장음표시 사용
201쪽
IN MOMERY M. I Ocantorum. Temperantiae atque omnium btutum res terunt magi- Iri. MUSeu trist ex orae choris tum ex intestinis ovium, tum ex lino Hesro tangebantur chorise, tu, di crimini Uerteretur, eas pussare igitis Canebant e rebus trim diuinis, dicier humanis. Otia ni diuerse senserit Homerus de Achillis e thara ac si Pori D. Prato at ii Ar Ioteles aliique sapientissimi viri mus cum apprime a sierunt. Socrates in senectute Isis cae sit uit. Sicut eapetenda edis viri is musica, ita contemnenda esseminutu.
ene ac sapienter inducit Achillem Homerus, musca consopientem iracundiam ac furorem, dum Agamemnoni infensus, abstinebat a bello ilia e lib. IX. Etenim cum esset musicam a Chirone edoctus, et spoliis, hosti ereptis, nobilem accepisset citharam decorum maximopere seruaUit vates, dum iucundissimo honestissimoque musicae solatio
animum relaxantem facit , aliorum heroum exemplo, maxime vero Herculis, Eetionis, liebanorun regis, et
ipsius Chironis, quibus musicae studium familiare fuit athue inprimis carum. Valerius Maximus locum hunc Achilli s.canentis ad hunc modum interpretatur Homerus, inquit, ingenii coelisis et a res non alitid sensit, ehementissimis Achillis inambim canoros des viando, liciis Libarrem militare robili leni pacis strusis relaxaret. Censet igitur praeclarissimus auctor lyram Achilli fuisse, quod P. Aemiliano et C. Laelio concitulae et umbilici,
Quos animi remittendi gratia interdum in otio lectitabant; quodque C. Mucio Scaeuolae pila, alueus, et calcUli; aut Socrati arundo, quasi renuis quoque viris otium interdum sit expetendum, non quo evanescat virtus, sed quo recreetur. Verum an ea solummodo vati fuerit menS, ex iis, quae infra dicentur, iudicare poteritis, auditores. Neque vero tantum antiquissimis temporibus musicae studium tenuit heroas, sed consecutis etiam aetatibus sertibus principibusque viris in deliciis fuit atque usu quod docet Themistocles, qui, cum in conuiuio oblatam sibi recusasse lyram, quod eam pulsare non didicisset, habitus est indoctior.
202쪽
Age vero , quoniam hanc disserendi de musica occa. sionein ac sti sumus , quae ex Homero colligi possunt, ad eam artem illustrandam, vosque, ornatissimi adolescente , cognitionibus non plane vulgaribus locupletandos depromam US.
Primum quidem cantores ipsos, quos sino: adpellat Homerus, omni sapientia instructos fuisse liquet. Fenelope quidem ait Phemium, domus silae cantorem, nosse omnia Deorum atque hominu in actam ius . lib.
scientem. Quod adeo verum est, ut philosophorum Hommen musici antiquitus obtinerent, quemadmodum veteres testantur scholiasiae tum Homeri, tum Pindari , quorum verba, ne longior sit oratio, consulto omittimus. Certe temperantiae atque omnium virtutum magistros exstitisse. auctor est Athenaeus. Quamobrem Agamemnon, ad bellum discedens cantorem litemnestrae reliquit custodem et monitorem qui honestarum mulierum laudibus decantatis, probitatis studium in ea accenderet, suaqUeconsuetudine illam a nefariis coetitationibus diuorteret: quare non ante ab Aegisto corrupta fuit, quam hoc interemto, ut recte animaduertit Euerardus Felthius aureo antiquitatum Homericarum si bello, ex quo multa excerpsimus, et in hanc disputationem transtulimus. Parum enim interes , virum ea, quae ad vestiam eruditionem, ornati stimi iuuenes, vobis propono, faciliore quadam ratione disposita et concinnata, ego, an alter, primum obseruauerit, dum omnia collineon in eum scopum, quem mihi praefixi, sapientiam Homericam utiliter et iucuncte vobis explanandi. Neminem autem latere puto, musicam scientiam, a cantu sonoque sitam, sic solere a plerisque diuidi ac di ingui, ut alia ore, alia AnU, alia flatu fiat. Hinc Cicero in Rosciana cantum Vocum, neruorum et tibiarum nominat. Quomodo igitur haec se habeant apud Homerum iam libet expendere. Plane conflat, utraque si apud illum instrumenta musica, vi
203쪽
bia, stula tum irretrina, quae chordiS, extenduntur, ut nosteta, poerei E, Aue . cithara, testudo, lura, quae omnia unum idem ille est tradit, Pollux, et ipsemet Homerus aperte docet. Etenim Iliados Ith. VIII dixit Cooμιγγι baei siγ, et in hymno Mercurii xue R. e. r, id est, testudine, lyra citharietare, si hoc verbo uti liceat. Quapropter scribit Eustathius, omnem cytharam vocatam esse chelyn. Septem vero chordis intendebatur, quae plerumque erant ex intestinis ovium unde Homerus chordam vocat ibi citi suetaea disi, scite attortum ouis intestinum. Sed ex lino etia in constitisse censet vetus
scholiastes ad illum Iliadi locum b. XVIII. ubi dici
tur: λμον δ' υπομ-ον αε, a, hoc est, ne sinum sub pectine dulce canebat. Porro septem exstitisse chordas in testudune, a Mescurio construdia, diserte memorat vates:
Quod in hymno Mercurii expressit Horatius h. I. cai
mla. d. g. Tuque, esuri, resonare septem Catii a neruis.
