Dissertationes Homericae ..

171쪽

modica chartula exaratae, quae nudis oculis legi nequeunt sine lenticularis perspicilli ope Habeo omnia haec, quae si vobis non sum ciunt, ad fidem narrationi huiusmodi plane arduae creditu conciliandam, nihil aliud praeterea, quod vobis adseram, habeo.

DISSERTATIO XX.

QVAE SVMMAM TOTIUS ILIADIS NONNULLIS ANIMADVERSIONIBUS ILLUSTRATAM, EXHIBET.

suNOPSIS. Hae summa, viliano aenigmati eoeli, ac tabulae geogra cue comparsic. vis num Achillem, quam totum Graecorum exercitum timent Troiani Centum millia irorum in Graecorum scie numerata sunt. Catalogus copiarum nauiumque pleni unus eterum historiarum thesaurus Commentaria in hune catalogum antiquitus scripta esuid Homerus inte exerit in Minerua, Pandaro suadelite, vi foedus iuramento sancitum iotaret Ethnici putarunt, Deqs, hummanis adfectiombus et calamitatibus obnoxios, vulnerari posse, non autem mori. Mi e Graecorum fuerunt naues. Probiuro ad eas de Fen lenaeas satis erat Achi es. Ex orationibus, quas ad Achillem hambuerunt missi oratores, multum profecit Demophenes Uberrim rerum arietas apud Homerum mirifice delectat. Iouis somnus explicatur Alexandri, ad Achillis tumulum fetus Boiuinius aere ccem

sitam cope Achillis figuram dedit. Hurimum antiquae eruditionuhauriri potes ex descriptione rarae atque exsequiarum Patrocli Homeri et Virgilii comparatio in descriptione sidorum, siue certaminum. Retiis aedibus uiacum Homeri poema ad milatuin.

t Homeri amorem iustamque existimationem in animis vestris excitaremiax, disputationibus ad hunc diem habitis laborauimus, adolescentes, qua eius magnitudinem, sapientiam, elegantiam vobis commendando qua eri- 3 mina-

172쪽

Iso DissERTATO XX. minationes, quibus immerito nonnulli eum sugillarunt,

et prosciderunt, refelleiido qua maiores disticultates, emolliendo aut enodando, quae offensionem tironibus sacile adferre possent. Antequam modo progrediam Urpit alia , eaque maXime euoluamus, quae ad Deos pertinent, Iliadem omnem sub unum conspecstum vobis dare constituimus, ut eius semel praecognita summa, accepto vestris mentibus quasi semine, uberiorern ructum , dum

poema hoc domesticis institutionibus vobis exponimus, edere possitis Aenigma coeli, ut opinor, ii speculo aut lebete aquae pleia repraesentari Damoetas apud Virgilium Eclog. III ad hunc modum Menalcae proposuit:

Dic quibus in terris, et eris mihi magnus Apollo, Tres pateat coeli spatium non amplius Inas.

Non aliter ego adolescentes, Iliadis imaginem, quam,

nobilissimi coeli instar splendido ac beatissimo optimarum rerum adparatu latissime explicauit Homerus, hae breui disputatione contractam vobis exhibeo. Ut Uemadmodum ingentes terrae tractias, qui in tot regiones aeregna dispescuntur et disterminantur, perangusto pagellae spatio ostendunt Geographi, quam inspicere atque experidere utilissimum est longinquam peregrinationem habitu, ris sic Iliaci poei natis amplitudinem, nonnullis admixtis utilibus animaduersionibus, hodiernus sermo coarctat, II quem intendisse mentia aciem, valde vobis proderit, 'UOS ad percurrendum, alacri studio tam vastum Homericae sapientiae regnum accinctos video. Irato igitur Achille lib. I. et a pugna cessitate, cuius irae caussam octava disputatione Oxposuimus, TrCJani, qui totis decem annis egredi ad pugnandum minime ausi fuerant, tandem eruperunt. Quid praeclarius ac magnis contius ad Achillem celebrandum excogitari poterat, quam lacero Troianos, feroces alioqui populos ac bellicosos, eius magis unius fama perculsos et conterritos, Uam tot ceterorum inuictissimoruna ducum una conspirantium,

totiusque graeci agminis, quod militibus centies mille conrlabatur, pertimescentes virtutem 'unc Iupiter, immisso

