudino vel aetato pellantur. Pulsi in primis Mandubii,
quorum crat oppidum quique eos amico suis inuris exceperant: documentum evidens, ne quis armatos
enim iura armis. ΙΙi vcro cum coniugibus ac natis ot annosis parentibus per suos pulsi patria, dum ad Bovianas custodias vetassiant, gemitu atque obsecratioui-
Hum hule seriptori relinqneu stim t. Vide Ep. rer. ron. L. Vi I. ep. I. p. 817: et quoniam, quod seudum ille statuit ita. deus , fieri oportet. Vir il l. M s. Vratisi. Acad. sol. 2. p. 2: tertium sta. longaevitas urbis reeentisὶ nuptiis fien
dum apparebat. Item Ep. rer. sen.
Bd aranseuntas. Ceterum sorri Ρ tost eo denses, per se; nequo mutatum est a Lem.
Lem. accipienda, sic)8) iuchoantius) index - L. index. G. IM enim in utrumque - Lem. enim per utrumque
314쪽
bus instant in servitutem recipi, cibo rosci. Negat Caesar cosquc, uudo Venerant, mox reverti iubet. Dum talia obserati agunt, eripectata aderant auxilia, 48 quae castris iuxta Romana castra dispositis dio proximo omnem, quae ante Alexiam erat, compleucro Planitiem, horrendum hostibus spectaculum, ni Romani essent l, obsessis vero lactissimum. Itaque conspectu ipso gaudium et gratulatio ingens fieri, quin' assumpta fiducia portis egressi eruptioni ac proelio praeparabantur'). Cacsar ad omnia praesentissimo animo suas copias partitus hos unis hos quo ) aliis obicit q). Duobus magnis proeliis ea in vallo cortatum est, tertio 49 ctiam ancipiti, cratque eo holitum incursus ardentior, quo suorum sub oculis pugnabatur nec latore cui squam virtus nec ignavia poterat, et pugnantes gestuot clamoribus ac Gallico ululatu iuvabantur . Tertio Vero, quo Pugnatum diximus, congressu adeo in e tromo Romana res lictit, quod, nisi Caesar Labienum cum cohortibus et indo alios atque') alios φὶ in tempore submitisset et ipse domum mediam scia in aciem terrifico impetu coniecisset labantemquo φὶ rem ει- masset atque ila permiscuisset, ut nullus missilibus Iocus csset, sed gladiis omnia gererentur, denique sub quocunque duco alio labi et ruere omnia potuissent. Magna cst unius virtus hominis, magna soset una. Omnibus tandem procliis victor Cacsar signis is multis militaribus ad se relatis ingenii strago hominum facta et ducibus multis caesis Vercasivelanum ' Alvortium , auxiliorum ducem omnium, Vivum cepit.
Plurimi intersecti, pauci fuga elapsi; et nisi milites Romani tanto ot tam vario laboro haud immerito sali-
315쪽
cΑΡ UT XYIII. gali insequi nequivissent, vix aliquis ovasisset. Missus
tamcn cquitatus a Caesare noctu modia ad insequendum profugos cum ) ultimos attigisset, multos capit, multos interscit: ceteri hac illac incertis sugae vestigiis in patriam quisque suarn abeunt nunciantque, quae vide-51rant. At obsessi omni spe consumpta et, quid agant, quideonsilii capiant, ignari tali tandem Vercingetorigis oratione firmantur: Ego, inquit, deos testor, bollum hoc non meae, sed Publicae utilii alis consideratione suscepi iniquo sideliter. dum potui. Fatis adversantibus
sum. Neque in me quicquam amplius neque in alio, quod videam, spei est. Cedendum iam sortunae ce seo, cui libentius, sat cor, non cedorem, sta inoluctabilis et invicta ost. Id unum cogitandum retiat, Romanis victoribus qualiter satisfiat; idque ego non aliter, quam inci ipsius seu' captivitato seu morte, seri posta ) scutio. Ad utrumque ego etiam aequo animo paratus sum, seu vivus seu occisus in minus hostium venire. Placcmus Caesarem, quem superare non possumus, ad quom do hac xc legatos mittendosq) cen Ieo. 52 Facile approbat unusquisque, quod sine poriculo suo sit: ita publico de consilio cum hac optiones mittuntur ad Caesarem Iegati. Ille vivum') Vercingetorigem, quam mortuum, Praeelegit. Ipsum ergo 'st, qui tot motus EXciverat, ct reliquos princi pos hostium solio anto castra residens suscepit. Illud memorabido in Tege '), quod, cum ad Caesarem pervenisset, proi etis insignibus regiis 3 armisque ut Phaleris ante g nua victoris notissimam illam vocem edidit: Et habe 'γhaco ' ; inquit, fortem virum, vir sortissimo, vicisti.
