장음표시 사용
371쪽
saris vinceretur, quibusdamque mirantibus addiderat non se nescium incredibilem ) prima facio rem videri, dehinc egressus latius exposuit, cum equitatu abundarent , circumveniri omnes copias Caesaris pertacito idque sibi maturo consilio iam provisum 'λ2. Quao cum pluribus verbis cxplicuisset, Labienus inc pit et Pompeii sententiam atque potentiam laudibus ad coelum serens et Caesaris imbecillitatem oratione d primens insolenti Noli, inquit, o Pompei, noli, inquam, opinari hunc exorcitum illum esse, qui Galliam Germaniamque perdomuit. Omnibus intersui et, quid loquar, scio. Non est ille, mihi credo. Magna ) pars bello periit diuturno. Moriuntur in proeliis, non nascuntur, homines. Multi domum rodiero, multi in
Italia sunt relicti, multi proxima autumnali pestilentia perior q). reliquiae his ad Durachium proeliis ' sunt
consumptae. Denique illo veteranus exercitus millo modis evanuit: nomen durat, milites non supersunt. Hic autem, quem videtis, ex dilectu ) novo ei salpinae 25 Galliae et Pars maior ex transpadanis constat. His diactis, ne quid deesset insaniae, iuravit se, nisi victorem, nunquam e proelio reversurum, ceterosque ad idomi iurandum verbis incitavit, nec minus exemplo Pompeius , dictum laudans iuransque similiter. Sic omnes igitur iuraverunt, ut necesse fuerit' multos esse periuros. Ingenii gaudio tanquam feliciter rebus gestis nec minora spe o consilio discesserunt, iurameutum tanti ducis do tam magna re velut arrham 'ὶ victoriaotonentes. Digressi autem e consilio non ita multo 26 post, ut diximus, in aciem sunt progressi. Quos ubi Caesar, tum ipso etiam castra movens, advortit in eum Iocum descendisse, ubi aequo Marte certari possc
3, Cis luris copias cod. praevitum
372쪽
substitit ot conversus ad suos Non ost, inquit, modo amplius de itinere, sed do proelio laborandum. Adest ecce Do his occasio, quam semper Optavimus, Pugnandi ct finem laboribus imponcndi. Hacc di cons iu-nruore acies cocpit omni, cuius erat peritissimus in, militari arte suosque interim admonero '), ne se a multitudine hostium circumveniri sinerent, sive id, quod Pompeius in consilio dixerat, erupisset, sivo id fui rum animi δὶ praesagio concepisspi, omnibus iubens, ne iniussu eius 'γ inciperent: se in tempore, quid ago dum esset, signo indicaturum. Circumiro inde aciesvet animos verbis accendere virtutemque inlitam excita- Te commemoratione suae q) erga illos semper optimae ac benes ac voluntatis. Iuler ') olia non omisit se omnibus modis puccin quaclivisse, humilius') etiam1 Orto' , quum deceret. Nominavit, per quos de Paco Pompeium aut Scipioncm intorpellasset, ut publico etiam Tapsi q) amnis U) ad ripam do eodem millen disy ὶ ultro citroque legatis λὶ agere voluisset, atque haec Omnia non metu aliquo, sed pietate, ut civili sangui-ui ' parceretur neque res publica paucorum furoribus in magnas calamitatos incideret '); ex advorso autem quam q) superbo quamque impio vel neglectae petiti O- nos suae vel telorum etiam immissione repuli io magnam nobilibus animis iudignandi materiam praebuissent. His explicitis obsecrantibus suo militibus pugnae signum deuit. Erat sorio tu exercitu Crastinus, qui 28 priori tempore honesto gradu sub Caesare militassci,
13ὶ eod. do togatis 14 sanguinem - eod. sanguine - F. sanguini. G. 15 haee novem om. cod. .P.
