장음표시 사용
431쪽
praeterea ab ipsis Pompeianis per eosdem dies erudeliter gesta sunt, ceu praesagientibus ') sati dioin sibi instare, et, qui mos ferus est quorundum, ius
Pompeius hoc tempore cum amicis ) magnanimi talem
sunt litterae eius continentes Caesarem non audere η in campum copias educero suis tironibus diffidentem;
qui si pugnae ρὶ copiam aequis in locis aliquando saceret, se rem omnium opinione celerius consecturum,
13 id quo ') expectaro ac δὶ sperare. Ibat interea δ)Hispanias ambiendo et '' , ut ') ipse dicebat, civitates laurum partium consorvando. Itaquo et Hispalim si venit contraque urbem in oliveto castra posuit, inde alias atque alias adiit, ad extremum Mundae 'ὶ substitit, quam ') supremis cladibus aleam ') fortuna λψ delegerat. Eo et Caesar venit contraque Pompeium eat ira metatus ) est. Pompeius Fausto scripserat,
qui μηὶ, quatitum intolligi datur φλ), intra ') oppidum
erat, Caesarem mediam in vallem nolle desccudere, quod exercitus sui magna pars tironum esset, quae litterae miris modis oppidanorum animos attollebant. Cupide euim spes arripiunt omnes mortales et Iihi singunt animis, quae nec raso nec fieri posse cognosciit: tam dulce est non dicam sperare, sed cogitare, quae delectant; quomodo qὶ enim impossibilia
432쪽
sperentur δ), non intelligor cogitari autem possunt omnia. Dum se sic Pompotus, sic omnes alii Iolaren- 14tur ), et ingenti, quantum arbitror, sollicitudino agitatus magna parte noctis ') instoclis staret ') aei bus, Caesar nescio quonam iter acturus castris egredi batur. Cui cum status hostium nunciatus esset, constitit constituitque aciem. Concursum est magnis 'hinc inde clamoribus, sed maioribus animis et si inessabilibus odiis atque immensis, Pugnatumque acriter ac 7ὶ pertinaciter; et, quod Peno pudendum dixeris humanae fragilitatis indicium, nusquam Caesari nequo ') eum hollibus neque φὶ cum civibus aut φὶ tam anceps oventus aut Propius eXtremo perici Io res fuit, usque adeo, ut ' ), sicut elegantissimo ait Florus 'ὶ, plane videretur nescio quid deliberare sortuna si . Et 7ὶ quid aliud rear ' , nisi, an ami-15 cum suum usque in sinum Tara et ') sibi prorsus insolita s do comitaret , an eum extremo iam φ) eallo f) desereret ad alium transitura' )Τ Tantaque fuit 33haec fortunae deliberatio, tam diuturna '), ut εὶ inter moras proelii neutrum q) in partem inclinanto victoria, cum iam illa voterana' militum manus tot probata victoriis, Caesareis oculis insuetum μ' dedecus, sensim ' retrocederet ') nec, quominus Palam sug
I. ed. - s. inderetur. I. in m.
25 cod. Int. v. a m. r. hahet. 26 neutra - cod. venturam
23, veterana illa - eodem ord.
433쪽
ret, tam virtute, quam pudore teneretur, quod nunquam ante illum diein secerat ), dubitare Caesar coeperit atque y dissidoro et 'ὶ solito moestior ante aciem staro, ita tamen, ut nihil idem de solita imperatoria virtvic remittorci, imo νὶ equo desiliens et suronti simillimus primam peditum tu aciem
evolaret clamans, increpans, obiacrans atque eUIOr-lans nec tantum voce vel oculis, sed manu Et P ctore fugam sistens et 'in fugero incipientes in proe- 16lium vi retorquens. Taula j deniquo trepidatio lucis illius fuit tamque ') diu ' ambiguus pugnae finis, ut cogitasse Caelarem do extremis scriptoruin Plurimi tradiderint in re eo vultu suisse, quasi iamiam ' mortem sibi cotisciscere εὶ cogitaret. Quamquam apud eos, qui proelio interfuerunt, nulla penitus rei huius q) est mentio, et ost saue 7ὶ dissicile non tantum absentibus, sed praesentibus, dissilire quid quisquam secum ) cogitet. Ego autem haud φὶ difficile ad credendum ducar, quod, si do victoria Caesar dubitavit ' , simul R) et de morio cogitavit. Quomodo cuim quove animo uni adolescenti terga vortisset is, qui patrem ') eius, talem virum, qui tot reges, qui tot duces, qui tot 'in populos non usebium modo, sed regnorum totiens terga sibi vertero
1ὶ eod. secerant - Male; r sertur ad caelarem. 2 coepit - et ita cod.
