장음표시 사용
351쪽
c APUT XX. quam illis' , qui et illi et mihi semper sueriant inimicissent, quorum artificiis esseclum est, ut res pu-
hoc scripsisset sactumque laudasset Cicero, qui se ad haec medium inter partesqὶ, magna licet animi'
fluctuatione et multa consiliorum Variolate tenuerat,
rescripsit his verbis' t Caesar imperator*ὶ Ciceroni imperatori salutem dicit. Rocte auguraris do me si, ne cnim tibi cognitus sum) nihil a me abesse longius crudelitate. Atque ego cum cX ipsa re magnam capio voluptatem I, tum meum lacium probari abs te triumpho et gaudeo. Neque illud me movet, quod hi, qui a me di inissi sunt ), discessisse dicuntur, ut rursus mihi ') hellum inferrent. Nihil enim malo, quam et me inci similem esse et illos sui. Quo dicto vix aliquid unquam dici gloriosius ac magnificentius audivi. Et haec quidem extra, sed non, ut arbitror, con ira seriem biliori ac pro dclectatione lectoris interposui. 45 Ad rem redeo. Cum Caesar Apuliam attigisset, mox Brundusium adiit Pompeiumque iam praegressum ' valida obsidione circumdedit; do quo iisdem, quibus supra, scribit; nam et haec animi eius index opiliola vidulur. Caesar. Oppio Cornelioque salutem. Ad VII. Idus Martias Brundusium veni; ad murum castra Po- sui. Pompeius est Brundu Iii; misit ad me N. ) Magium de pace. Quae visa laut, respondi. Hoc si vos statim scire volui. Cum in spem venero de compositione aliquid me conficero, statim vos certiores faciam. 46 Et quoniam propter navium penuriam mari eum obsidero non poterat, timens id, quod omnes cupiunt, i iis
352쪽
hostis fugam, famosissimum maximumque illum
portum saxorum molibus iniectis obstruero nisus ostropus non tantum homini, sed naturae, improbum atque inextricabilo, quod ipso cognoscetis uni ex amicis, Q. Pedio, scribit his verbis: Pompeius so oppido i net; nos ad portas castra habemus. Conamur opus magnum et multorum dierum propter altitudinem maris, sed tameu nihil est, quod potius faciamus. Ab utroque portus cornu moles iaci inus, ut aut illum
exitu eum ε) prohibero illo modo q) natura ipsum prohibente I) non posset, catonis os portus praeclusit; sed neque sic detinore valuit Pompeium, quin mari Adriaco ' Durachium navigarct. Caesar hoste digres-47so, cum sequi illum non posset, Brundusium ingressus concionem habuit, qua iuuitiam causae φ) suac iniuriasque hostium omnibus aperiret. Quo facto, cum sua illis in locis inutilis mora esset, ne quid sibi oli sum tempus emueret ), urbem Romam versus ' iter arripuit toto belli Gallici decennio non visam. Cuius adventus fama cognita quantus Romae terror fuerit, haud sacile dictu'y est, multo quidcm maior, quam necesse esset '). Et ) iratus quidem qὶ multis erat, et
fortasse non immerito, sed iratiorem D extimabant. Non enim naturaliter ncque nisi Inagnis ex causis ad
iracundiam pronus suit. Venit igitur ' Romam sona-48tumque habuit ex iis patribus '), qui domi substit rant. Ibi perpetuam dictaturam ipso sibi sua auctori-
353쪽
lato arripuit, rando Caesaris dictatoris nomen; multa quoquo constituit, in quibus pro lego voluntas fuit. Illud inlce cuncta memorabile: nam aerarium Populi Romani ), quod tot victoriari lot secula compleverant, uno dio exhausit interquo alia, ut scriptum est ), pro-
thesaurigandi cupiditato, sed largiendi. Nam, ut allor ait, noeno liberalius victoria usus est: nihil sibi retinuit 49 praeter dispensandi pol est alom. Compositis rebus urbanis, ut visum est, animum ad OX terna convertit atque inprimis Siciliam Τ) ac Sardiniam, duo illa horrea populi Romani q), per legatos administraro disposuit. Do Gallia nihil sollicitus, quam in sua ima paco rcli querat, solain rospexit Ilispaniam cogitansque, cuna primum classis opportunitas afrullisset ' , vestigiis Pompeium assequi, ne quid a torgo formidabile linqueret, decrevit ad occidentem proficisci, ubi Pompeii ηὶ e