373쪽
c APUT XX l. tunc vero non militiae sacramento, quo solutus erat, sed iuro quodam amicitiae evocatus aderat, vir bellica virtuto memorabilis. Hic Caesaris concione intellecta et signo proelii audito alacri vultu uc voce Sequimini
Veliro, quam debetis, operam exhibeto I. Ultimum hoc Proclium est, quo peracto illo suam dignitatem, nos nostram recuperabimus liberitatem. Dehinc verius in CacIarem Faciam, inquit, ii Odic, imperator ), undo
primus ) in hostes impetum iacit, eumque dii ccli militos circiter contum q) viginti voluntario prosecuti ' re sunt. Fuerat, ut aliqui tradidere, nec dissimilo veri est, quidam ' utrinquo') in ipso pugnae principio pius
torpor, qui strictos iam gladios conlineret, nempe cum germani suos fratres ab adversa acie, parentes ' filios et parentes filii viderent, donec Cras linus hic praecipi tanti rabie vocem tolleret pilumque lor lucrct. Ita Proelium coeptum est, quod nisi unius furor hominis ) miscuisset γ, pol crat sortasse ducibus ipsis p tientibus citra Romani imperii humanique generis cX-cidium mutua pictato componi. Sed proh dolor inventus est, qui Caesare ipso disserente properaret. N quo ipse tamen ') lanii mali auctor abiit immunis, infixo in os gladio inter cadavera m OX iuventus atque Tecognitus, notatumque oris vulnere oris impetum p uui- ω tum ultione iustistima. Concursum est in campis Thessaliae, quos Philippos vocant. Illum sibi locum Romae invidens fortuna delegerat, ubi ab hostibus invictas
utri ut qua - utriuIque paseita Lem. 1M eod. patres et 11ὶ homines - et ita eod. 12 mienisset - L. miscuisset.
13 dulor - L. dolor. G. 14ὶ eod. Oma 15ὶ eod. Filii os - L. Milippi- eos aut Philippeos. G. Philippos Lem.
374쪽
Bomanas opes manibus Romanis everteret impcriuin quo supremum irreparabili clade proteroret. Donum cro copiarum longe variant ) auctores: in magnitudinc periculi omnes consonant; plena omnia surit lumentis, et, qui minorem numerum dicunt, addunt
mente concipore. Annei quidem Flori, qui hanc rem 31 elegantisIima brevitate perstrinxit, verba sunt haec: Nullo unquam loco tantum virium populi Romani sortuna vidit: CCC q) ct amplius milia bollatorum hinc
belli, inquit, duces inspicias, tolus senatus in parti-
Cem et Octo, nos omnis et robur Italici sanguinis; si auxilia sociorum, hinc Gallici G crinaui quo diloctus, indo Deiotarus, Ariobarzanes, Tarcondimotus q), Corintus δὶ, omnis Thraci ac ' , Capadociae '), Ciliciae '), Macedoniae, Graeciae, Aetoliae totiusque robur orientis. Acies magno utrinquo ordino stet crunt ). Duces no-32nio au omnium q) suprcini, qui unquam arma tractaverint, nec pxcipio Africanum atquc Dannibalem ). Nam quis horum utriusque seu victorias, ne dicam bella, dinumeret seu rerum magnitudinem ') mcliatur 2 Mirum tamen dictu, quomodo iam μ') Pompeii ardorat quo impetus vel aetato vel praesagio quodam ac fortunae varietate Icntesceret δ' , ut, qui eum cern
vel langue Ueereι. G. - langueseeret Lem.
375쪽
mirabilior milii est illo totiens petitae pacis contemptus atque illa spes victoriac. Sed et ipse tamen suos pamlim magnifica partim miserabili oratione 3ὶ cohortatus ost descenditquc in proclium mundi partem maximam 33 secum trahens. Fuit autem inopinus ac mirabilis pugnae finis. Nam cum aliquamdiu aequis viribus hine indo dimicarent' , Pompeius multitudine ) fisus, ut dictum est, ad circumvoniendum Caesarem equitatum offunderet, ab utroque cornu Cociar I uis equitibus, quos intentos in hanc rem secerat, subito signum d dit, qui dicto citius in ollusos facto impetu vero illos
offuderunt et veriere terga coegerunt. Secuta cst
quitatum vis ardentissiua logionum, adeo conglobata, ut quasi una manus omnium q) videretur. Sic ornu simul et serire cerneres 'st et urgere, ut sustineri vir-34 tus tam unita non posset. Accessit et levis fragor aestrepitus armaturae, magni ') denique instar exercitus Caesar 'in ipse, ubi quo praesens, utrumque simul exhibens et sortissimi militis et summi ducis Osscium, et
feriens ot eXhortans. Duae ex omnibus illius per omnia discurrentis atque omnibus occurrentis voces adnotatae memoriacque δ') mandalae sunt, serox altera,
Ied ad vincendum utilis r Miles, faciem feri; altera autem pia, licet ad iactationcm compositam Florus dicat: Miles, iam parco' ) civibus. Illa enim vincere satagentis ), haco vincontis seu iam victoris ci mis rantis vox fuit: illa in medio proelii 'γ ardore, hac ' iam victis et in fugam versis hollibus usus est. Illae etiam piae voci conlentancus actus fuit, quod cuilibet
13 eod. terreret 2) quid ius - F. quidvis. G. 33 miserabilia ore - F. missi
8 cod. magi . si exercitus. Caesar Io) eod. mememoriae Ili Florens - L. Hortia. G.