173쪽

niisso somnio Agamemnonen monet, Vt copia in praeislium educat Congregatis ille optimatibus, quid consilii animo verset, Ostendit, utque militum X ploret animos, in patriam hortatur fugere. Quos tamen ad discedendum se parantes pigebat enim, tot annos, infecta re, a patria abesse Vlysses et Nestor, concione habita, detintaerunt, lib. II Nam ioc ipsum voluerat Agamemnon, Vt eo tentamento vel populos in bellum animatos videret, vel, si mallent abire, eos in ossicio continerent, et ad pugnam exstimularent praestantissimi duces Pos liae copiarum

nauiumque Graecarum καταλογον attexuit vates, quem qui

contemnunt, aut fastidiunt, inscitiam suam palam faciunt. prauumque iudicium. Non enim sterilis quaedam atque insulsa recensio est, qualem plerique existimant, sed plenissimus antiquarum i istoriarum et moιλογιῶν thesauruS; quarum cognitio ad plura, quae sequuntur, intelligenda necessario requiritur. Quare Homerus Musam initio invocat, Vt Ostendat, res plane magni momenti se ibi suscipere narrandas Sane Moyses ad eumdem modum in Numerorum libro familias et tribus discreuit Duode. cim volumina Apollodorus, tria vero et viginti Monogenes in liun καταλογον scripsisse dicuntur quae culpa temporum interciderunt. . datis tamen est ad eius pretium aestimandum superesse Strabonem, qui, passim suis in libris iunc κατάλο=o citans, ostendit, se non minus bonum geographum, quam poetam Homertim praestitisse. Cauete igitur, ne lianc recensionem parUi pendatis, adolescentes Instruelis trimque exercitibus lib. II Alexandro, siue Paride Menelaum ad singulare certamen prouocante, sactae sunt inductae omniumque iuramento sancitum, ut, ceteris in acie quiescentibus, qui alterUm vinceret Helenam et eius opes acciperet Victum Alexandrum surripit Venus Alexander videlicet, molli ac venereus, ut ego interpretor, fuga sibi prospexit, ne ab hoste interimeretUr. Tunc Pandarus, violatis foederibus, iaculo Menelaum petit, sauciatque cuius vulneri dum Machaon ad-l1ibet medicinam, Agamemnon suos hortatur ad pugLars

174쪽

in qua consertim multi trimque sternuntur. Sed ima pium hic plerique Homerum coarguunt, UO Minervam fecit Iib. IV suadentem Pandaro, ut foedera violaret. Nihilominus a culpa nos absoluimus, cum nil aliud docere voluerit, quam Dei prouidentiam, siue lapientiam, in Minerua adumbratam permisisse, ut a Pandaro per summum scelus initi foederis iuramentum infringeretur; cui Homericae locutioni consimiles passim habet divinus codex, quemadmodum, ubi de iis agemus, berius demonstrabimus. In eo conflic tu, Mineruae auxilio, lib. V. strenue rem gerit Diomedes, nec solum hostium complures obtruncat, sed Venerem in manu, Martemque in ventre vulnerat. Quod ob factum rursus censores aliqui tum v

terum, tum recentiorum in Homerum insurgunt, accusantque grauiter, quod vulnerabiles Deos fecerit. Sed cum vulgi opinio, ut suo loco videbimus, humanis ad scoctionibus et calamitatibus Deos quoque haberet obnoxios, ac vulnerari posse crederet, quamuis essent immortales, nec sanguine con sinent, sed i chore, nullius culpae in eo

comi nento vates putandus est reus Deos itaque vulneratos curauit Paeon, Deorum medicus. VerUm eos obiuris

gat Iupiter, quod temere in illud discrimen se coniecerint qua deterriti obiurgatione Dii praelio absistunt,

Graecis interim ingenti strage plurimos Troianorum mactantibUS. Cuius stragis horrificam narrationem opportune temperat Homerus, Glauci ac Diomedis interiecto colloquio lib. VI qui, paternam amicitiam recognoscentes, permutant arma inter se, ut cauere possint ab inferendo sibi inuicem damno, si forte iterum obuii Sant. Mox alteram narrat vates ad Mopo aciem rei prouocationem. Quod

enim factum a Paride, secit et Hector, sed honestiori exitu Namque Helena consulente, Graecoruin praestantissimum quemque heros ille lacessit, ut ad manus secumeon serendas in medium prodeat.