6ὶ I. ed. tamen - L. tantum. I. in m. τὶ I. ed. etiam 8 tanquain - F. tama. G. 9ὶ eod. tanquam Io) eod. int. v. a m. s. habet Ii plurimorum - cod. Plurium - P. addendum monumenω. ν. - scriptores plurimi Lem. 12ὶ tradiderunt - et ita I. ed.
qui quae faecum 19ὶ eod. et cum haud - L etiam haud 2οὶ timuit - et ita I. ed. 21 eod. simil22ὶ eod. quando - nec aliter
434쪽
CAPUT XXV. 309 eo egisset Τ Uliquo igitur j, s vinei timuit, mori
optavit, vincere ) solitus, non vinci. Sed an vinci timuerit, quis novit Z Dicunt tamen 'in, et ) quidam q) etiam pro comperto asserunt ). Tam diu 17 haec rerum ambiguitas duravit, donec V. φὶ cohortes hostium a Labieno castris laborantibus auxilio ' directae mediamque per q) aciem proporantes fugae speciem praetenderaut ). o fortuna in omni re, ut creditur ' in, potens, sed in bello potentissima. Siquidem Caesar sive illas vero fugero arbitratus sive credulitatem simulans ' in, ducum sagacissimus, velut in Profugas impetum fecit animos suo et 'ὶ suis addidit, ut sugero hos .es rati D sequerentur, et φ) hostibus' ) dempsit η ), ut, dum suos sugcro ') suspicantur' 'ὶ, fugerent. Ita ) Labienus, Caclaris q) desertor 13 ac transfuga suique pristini ducis hostis inexorabilis, cui parare perniciem quaerebat, victoriam insperatam 'i, sibi φη) vero ') mortem 30) peperit. ΕΟ cnim proelio et ipse concidit unaque secum Actius Varus, et cum eis XXX. milia hominum cecidere. Cecidi sint plures, nisi tam proximum urbis profugium
32ὶ f. perfugium. l. in m. Non
mutandum. Sic prostigium De taιis Iler. me in . L. fili. C. 2. p.
Vrutiat. Acad. sol. 6. pag. 1. dixit. 1ὶ eod. Om. 23 eod. viei 3ὶ eod. vivere 43 eod. qui dicunt tantum 5 l. ed. etiam s) quidem-L. quidam. G. quidem Lem. R eod. aslerunt- et ita I. ed.
Lem. lecto vulgatam tenuit. eL
X, 4. XV, M. 12 ut ereditue In omni re
435쪽
fuisset. Do victoribus ad III. milia η) caes, plures sauiacit, equitum ac peditum. Itaque cum Caesar muris obsidionem admovisset, agger γ flebilis et ) horren
gnationem urbis ascenderctur ), quaeq) tolis ac mucronibus velut calce compacta invicem cohaerebant 19 murique cuiuspiam osticium ministrahant. Ite nunc,
miseri, et civilibus bellis incumbite dum tuo aliis ia- videtis, Vos ipsos opprimite. Ecce do vestris cadaveribus superstites oppugnantur ). Au aliud 'in peti-
deest )J An vult aliud Labienus, tam servidus ) insultator Z Et 'ὶ alii oecidero tuis instigatibus, Labiene, et tu ), miser, cum aliis cadaver unicum iaces; quamvis et q) libi et ') Varo sepulcra facta roperiam; et quoniam tuis in eo statu vacasse non arbitror, extismo illa Caesareae tibi quidem δ') prorsus indebitae fuisse clementiae, satisque auguror, si sic est, te Ob- Rinuto, ut '' eras, animo, inhumatum abici ὶ m 20 luisse. Gneus μ) quidem Ρompeius et humero et lasevo crure ') saucio 'st inter medias cacdes proelio pubfus excessit. Hunc in lectica ), quod nec equo nec vehiculo uti posset, nemorola avia penetrantem su-ga humili et occulta atque in speluncis qὶ latitantem
tur. an aliud petitis p an guι
436쪽
Caesonius, Caesaris Iegatus, rementem adhuc et ' miserao 1 pei reliquias refoventem asseculus ad Laur nein id est loco nomen) obtruncat. Caput ad Ca Larem refertur, talibus assuetum Inuueribus, non gaudentem. Huius germanum Sextum Pompeium in I Celtiberia abscondisse sortunam tradunt, ne quan-
da post proelium expugnata quidem est a Caclare, sed ingenti prius sanguinis perfusa q) diluvio '. Per 2Ieosdem ) dies oppugnata rursum ') Corduba φ), quae