376쪽
CAPUT XXI. Eoi suorum uni hostium, quom optasset, vitam duro permisit; nec minus illo, quod in tanto conflictu nullus inventus est, nisi armatus, in acie cecidis . Pom-35 Peius turbatis ac territis in suorum ordinibus tantae ruinae molem nec sufferro valens nec attollere abiecit pondus imperii sequo fugae credidit ), non tam Vivere cupiens, quam metuens mori, ne secum totus eXerci-
aelo stetit: documentum ingctis, non semper plurium I esse victoriam, cum, ut apud scriptores cou- stat, nil Pompcio magis y , quam suorum nocuerit multitudo. Non minius tamen, arbitror, nocuit indigesta varietas, quae per unum fronari et rogi nulla potuit ratione. Haec Thessalicae η pugnae finis fuit: 36
paucos Vitao dies agerct φὶ Iongamque gloriam brevi spatio dehonestaret atque polluerct. Sed sic orant
Primi; nil tam clarum, quod non valcat obscurari. Itaque tempeItiva morio nihil melius ). Sed de hoc ' Postea et nunc revertor ad Caesarem ). Parta, ut di-37ctum est, victoria cum et Caesar callia hostium cc-pisset et Pompciani aliqui in montem castris proximum profugissent ', Iludioso egit: cum militibus, no in Pracdam intonii tempus labi sinerent, quo maior negligeretur occaIio. Quod cum obtinuisset ' , montem circumvallare disposuit. Holles monti, quod inaquosus erat, dissidentes abiere ' . Quod Cuesar intelligens
15) eod. postea revertar ad caesarem. Nunc parta ete.
377쪽
trifariam partitus est copias, ut pars in suis, pars in Pompeii castris ad cultodia ui resideret, pars eX peditior secum iret ad hostes perse quendos . Quos cum non longo discursus ) sputio propc csset, ut attingeret, illi in montem alium conscenderunt, Cuius ad 38 radicem fluviiis labebatur. Caesar illic cos obsedit ac
situdo requiem ct nox proXima suaderct ), Persuasitq; tamen, ut quietis immemores novum suscipereut laborom ct munitiouibus ' interiectis flumen umonte secernereul, quo nocturna clausis praeriperetur aquatio. Quod cum factum esset, territi deditionem'
Per noctem clam dilapsis ). Diluculo igitur Caesartiolles e monto dos condero atque ad terram omne arma proicere 'in cum iussissot, cupido obtemperatum est, tunsisque ad eum palmis astuli ac 'ὶ gemcntcs vcniam Peliore. Iussos assurgero nihilque metuere di- , misit incolumes, ut non modo in corpore, sed neque ulla in re aliquid detrimonii y paterentur, V litis militibus aut 'ὶ quemquam lacilore aut illorum omnino quicqua in ') concupiscere. Profecto aliquid inter hunc transfugamquc 'φὶ eius Labienum interfuissem facilis ac prompta in discretio ) est. Caesar lassitudini militum Τ) compassus, suae vero negligens quietis legiones, quae secum sucrant, ad castra, quae VI. mi-
) eod. itit. vers. . m. s. habet. 8J cod. primam i in . vers. . m. r. habet.
17ὶ detrimenti aliquid 183 eod. haudas quidquam omnino
2οὶ eod. transfugiumque 21 saeile ac propterea- Credo aliudere ad captivos a Lahi nonecatos. sed videntur corrupta. rorto facitis propterea. G.
378쪽
lia ) passuum a tergo aberant, rediro praecipit ), ut
sc vcniro imperat, ut laborent. Curri quibus eodem ipso die Larissam pervcnit, qua iam Pompeius fugion Icitranserat. Ubi reditum est in castra, facta caesorum ratione deprehensum est de legionibus atque equitatu
Pompeii XV. milia cecidisse. Nam externarum gen-lium et auxiliorum, quae do toto Orion te convenerant.
