장음표시 사용
421쪽
CAPUT XXIIII. citer primum , post flebiliter atque suppliciter petens,
cum neutrum valuisset, orare institit, ut uxores libisaltem suas ac liberos suos μ) aliquo terrarum abducendos ) redderent; cumque ne id quidem sibi 'in permitteretur nequo ad aliquid q) rcI ponderetur, desperatione ultima digressus surdis a moenibus cum Ρetreio, qui olim in Hispania a contra Caesarem steterat, equilibusque perpaucis ad villam suam urbi proximam est 55 prosectus. Zamenses noudum eius metu liberali per legatos orant Caesarem, ut, priusquam rex reparatis viribus cos invaderet, opem illis' aut ferret aut mittereti so usquo ad mortom si dein illi servaturos, Zamam quoquo sibi scrvare. Caesar legatos et a quibus missi sunt collaudat') iubetquo φ) illico reverti et Zamen bus adventum suum nunciare; praegressos legatos ipso subsequitur. Vulgata aulem fama adventus Caesarei multi ex rogiis ) Caesari obviam pergunt, Veniam orant impetrantque; cumque ingenti supplicum
comitatu q) Zamam pervenit. Cognita autem clomontia eius, quae tam multis exhibita latere non poterat, equitos regni omnibus ex angulis Zamam conveniunt Petentes veniam: nulli omnium nogata est; servati omnes motuquo et periculo liberali, nullus ro aut
56vorbo violatus. Dum haec Caesar ad Zamam egit 7 , Conlidius illo, cuius supra metallo est habita, qui nuncium forentem litteras pacis occiderat, sortunam audi cns suarum partium sibi luo permetuens Tisdra ', cui tunc ' praeerat, deserta cum ingenti pecunia G tulis comitantibus in rcgnum ibat Iubae se coniunctu-
422쪽
rus. Sed cum esset in via, a Gotulis, quorum se custodiao fidei quo crediderat, cupiditate pecuniae intemfectus argumentum dedit, quanto securior sit pauperis vita, quam divitis, quantumquc in solitarius viator, quam comitatus, saepe securior. C. φὶ quoque Virgi-57
ubi Scipionem acie victum, Catonem manu Propria Peromptum Iubamque regno pulsum desertumquo aliosque duces partiumq) ubique fusos, Caesarem Uticam, Zamam ) urbesque alias omnibus 'in victori sa-
nihil spei q), sibi liberis quo suis consulens cum Caninio φὶ proconsule, a quo obsidobatar, vitam pepigit atque itu, qui Caesari suavitor se vocanti no* respon-1uin quid om daro dignatus suerat sic res hominum volvuntur) so ipsum filios tuo et sua omnia ipsumque Tapson, cui praeerat, togato Caesaris concessit '). Dum paulatim reliquiae partium dilabuntur, Iuba rex 58 et regno et spe qualibet privatus, cunctis eXclusus urbibus, ab omnibus hominibus ') dorclictus quaerebat, si ciua via esset ), ut, qui male ViXerat, bone mortuus q) videretur, sicubi cum hollo congressus ' , ubi posset intersci, hoc maximo eXoptans '). quod omnes maXime metuunt sugilint quo R' . Sed ubi hoc inveniretur Τ Nusquam bellum,
Initium g 56.5) superius 6ὶ Haec septem subamqua
verbum deesse apparet; sed utrum Ieriptoris an Ithrarii culpa exciderit. ambigo. cs. XXVI, 9. 11 Canino - cod. Cantino altera i a m. s. int. vers. addita)Caninio Lem. 12 cod. ne 13 consmisit - L. concσσιι. G.
17 congressurus - congres ah. l. substantivum est. 18 exoptant - L. exoptans. G.
