장음표시 사용
101쪽
DE ACHILLIS CONVICIIS ET LATINA HOMERI AD VERBUM VERSIONE.
sv NOPS S. Non Homerus, sed interpretes, aut et a sca Latina Ingua pulpanda edis, quod multa ab eo dicta qualere ideantur, et esse sordida Homerus, qualem exbibent interpretes, Helenae demortuaenae imitatur. Si quis Boccaccium atque Dantem adiserbum latine interpretaretur, eos miserrime deformaret. Achiuis conuicia iugi a-tim explicantur atque I frantur. Canis impudentia describit Agamemnon sis pugnabitae necisque habuit potestatem, in concione, ceterisque, non item.
uperiore dissertatione polliciti sumus, auditores, ea nos conuicia hodierno die fore expensuros, quae Achilles, ira percitus, in Agamemnonem iactat, ut planum fiat, an erraUerit Homerus, dum tam inclytum ac generosum ducem eiusmodi contumeliosas voces effundentem facit, quibus, ut isti aiunt Homeri censores, abiectiores alias atque turpiores, neque ipse Thersites, effundere posset Quod ut recte exsequamur consultUm erit, eapsa conuicia, ut Homerus habet, Graece prius audire.
Quae ad hunc ferme modum, verbum verbo reddentes, latine verterunt interpretes et
Hab impudentiam indute, vulpinis moribus praedite Vino grauate, canis oculos babens, cor Dero ceruae l
Equidem fateor, hasce eontumeliosas voces, ita latine redditas, admodum squalere, videri sordida, tantoque viro, qui effundebat, indigna. Verum non haec Homeri culpa est, sed interpretum; sique interpretes ipsius eXcusare
102쪽
8o DissERTAT X. sere velimus, latinae linguae culpa est, siue etiam aliarum, quae vocibus adeo pulcris, adeo nitidis, tantaque significatione, tamque pleno Ono praeditis, ut sunt voces graecae, destituuntur. Quamobrem multa, quae in graeco fonte praestantissima sunt, venustatemque prae sos erunt elegantistimam, totidem verbis in alium quempiam sermonem conuersa, tam misere labefactata exsistunt, vi non amplius delectationem legentibus adferant, sed molestiam adhibeant. Profecto, qui Graecae linguae pulcritudinem, nullis verbis exprimendam, intime norunt, in eiusque contemplatione totis sensibus defixi.maxima, quae inde enascitur, voluptate perfunduntur, aegre ferunt, et vehementer indignantur, huiusmodi vetasionum vitio apud eos, qui Graece nesciunt, graecae linguae Graecorumque scriptorum dignitatem infringi, existimationemque conuelli Helenam ante mentis oculos vobis constituite, auditores, eiusque sine exemplo pulcritudinem, qua omnium aetatum feminas longe superavit, reputate. Nonne tam eximia corporis specie ad miraculum exculta erat, ut maximam iis populis, cum quibus esset, felicitatem tribuere existimaretur Nonne totam Asiam diuini oris quibusdam veluti praestigiis adeo illexit, ut Troiani senes eam inspicientes, succensendum non esse dictitarent, Graecos, Troianosque pro muliere, tantam praecellentis formae dignitatem prae se ferente, grauissimos belli labores tam longo tempore per
Si talis miscet Auturno femina hecto.