316쪽
CAPUT XVIII. 191 Et hoc quidem dictum liancquo dcditioncm Florus, sabrevis ot comptus historicus, ad Gorgoniam ) sactam dicit, ubi nil prosporum suisse Romanis certiores Io-
crodendum, qui robus intermero. Arma praeterea et
citum, singula capita singulis militibus 'in, divisi in Praedam, Praeter Aeduos atque Alvernos: hos sibi γretinuit, ii sortassis eorum protio rccuperaro populos illos posset; successitquc, quod intenderat. Nam prosectus in Aeduos urbem sino proelio recepit. Eo quoque ab Alvernis placata legatio sub idem I tempus v nit suos in illius potestate laturos dicens. Ipse magno obsidum numero 7 imperato ηὶ, quo eos φ) freno in fide atquo Obedicntia contineret, utriquo genti captivos suos ultro restituit; milia Ad erant circiter viginti II is gestis cXerciturn, nc uni Provinciae gravis ossol. 54
ptius o φὶ proximo subvcnirent λ), per idonea loca dispersit, duas scilicet Iegiones in Sequanos; his pra fecit Labienum, cui Marcum Sempronium Rutilium dat collegam; totidem legiones in Romos, no a BellO- natis molestentur ε); his Gaium y q) Fabium et Minucium 7ὶ Basilium legatos praeficit '); unam legionem in Ambibiscos ') sub Gaio Antistio; unam in Bituriges φ) sub Tito Sextio; unam in Ruthenos sub
13 subueniret 1M Bellovacis UIM molestantur - L. motis
317쪽
sious') sub Quinto Tullio Cicorone, magni Ciccronis fratro, Publio suo Sulpicio ') secus Ararim amnem β)ad rei scilicet frumcntariae curam. Ipso' aut om Bibracto, do quo diximus, Acduorum oppido, hibernavit. His quo por liuoras senatui nuuciatis dierum viginti supplicatio Romae fuit').
Victor Caesar non tam ipse per hiemem quiescebat, quam honesto laboro sessis 'ὶ militibus qui clem
provid cns in ei vcntura praeteritis conserens adversusquo omnia, quae casu aliquo evenire possent, quasi praesentia consilio iam instructus ), ut vix unquam sibi impraemeditatum ) aliquid 'ὶ accideret; quod etiam de morte eius quidam opinati sunt, do quo suo dic mus loco. Et haec quidem ipse victor; victi autem Galli nec ) quio secro poterant et impositum iugum sustinero q) nolebant 7 ncque excutere valcbant, iudo
318쪽
rii et coniurationes, noVarumque rerum undiquemidia resurgebant ac velut incipi cntium tempestatum murmura longinquis e litoribus resona γant. Horiuncausa motuum erat, quod Galli potentiam solam, quae utique magna erat '), non virtutem aut fortunam suam metientes dicebant proque comperto habebant vel, si copias suas efrudissent, non posse Romanos tot locis occurrere, Vel, si eas in unum contrarissent, ta lam q) simul coactam surcinam tolerare. Quod vitiamum Praecipue quam Prudenter opinarentur, proelia ista novissima docuisse debuerant. Sed sunt multi, qui nil eventurum cogitarc didicerunt' , nisi, quod cupiunt evenire: sic indomitum sortunae caput suo sub sternutit desiderio saepissimeque saliuntur. Ex eodem sonte taut, qui sua intor multos agitata consilia nunquam in notitiam hostium I ventura et, quia vulgari ea R) nolunt, nec vulgari quidem posse confidunt. Noe in praesens Biturigcs '' passi sunt. Siquidem 3 Caesar rebus apud Aeduos rite compositis pridie Kalendas ὶ Ιunuarias δ'), tempore haud sano exercitui δ' ad iter opportuno, Bibracte digreditur edicitquo militibus, ut villarum incendiis abstineant, ne aut exercitui εὶ pabulum desit, aut liostos territi ' sp taculo sese in tutum eripiant: ita raptim in Biturigum sines, unde hostilia nunciabantur '), irrumpit I. Praemissi equites prius in agris otiosos securosque ruricolas deprehenderunt ' , quam aut fugere aut, a quibus cu-
IE. Tractatua idem h. l. significat, quod XXI, 2. et 14. et XXlIII. 48. et Ep. rer. sen. L. XI. ep. 2.