qualiter do cisset, non invenio. Magni ibi motuis, ingens in civitate dissensio, parte una ad Caesarem, altera in contrarium inclinante; cumque esset ad arma discursum, vicit pars, quae Caesarem colebat, sibique oppidum cessit. De parto advorsa II. ) et XX. φὶ mi Ita cecidere, quamvis magnae urbi cuilibet ') infi-
gnis strages. Caesar Hispali digressus Idibus Aerilis Gades petiit; inde rursum ) Hispalim rediit, ut Hi
spanas res velut ultima voluntate disponeret, quo reversurus q) amplius non orat. Ibi vero concione ad-22 vocata beneficia sua tu eam urbem commemoravit et
antiqua et ') nova. In snem ') eos ') arguit, in quam mala pro bonis omni tempore reddidissent, in pace seditiosi, in bello autem ignavi R); quod Gneus' )Pompeius adolescens eorum fretus auxilio caesis civ
437쪽
312 CAPUT XXVI. bus agros et vicina vastasset et ' illic conlisa se
fasces et imperium suscepisset, imo vero contra Po-Pulum Romanum, cuius 'ὶ ipso regimen Τ) leucreti Quid enim Τ erodoronino q) forsitan Hispalcuses Romanos I) Vincere, quod eorum provinciam populati essent 8 An extincto Caesare, qui mortalis esset, non sentirent populum Romanum ηὶ immortalem et in Praesens X. I habere legiones, quae nou tantum Hi-ipalensibus rosilitoro, sed coclum ipsum diruero sint Potentosi Quo in verbo non solum illa inest altitudo, quae omnibus patet, sed illa cliam occultior, quod ' in recensendis viribus Romanis non omnes, sed suas tantum dinumerat logiones, quasi )ὶ reliquus nullius Protii et ne momoria quid om dignas ceuscat. Multa hoc 'ὶ historiae in loco scriptorum ) vitio consuta Practoreo ad suem properans qὶ. Hic ergo bellorum
civilium in Hispania δ') sinis cito δ' .
Ilis tot bellis exactis, tot laboribus exantialis ' , quos nedum 'in pati, sed scribero, sed legere, sed au
13 Videtur delendum ant hic, aut paulo post. G. Scilicet cae-fia ciνibus , quae verba vulgo nec non in codice aute illic iterum Ieguntur. Ibi vero I. ed. ea omittit, et omisit etiam Lem. 2 vicinia - Ι. ed. viciniam F. vicina. G. I. in m. R I. ed. etiam cod. civis 5ὶ regno in - et ita cod. 6) Quid enim erederent, ne se
cod. Quid euim crederet ne 7ὶ Romano - F. RomianOS Din cerent. G. M Romanum Populum - --dem ord. I. ed. - cod. PoPulum
438쪽
CAPUT XXVI. 313 diro difficile est, victor Caesar Romam rediit, felix meo iudicio quideres vir solicitato bellica, et ) Ω- eundum seculum 'in loquor, si ') patriae hostes tantum,
non et patriam vicisset. Ea curio suit verecundia e quo Romani moris observantia, ut tantum do hollibus triumpharct ct intersectorum so duce tantum holitum numerum ) scribi memoriaeque mandari palc-retur. Numerum q) civium occisorum scribi vetuit, ne domesticas eludes atque miserias patriae exprobraret ); quamvis et ') numero caesorum hostium, etsi non Romanis, at humano ') gcneri exprobratio φὶ in-geus fieret. Siquidem eius ductu, ut ab illustribus traditum ost auctoribus, undecies centena et nonaginta duo milia holitum caesa sunt, et sequiturnam φ), quantum civilibus bellis λ) fudit '), noluit adnotari . Triumphavit quater. ut fere omnes sunt 2 vuctores, ut q) cortiores I) tradunt, quinquies. Primus triumphus suit de Gallia atque Britannia, isque omnium clarissimus, secundus de Aegypto, tertius do Pharnace ') et Ponto, quartus de Iuba et Africa, quintus de Ilispania. Ego vero adderem his sextuinde Alassilia yy , nisi quia*φὶ sortitan is ) Lriumphus sub Gallico continetur. Nam de Massilia ) illuni trium- Phasse non est dubium cuiquam, qui accrrimam illam Ciceronis de Caesare loquentis φλ) qucrimoniam in libris ossiciorum legerit. Vexatis, inquit, ac perditis externis nationibus ad
eod. Is 5 eod. mirum M Numerum Uero 7 cod. exprobaret
notaarit. G. - Lem. caesa vid rit - Pessime.