Verum hanc ipsam Helenam, quae incredibile pulcritu dinis prodigium fuit, quae tam blande intuentium oculos adliciebat, quae tam arcte omnium corda deuinciebat, quae vel in grauissimos viros tyrannidem exercebat, nullo
praesertim adscito fuco exornata, sed natiuis deliciis satis superque ferox, hanc ipsam, inquam, Helenam mortis latu
103쪽
iam sale demessam, et in loculo iacentem, spectate. Cernitisne genas illas, taurinibus Gratiae insidebant, turpisqualore pallere, triti sum illum, tantaque cum suauitate
temperatum colorem deIfloruiste, totum corpus sine succo, sine sanaui ne miserandum in modum tabuisse, oculos non amplius ardentes, et .ignita tela iaculatites, sed prorsus
exstinctos, suis quo in orbibus inclusos, ut non iam ipsa spectantium animos ad se rapiat, sed maximo horrore
compleat Si cluis irrem ex e cada Uere, macie consecto, de Helenae venustate, quae tam insignis fuisse depraedicatur, ferre velit iudicium, nonne communi vestro omnium suffragio stultum, dernentemque liaberetis Vivam, inquitis, spirantemque Helenam, ut quis de eius pulcritudine recte iudicet, nou demortuum Helenae cadauer, oportuit intueri. Atqui id ipsum de Graeca lingua vobis eis sentiendum, putate, auditores. Ea ssiquidem aliarum Omnium csiliaste, ut, quod in alio sermone attigi, in hoc etiam repetam, atque confirmem formosistima, veluti Helena est, nobilitate, elegantia, splendore, vi ceteris Ue ornamentis, quibus et Umque adeo cumulate praedita, ut grauissi imae simul atque pulcherrimae reginae instar, celsissimo in throno sedeat, ceterasque omnes sibi subiecta habeat et sceptro rogat: at si eam apud interpretes intueamini, non iam graecam linguam illam, inaiestate atque forma enitentem videre licebit, sed luridum quodpiam atque tenebricosum linguae graecae cadauer Homerus itaque, in aliam linguam, maxime vero ad verbum conuersus, vix ullum habet spiritum, sed misere iacet exsuccus atque exsanguis, destructo robore, elisis neruis, Omnique lepore foedato, atque corrupto.
Iis sane, qui graeceperiti sunt, triobolare isti interpretes, instar Virgiliani Meetentii, squalidum et putidum latinae
versionis cadauer graeco poetae animato et vivido adligare visi sunt. Quod ut planius faciam, peto a vobis, auditores, si quis eloquentissimum , occaccium, diuinumque Dantein,
quorum eximia virtute atque solertia vernaculus sermo noster in tam sublimem locum euectus est, At a ceteri S na-
104쪽
set DissERTAT ristionibus maxima cum inuidia suspiciatur; si quis, inquam,
ad verbum latine interpretaretur quemadmodum latine redditus circumfertur infelix Homerus, nonne COI Um p Ulcritudinem atque praestantiam miserrime deformaret Quis eos sine stomacho post et euoluere Quis vel Tum interpreti illi non succenseret, dirasque omnes non imprecaretUr . Ut tanta audacia, tanta temeritate scriptores illos, in eloquentia maximos, fecerit infanti si nos, tantamque illis iniuriam inferre non erubuerit Credite, auditores, Graecam linguam, quae vestra pace dixerim multo venUstior es , quam nostra, longe maius damnum, longe grauiorem iniuriam accipere ab iis , qui latine verbo tenus Homerum sunt interprotatu Sed iam ad Achillis conuicia regrediamur. Qui probe graecum sermonem calleat, earum Ue OcUm Vim aenitorem aestimare valeat, plano videt, non Umdem Achillis, at tu Thersitae, Agamemnonem increpantium, esse sermonem, quantumque inter utrius Ue Verba, Uibus illum lacessunt, intersit Niliit igitur humile, abiectum, sordidum in Achillis increpatione adparet: nam
L M, pulcher imae quidem in genere suo fiunt, neque viro, quem ira ad iurgandum impellat, indignae. Quod si cui ea loquendi formulata viδάην πι Θιμένε , mPlideutiassetini te, displiceat, regius quoque saltes illi displiceat, necesse est, qui eadem fere utitur, ubi ait, iusiit maledictionem stetis Destimentum, L CVIII, IS . quae tamen
