장음표시 사용
111쪽
IN noMERVM. yliere, Iasi lue oculi, ac multum hiantes, pulcherrimi Graecis maxime, atque Hebraeis habebantur, ita, ut pulvis, siue medicamentum quodpiam confici soleret, sim-
mi, sine stibium adpellatum, quod Plinio teste lib. XXXIII.
c. 6. ad prolatandos oculos idoneum mulieres adhibebant. Quem puluerem eumdem esse non dubitamus, atque illam uliginem, qua Tertullianus ait, sui temporis mulieres oculos porrigere, oculorumque exodia producere conatas esse. Et quarto regum libro de Ieetabel legimus,
oculos suos depinxisse stibio Ex quibus omnibus liquido
constat, magnos oculos ut muliebri oris specie ac dignitate non vltimum obtinere locum, ideoque prudentissime egit se Homerum, eos Deabus, praecipueque Iunoni, attribuendo. Cur igitur nebulones isti Homerum ludificantur, quod Ouinos oculos Iunonem habere dixerit pAtqui non Homerus, sed interpres ita sordide, tanta tuo cum labe locutus est. Homerus quidem elegantissime dixit Zοωπι ποτνια - , quae forsitan verba aliquanto melius et concinnius verterentur passis oculis formosa, augusaque Iuno;
quod nemo umquam lanae mentis, tamquam indecore de Iunone dictum, culpare posset. Homerum igitur, principem poeticae acultatis, reueremini, auditores, dictionemque illius, ubique suavem, plenam succo, omnibusque lenociniis emollitam, lubenti promtoque animo deosculamini; neque umquam ob interpretum siue barbariem, siue oscitantiam, despicatui habeatis, quod mea quidem lententia, in re literaria scelus esset omni una maximum atque inexpiabile.
112쪽
sv NOPSIS. Amanti nihil iucundius, quam amicae laudes iterum cc saepius pertractarc eiusque pulcritudinem, uersus calumnseatores tueri. hoabsolutius exemplar, eo Q citius es, ictu imitando exprimere. merus epicum ccrmen occoepit, perfecitque Homericu strumantice amplis catio Homeri elegantiam nultas interpres iis, iam linguam transferre potest. Magis o nero Dersones obsunt erbolemis corio sectae, quam quae liberior silo sententias consectantur. Tu lius muli Dertit e Greseco, non , Ut interpres, sed di orator Vtilitas huiuscemodi sis ii a Iaboris. Interpretationes ad erbum quibus Entetitues Antonii Moriae Saluinis, eiusque ItaIicue erisonis coin mendatio suantum in eliciis Homerum habuerit Claudius e r-gerius.1 ihil dulcius, nihil iucundius amanti est, auditores,
'Uam amicae laudes, in cuius amore intimis senstibus haeret, iterum ac saepius pertractare. Ac si quis forte in illam contumeliosus exsistat, ut egregias tum corporis, tum animi dotes, quae illiam exornant, siue imperitus, siue improbus rerum aestimator, nullo in pretio habeat, aut etiam conuiciis laedat, difficile dictu est, quanta sit amantis illius cura et sollicitudo, ut eam strenue tueatUr, vindicet, defendat, et os omnino calumniatoribus Observat. Iam vero sanem nullum dicendi facit, donec amicae pulcritudinem, Ornamenta, laudesque omnes apud
illos probari videat, qui improbabant. Et sane illi parcendum putatis, si in eo suavis limae amicae, quam plus oculis diligit suis, ossicio praestando nimius adpareat, quandoquidem amori nihil umquam est satis. Quae Umita sint, mihi quoque parcendiim esse putate, Umani l-simi auditores, si postquam non nullis habitis iam disputationibus Homerum aduersus criminatores quosdam tutari, pro mea facultate, studuerim, eiusque incredibilem elegan-
113쪽
elogantiam, singularesque virtutes depraedicare, atque illas illarum, quae circumferuntur, versionum Ulpa partim obscuratas esse, partim prorsus euersa S proli X conquestiis tam argumentum idem rursus attingo, aliumque