423쪽
CAPUT XXIII. Caesar omnia possidebant. Et vitae igitur et mortis honeIlioris spe amissa ad illud ultimum remedium,
quo tunc multi utebantur, se convertit egitque cuti Petreio, extremarum comite sortunarum, ut invicem ferro decertaront alterque alterum occideret. Cou-
sensit ) ille non dissiculter, ut qui vivere amplius 59 gravabatur' . Concurrunt igitur j ex condicto et ΡΟ-Lreio obtruncato rex supcrllos quid iam ageros Τ in
in se manum vortit; sed cum pectus serro transverberare non PoSset, seu metu impediculo j seu lorica, sorvum suum, ut 1 e occideret, exoravit, et obediens servus suil. Secundum alios Petreius ot orantem regem et in ordine sumetipsum eodem mucrone pers
dit. Quodcunque horum verius, id quod'ὶ constat apparato D in convivio et, ut dicam, quod sentio, ab obriis φ) sactum est, mensaeque clyφὶ dapos ot poculalii no Romano sanguino '), hinc regio maduerunt '). Hie est ergo ') Ρctucii, hic ci Iubae rogis exitus. 60 Nec felicior Saburra, praesectus regius, nisi quod illi pugnando mori conligit q), quod dominus suus frustra optavit. Congressus nempe cum P. Sitio, Caelaris legato, proelio Victus et fuso exercitu interiactus est. Cumque Sitius idem victis hostibus ipse eum paucis per ' Mauritaniam iret ad Caesarem, Fa stus sorte et Afranius cum mille viris ad Hispanias ibant; cumque invicem conflixissent, vicit Sltius et reliquis intersectis aut in fidem acceptis Faustum ipsum cepit et Astauium ' cum uxoribus1 quod - L. quo. G. 23 eod. alter alterumque 3 consentit εὶ gravaretuT5ὶ ergo
6 superstes quin ageret- Aut deest aliquid, aut legendum Cum interrogationis nota ageretp G. - ruperstea quid ageret P Lem.
7) eod. impedito 81 quidem sin aperto
16ὶ eod. contingit 17 eod. inti vers. a m. r. habet.
424쪽
slii Rite ad Caesarem perducturus. Nec multo post dissensione inter milites exorta 1 Faustus ct Asra-
peianarum partium undique quasi frondes per autumnum ruerent sortunaeque turbinibus agerentur, solus quasi ) iam dux ducum Scipio restabat. Navibus quidem longis aliquot cum comitibus ipse quoquo ad Hispanias q) ibat, eredo, quod ibi per filios magni Pompeii refoveri ) civile bellum ) et recale cro serebatur. Cum diu multumque pelago iactatus cursum expli-
eum et sua sors appulit, ubi tunc ipsius Ρ. Sitii classis crat. Visi pauciores a pluribus invaduntur 62 opprimunturquo y velociter. Ubi Scipio so ') cireum-vcutum vidit, puduit vivero atque ante, quam caper tur, serrum mersit in viscora, irrumpentibusque militibus et quaerentibus, ubinam esset imperator, Te- spondit εὶ vox illa famosistima et a magnis laudata q)Firis, qua suorum maiorum gloriam tu Africa aequasse illum dicuut, et cgo crudorem, si Vellem, et Potest, qui vult, credere. Impcrator bone se habet, inquit, atque ita incognitus 7 expiravit. Comites eius Torquatus, Damalippus et Plectori interneti sunt. Atquo Isio μ) belli civilis in Africa sinis fuit. Caesar Mbello Asrieae finito in Italiam reversurus I et obsequiorum momor ct 'ὶ, quamvis scriptum de illo sit,1 eod. dita ensiora exorta inter milites 3ὶ cod. Atiliantu εὶ eod. salutem et 5ὶ eod. quia 63 1lispaniam T revoveri 8, oni. - L. refoveri eisilabelitam, ei. G. 9ὶ applicare 1οὶ nequivisset 11ὶ II1rponem - L. Opponem
14ὶ se Scipio 153 cod. respondidit
16) illam vocem famosis amet magnis laudatam - L. voce illa et 17 incognitia - L. incognitu IM Perlectorius - F. Plaει riua. G.
425쪽
300 CAPUT XXV. quod nillil solo rct praetor iniurias Oblivisci ), non
ameu prorsus immemor offensarum et praemio et poeuac animum applicuit. poenae, inquam ), pecuniariae, nam Poenam sanguinis naturaliter abhorrebat. Zamensibus, quod regem eXcluserant, liberalis fuit:
provinci ac redacto Salustium proconsulem cum exer-
bona corum civium Romanorum, qui contra se arma tulissent ), vendi secit. Tapsitanis, Leptitanis, Titari- lanis pecuniae, frumenti atque olei multamq) annuam impotuit. Bona civium atque ipsas civitates ab omni direptione et iniuria lalvas ac liberas es Ic iussit. Eundem morem Caralis tenuit, quo I) Utica digressus tridui navigationc pervenerat. Inde quoquo discodens ante III. Kalendas Iulii' atque adversis tempestatibus impeditus VIII. ') et XX. diebus in iuuere consumptis urbem I Romam attigit.