per quam Optima es loquendi ratio, et ad rem 1 renue significandam aptistima. Nonne impudentia ceteri vitiis, tiae hominem maculant, adnumeratur Vitia Oro et Virilites nonne animorum veluti quosdam esse habitus
philosophi docuerunt Neque item Achillis dignitatem
dedecet, Dulsina mense se ne istim Agamemnonem adpellare. Nonne enisi et ipse Christius dominus ti em lancupauit Herodem Diolae Elpi illi Luc. XIII, o De- ni clue canis octilos hahentem vocat, quemadmodUm, et Isaias prauos pastores cones in ridentis nos dixit LVI S. Quis enim ignorat, inter omnes animantes impUdens Ma
105쪽
1, HOMERVM. 83 canes excellere Maxime enim omnium animalium in propatulo coetant, iliis Verentiar, non tenebras, non latibula turpitudini quaerunt. Quapropter merito Diogenes, et Usque sectatores, propter insignem quana tum verbo, tum re, impudentiam prae se serebant, Cynici, id est, canini lii losophi sunt nuncupati Eustathius quoque notat impudentem morem iθ ο κυym, videlicet caninum, dictitari. Similiter Helenam κυνωτ.δα passim adpellat vates, inuerecundae scilicet perfrictaeque frontis, utpote quae relicto viro, adulterum sequuta sit, et pellex adolescentis aduenae, et barbari, quam coniux spartani regis, esse maluerit. Cum igitur Agamemnoni impudentiam singularem exprobrare vellet clii les, nullo significantiore uti verbo potuit, quam O, UO Vsius est, κυνοσο ματ εχorret, coriitio Octitos Ahentem, illum adpellando. Neque vero mirum debet esse cuiquam Aelii l-lem ab Homero describi cum Agamemnone rixantem et conuiciis non abstinentem Agamemnon quidem ita rex erat, ut belli quidem rem arbitratu suo regeret , in ceteris vero pari paene iure cum aliis ageret; quod lib. III. et uilis doctrinae testatur Aristoteles, ubi tradit, Agamemnonem in pugna vitae necisque tabuisse potestatem, in concione ceteri SqUe non item. Quapropter non solum Achilli Agamemnonem iurgiis lacessere, sed etiam ipsi Thersitae impune licuit quamuis multum, ut aiebam, intersit inter Achillis et Thersitae conuicia. Itaque, non aberrasse a decoro magniam Homeriam, Constat cum cli illem inducit aduersus e Sem Apamemnonem verba facientem liberius, et regem eius iurgia summo imperi non coercentcm; neque enim Graecorum dominus erat Agamemnon, sed in conflictu tantummodo su-yremUi graecarum copiarUm moderator.
106쪽
DE IISDEM CONVICIIS, ' LATINISQUE HOMERIVERSIONIBUS, TVM AD SENTENTIAS, TUM AD SINGULA VERBA, CONFLATIS.
SYNOPSIS. Nuca Homeri Interpretatio, cet summo uilio atque diligentia elaborctet, ercecum Ieruntiam exaequare mquam poterit. Laui Annae aceriae, quae gallico sermone niti lusimam Homeri interpretationem dedit. Simisitudo quaeiam Homerica, a bobus ductari defenditur, atque ira ratur Epitheto βοωπι , Iunoni a poeta attributum, aptissimum se menditur ac pulcherrimum.
'tuantum Homero nocuerint, eiusque gloriam euertemrint latinae verbo tenus interpretationes, quae circumseruntur, alia iam differtatione, si meministis, ostendimus, auditores, in qua conuicia illa, quibus iratus Achilles Agamemnonem proscindit, quamuis sordere apud interprete videantur, nequaquam tamen in graeco conteX tu
obscura esse, aut Achille indigna abunde docuimus. At si quis dicet aliquis, multo cum studio et diligentia siue in latinam, siue in aliam linguam non verba singula persecutus, sed ex sententiae ratione, illum conuertere enitatur, eritne umquam, ut in aliena lingua ita legentes adficiat, quemadmodum adficit in sua Nequaquam, auditores. Nam qualiscumque demum interpretatio illa sit, et quantauis interpretis solertia, verborumque splendore exornata, maximo semper aberit interuallo ab Homerica, quam nemo umquam adscquetur incredibili sermonis elegantia. Tanta enim sunt apud illum sermonis lenocinia, tantUS nitor ac proprietas, tam sonorus leniterque fluens numerus, tam viuidi spirantesque, quibus res omnes eX- pingit, colores, ut natiuam pulcritudinem paene Omnem in externo sermone amittat, quum nullis sermo alius proprio penu paria ornamenta proferre possit, quibus illum conuestiat Ac veluti plantae fruticesque Americani