de eadem re hodierno die vobis sermonem adfero ut simul immenso amori, quo in diuinissimum vatem hunc adficior, paulisper adhuc indulgeam, simulqU VOS , Ornati si mi adolescentes, ad eum pari studio colendum, amplectendum, exosculandum impellam. Quod ut exsequar, iam mecum illud animaduertite, quo nobilius atque absolutius exemplar, siue archetypum est, eo laboriosius esto, ac difficilius, rite illud imitando efformare, perfecteque exprimere. Nam si quis mirabiles, vitaeque spiritu tantum non calentes, Raphaelis Vrbinatis, vel Andreae arti tabulas expinxere studeat, quamuis pingendi artem probe calleat, solet tiamque omnem in peragend Opere impendat, si tamen uomulum opus illud ad archetypi rationem exigatur, statim adparebit, perfectionem, absolutionemque illius cumulatissime adsecutum non esse,
nec linearum ductus partium congruentiam, colorum temperiem umbrarum recessus ac demissiones, exultantes luminum eminentias tam scite imitari potuisse, ut nillil amplius non in illo desideres ac requiras. Nullus poetariam adeo numeris omnibus absolutus exstitit vinquam, sicut Homerus est, qui teste Paterculo, epictam carmen primus occoepit, ci fecit liae, quae certe vatis huiusce gloria es singularis: naan ceteri quidem rerum inuentore rudes ferme sunt atque impoliti, et laudem utramque i audquaquam tulerunt, ut iidem re inuenerint et ad persectionem adduxerint. Cum igittar, quae Homerus edidit, poemata veluti pictiirae sint absolutissimae(nam, quema lino dum monet Horatius, Ut pie ra, possis erit utrumque ingenio valeat ac diligentia, qui eorum exemplum et fingit, scilicet in aliam linguam conuertit, numquam exemplum dabit, quod ab archetypi laude atque praestantia non longis lime absit. Quam laudem Vulcano tribuit Homerus A ad Ilae XVIII quod tripodas vitali motu praeditos faceret, ita, ut sponte sua atque,
114쪽
vi Graeci dicunt, αυτοματω ad Deorum coetus progrederentur, ipsemet meo quidem iudicio, maxime promeritus est, auditores. Ipsum enim mirificum illum artificem esse iure optimo dixeris, qui brutis rebus, sensuque carentibus animam prosae indere, et carmina vitae plena fereque spirantia perpetuo fundere visus est, ut Aristoteles adrirmare non dubitauerit, e poetis omnibus unum Homerum sciuisse nomina et vocabula, quibus motus et vita insit, essingere. Cantus illius Sirenum cantus est, qui
tanta voluptate audientium aures mentemque demulcet,
ut nihil umquam exaudiri possit iucundius. Non eum ex se ipso putes ea carmina confinxisse, sed omnia certe illi adflasse Musam illam, quam principio inuocat atque, ut sibi adsit, precatur. Adeo facilis ubique est, solidus, nobilis ad perspicuus tam leni dulcique sono ubique stulti
Quodque magis admireris, ad tenues etiam atque hUmiles quaspiam res, siue compellandas, siue describendas quandoque descendens, tanta id cum sagacitate et iudicio
facit, ut nurriquam in earum pertractatione concidat et
sordescat cum res quaelibet, eius stilo descripta atque
enarrata, Uandam recipere dignitatem, et, paene dixerim, alia fieri videatur. Ea siquidem fuit ingenii dexteritate, ut attollere atque exornare, quidquid voluerit, sciverit. Nam mira solertia exilium rerum nominibus, sonoras quasdam nitidasque particulas admiscet, quaeque per se ipsa seorsim casura videbantur, siue indecore X itura epithetorum aut granditate, aut lepore opportune fulcit, quibus quidquid in rebus est turpitudinis , aut iniucunditatis, probe tegatur et delitescat. Vno verbo, quidquid attrectat, protinus conuertit in aurum. Vel Um, proh dolor aurum illud purum putum atque emicantic simum, multum palloris qualibet interpretatione subaeratum contrahit. Elegantiae illa a lepores, quibus nihil umquam fuit, nec esse fortasse potuit, venustius, misere apud interpretes deflorescunt et pereunt Fatemur ta-Ineu, Ulto maiorem aurea poetae iniuriam inferre, ut
alio sermone sus demonstrauimus, versiones illas, quae nimis putide ac seruiliter ad singula verba confinguntur, quam