Iam diuturnitas belli pacem, labor requiem, triumphum victoriae sagit aut λὶ, nou civiles quidem illae, sed hostiles illae, do quibus antea diximus ' Quomodo autem triumpharet aut qua ratione quie-
426쪽
seeret, de quo scriptum sit: Nil actum credens, cum quid superesset agendum, cum adhuc et bellorum ci laborum materia superesset ) Τ ΡOmpeii Magni filii
Hispanias occuparant ); sequebatur autem illos non quidem patris virtus, sed hominum lavor ingens et paternum nomen; Gncus ae in Sextus. Sic pro uno duos substituerat fortuna Pompeios ). Egeratque Gneresq), maior natu, cui plus industriae inerat atquoeon filii, confugiendo in fidem acy) clientelam 'in omnium Hispaniae civitatum procandoque et 'ὶ sortunam suam miserando patrisquo memoriam renoVando, ut iam sibi multum lieetitiae 'ὶ partum esset. Nec precibus tantum, sed vi cliam congregato eXercitu incep
vorabiles ab initio fuerant, esse inciperent in odios. Huno 'in sit,i novissimum belli ) actum q) minime ne-2gligondum ratus Caesar eo raptim proficiscitur. Duo in hoc iter vix auditu credibilia incidorunt I). Nam et 'in ab urbe Roma in IIispaniam ulteriorcm immen- suin - terrae spatium emensus IIII. Ot XX. diebus 'ὶ pervcnit, viatori, ne dicam exercitui, coleritas optanda φ . Magnum hoc; quod sequitur ' , maius. Horum siquidem tam paucorum spatio dierum tam multas inter curas poema scripsit, quod inscripsit Itor,
quod illud scilicet tu itinere edidisset. Sic Pieridea
9 I. ed. Om. - s. Precando atque. I. in m.
10ὶ iam sibi licentiae multi m I. ed. Isbi mutium iam Iisentiast - eod. iam fibi multum laetitiao11ὶ eod. Om. 123 ineiperet - et ita I. ed.
13, eod. ceperunt 14 F. hoc. G. 15 L. boliam. G. 16ὶ ac tum II eod. inciderent cum Pun-
eto sub altera e et inscripta . m.
ra) eod. pro requitur pro quod
427쪽
armis in sorore ei nunquam otiosus esse didiectat. a Primo Caesaris in Hispaniam adventu civitatum motus ingens fuit: undique legati ad cum, undique transfugae. Iam enim et ' Pompeiani iuvenes sive in odium livo in tacdium vertere') cooperant. et v, ut nulla
ossct in cis culpa, mos cst tamen antiquus populorum semper novos dominos, nOVas res optare, et ) fama Caesaris liaud immerito supcr omnes excreverat, ut univerIi homines eius splendore caperentur cuperentque coramq) cernore, quem usque adeo mirabilem
4 audiebant. In hoc principio ipso maris in otiio 7ὶ, ubi occanus terris illabitur clyst mediterraneum hoc pelagus nostrum parit, inter legatos invicem partium. hine Didium, illinc varum, et ambobus cum ipsalempeliato certatum' cst φὶ; nec minus a ventis ac suetibus, quam ab hostibus, Poriculi atque horroris, dum et hinc hostes saevirent et illinc laevitiam ra-hioinque φὶ hominum maria coercerent, utraque classe bello simul et naufragio laborante: duae partes, duo maria, duplex suxor, duae R elementorum atque 5 hominum procellae. Per hos dies a Caesariunis duo pedites capti sunt, qui se s ervos dicerent. Non Ileuit in his Caesari suam consucludiuem scrvare: antequam ad eum ducerentur ' , quod a Caesariano exercitu transfugissent, recogniti et in a militibus inter oti sunt; et tabelliones capti, qui ad Pompeium Corduba ') mittebantur, et δ' in praecisis illico manibus sunt remissi. Similiter speculator ) Pompei auus ca-
143 I. ed. deducerentur15, I. ed. etiam 16ὶ haec duo eod. Om. In cod. Cordubam - I. ed. a Corduba 18 I. ed. aliam
428쪽
plus atquc ) occisus est. Credo ego' iratos bello milites ) ct imperatoris ) sui morum conscios atque clementiae hoc remedii genus oXcogitas , no quis sa-ciem eius vidcrct, ut sic nullus evaderet. Cordubam 6 Pompeii tenebant, Caesar oblidebatq), illis tamen at sontibus, multisque D ibi et ) magnis insultibus') d certatum est; cumque dio quodam serro et ') flammis solito φὶ etiam gravius 'γ pugnaretur, oppidaui ira in furorem versa hospites, qui securi secum iure veteris hospitii morabantur, inspectanto Caesaris exercitu iugulatos o muris Praecipitare, quasi crudelitate, non Virtute, victoria quacreretur, incepcrant, spectaculum miserum atque horrendum ' . Qua re 'ὶ cx gemitu et morientium audita δ') unus '), qui ad tutelam muri sub torra in 'in euniculo 'ὶ erat, eX clamavit: Tetrum scelus et immane sagitium nullaque non harbario ' detestandum commilitiis absque ulla causa. Nihil enim mali morobantur, quia '') nihil mali fecerant, qui ad vos vestrasque se aras et socos μ) in vita fiducia eontulissent. Ius hospitii sanctum gentibus soli vos lar vistis, atque utinam φη) sprovisse sulliceret: inhumano illud scolore violastis. Multa quoquo in hanc sente tiam dixit, quorum verecundia repressi cives ab hospitum ') caede 'ὶ se continuerunt' ). Sic interdum unius boni viri multos inter malos valuit oratio, et si
13ὶ horridum 1M cod. Quam 15 eod. audito o e cora.