piac lugentes erant, quarum praesidio illo terrarum tractus tenebatur sub legatis tribus Marco ') Petreio, Lucio φὶ Asranio et Marco ') Varroiae, de quibus tam contemptim sentiebat, ut moturus in lor suos diceret: Vado ad exorcitum sine duco, moX revertar ad ducenas no cxercitu. Eo vero porgenti Massilia δ), Rod rata civitas et ab ipso principio Romauis amicissi ina, non sui odio, sed ingonii studio rci publicao 'in portas clauiit. Quam ille cum obsidione cinxisset, Decimo Bruto cum Parte copiarum oppugnandam liquit rso ipso coeptum iter peragens ad Ilispanias venit. Ibi a Ρelrcio ct Afranio, qui primi occurrerant, bellum incipiens cum nullo temΡorum discrimino aequo dio ae
354쪽
nocte liostes aggrederetur, consilium ducum fuit, ne nocturnis Itoris aliquando pugnarent. quod tunc Pavor animos ud ignaviam impellat Dec sit . qui submotis testibus concitatos rovocet atque contincal: luce autem
tribunorum utque centur Ouum frenari ut ad virtutem et ad fidem retrahi, ut contra metum mortemque Cou- silerent. Ceterum suto res bellicas volvente ad Ilcr-dam compulsi holies. Cacsar vero maximis imbrihus51 et diluvio aquarum ingenti quidem rci frumcntariao inopia circumvcntus PorscVeravit tamen in incepto et omnes dissicultates 1 la et solita virtulo superavit, do
prehensos obsedit atque ita circumdodit, ut nullus ad fugam exitus Pateret. Qua desperatione compulsi qὶ, eum sume et sibi ultima η) Premcrentur, saepe crumpere' et mori volucrunt. Quibus Caesar contra suum morem Pugnae copiam non fecit, scd intra munitiones seque suosque continuit. Cuius facti certa erat Mxatio. Sperabat cuim eos ad extrema perductos sine proclio vinci posse: cur igitur aut suos optime do someritos sibique V carissimos periculis atque vulneribus exponeret, Iine quibus, ut sucunda sint proelia, victoria vix contingit q), et fortunae committerct, quod expectatione confici quamquam aliquanto ' ) serius, tutius tamen posset, cum sit ducis officium non minus consilio, quam serro, ad victoriam aspiraro Τ Ex diverso autem cur non eos Vincere mallet, quam Occi-dcre, qui, licet essetat adversarii, civ cs erant Τ Hoc la-53men φὶ ducis optimi consilium assueti caedibus milites
arduo. G. - Ilerdais ni uno Murio
Lem. scilicet Ilerdae habet LOudinea in uota Gracvii.
355쪽
non laudabant, sed invicem murmurabant, quia duX, cum posset, Vincere recusaret, se quoque ducis imperio in proelium non ituros. Ille autem, quem non sacile res moverent, verbis immotus in ) sentcntia persinobat victoriam lucruentam sperans. Nec se
moratu dignum nec ) exiguumq) Caesareae lenitatis indicium'). Dum enim inter partes deditio tractaretur atque hac fiducia milites hinc illinc et*ὶ colloquorciatur et paulatim e castris in castra ') discurrerent positoque ad tempus civili odio suo suspicione atque ullo metu simul, ut in pace, agerent, Afranius ) ac Petreius repentina ac possima mutatione propositi omnes Caesaris milites inlisa vallum suum deprehensos incr-54mos scilicci et λ) incautos occiderunt. Quo audito Caesar saevitiarii noluit imitari, sed illorum militessu is in castris inventos, ut ducum perfidiae inscios et expertes ' , di milit incolumes. Tandem vero duces impii rerum inopes omnium et inprimis viris atque equis quatuor iam dierum iciunio assectis colloquium potiere, hoc addito q), ut, fi Caesari placeret, secum submotis militibus loquerentur. Negavit hoc Caesar et, si loqui vellent, cunctis audientibus loqui iussit. Dato obsito filio Afranii ') in locum a Caelaro assignatum veniunt, et coram duobus exercitibus verba 55 Reit Asrauius ') humilia admodum ac demissa. Si, inquit, ab alio victus essem, non mihi ad arcessendam mortem aut manus aut animus defuisset. Sed cogitansio ') dignum, cui vitam φὶ debeam, ad clementiae 1 quod