Nouem illic surrexerunt Ith. VII. e quibus sortitione facta, Aiax Telamonius delectus Cum vero sirenuissi

175쪽

rascente iam die, a praeconibus dirimuntur. Postridie eius diei, cum induciae factae essent Troianorum rogatu sublata utrimque cadauera, et a Graeci murus exstruetus, quo mille nauium flationem defenderent. Mille siquidem supputantur naues, quas ii catalogo Homeriis recensuit. Hic vero animaduertite, auditores, Achilli dii nutanter a poeta tributam laudem longe maximam. Lectori enim inserendum hinc relinquit, quod muro antea non opus fuerat, quia pro muro erat Achilles. Verum Iupiter, cum iis et D bus omnibus vetuisset, alterutii

partium opitulari , in Idam descendi lib. VIII. fecitque

statim, ut Graeci, qui pari virtute, ac Troiani, dimicaverant, neutram in partem inclinante victoria, iam minu valerent. Cumque Iuno et Minerua, Iouis iusta detrectantes, discessum pararent, ut Graecis suppetias ferrent, Iridem, ad eas inhibendas, misit Iupiter. Nocte autem aduentante, concione habita, Hector metari suos castra iubet, et, accensis ignibus, per totam noctem collustrare. Iam vero Agamemnon coepit timore frangi, animumque despondere lib. IX. quod Troianis ab Ioue dari videret prosperos belli successus, Graecis vero exitium impendere : quamobrem iterum suadet suis, ut, relicta Troia, ad patriam fugiant. Acriter eius sententiae Diomedes et Nestor aduersantur, mavultque Nestor, ut ad Achillem legati mittantur, qui acceptae iniuriae uitionem et mulctam, Agamemnonis nomine , offerant, obsecrantes, ut posita ira, placari velit, et ad bellum redire. Adnuit Agamemnon, ingruente malo iam resipiscens, sed Achilles inexorabilis, acer renuit. Quis autem explicare valeat Orationum grauissima ruria mirificam vim, quas duo illi praeclarissimi viri, qui misi sunt, lysses nimirum et Aiax, quibus tertius accedit senior Phoenix, legationis socius et dux ad Achillem permovendum dixerunt munc plane locum omnino necessarium iis, qui oratores suturi sunt, ducimus: nam et graecae eloquentiae principem, Demosthenem, multum ex eo proiecisse, liquet.

176쪽

Is DissERTAT XX. Cum res ita se haberent, solertissimus vates nouum aliud spectaculum exhibet intuenduna lib. X. Diomedem videlicet et lyssem, ad speculandum in Troianorum

castra nocte concubia profectos, miserumque Dolonem,

obuiam sibi factum, quod et ipse ad speculandum in

Graecorum aciem aduenerat, interimentes. Maxima vero admiratione defigemini, iuuenes, animaduertentes, qua animi praesentia, audacia, sagacitate par illud du- eum fortissimorum hostium castra penetrarint, Rhesumque, Thracum principem, qui nuper, Troianis auxilia. turus, accesserat, dotanientem obtruncarint, eiusque pulcherrimos ac praestantissimos equos ad nauium stationem

abegerint. Nam de Rheso eiusque equis, a Dolone edocti suerant, qui frustra, ne se interficerent, quod eis

omnia reUelaret, precabatUr.

Quamquam haec ab hostibus Graeci retulerunt, res tamen eorum in deterius ruere. Nam instaurato praelio lib. XI. praestantiores duces vulnerati ex acie abire coguntur, easque in angustias coniecti sunt Graeci, ut hostes, alacriores facti, descenderint ab equis fossam transierint, murum adorti fuerint, et propugnacula demoliti, Hector vero, saxo effractis portis, naues conscenderit. lib. XII. Tantum suorum aerumnam Patroclus miseratus, consilio Nestoris, orat Achillem, intima sibi familiaritate conuinctissimum suam ut ei armaturam permittat, qua indutus egrediatur ad pugnam, si forte eius adspectu hostes ab inferenda clade deterreantur, pressorumque Graecorum labor tantisper subleuetur. Neptunus quoque victis Graecis succurrere meditatur, ambosque Aiaces, Telamonium

et Locrensem, qui idem est atque Aiax Oilei, ad repellendos laostes incita lib. XIII.