5ὶ suas copias 63 tantum Lem. tantam
9ὶ hostium notitiam Io et quod ea vulgari 11ὶ haec 12ὶ eod. Biturgea1M cod. M. 14ὶ Ianuarii
18 aut sane exercἰtum - P. haud siana exercitui. G. 16ὶ ut exercitum - F. aut -xercitui. G. 17 cod. ante corr. territo 18ὶ intutum - L. in ιώιiam. G.
193 nuntiantur m) erumpit, ut 21 Lem. deprehenderent
319쪽
4 perentur, advortore potuisseul. Sic multis hominum utilibus cupiis reliqui Biturigos per vicinas urbos salii tem sibi hospitum indiligentia ct privata sido aut publica consilioruin participalionc quaerebant, sed ra quicquain; colori lato enim illa sua ubique Caesar crat.
liosios torrebat atquc turbabat neque ulli populo vacuum sitiebat do aliona prius, quam de sua, sulule cn-ram gorerc. Exclusi undique Bituriges λὶ ad I semper promptam ac palmicin Omnibus misericordiam Caesaris rediero dulisque obsidibus sunt rcccpti non ad impuni-
gressus togatos coram rccepisset opem poscentes adversus Carnaleis si , qui uos proeliis lacessebanL D, non tantum miscrit auxilium, sed tulerit coquo cum copii 5rum parte purrexerit' . Qua ') ditata praedis ingentibus, cum Carnutus dissicultatum ad extrema rodegis-let, pro parte anni q) adversa satis actum ratus hostium dilii axisse conventus ' , ne quod ) ox hiberni coli lilii seminibus bollum gravius vere ronasceretur δ' , abscessit, dum cccc Remorum lcgatio querentium Bollonutos 'ὶ, inter oinnes Gallos bello claros, exorcitum comparare, ut Suessionem, suum urbem, iuvadoroiit; duces osse Comium Atrebalcm, amicum quondam Ca Iuris, Corbcumque Bellonatum, cui minimo ab onauibus pareatur, quod ei auto omnes Romanum nomen 6 odio osset ingenti. Non censuit Caesar expediens De- quo honestum socios bono meritos iu tanta uoc Illato dcscrcro. Itaque hieme mcdia Iaco Iibi parcetis nec militibus cum quatuor legionibus eo profectus politis ea
stris cognitisque holitum consiliis comperit nullam sc-
320쪽
re practor rusticos in aedificiis inveniri, demigrasse
omnes Bellonatos armis idoneos et cum eis aliarum quinque populos civitatum, alto uno omnes in loco
expectantes adventum, ut, si cum paucis, hoc est, cum tribus, ut fama erat, Iegionibus veniret, proelio dece nerent, si cum multis, loci so diffficultato defenderent et inopia pabuli ae frumenti et asperrima parte anni, quae Pro eis omnia advorsus Caesarem militarent. Quae illo audicas sat matura et minimo barbarica confilia iudicavit, in id maxime talentus, ut manum yὶ ho flos spreta suorum paucitato consererent, sidens secum Paucos quidcin numero, sed expertos bellis spectataeque Virtutis, viros esse, quos nuda multitudo hostium, nulla vis frangorct. Itaque convocatis militibus et Ρ tofacto hostium consilio hortatur suos, ut et more solito sortiter so habeant et globatim prodeant, quo Pa citatis opinio hostibus augeatur. Ipso tres in fronto
dio, legionem unam in suo constituit; neque tamen hoc commento hostes elicuit. Etsi enim illos ad proelium paucitas hortaretur, subitus tamen doliortabatur adventus, qui, ut erat, ingentis plenus fiduciae videbatur ε)t loco sese altiore continuerunt. Caesar castra shostibus, quantum ηὶ potuit viciniora, communit vallo supra communem modum ac turribus crebris ot validis. Id duplici fiebat ox causa, ut et hostibus fiducia opinioque φὶ Romanorum motus accresceret et, cum Icgioncs pabulatum longius proficiscerentur, Pauci possent de se sortia claustra defendere. In medio utrorumque D castrorum his atque illis nunc I urgo