115쪽
oiiam quae liberiore nilo sententias consectantur Quamvis enim Homerum, qua elegantia ac praestantia est, nenio umquam interpretum in aliam linguam transferre po sit, at saltem, quae concinne ac decore ad Ornantur, verissiones eius gloriam atque existimationem non ita deis struunt apud eos, ni cum Graecas literas non nouerint, Homeri intelligentiam ab interpretibus mendicare op Us
habent quemadmodum nefarie pessium dant absurdissimaci illae interpretationes, quae loquendi modo agresti et ferreo splendidissima eius dicta obturbant atque ob coecant, elegantissmunaque vatem tam hispidum et confragosum faciunt, vi plane horrori legentibus sit; qui proinde cum apud huiusmodi interpretes non intelligante et dictione barbara, sordidaque inquinatum videant illum, somachantur, et ludibrio ac risui scelestissime habent Verum non elatus libet e vulgo est versiones illas cum dignitate atque elegantia concinnatas dare, quae et laborem diuturnum , ingenium acre, i solidum, iublime fecundum, in utraque lingua exercitatissimum postulant. Tullius, qui multa e graeco in latinum sermonem transtulit, maximeque celeberrimas illas vicissim accusatorias orationes Demosthenis atque Aescii in is, ut te flaretur, ab ea servili interpretandi ratione se abhorruisse, erit, inquit, nouν interpres, sedit oratore eiusque deinde vestigia persecuti, graecos scriptores tum in latinam, tum hi alias linguas, doctissimi viri permulti conuerterunt Quod sane studium ac laborem utilissimum duco siquidem, qui
ad hunc modum scriptores graecos interpretatur praeterquam quod linguam illam, ad quam eos transfert, diseratissime excolit, graecae linguae cognitionem sibi insuper comparat absolutissimam, dum in eius penitissimos recessus huiusmodi exercitatione penetrare necesse habet. Sed
ne arbitremini, auditores, me, ut prorsus inutiles, atque ineptas Homeri, aliorumque Graecorum scriptorum interpretationes verbo tenus consectas reiicere ac reprobare,
inficias haudquaquam tuerim, non leuem ex iis linguae Graecae tirones percipere utilitatem, dum illarum ope ac ductu permulta extricant atque expediunt, quae ipsi per se nimis
116쪽
nimis laboriose adsequerentur. Sunt igitur interpretationes illae quaedam veluti faces, quae studiosis adolescentibus, propter imperitiam principio versantibus in tenebris, viam aperiunt et commonstrant, grauemque laborem et molestiam non parum adleuant: at ab iis, qui graecas literas sibi adsciscere neglexerunt, nolim umquam euolui, tum quia, nisi cum graeco teXtu conferantUr,
multis in locis non intelliguntur, tum quia nullam ingerunt legentibus nobilissimorum scriptorum iustam opinionem. Hanc in primis tironum tilita em respexit deces sor ac praeceptor meus sapientissinatis, cuius nomen et gloria nulla umquam obliuione delebitur , Antonius a. ria Saluinius, bio in Ge ec, cum HomerUm, paene ad Verbum interpietatus, Italis auribus impertiit quam versionem, etsi graecae linguae studiosis quam maxime utilem, iisdemque imi iniucundam, atque illepidam commenda-IDUS, attamen Omnino probari non posse dolemus iis, qui graece imperiti, eam perlegunt: non enim valeat intelligere, quantum vir ille maximus laborauePit, cum Homericis vestigiis insistendo, Etruscam ederet interpretationem. Ea siquidem eius e versionis praecipua laus est, Vt, qualicuit, elegantia, graeca Homeri verba totidem ferme Etruscis verbis eodem etiam passim seruato
ordine, reddita sint. Ceterum, si sibi libuisset, quis
ignorat, licentius interpretando Homeri sententias tam decora veste ad Etruscae lingua et poes eos leges conues ire potuisse ut iis quoque, qui Graeca nobilistimachlamyde indutum, illum intueri nequeunt, maXime probaretur Sed, ut aluitiando vela contrahamus, et ab huius argumenti pertractatione, in quo satis diu immorati sumus, conquiescat oratio, siue ad singula verba, siue ad sententiarum rationem, Homerum legatis, conUersum apud interpretes, credite, auditoreS, qualibet interpretatione vos