Gin L. eximium. G. 7 levitati, - L. lenitaria. G. 8ὶ cod. iam. 9ὶ atque - Videtur delendum
356쪽
luae potius, quam mortis ), auxilium confugio. Nec nobis, Caesar, nec militibus Ilis irasci debes ), quod erga impuratorcm nostruria Pompeium, quoad licuit, obsequioli suimus et constantes. Neque enim lui odio, sed servandae fidei studio id egimus. Sed iam fidei ac supplicii satis est. Et fides ct patientia victa est. Nulla gravia et animis et corporibus passi sumus et pali amplius non valentos victi quo et supplices oramus, ne ad ultima progrediare supplicia. Quae eum illo 56 di xisset, Caesar semper proniis ad veniam Nulli, inquit, ex omnibus, quos civile ') bellum armavit, mi
norem, quam Vos, habent aut commiscrationis mat Tiam aut querelae. Ceteri enim Omnes ad hunc diem, cum pugnare meliori conditione licuisset, seso proelio congressuque volentes abstinuero , ne fuso sanguino civium itur pacis obstrucrctur. Soli vos ultro mihi
moraturi. Sed cucuit vobis, quod quibusdam pertinacibus ac superbis, ut ad id '), quod insolentor recusaverint, mox humiliter revortantur. Vobis ogo' li boni cr veniens D veniam dodissem: renuistis veniam et parastis bellum. Sed et nunc Putentibus vcniam do, supplicium remitto. Ito igitur in pace, sed cXorci-lum y b dimittito, non ut mecum snt, scd ne contra me. Nilui Iactius anilites audire potuissent, quod 57 voco gestuque indicabaui; nempe qui poenam timuerant, gratissimam atquc exoptatissimam δ') missionem sibi obtigisse laetabantur ' . Cum igitur de tempore ac do loco missionis agi coeptum osset, militos Pompei uni omnes manibus atque q) clamoribus obte-
10ὶ veni nies - F. νemens. G. - venientibus Lem.
13 optatissimam 14 cod. optabantur 15 tu,sonu - F. missionia. G.
357쪽
stari coeperunt, ut ibidem statimquo dimitterentur; nempe si dilata res' esset, promissionibus nihil actum iri. Iuro periculum') et infaustum bellum oderatis,omno in eo mali genus experti; pacem optabant et quietem, quae tunc pleno cognoscitur, dum perditur. Finis fuit, ut, qui in Hispania possessiones aut domicilium haberont, statim, reliqui omnes ad Varum omnem Italiao in ingressu dimitterentur. Caesar ex liberalitato insta ex illo 3 usque ad Varum frumentum eis pollicetur; addit insuper, ut, quisquis eo
esset, oi restitueretur: militibus extimatione iacta pretium rerum ipsarum do sua εὶ pecunia relii-58 luit . ΙIis victis et in deditionem aeceptis ot εὶ sic citerioro ΙΙispania in potestatem redacta ultorior nul-Io' negotio consecuta ost, quae sub Marco Varrono tenebatur. Ille comitum secutus exemplum cessit ultro, noc distulit commissa sibi η provincia Gades usquo et ') occanum sortunam Caesaris sequi et submissa ccr-59 vico iugum pati. Sic compositis rebus cum victoria φὶ et mansuetudinis insgni laudo ex Hispania diseessum reditumque Romam μ) est, Massilia' ) intcrim a legato Caesaris acquorco victa certamino et, ut quidam asserunt, eversa, sive, ut alii, idquo est Verius, capta Por doditioncm ot direpta, nulla suarum rerum civibus relicta practor inopom, sed cariorem cunctis opibus, libortalom, et seditione λὶ militum terribili, quac , ut quidam volunt, Placentiae, certe ') itinero modio, eXars crat, mira et vix credibili tunc inermis ducis vir-60 tuto compressa. Dum sic Cactari obscquitur fortuna
tur; quod in comma mutavi. 14l Pliscentiae eertae - Cod. Placonesae certo - L. Piacemiiae, certe. G.
