장음표시 사용
391쪽
Eroditum, necessariam praesentiam. Quibus rebus
etsi merito moveretur ), primum tamen arbitrabatur eas terras, ubi tunc Erat, ordinare, ut tranquillas et imperio obsequentes redeundo ) dimitteret, ne dive sos actus inculcando neutrum consummaret. Id vero
peracturum confidebat 7 , quod nulla ibi' helli materia appareret, in Bithynia autem ac in Ponto plusc Ium negotii superesse, Pharnace rege adhuc regiones illas obtinente. Iuslis ergo urbanis atque Italis rebus usque ad ipsius advontum conquiescero ipso coepto se-8stinus itinero Ρharnacem petit. Appropinquant i Deiotarus, Galatiae φ) lctrarcha, licet tunc do illa litigans, rex autem minoris Armeniao a senatu constitutus, depoIlio omni ornatu regio et non solum privati, sed rei supplicis quo habitu obviam venit et, eum audientiam meruisset, Ego, inquit, o Caesar, non inficior mo Pompeio lavisse. Si erravi tequo osseudi, veniam peto. Eram , Caesar, ut sui semper atque oro, mdelia populo Romano '). Eram ' in his terris, quae nullis luis praesidiis tenebantur, neque do Romanis dissensionibus cognoscere meum erat. Quid agerem, nisi quod a iuventute didiceram, obedire praelautia 4bus ')3 Ad haec Caesare Multa in te et magna bon scia mea, quibus olim consul te tuumque regnum honestavi, minime quidem ' tibi excidisse debuerant; excusatio autem erroris petatius nulla est tam prudenti tamque industrio viro. Nosse enim poteras et debebas,
17 quidem minime - Add guae. G. minime quidem Min.
392쪽
esset, ibi senatum populumque Romanum, ibi demum rem esse publicam φὶ. Contra autem, quis Lentulum et Marcellum consules haberet, quidve inter tam dissimilia interesset, ignorare non poteras. Ego tamen ' hanc culpam prioribus honesiciis atquo obsequiis tuis et hospitio, quod tibi est mecum, et amicitiae untiquae et dignitati tuae atque aetati volens dono, insuper
tuorum, qui pro to saepius mo rogarunt. De litigio autem tetrarchiae 7 in tempore, quod iustum via debitur, diffiniam: te interea confidenter mecum agere et regio habitu uti volo. His dictis legionem unam 5 regis ex ') subditis suis Romano more innoctam et quotcunquo haberet equites secum ad bellum Ponti cum mitti imperat. Cumque Deiotarus in omnibus paruisset re ad eius regiam Caesar pristinin more Ii spitii divertisset cultusque ' summa diligentiu fuisset, inventus est, qui Deiotarum coram Caesare accusaret, insidias illum sibi nocturnas tetendisse. Extat ) et gantissima Ciceronis regem defendentis oratio. Caosari 6 Ponticos sines ingresso legatio Pharnacis regis obviam venit: orat φ), ut pacatus eius adventus sit; regem enim prompto animo suis imperiis pariturum, n quo indignum eius gratia, qui nunquam Pompeio Caesarisque hostibus favisset, quam fautor hostium Deiotarus invenisset. Post haec illi coronam auream a suo Tego transmissam obtulorum '). Erat Caesari
natura tum rerum tum verborum comitas δ' multa atque mansuetudo, et legatos ad se missos mitissime
13 L. ytiis. G. Isaia; eat relativum et ad ilia referendum. 2 esse rempublicam 8 eod. tantum 4ὶ eod. hostium - e corr. ΛΟ nestorum 5 eod. amicorum S eod. lnt. Vert. a m. s. habet. 7ὶ eod. tetrarchae
393쪽
alloqui et, si ) uspiam errassent, lenitor in admonere 7 mos illi perpetuus. Itaquo legatis auditis Ego, inquit, Pharnaci non infensus, sed propitius advenio, modo, quod Verbis pollicetur, rebus impleat. Atquo his dictis Iacta Donio duo vorba superaddidit, quae mihi ex
ipso magnanimi talis gremio deprompta videantur. Videte autem, inquit, no aut mihi Deiotarum ut indignum Venia, quod contra me steterit, aut regem V
quod beneficium apponatis j. Nam neque Deiotarus tantam iniuriam neque rex vester tantum beneficium
8 mihi contulitq), quantum vos putatis. Ille ) quidem praestitit, et j ostensas meas ut ignoscere 'γ possem supplicanii, quo mihi nihil est gratius, nihil, quod cupidius faciam, et publicas ulcisci valeam libero ' , quod fortasso non sc φὶ possem ), si in me fuisset obsequiosus, privata gratia publicis commodis, ut solita est,
obliante. Hic aulem voster non tam mihi consuluit, cui coelitus do onmibiis decreta victoria erat, quam sibi, ne cum aliis vinceretur. Quisquis enim contra me venisset. 33,
haud dubie victus abiisset ' . Ηine ego 'ὶ igitur quas remittam privatas Ossensiones nullas habeo, qui, ut dieitis, nihil ' egit adversus me: publicas remitto, illas tamen '), quae irreparabiles sunt, ut caedes ac vulnera ct ludibria civium Romanorum i praedas ') ct ablata restituero, quantum φ) potest, Romanis pariter sociisque, publicanorum familias, quas per vim tenet, emittere ad libertat , super omnia Ponto excedere
9ὶ agnoscere - L. ignoscere. 10ὶ libere ulcisci valeam 11 se non
17 cod. adversum 18 cod. tantum 19 praedes - L. Praedas. G.