fore illum habituros verbo utar Hieronymi, quod de Gregorio NaZian Zeno, latine verso, aptissime dixit dem- per plus minus imparem sui. Atque id tametsi satis superque, quo Potui, rationum pondere validistimarum totiu
117쪽
tis tribus dissertationibus probare contenderim, fieri tamen non potuisse sentio, ut huiusce rei certissimam veritatem iis omnino persuaserim, quibus Homeriam graece legere non liceat. Nisi enim adlatis rationibus experientia testis accedat, eae fidem numquam plenissimam obtinebunt. At si quis Homeri venustatem experiundo intime noris. ita in eum adficiatur, cecsse est, ut ceteris cliptoribus quibuscumque illum anteferat, et ab eius lectione, vel centies repetita, auelli neclueat. De Claudio Bel urgerio,
Gallo, qui graecas literas Parisiis docuit, memorat Ianus Nicius Erythaeus, adeo in deliciis habuisse Homerum, ut, ne in templo quidem deponeret, sed in manibus, in oculis, in animo semper tulisse, et sacrarum precum loco recitasse, obiisseque Alexandriae in itinere, quod insano
in poetam amore, Vinquaginta annos natus, susceperat, visurus campos, ubi Troia fuit, atque Omnia loca, quorum Homerus meminit. In qUa certe re nemo erit, qui
cum non reprehendat, quod nimis insigniter desipuerit, et voluptate immodica se dementari sitierit; at inde profecto liquet, quam immensa sit dulcedo illa, qua, qui pervadit Homerum, capitur et perfunditur. Aut igitur linguae graecae cognitio adsiduo studio comparanda est, aut de Homeri pulcritudine cognosconda, eiusque suauitate degustanda prorsus desperandUm.
DE HEROUM AC PRAESERTIM ACHILLIS LA. CRYMIS.
Probi viri, etianis frenui atque magnanimi, argi sunt lacr mrarum. Exempla e deteri testimento petita Chris lacrymae. Locus in planis D. Eam ii e Iaer mis. Ominis prorsus pietutis experici, qui numquam aer matur Heuit Achi es, tum rapta, b urbseide,
118쪽
Pide, tum exsincto Patroclo Laciomae Achictis eum Isboseth Ia
crymis comparcuitur. Lucr mam Agamemnonis. Locus Homeri eum Ieremiae Derbis apprime consonat. Dius foui Heroum Romanorum , ex in sentium, exempta tria Socrates Achictem ventem
reui ex Homeri reprehensione laudem captant de eca tioris iudieii, tum multa alia, tamquam indecore ab eo dieta, condemnant, tum maxime requentes heroum lacrymas, praeseitim vero ipsius Achillis, qui rapta sibi Briseide, magnam lacrymarum vim effundens, ab eo inducitur. Annon, inquiunt, pusilli animi est, ac fracti, liberaliter indulgere lacrymis, fletuque dissi uere Nonne faciles, effusaeque lacrymae magnos atque inuictos heroas dedeceant, quas, uti peculiare imbecillitatis praesidium, pueris maxime et mulieribus tribuisse natura videatur pEquidem fateor, auditores, apud Homerum viros ipsos, bellica virtute praestantes, vehementiore aliqua ingruente caussa, quae ad flendum prouocet, a fiet sibi minime temperare, atque idcirco dictum illud de eis saepius
Verum nequaquam absurdum esse putamus, lacrymari vel ipsos heroas; nequaquam damus, magnorum virorUm dignitatein et virtutem lacrymis infringi. Certum siquidem en probos viros, quantumuis strenuos, inuictaque sortitudine insignes, naturali quopiam instinctu multum in lacrymas propendere, quibus proinde non imbecillitatis vitio vertendus est letus, quemadmodum pueris et seminis, sed in ipsis serme a probitate ortum habere lacrymas, bonaeque indolis arguinentum esse existimare debemus, ita, ut apud Graecos vulgo iactatum sit, atque in
prouerbium abierit hemi istichium illud
Vir bomis haud raro Gor mi impletur obortis.