ordine ad satietatem in caedentium sunt opprcssi. Quodio prospiciens Caesar adversarios caesos atque obtritos campis liueo ' ad vorbum 7ὶ traditur dixisse: Haec volucrunt. Tantis rebus gellis Gaius Caesar condemnatus essem, nisi ab DXcrcitu auxilium petissem. Eo-ωrum vero, qui ') deditionc in potet talem Caesaris' venerunt, numoriam ') XXIIII. milia δὲ ot co amplius suisse compertum cst. Capta quoquo signa militaria contum octuaginta ) ct quinquaginta novem ' aquilae. Inter caelos fuit Crastinus, ut dictum est, a dentissime dimicans, quem Caesar eo proelio mira virtute rem gessisse et do sc optimo meritum praedicavit at tuo ita, ut praediXerat, vel mortuo gratias egit. Periit et 'in Domitius is, qui ad Corfinium D ea-ptus fuerat ac dimissus. Dc parto Caesaris nonnisi ducenti q) milites sunt amissi, centuriones triginta, viri excellentes. Mirum dictu Romanis ab utraqua parte pugnantibus cam fuisso caedis imparitatem; sed Pompeium sua illa iam ' vetus sortuna reliquerat.
1ὶ vim - L. VI miliis. G. 1' numero 2, eod. praeceiut 11 Μ. - Εodem compendio,
33 eos non - L. acta Nero, quias. sed super numero, ut Plerumque, . Polito codicis lcriptor usus est.
379쪽
41 Hoc loco non videtur praetereunda silentio laudatiss-ma illa Cactaris virtus, niodestia , cuius et Plinius Secundus et Seneca multique alii meminere φὶ. Nempe
epistolarum ad Pompeium a principibus directarum,
sensisset, quod ad rationcm nondum finiti belli prodesse potuisse non est dubium, nec q) epistolas legi nec aperiri scrinia passus bona fide, sicut erant, obsignata ct intacta combussi D, et raro licet ac modico solitus subirasci salius duxit irae, ne ad se accedere' posset, occurrere et opponere illi ignorantiam ossensurum, quam praesentem rationc ') moderari: mirum genus clementiae et omnibus victoriis 'i recto sub i dico praeiarcndum penitusque ab Alexandri Mae donis consilio diversum, qui non solum ultro obla-
tissimi sunt auctores, suorum litteras callide perquisivit, cognito ') corum do se iudicio supplicium modi latus. Quamquam quid' a Alexandrum nomino D Zomnium sero hominum y consilia hac ' do re paria et Aloxandrea φὶ potius, quam Caesar 'q), esse quis dubitoi 2 Profecto, ut ' in multis, in hoo quoquo unicus Caesar est. Sed Pompeii fugam prosequor in 62Ρulsus ergo Pompeius per Thessalicas silvas imo equo, per Aegeum pelagus una navi fugiebat, Romani imp xii pudor inguus, quod ille nutu rexerat. Sed sic
i eod. ac modestia 2ὶ eod. a m. s. habet, deleto, quod manus prima scripserat.
3ὶ cod. scrinea tui paullo post 4 eod. possit οὶ quilibet
11 Aloxandro Lond. et Lem. Alexandri 12ὶ eod. Om133 cod. cumburasit 14 cod. cogesto eg 15 eod. ad 16 cod. nominia 17ὶ eod. Om. 18ὶ eod. . 19ὶ eod. AIlexandriamin cod. Caesaria21ὶ cod. ut et 22 cod. perequor, e corr. δε-
380쪽
t. Res hominum non stant, et quo maior estultitudo, eo gravior ruina. Sic Lesbon insulam
receptoque carissutio pignore illic deposito a tergo sibi metuens mox discessit, donec quibusdam suorum assecutis ) in infami seu insula Cilicum seu seopulo deliborabundus substitit, an in Asricam, an in Aegyptum, an in Parthiam navigaret; et cum pr nus esset in Parthiamq), rursum suorum consiliis ' victus in Aegyptum 1lexit, quodque in consiliis cr brum est, illa sententia superavit, qua deterior nulla erat. Nempe cum ab eo rogo, cui ) tutor a senatu ndatus regnum summa side servavcrat et palorna pictatorestitucrat, et paterni iure hospitii et sui in illum m Titi auxilium potiturus innuliam puppim ad litus A gypsum ') appulisset, cognito tanti viri solitario ad ventu rex impubes Ptolomaeus ex illius habitu so
tunam coniectans et subita re turbatus, duin. tumultuario consilio, quid agendum esset, quaereret, consultoro, si quis ibi φὶ fuit honestior, spadonum, vilissimorum hominum, sententia superato, seu metu Romanorum, ut se excusantes post dicebant, seu sola perfidia et contemptu eius fidem sporncre et capi re gratiam victoris ac sortunae obsequi dissultum est, missique caruisces, qui e navi in scapham sub praetextu procollosi litoris cum paucis exceptum, ut ad regem duceretur, interficerent. O fortuna ho- 44minum et rerum exitus prosperarum. Sub filii atquo