Quare non inconcinne testudinem vocat Pindarus Pyth. a. επτάγλωσσον, quasi dixeris ferumfιlingtiem. Plectro autem tangebantur chordae: nam Mercurius in hyinno praetentasse dicitur plectro singulas fides, deinde uero cithara horrendum cecinitie. Idem saepius legere licet apud lyrieum vatem, Pindarum, itemque apud Anacreontem, quemadmodum et apud Virgilium ibidem:
Quod usque adeo obseruatum fuit ut Lacones fidicinem peregrinum in arint, quia cilliaram pulsaret digitis teste Plutarcho D quod fecisse illos putamus propterea,
204쪽
IS DissERTAT XXIII. quod digitorum ille sonitus fractus forsitan esset et mollis, a quo utpote sapientes abliorrebant quam maxime . Fuisse vero plectrum illuc non ita exile, constat ex eo, quod Aelianus lib. XII scribit, Herculem illo necem intulisse Lino, a quo musicam edocobatur. Neque illud sano omittendum, citharae a lyrae inferiorem partem ae. re fuisse instructam, atque illud aes sonitum ad plectrum edidisse quod tum ab aliis, tum a magno Basilio accepi-IDUS, Oratione prima in psalmos, qua musicae laudes disertissime persequitur. Cum citharae sono iungebant vocem nam Apolline, iis mensae adsidentibus cilliaram feriente, canebant Musae, ἀμειβο ναι , κα/ Iliad.
Cantum alternantes creuium Doce encya.
Quod et de Mercurio legitur, Orpheo, aliisque Canebant vero de rebus tam diuinis, quam humanis. Ita Mercurius cantu eos celebrat immortaleS, terramque, et quomodo quaeque nata ac disposita sunt in uniuerso. Similiter Orpheus apud Chironem cantat de rerum principiis, et quae memoratu digna antiquitus euenerunt.
Apud Virgilium Aeneid. lib. IV.
- - -- cithara crinitus Iopas Personat aurata, docuit quae maximus Atlas. Hic canit errantem sinam, o isque labores: uis hominum genus, et pecu es, nil imber, et ignis Arcturum, pluviasque ma las, geminosque Priones.
Demodocus quidem in Odyssea canit in Phaeacum mensis de Martis a veiteris furtivo congressu, quod Phaeaces solutioris vitae genus amplecterentur: CrUm tamen canit etiam de contentione Achillis, et de quo Troiano. Phemius de reditu Achivorum Chiron, etiam Centaurus, de bello Lapitharum et Centaurorum cantat. Sic Aeneid. lib. IX Cretheus:
Semper equos, siquo arma irum, pugnaseus e nebat.
205쪽
Atque ii omnes ex tempore fere canentes inducebantur. Ex quo liquet, non esse intempestiuum, ut, qui similiter ex tempore in nobis canunt, grauia et seria argumenta cantando pertractent; quod reprehendere eorum iudicium videtur, qui vellent eos ludicra tantummodo fundere risuque excipienda . Sed me reuocat Achillis cantus, propter quem hanc maxime disputationem instituimus. Illum autem ad hunc modum describit Ho
Sic autem latine vertortita inusserunt duo testa liue mentem Pracsntem, quae pulcra iugum mira arte ferebat Argento ruti m hanc olim, rationis trarbem Euertit, spoliis adiunctam accepit opimis. Ita obleuabat sese, et dum pesine pulsat, Priscorum heroum forti sina facta canebat.
Atque hic haudquaquam nobis immorandum intelligimus in significatione loci huius illusit anda: clara enim per se ipsa sunt omnia, neque in iis implexum latet quidquam, quod explanari desideret. Quare praestabit animaduertere, quam diuerse senserit vates de Achillis cithara ac de Paridis. Facit enim Hectorem exprobrantem Paridi timiditatem in bello, dicentemque, si cum Menelao bello decernat, non illi citharam, aut dona Veneris profutura,
Quis autem, his duobus de Achillo et Paride locis inter
se collatis, perspicue non videat Holnerum magni secisse Achillis citharam habuisse vero contem tui citharam
Paridis Quapropter Alexander ille Magnus cum utentes
206쪽
ipsum ad inspiciendam Paridis citharam inuitarent, sapienter respondit, se Paridis citharam nihil morari, gratum sibi facturos, si citharam Achillis, qua heroum res sortiter gestas heros ipse fortis si is ius celebrauit, ostende.rent. Homerus ergo in pretio habuit Achillis ei tharam non Paridis, quia Paris ea suerat usus ad modulandas turpes cantilenas, quibus aures semellarum, et esse minato-Iuin iuuenum demulceret, tiOd Horatius elegantisti me expressit his verbis lib. I. d. S.