119쪽
Et sane quis infitias ire possit, virtute maximos, rebusque gestis praeclarissimos fuisse veteris testamenti heroes illos Abrahamum, inquam, Iacobum atque Iosephum, ut ceteros silentio obuoluam, quos votis suis, Ambrosio teste de Abr Patr. VI, c. a. ethnicorum philosophia non potuit aequare, cum minus sit, quod illa finxit, quam quod illi gesserunt. Atqui, non semel eos esse lacrymatos,
sanctissimus Moyses perhibet, idemque sapientissimus, qui de Ioseptio praecipue, singularis certe virtutis viro, et adeelsissimae dignitatis fastigium apud Aegyptios evecto, disertissimis verbis testiatum reliquit, quod, dum fratribus suis, quos diu de industria latuerat, se ipsum aperiret.
natura exstimulante, ocem clim Diu leuauit, tiam audierunt ensetii, omnisque domus Pharaonis Gen.
Sed quid opus, in hisce minoribus exemplis adferendis diutius immorari, cum exemplum Omnium maXimVm, et luculentissimum praesto sit, ipsusmet videlicet seruatoris nostri Dei, qui diuinam personam suam dedecere nequaquam putauit, lacrymas aeque ac ceteri homines fundere Ipsum enitia, qui numquam certe risisse fertur, lacrymas ter fudisse, diuini scriptores meminerunt. Flevit siquidem Hierosolymam, hostium obsidione vallandam funditusque diruendam. Fleuit, in monumento foetentem, LaZarum. Fleuit denique, adfixus cruci. cum se ipsum pro reparandis hominibus hostiam opserret, et cum laeso iratoque patre scelestos filios, perduellionis reos, conciliaret. Ait enim Paulus Hebr V, . reces Llam cum lacrymis et clamore Dalido obstitisse. Voluit enim Christus, dominus, iis omnibus naturae nostrae adfectibus, qui vitio carent, omnique labe et turpitudine abis sunt, aliquatenus indulgere. Quae cum ita se liabeant, quis iam viris inclytis inhonestum dixerit, dum magnas in animo siue moeror, siue commiseratio, siue laetitia, siue alius quispiam adfectus, turbas ciet, et ad lacrymandum inuitat, ad rationis modum naturae obsequi, lacrymas emittendo Si enim ceteris motibus e natura erumpentibus, obsecundare dum. 1nodo
120쪽
modo rationis leges, aureamque illam meoiocritatem quis non praetergrediatur summis quibuscumque viris nequaquam est interdicendum, cur ipsis lacrymas etiam edere non liceat ad praesens atque opportunum laborantis animi leuamentum Diuus Basilius nitidissimo, neruosoque eloquentiae genere, quod illi peculiare est, et vel ipsi Demostheni inuidiam faciat, de lacrymarum origine, quas tristitia elicit, disputans, haec habet. min. de grat. am A graecis autem auctoris verbis recitandis, quod locus visus est mihi esse longiusculus, consulto abstineo, satis esse ratus, si latinam tantummodo adferam interpretationem. Tunc ane, naturae imput ne Fere contingit, cum cerebricatia, excitatis a tristitia, voribus referta,
per clisertim enitis, elati Per Eosdam canales, humoris Olius esset lint. Ilamobrem, clim res graves cc molisae
praeter exsectationem atidiuntur, si tinnitus quidam, rei rigoque et sculorum caligo. Si quidem ob Uvores, quos calor in inferiora confractus sursum emittit, acillatis ut, et circum agitur. Deinde, mea Eidem sententia, quemadmodum nubes in guttas, se crassae vortim PGries resoluuntur in lacrymas Hinc etiam olerumtas quaedam inter lugensium cccedit moerentibtis , quia, quod i 6 gralissbat, id talenter se floratum eiectastim mih autem rei Verblatem ipsa rerum evertensia comprobat, et con mol. NO-υimlis enim lictos, gratiissimis aerumnis pressos, ibi serVim a lacrymis rei erasse, quorum aliis hac in morbos immedi abiles inciderunt, in v lexiam idelicet, ctrctb- que alii vero omnino haeremtim diem obierans, tiod forum Dires, quasi debili qtiodam fulcro desilutae, pondere si sitiae frangerenthr. Nam qtio Didere sicet inflammu,qliam limus Prurius, ni exeat et circEmtioluatur, uilfocat; id etiam in aer tale, qua anima consiluitur, seri siclint, imirtim extabescere illam et ea singuis, a dolore,
Mullas is exitus ad exteriora aperiatur. Hactenus sapienter quidem ac praeclare, more suo, Basilius, qui certe praecipuam lacryniuum caussam declarauit Saepius