394쪽
statim iubeo. Si paruerit, tum demum munera milii ab eo transmissa recipiam: alioquin spes concordiae nulla est. Hoc responsum eum legati retulissent, Phar-9naces nihil verbo quidem, animo autem omnia recus vit sperans Caesaris discessum non posse disseret, quem in iam publico notum esset multis et magnis ex
simulare ' impedimonia, occupationesq) fingere, moras nectere, dilationes et nova pacta aucupari. Caesar fraudem nec difficile erat intelligens naturaliter insitao celeritati, qua sacpo parvo temporis in spatio multa et magna consecerat, consilii 'in calcar adiecit, properans'), quae in Potito agenda essent, inpedire, quo mat rius ad Italiam navigaret. Venit igitur improvisus at-1oque inexpectatus Telum'), Ponti oppidum; venit a tom quali fulmen veniens sortensque simul atque abiens se, ut unum ab alio internosci nequeat. Rex subitare perculsus, cum in aciem Venisset, magno proelio victus est. Tum compositis Ponti rebus et rege φ) ad
ea, quae facturum se sponto promiserat, vi coactoo Ponto totaque Asia discessit. Et haec omnia raptim adeo gesta sunt, ut do hoo bello Caesar ipso diceret tria hace verba dumtaxat ): veni, vidi, vici; quasi Victoriam indicans, non laborem. Alii dicunt dixissa eum: veni*φὶ et anto hostem, quam viderim μ' , vici. Et haec quidem duo bella, Aegyptium et Ponticum, quamquam non cum civibus gesta, civilibus tamen ' bellis inserta sunt. Nunc ad q) vere atque undique e vilo bellum redeat stilus.1 ab eo mihi
395쪽
Digressus Caesar ex Asia, ardentissimi spiritus imperator, media hieme et adversis tempestatibus a squo ulla intermissione navigans ad XIIII. Kalendas Ianuarii γ Lilybaeum attigit et quamvis, ut dixi,
Romam revocatus') et Romae necessarius omnia tamen
posthabenda imminenti bello censuit, quoniam fama erat Pompeianas partes tu Africa maximis inexementis assurgere. Unius ducis tu locum duo successerant, Cuto et Scipio, et civili potentiae in Asrieam 3 eoaetae externae quoque Vires Iubae regis accesserant v, et ingentem undique quali do industria rerum molem fortuna collegerat, quo victoriam Caesaris eviceret es striorem et reges oum civibus miscerentur. Eo igitur Deum venisset, tentoria fixit in litore ita, ut pene undis abluerentur, ne quis dubitaret eum nihil aliud, quam transitum cogitare, essentque sui omnes horis omnibus parati. Et quamvis adversantibus undis ac suetibus remiges tamen in puppibua detinebat, nomore suo per licentiam vagarentur, sed dicto oba dientes nec quaerendi usquam 'ὶ essent ueo vocandi' Crescebat autem ') in dies fama hostilium copiarum iequitatus infinitus esse dicebatur et regis δὶ quatuor,
Scipionis autem silli enim Cato ) oesseratὶ decem legiones, ad haec levis armaturae vis immensa, classis 3 noti ima, sed plurimae ac diversae. Quibus nunciis Caesar nihil ') movebatur, sed ad occurrendum hostibus ingenti siducia aspirabat; quia cum 'paucis ta
396쪽