439쪽
portari in triumpho Massiliam vidimus et ex ea urbe triumphari, lino qua nunquam φ) nostri imperatores ex transalpinis bellis triumpharunt. De Thessalia et Tapso et Munda victoria o ingentos, sed triumphus nullus. Veteri enim moro Romano nunquam triumphus civili sanguiue quaerebatur. Hic igitur triumphorum ci bellorum et fundendi sanguinis si uis fuit: 3 ita tandem longis bellis pax alta successerati Ea quidem rerum magia itudo γ) et claritas victori gloriam,
odiumque pepererat. Neminem certe clementius, neminem liberalius victoria usum constat, idque maxi-
raberis, invidentes certabant eum honoribus ornare.
Polilao in templis imagines, suggestus D in curia 'ὶ, sustigium in domo, monsis tu coelo, ipse pater'ὶ Patri ac Perpetuusquo dictator'). Ita enim haec omnia 'ini cripta sunt. Ipse suam Omnem clementiam in vici ,
do tanto imperio suuin erat praeter gloriam et imperii nudum nomen. Pecunias omni actato ') contempserat: voluptatus ut sperneret, tum sibi aetas it 4 vexa praestabat. Negaro non possum, quin in republica ') iuvouis paulo impetuosior et principatus semper appetuntior fuerit ε), quam sat est, ne, si
2ὶ eod. unquam 34 magnitudo rerum vi ex terris - L. exseris. G. 5ὶ eod. maximo - F. maximi gratiunt. G. - Lem. maximi se runt - utrtimque sino neeessitate. V Ide modo XXI , 41: quodeerti limi lunt auctores. εt huius cap. g 2: ut serε omnes runt auctor A. et Rem . utr. s. L. II. diat.
XXXII. p. 221 : centum qui u-quaginta, ut quidam sunt auctores, et, qui minua dicunt, sexaginta non amplius. add. de Osficio et viri. imp. p. 338: quibus nem; nem illo unquam magis en ἰ- tui, te plurimi ae certissimi laut
12ὶ eod. idem n ndum 1M omitem aetatem - Lem.
per omnem aetatem - Sine caussa.
440쪽
hoc negarem ), ipso meis scriptis arguar et his auctoribus, unde 'ὶ illa decerpserim. Sed quis virtutes alias viri huius enumerct 3 quis 'in illam uescam abundo laudaverit, quaomnes Vicit Principes, clementiam 3 Sed quid agant quove so vertant homines ZUbique poriculum, nihil tutum, verissimamque ) illud Lyricumq)r quid quisque vitet, nunquam homini satis cautum ost in horas. Exilio cesserat Africanus invidiae, Caesar beneficiis obstiterat: tutius illud apparuit '). Rem verissimam. sed mirabilem et indignam dicam delicatis animis: ipsa benescentia gravis crat, et unum ηὶ omnia posse multis utile, sed molestum omnibus. Hinc invidiae incrementa. Quid sa-5cerent raptori impio, qui pati clementem ') principem et ' munis cum Dcquiverunt' Unde hercle amorem omnium morebatur, inde omnium scrine Odia et paucorum insidias ct ad ultimum causam mortis in- venit. De qua in extremo dicam eo, quod extremus humanorum actuum est mors μφὶ. Ante φ) tamen doquibusdam, quae ad corporis habitum formamque et ingenium et eloquentiam et mores domesticamquo )viri vitam attineut, attingendum 'ὶ puto, secundum quod a praeclaris auctoribus spursim tradita elicere et in unum studio colligero dabitur, non quidem omnia, nec oportet, sed quae vel utilia cognitu vel delectabilia videbuntur. Corpore quidem ullus fuit, candi-6dus, teres, maximarum virium; peritia rei militaris eximia, incredibili patientia laborum ); vultu modico subpleno '), oculis nigris atque vivacibus, Va
pleno. Suetonio piatilio pleniora. G. - Lem. sed non admodum