Sed, ut Graeci respirarent, opus erat, ut fuc Us Iovi, in Ida vigilanti, teret Iuno ieitur, consuta fraude cingulum, siue cestum Veneris accipit lib. XIV. quo ad Iouem profecta, amorem illi somnumque conciliat, adeo, vi dormiente Ioue, Neptunus valuerit Graecis opem

audacter serre. Quaenam rerum pulcra ac mira varietaS,

auditores quam vehementer lectarem oblectat, capit, detinet l

177쪽

IN MOMERUM. Is stinet Quod si concionum ac similitudinum aptissimarum, omnigenorum ille artis flosculorum, colorumque, quibus graphice omnia depingit, ac sub oculos ponit, infinitam

prope vim possem vobis referre, quanto eius amore ac

desiderio incendereniani Z At si vel summa horum capita non dicam explicando, sed leuissime delibando colligere

tam breuibus spatiis contendam, idem plane ac iam, ac si nuce nare velim concludere. Age vero cetera persequamur Iupiter experrectu F, Troianos i Ue, a Graecis repulsos, videns, Iunoni irascitur, quae illum deluserat Iib. XV. Irimque consisti in ad Neptunum mittit ut a pugna secedat Apollinem autem ad Hectorem, ut ei animum addat. Quare, adium-ta aegide, anteiens Hectorem, si fugam versos ad naves usque compellit. Quamquam vero , de Diis disserens, somnum Iouis, qui absurdus videtur, explanabo; hic tamennion omittam, quin obiter adnotem Homerum eo loco docuiste , quod omne aduersus supremum Umet1su ceptum consilium initum cadit. Etsi eni in aliquando

dormire videatur, et multa contra ea . Vae Ult, permittere, flatim tamen expergiscitur, et aduersa consilia difflat. Verum Achilles Patrocli tandem precibus obsecunda, vit, illique sua permittit arma, cum quibus adi Ugnam profectus lib. XVI. Mirmidonibus secum eductis principu Troianos fugauit, sed mox ab Euphorbo vulneratum Hector interficit, et Achillis arma, quibus hostem spoliauerat, ipsemet induit Saeuum de Patrocli cadavere tunc xarsit certamen, hinc atque illine ad se illud rapere utrisque conantibus lib. VII. Tandem vicerunt Graeci, ablatum clue tostibus detulerunt ad naues, misso ad Acti illem nuncio, qui de eius nec certiorem

ceret.

Ille vero tam acerbe amici obitum tulit, ut aegrim Oisnia paene contabuerit. Maximam lacrymarum vim ei undentem solatur Thetis magnasque gerentem in Hecto tem iras qui dimidium animae illius exstinxerat, ultionis, que cupidine exardentem tamdiu abstinere iubet a plagiari, quilia in

178쪽

is DissExTAT XX. quamdiu noua sibi adferret a Vuleano arma lib. XVIII. Nihilominus, Iunonis iussu procedens inermis, ad offam

adparet hostibus. Mirum plane dictu, et ceterorUmHUorumuis longe maximum, Achillis praeconium Hostea vident, pavent, fugiunt, adeo, ut ipse unus, nullis armis, solo sui adspectu, rem graecam restituerit. Quid igitur miremini magia uni illum Alexandrum, aemulatione laudis, cuius erat auidissimus, ad Achillis tumulum in Sigaeo leuisse, ac dixisse: O felix adolescens, qui Virtutis tuae Proeconem Homerum inheneris Quae plurima vates narrat exsculpta esse a Vulcano, in clypeo tota mundi imagine caelato, ut Ovidii verbis utar, fidem omnem transscendere aliquibus visa sunt, nec sine magna confusione capi uno clypeo posse. Sed inclytus Boiuinius facile crimen hoc reiecit, aere quidem figuram caelatam dedit, cuius ectypum apud me seruo, in qua concinne ac perspicue distincta ea innia exhibentur, quae describit HomerUS. Allatis a matre armis, quae na nocte confecit Vulcanus, mirum in modum recreatur Achilles lib. XIX. iisque indutus, ad bellum egreditur. Iam enim antiquam in gratiam cum Agamemnone redierat, et munera, placamenta irae, pro illata sibi iniuria admiserat. Hac gloria et honore norentem magis magis Ue XO nat vates, dum Iouem, iis permittentem inducit, ut eo pugnante ad bellum descendant, Graecis alii, alii Troianis auxiliatur lib. XX. Qtiomodo autem indicare vobis valeam, quot quantasque caedes edentem Homerus describat Achillem, et, tamquam belli fulmen terribile te-

terrimumque, omnia euertentem Profecto Aeneam quoque, sibi obsistentem, interfecisset, nisi Neptunus nebula seruasset Hector ipse, postquam aduersus illum aliquantum pugnauit, non amplius virtuti eius aduersari valens, terga vertit, quem nihilominus fugientem esset adissecutus, nisi ex eius manibus eripuisset Apollo. Ceteros omnes, praecipiti ruentes fuga, ad urbem usque insequendo urget, mactatque innumeros.