16ὶ unius - vel Iunius. ut Hirtius habet. G. - Iuniua Lem. 17 in terra sub - I. M. subterram in 18ὶ eod. tunicio 19 eod. i a m. s. iat. Fer L, habet.
23ὶ eod. hostium 2M caedibus - et ita I. M. 25 cod. v priorem int. V. . m. t habet. 2R I. ed. Miam
429쪽
inter hostes cliam φὶ suuin honorem virtus invenit. Ea res relatu transfugae in eXercitu ηὶ Cactaris inuo
quodam Lulitano legatus oX oppido ad Caesarci vcnit. Huius prima pars orationis suit, ut ') suus potius fuisset, quam Pompeii miles, suam quo constantiam ) in cius q) potius 7ὶ sollicitate, quam in
Pompeio dcfertos, Victos a Caesaro sequo ct oppidum dedere atque orare, ut clementiam, quam Victis gentibus praebuissot, suis civibus nou n arct. Multa praeter ') haec locutus est, quae scriptorum vitio consuta vix intclligi possint. Unum illud intelligitur, quod multis ultro citroquo dictis' tunc deditios non processit '). Cresccbat, ut sty ), in dies obsidio, nec Pompeius cXpectatam φὶ opem aut serebat aut mi tebat obsessis, quiu ctiam pro concione dixisse serebatur, ut, quoniam eis auxilio adesse non posset '), ipsi noctu et ' bcncficio tenebrarum o conspectu lio stium evaderent; quod cum dixisset ' , unum eX alta tibus respondisse, ut Pugnae Potius, quam sugae, lignum daret, cumque ''ὶ id dixisset, quasi duci ignaviam cXprobrasset μ' , ncci datum. Haec quoque res eX Profugis 'in agnita ' . Inius Q quoque in oppido angustiac ita μὶ necesse est crescebant ' . Matrona' ) o muro desiliens dixit se
I. ed. om. - Delunt nonnulla. I. in ma
12ὶ expectantem - F. expecta ram. G.
430쪽
cum ancilla sua Italitasse transfugero; illam sorte proposito cognito 'in iugulatam, se fuga praecipiti evassisse. Tabellae quoque o muris proiectao sunt inven- Iolao, in quibus sic ad littoram scriptum erat: L. Mi tius ') Caelari. Si mihi vitam tribuis, quoniam a Gnoo Pompeio sum desertus, qualcm me illi praestiti, tali ) virtuto et qὶ constantia futurum 7ὶ mo' in to praestabo. Simul et legati, qui prius ad Ca
sarem Venerant φὶ, Todicrunt. Eorum oratio simplex
fuit et aperta M) et brevis r Si cis vitam Iargiretur, se die proximo oppidum dedituros. Quibus Caesar hoc unum hrovo ') respondit: Caesar sum: fidem praestabo. Sic essectum, ut ante diem XI. Kal. Martii oppido potiretur. Id cum Pompeio notum esset '), udeposita spe cura quo Cordubae defendendae east ri-
tiit ibiquo convocatis, quos sibi fidos arbitrabatur, imperavit, ut summo Iludio perquirerent I, qui ad eum quivo ad Caesarem proni essent. Quod cum ad se relatum esset, LXXIIII. δ') ex his φ), qui Caesaris saventes victoriao dicebantur, quasi Caesarem amare crimen ingens ') esset, securi ictos occidit, reliquos intra oppidum inclusit, e quihus ') CXX. ro elusis in custodiis ad Caesarem transfugerunt. Multa 12
am e corr. 1M I. ed. a 17 ubicunque - L. Ucubim. G. 18ὶ eod. Praequirerent
21 Caesarem - nec aliter cod. - I. ed. Ca faria idque post fu-νentes habet. - L. Caesaria vel Caesareas. G. - Caesareae Lem.