107쪽
amoenisi in soli generosos illos ac salubres serentes fructus, quibus potum plane diuinum conficimus, tanta sua. yitate et dulcedine cumulatum, ut non amplius beatis Diis nectar inuideamus; si quis in alia loca transferre conetur, quouis elaborante cultore, minime proueniunt, fructum- quo vel nullum pariunt, vel tenuissimum illumque exsuccum et insuavem quandoquidem sibi conuenientia loca, quibus innascuntur, et peculiare coelum illud singulariter amano sic et Homerus in graeco sermone Florentissimus atque uberrimus, ' carmina, quouis melle dulciora, quouis nectare suaviora et fundith at si in alium sermonem asportes, laetissimo exsiccato viro re misere turilescit et languet. Equidem puto, nullam aliam Homeri versionem ad haec usque tempora prodiisse in lucem, ea praestantiorem , quam Anna Daceria gallico sermone dedit, feminarum multo doctissima, neque Galliae tantummodo, sed totius literariae reipublicae praeclarissimum ornamentum, adeo, ut vel literatissimis viris omnigena eruditione, in qua plui imum valuit, saliuam mouere possit. Homerum igitur gallice interpretata est, atque illam interpretationem omni gallicae linguae, quae sane est elegantissima nitore ac proprietate mirum in modum instruxit, vi nihil supra in qua uis elaboratissima versione desiderari posse videatur Nihilominus graecas Homeri VenereS, graecam elegantiam, graecos lepores, ut ipsemet probe sensit, candide lite fassa est, exaequare minime potuit Quantum enim picta lux distat a vera, tantum versiones, utcumque elegantes ac nitidae, ab Homeri stilo ac diction semper superabuntur Fateor tamen, si hac diligentia curaque Homericae versiones omnes, ut deceret, Oncinnatae essent, non ea tunc in illis barbare sordideque dicta offenderentur quae apud graeci sermonis imperitos non parum eleuant tantum vatem, faciuntque
paene ridiculum Atque id plane est, quod in laudati
sim Daceriae versione praecipue commendes, quod Homeri existimationi atque honori maxime consultum voluit, omnem operam, laborem ac studium impendendo ut reddundis Homeraeis vocibus alias contra in gallico seri 3 monst
108쪽
mone ad inueniret 2 quibus sententiae non humiliter conciderent, sed multa cum dignitate adsurgerent; quin immo maluit unam vel alteram interdum voculum omittere(quod eam, licet graece optimam, gallicae linguae in e- nium non patiebatur), quam illam indecore vertere in qua re veniam illi dandam existimamus Quamuis enim huiusmodi praetermis ione fidelis interpretis partes prorsus non impleuerit; quod tam eii admodum raro, et in rebus longe minimis fecit, nihil ferme auctori, quem interpretata est, detraxiste videtur, sed eius dignitatem servasse incolumem, et e malis duobus prudenter elegi sie, quod minus erat. Id ipsum igitur et in coteris in alias linguas versionibus optaremus si in iliter praestitum Quamvis enim versionem nullam ad Homericam perfecstionem pertingere post adfirmauerimus, iterumque adfirmemus; at saltem eius sententiae alterius linguae elegantibus verbis nitidaque dictione exprimi debuerunt Nam ut conuicia Achillis, in Agamemnonem iactata, quae e vi Ut pia, raquibusdam improbari diximus, repetamus, si quis ad singula verba confectam interpretationem illam abiiciat, videlicet Heli impridentium in tale, tibina Igute Praediis,
quis inquam, eam abiiciat, et hanc aliam patri qUidem liberiorem, sed aliquanto elegantiorem, numerisque adligatam, reponat:
seu prouis ins ruese dolis, esit improba ulpes, Omnem qui exueris perfri es fronte purirem;
Lumina habens, temulente, canis, sed pectora ceruce.