179쪽

IN HOMERUM. Id

Sed ea mander Troiae fluuius lib. XXI. immenso

auctu in campum refusus, starentem Achillem repellerenititur. Cum fluuio strenue luctantem, inuicium ducem facit vatesa in quo sane eli festiuumque eius ingenium maxime elUcet, tam tam nouam tam insolitam, tam diffficilem ad describendum, et ab aliis quibuscumque diversam pugnam instituit. Ne vero amni magis magisque inualescente alluvione laborans Achilles obrueretur, accurrit Vulcanus, amnem incendens. Qui sensus in lac

Homerica fabula lateat, alio loco dicemus. E flumine seruatum Achillem impedit Apollo , ne fugientes Troianos in secitari pergat. Nam Agenori adsimilatus, huc atque illuc fugitans, decipit, donec Troiani ad ciuitatem se

recipiant. Occlus portis, omnes ibi delitescentes, trepidantium instar ovium quas famelicus adoriri ac deuorare cupiat leo, se tuentur. Vnus Hector, quem pudebat fracto abiectoque animo virum habe ei, extra urbem terribilem hostem exspectauit lib. XXII. Uanto magis occultare atque abdere pallorem nitebatur, tanto manife-nius pauidus. Adpropinquantem enim Achillem non sustinetas, se in pedes dedit, mox restitit, et ab Achille interemtus est. Quam acerbo tunc dolore triste ac funestum spectaculum miseros Troianos adfecerit, non sacile dixerim Videbant si quidem nobilissimum ducem suum. currui ab Achille perforato talo alligatum, ad naves per campum indignisti me raptari. Purae et exsequiarum descriptio, quibus deinde ex inctum socium magni lacentissime honestavit Achilles lib.

XXII L antiquae eruditionis habet plurimum, adeo, via funereos heroicorum temporum cognoscendos ritus maxime faciat. Varia quoque in eius honorem celebrata sunt certamina, quae ad Anchisae tumulum elegantistimem quinto Aeneidos libro imitatus et Maro. Quemadmodum autem Homerus et Virgilius inclytos viros pro reportanda victoria inter se in illis certaminibus committunt; sic doctissima Daceria utriusque poetae, Graeci et Latini, in eorum descriptione concinnanda quasi contenti iniem expendit, et ubi subtiliter, Ater viri praestiterit. inuesti.

180쪽

inuestigauit, victoriam Homero diu dicat, quod omnia longe melius exsecutus fuerit. Verum ego facile dederim, etiam Virgilium, certamina describentem, Omne tulisse punctum, neque in eius deseriptionis laude Homerocessisse. Quid tum nonii nihilominus supra Virgilium Homerus adsurget, primasque promerebitur Quis enim archetypae imaginis artificeta non longe censeat praeferendum ei, qui quantalibet industria egregie atque accuratissime illam expinxerit pSed iam ad extremam poematis partem deuenimus, adolescentes lib. X in in qua Tlietidem ad Achillem ablegat Iupiter, ne amplius in Hectoris corpus desaeuiat, sed patri sepeliendum reddat Iridem vero ad Priamum, ut, redemtionis pretium Achilli persoluens, cadauer filii ab eo recipiat. Hic igitur, Mercurio comite ac duce, tui graeeos custodes consopivit, ad Achillem tuto perua-dit, ad cuius genua prouolutus, et lacrymarum imbrem effundens, filii corpus enixis precibus postulat, acceptum ad urbem refert, et nobili exsequiarum epulique honore

prosecutus, tumulo condit.

Atque hic Homeri labor eonquiescit, diuinae Iliadis

opere Xpleto, quam veluti grande humani ingenii miraculum omnium seculorum homines, ipsaeque barbarae nationes ad haec tempora unanimi consensione suspexerunt. Quemaemodum autem, qui nobilis imarum maximi cuiuspiam regis aedium extimam tantummodo speciem intueatur, neque ad ea, quae intus latent, demiranda se conferat, excelsas porticus, augusta ac prope innumera cubicula, laquearia ebore atque auro interniten tia, parietes argenteo caelamine contectos, pinacothecas ac dactyliothecas, raritate et copia praestantissimas, gemmas omnigenas, splendidi Ilimam supellectilem, omnem elegantiam, Omnem pulentiam, non poterit, Uantum illarum aedium pretium sit, aestimare ita, credite, adolescentes, non posse vos animo reputare, Ualis qUantuS-que Homerus sit in hoc poetico aedificio, cuius vobis faciein hodierno sermone praemonstraui, nisi intro admitti, sedulo iugique sudio iam conemini. Tunc sane licebit