men advenerat, non sine animi laboro augmentum sui exercitus eXpectabat, qui diffusis hac illac odietis i
posuerim. Fama quidem et opinio vetus invaluerat, non illa quidem eas a fortuito, sed magnis ex causis originem habens, invictum εὶ in Afri Scipiones' nomen, quod eo spectabat 7 , ut vulgari errore victoriam Scipionis suturam vaticinarentur. Id ubi Caesar sensi, Et mihi altor, inquit, erit Scipio, protinusque' unum de gente Cornelia abiectissimum 'in hominum, qui pxopter morum contemptum Vulgo Sal-
vit habuitque. Postquam vero sex integras legiones 4 et duo milia φὶ equitum advenisso cognovit, funicere Talus has copias navibus imposuit, et his praemisssipse quoque, quamquam sacris adversa portenderentur ' et litanti hostia diffugisset, quod diri ominis apud illos qrat, contempsit alto animo, vel ob hoo ipsum victoria dignus ), licet suis hare irreligiosa 'siducia videretur, solvitque a litore Siculo digrediensque praetori, qui tunc Siciliam obtinebat, quid fieri vclit, imperat atque ita classem sequitur VI. Kalendas Ianuarii 'in, ut appareat nonnisi pauonium tempus isque hibernum totamque hanc dilationem nonnisi dierum octo fuisse, quae sibi anno longior, non dubialem, visa erat. Postquam in Africam ventum est, ut 5 superstitionum opinionumque vulgarium, Iic δ') mnium I contemptor inanium apparuit. Siquidem
397쪽
in descensu navis accidit, ut casu quodam ad terram hiberetur' , et reliquis omine ) territis ipse non '
periculum imperiorritus et invictus omen ) vertit ad molius, renovans illud antiquum Seipionis Africani, et terram Protentisq) ulnis amplexus Tonco, inquit, te' , 6 Africa. Sano cum h) Adrumentum pervcnissct atquo ibi eastra liaberet, etsi animi omnium solito oliam a dentiores essent, indignantes, quod post Pompeium et bellum et belli duces superessent, Plancus' tamen,
tudinem cognoscebat, seu pacis amore seu belli odio inductus Caesarem adiit Et voltcsne, inquit, imperator, ut cum Conlidio, qui nunc oppidum hoc custo
dit in solim amicus mihi Romae fuit aliquid de paco
agerem, si quis upud eum, antequam cladium ) plus
Caesaro captivum quendam cum littoris in oppidum mittit. Qui cum Conlidium convenisset litterasque porrigerct, Considius liti cris non 'in acceptis interrogavit: Et unde, ait, has tu mihi ε) litteras Τ Respondit nuncius sati ' sui nesciust Et 7ὶ a Caesare, inqui LBio Considius exclamavit: Atqui 'ὶ unus est, inquis, hoc tempore imperator populi Romani Scipio. Quid mihi cum Caesare Τ et haec dicens captivum sub oculis suis ρὶ iugulari imperat litterasque ipsas signo integro 8 ini aetas ad Scipionem mittit. Responso per diem noctem quo nequicquani q) expectato Caesar, quod et op-
I Iiberetur - L. Ialeretur. G. 2ὶ omnibus 3) om. - Lem. habet non
4ὶ F. non modia. G. 5) eod. omeat 5ὶ eod. terra protentia Ti te inquit 8J om. - L. Sana Adrumeliam eum pervenisset. C. 93 Plautus - L. Planetis. G.