nonne horum conuiciorum squalorem illum delitescere, et qua inpiam orationis lucem in iis suboriri arbitremini, neque amplius generoso Achilli indecora esse Adeo ve. ruin est, tam mirilicam in verbis latere vim, et plane incredibilem, ut saepe in huiusmodi versionibus, vel unam
voculam immutando, totius sententiae aciein immutasse videaris c unum potius, quam aliud usurpando vocabullum, aut nitentem, aut squalentem orationem feceris: pondus
109쪽
pondus siquidem ac dignitas sententiarum in verbis omnitio sita est. Quam rem ut ad vestram uberiorem intelligentiam explanem, Optimi Uuenes, qui nae duce graeca literas consectamini, sinite, ut vobis in memoriam redigam similitudinem illam, qua aptissime Homerus utitur circa sinem libri decimi tertii Iliados, ubi Aiaces, viri Ut maXimos,
ac duo eiusce belli fulmina dum ante suas ipsorUm copias, uno quasi iugo nexi, Ilabant inuicti, Hectorisque ac Troianorum impetum, murum illum graecarUm nauitam propugnaculum inuadentium, sustinerent, duobus comparat bobus, qui, pari gressurae labore aratrum trahenteS, HO-
vale proicindunt, largiorique inter laborandum sudore
dissi uunt Nonne recordamini, quemadmodUm UNUS Vestium, non minus ingenii laude quam maiorum splendore commendatus, quod Homeri adhuc insuetus, ad graecam domi nostrae haberi solitam exercitationem quopiam die audiendam accessissiet, rimaginem illam boum
aduersantibus auribus exceperit, reo cluod ea sibi videretur Xplicare quidem rem dilucide atque apposite, sed illorum duorum heroum dignitatem imminuere, illos euuti par boum exprimendo ' Mane vero in nobiliti moriuvene orsensionem ex eo nasci adfirmabam, quod vocabulum illud hones tum in latino, tum in Etrusco sermone videatur so Ptescere quum contra vocabulum 'o eo quod eo loco habet Homerus, nitidissimum certe sit apud Grae-cOS, neruosamque habeat significationem, praesertim vero epitheto illo suffultum s, scilicet nigri, ita ut 'cec olle latine reddatur, sar sum ni rorum Atque hinc inserebam, ad suam perquam pulcherrimae similitudini illi
dignitatem restituendam, relaborandum esse, Vt, amota voce illa, in latino sermone plane obscura, alia loco et Us tussiciatur, quae latine splendeat Haec vero ubi Xpla-Π ilem, Vosque pro veni aque in me audiendo humanitate, attentius accepissetis, ac probassetis , si quis igitur, tunc e vestro coetu alter genere item, praestantique ingenio conspicuus. opportune subdidit, si quis igitur non bolica , sed tauros interpretur nam et tauri aratro inses-
110쪽
88 DissERTAT XI. viunt), protinus adparebit, similituditiem hanc, etiam
latine versam, esse praessantissint . . Dicenti haec una mecum annuistis, et plausistis omnes, et tamquam praeceptorem, dum tam solertem animaduersionem attulit,
Anne igitur infitiari quispium poterit, e peculi uri verborum in unaquaque lingua dignitate rerum quoque dignitatem maxime dependere. Atque idcirco non Homero vitio dandum, si quid abiecte atque indecore dictum in latina versione occurrerit, sed istis e vulgo interpretibus, qui nimium seruiliter vertunt, nullamque latinae proprietatis rationem habent*Sed antequam sermoni huic sinem impono, nonnUlla adferre placet, quibus vox illa 'coc illustretur, ostendaturque, splendidam esse apud Graecos, suamque obtinere dignitatem. Mecum itaque voces illas perpendite, auditores, 'oύAtμoc, Mi Pi ac Sotaetris, quae Omnes particulam ' habent in compositione. Quae particula nihil quidem per se, atque seorsim significat, sed tamen eas voceS, Ua componit, Intentendi atque exaugendi vi praedita est, bovis nempe magnitudine, unde deducitur BoυAilaoc enim significat magnam famem, sub a cc magnum iactatorem emeti vero, irequens Homer Iunonis epitheton, mulierem denotat, magnos rotundosque habentem oculos, ac proinde decoros Cum igitur nemo Vmquam, qui graece sapiat, dubitare postit, Ruin splendidae sint atque optimae voces illae, splendidam
quoque esse vocem 'ου siue si sic, ex qua constantur, neceste es Atque hic obiter notandum , quantum iniuriam Homero fecerit latinus interpres quod in idem recidit, quod superius disputabamus hemistichium illud,
βοῶπι ποτνιοι saepius a poeta iteratum, Terperam vertendo Ouinis octilis enerando sino; quo nihil umquam squalidius atque obscurius latine dici poterat. Nu propter nitore illo, quem graece habet, prorsus exstincto, miserum in modum obsolescit, degentibusque horrori est Bοωπι igitur ut explicat Hesychius idem est, aclisa och. his uos, siue iud*ba-οc Magni autem in mulieres