358쪽
ct, ut sic dixerim, adulatur, quas eum timeat et no- .
absentem ), ut Flori verbo utar, ausa est, 1 orto ut immixtis adversitatibus prosperitates eius emceret clariores' . Siquidem pracmissi Antonius et P. Dolabella') ad mare Adriaticum occupandam, ab octaVio
Libone, Iegato Pompeii iam ) in pelago praepollentisq),
circumventus Antonius ad deditionem fame compulsus est; ubi illud momorandum facinus cminuit'. quod, cum ad cius auxilium aliquot naves missao a Dasilo '),
Pompeiana in R) classe navigabant, senibus illaqueata oessent, reliquis adiuvante acliu maris evadentibus una sola Opiterginis nautis acta cXitum non invenit, sed circumfusi totius ii ostium exorcitus usque ad Vc-spcram impetum atque omne missilium gcnus inevicta virtute pertulit, cumquo nec fuga pateret neo ullus se prosperior λὶ roi sinis ostenderet, suadento per noctem tribuno militum Vulteio, ne 'ὶ in potestatem hostium venirent, maro proximo victoribus ipsis sp eiaculo attonitis scia omnes mutuis vulacribus ε) peremerunt. Et Dolabella q) in eodem aequore classem 61 Perdidit, et Curio, tribunus plebis I , audacissimus vir, cum missus a Caclaro in Africam venisset primoque adventu Varum, qui pro Pompeio ' illi praeerat ')Provinciae, victum proclio effugasset, adolescentia at- quo animi magnitudino insita, nunc vero Victoria ae 1 potenti
3 eariores 4ὶ eod. Dollobella 53 om. - Aliquid deest. G. Contra Lem. in delevit. 63 praepolletitia pelago i evenit 8a ab Asilo - nec aliter Cod. 9) colitum - L. Citieum, qui M. G. - Lem. Citieum qui
124 haee duo eod. Indi verr. . m. s. habet.
super a m. r. int. vers. particula
359쪽
1iducia clatus et incautus a Iuba rege oppresIus exercitum amisit, cum quo fugere Posses, mori maluit sponte
Hactenus quasi quibusdam praeludiis gerebatur bellum: crebra o lainc victoriae, illinc fugae atque deditiones, proelia autem rara. Sed iam tandem tantOxum collisionem ' motuum disicrre amplius fortuna non polcrat. Iam Pompeius Epirum occupaverat, idoneam bello sedem ratus. Eo Caesar insequendum hostem statuit et, quamvis adhuc inops navium,' quamvis adversa hieme tantus orat ardor animi, tanta C
cellas ) belliq) tumultuaria classe trans clavit. N que Vero Prosperis neque adversis fio vel iustari Potuit vel irasci, ut a proposito pacis animum divorteret, quin bellando pacem cogitarct eamque Omui, quo posset, studio procuraret. Quod curiosius pro Pter illos dico, qui ignari rerum Opinione quadam nescio, ne ipsi quidem sciunt, undo orta Caesarem belli, Pompeium pacis amicum sibi pertinaciter sine 2 runt st. Erat inter praesectos Pompeii L. Vibulus 'ὶ Russus' , bis captus a Caesare D, bis dimissus, semel ad Corfinium inter illos nobiles, de quibus diximus,1 F. suos usque. pro sua
360쪽
c APUT XXI. 235 et rursus in Hispania. Hunc, quod et sta benescio vobstrictus et Pompeio carus esset, pacis idoneum s quelirum Talus cum his mandatis ad Pompeium misit:
idque ') sufficero posta ad providentiam suturi, ne
plura nunc etiam invehantur; decore utrumque Pert Dacia omissa ab armis abscedero neque fortunam se
pius experiri, si rem publicam ), si se ipsos ament. Unum illud tractatibus pacis idoneum tempus arripiant, dum scilicet partium status anceps aequis prope lancibus pendet )r ubi praepondetare coepit pars a tera, eum, qui superior evaserit, aequis conditionibus non staturum. Nam quis in prosperitato uti soleat aequitate 3 Et quoniamq) do conditionibus pacis ambia
loro ; sic enim et ipsis ' civilem animum ci rei publieae 'in maiestatem pristinam restitutam esse visum iri. Interim principium pacis esse, si utorque in concione confestim φ) iuraverit 1 e eodem ipso triduo exercitum dimissurum. Et haec ut bona fido agi Pompeius noverit, se priorem omnes copias dimittere paratum; quod cum secerit uterque, nccessario senatus ac Populi iudicio standum fore. Haec cum Vibulo ad Co 3 cyram , ubi eum forte compererat '), cum egisset, et Vibulus ad Pompeium ivit et Caesar tractatoro Pacis praemisso paratus ad bellum e vestigio subsecutus positis ad Oricum castris contra hollem consill it. Magnus in exercitu Pompeii inopino Caesaris adventu tumultus exarserat, quo compresso, ubi Primum am- .
ubi forta eum repererat. G. Corciram, ubi eum sorte raper rat Lem.