margine a m. Iir. adscriptum eat
398쪽
pidum natura atque arto praevalidum et sibi eo loel non sat copiarum esset, castaea iam mOVero coeperat, dum ecco et ex oppido repentina eruptio saeta est et sorto ita accidit, ut eodem ipso ) temporis momento equitatus ) a rege Iuba missus intervcniret. Ita-
et abeuntium ultimos invadunt. Sin it aciem Caesar et pauci contra multos egregio Proeliantur. Quo congressu aliquot Gallorum equitum, qui Caesarem sequebantur, insignis et creditu difficilis virtus fuit; siquidem triginta γ vel eo minus duo milia Maurorum equitum campo pepulerunt et in oppidum compulerunt. Quid hic aliud dicam, nisi quod, si fio suas omnes in patriaqὶ pugnassent, Romanum iugum non
tum, ut, quo longius a Patria discedunt, eo propius') ad virtutem bellicam accedere Videantur. Quam-
tamen in exercitu pavor ingens ac tristitia, quod nec copiae Cactaris secum essent, et se paucos ac ' ΡIerosque δ') tirones ad ' versutissimae gentis insidias et multitudinoni hollium infinitam ') quasi consulto ad necem duci arbitrabantur. Omnis tamcn et pavoris et moeroris consolatio nonnisi in ipsius vultu ac sermone crat imperatoris, cui tantus Vigor, tanta inerat alacritas, tanta excelsi ') signa animi et invicti, ut eius ductu ') atque consilio cuncta eis tuta ac ') facilia viderentur. Procedenti nunciatur simul quo con-1ospicitur hostium cxercitus Labieno duce, cuius ira iu
399쪽
Caesarem nulIo modo leniri poterat '). Dum pars utraquo substitisset, subito multitudine hostium circumfusa ab omni parte pugnatum est. Interea Labienus implacabili animo nec saetis hostilibus coniculus, nisi odiosa insuper vorba iactaret, equo infidens adaperto capite, ut a Caelare posset yὶ agnosci, inter lio tandum suos milites ipsos Caesaris compellabat' , unum inter alios: Quid tu, aiebat, o miles ), iam seroeulumqὶ te') ostentas 3 an et hic sermonibus vos etiam fascinavit )Z vestrao misereor stultitiac , quae' vorhis illaqueatos et credulos sic ' in mortcm trahit. Contra haec miles ὶ Non sum, inquit, Labieno 'ὶ, tiro, qui lacilo Verbis circumveniar γ), sed do legiono
decima veteranus. At 'ὶ Labienus Decem, ait, annorum signa non video. Ad haec miles q)r Expecta; confestim me I), ni ') fallor, agnosces. Et casside capiti dympta piloquo in Labienum magna vi contorto Labiene, inquit, en φ' decimus ' miles sum. Cum- quo his verbis equum pectore medio transfixit, mal 11 lem ) hercio equitem transfixisset. Hoc proeli Oomnos et praesertim tironos pavidi et, si sub alio duco militarent, ad fugam potius, quam ad puguam, prout solum Caesarem spectabant: in illo spes omnis ac fiducia; diu nil aliud agen os, quam tela impetu quo holitum sustinere; nec Caesar ipso sine lallicitudine erat. Recollecto tandem animo, qui sibi inter dissicultates et in adversitate crescebat, tota corporis
1) haoe duodecim Om. 23 hostium multitudine 3 etiam posset 4 compellaret - et ita eod. eompellabat Lem.
11 in eod. esto is a m. r. iap. 12ὶ Labieno inquit - cod. inquit, Labieni 13 eod. eireumveniat
15ὶ L. Geumanorum, ais. G. decumanorum Lem.
400쪽
atque animi ) vi conversus φὶ in aciem hostium insertur secitque in , quod solitus erat: Vicit adversam-
Ilo capti erant, transfugisque quam plurimisq) intellexit Caesar hostes tantum multitudini suae fidere o quo spe tamque improba esso iactantia' , tam practorca contemptim de ipso sentire, ut nihil nisi do ei cumveniendo et capiendo Caelarem ) cogitarent; hoc
hessalorum multitudinem adversariis Obiccturum ηδὶ, ut, et ) si nulla defensione λὶ uteretitur sui, Caesariani occidendo eos saligandi '' essent atque vincendi;
bore tamen se gentes et libi sidus et bellis exercitatas,hahore auxilia Germanorum et Gallorum, habere elephantes CXX. equitatum innumerabstem, peditum otiovis armaturae Vim immensam, sagittarios, funditoros si et quae sunt id genus: Caesarem vero 7ὶ peno incomitatum, Iegiones vel cranorum, quas do Italia expectaret, discordaro nec Venturas csse, sic ex omni parto victoriam promptam 1 Ore; et multa de hac ravana ') iactare et quac R) sibi stulti homines ρὶ fingero consuevere. Post non multos enim μ') dios assuit ex is periendi facultas, et his omnibus copiis apertissimos in campos explicatis dimicatum est ab hora diei
1 om. - Animi videtur ad dendum. G. 2 eod. comensrua
43 eod. ad verasam 53 cod. Om. 6 cod. quam pluribus ) tamquam F. tamque. G. - tam Lem. 8) improbam esse iactantiam
se Hirtius. et verum. nam rex Iuba nondum aderat. G. - regem lu-ham Lem. 113 abieetnrum - L. Ohae aurum. G. - Iubaeelu tim Benti. ad