Necquidquam Veneris preses dio ferox Pectes caesariem, grataque feminis Imbem cithara carmina iuuides.
Vbi poeta imbellem citharam Paridis adpellauit, ut ab Achillis bellicosa distingueret Quod vero exercitium
utilius et iucundius Achilli, negotiis vacuo notauit Plutarchus de musica, inueniret Homerus L Nam cum bellator, et quidem strenuus, esset Achilles, rex offensione autem quam contra Agamemnonem conceperat,
periculis bellicis abstineret dignum heroe illo existimabat ut simul iram concoqueret mentemque demulceret suavi varioque citharae cantu, simulque animum suum optimis modulamentis exacueret, atque ita ad expeditionem, quam breui post suscepit, esset paratius. Ea enim recordatione sine dubio quasi generositatis suae fomite, utebatur Solet enim in bene natis, et gloria cupidis heroibus aliorum virtus commemorata maiores virtUtis igniculos accendere, At de Themistocle legitur quem Miltiadis tropaea placide quiescere non sinebant. Eius. modi igitur erat prisca musice, eoque conducebat, At animos ad virtutem omnemque honestatem inflammaret. Quid igitur mirum, si musicam, masculam illam, sin- quam et diuinam, non autem confractam et garrulam tanti facerent viri sapientissimi eamque sibi comparandam omnibus modis existimarent L Vt de Platone sileam, qui studiosissimus musicae fuit . utpote qui Draconem audiuisset Atheniensem et Metellum Agrigentinum, sileamque similiter de Aristotele, qui de musica doctissime di seruit,
207쪽
seruit; nonne Socrates, cum eius iucunditatem atque vii litatem cognouisset, quoniam non didicerat iuuenis, inienectute musicam didicit, ut refert Plato, a Conno fidicine Cum autem ei diceretur, nonne verecUndaris in senectute his operam dare studiis Maiorem, respondit, verecundiam est , in senectute ignorare, quam in senectute ludere. Quoniam autem musicem virilem et strenuam, fractam aliam et es eminatam nominauimus, de utraque aliquanto copiosius disseret optaremus. Sed ne nimis oratio succrescat patientiaque abuti vestra videamur, auditores, ad alium sermonem, quae dicenda su p. petunt, reseruamus; in quo et quaedam alia ad musicen spectantia, non plane iniucunda, neque fortasse satis, ubnata adferemus.
DE UTRAQUE MUSICA VIRILI ET EFFEMINA.TA NONNULLISQUE ALIIS AD COGNITIONEM MUSICAE PERTINENTIBUS.
sYNOPSIS. Musicae irvis et feminatae discrimen. Ulia antiquitus Deorum Uenerationi a bonorum laudi tantummodo inseruiebat. Cur pueri u Pae disciplina imbuerentnr. Leges a numerum decantum butitur. Pueri nutricis cantu a fletu es aut Statis atque expergiscuntur homines, iubet Pythagoras, sono aliquo, munera obeunda excitari. Mum a furorem immittit, atque etiam exstinguit. Curmum ccm eteres conuiuiis adhibuerint sui moliam inter Graecos primi corruperint Pherecrates immiuem confinxit musicae eprauum ce Heteres mulctam iit, qui mus eam violarent, definierunt Lex illa in desuetudinem abiit. Perstringuntur confractae mus cae itia. Reprehenditur estu issima in cantores largitas. Exempla Romanorum, qui, luxu perditi, hi Triones, mus cos opibus cumularunt suae fuerit musca muta Aliquid delibatur de musicae auctoribus, Ionis.
208쪽
modis, rh tbnitis. Notiae musicae Graecorum. Nora manus, sed pedis in musicue tenestis ferme metiebantur Graeci. De Dionae is, et operibus musicis Gratti testimonium de antiauis notis inu Dei Graecorum.
.uod polliciti sumus altero sermone, praestamus hodie, auditores. De utraque siquidem musica, virili et effeminata, paulo liberius disseremus, diuinamque hanc scientiam ab hominum criminationibus, malaque, quam plures de ea habent, opinione vindicabimus. Iam virilem musicen apud Homerum in Achille canente animaduertimus, effeminatam vero in cantilenis Paridis. In quo autem utriusque discrimen, contrariamque rationem sitam esse dicemus Enimuero, harmoniam rem esse plane coelestem, naturamque eius diuinam et pulcram, negare poterit nemo, cui aures prorsus non obmlpuerint, Vel
deteriores ipsis brutorum animalium auribus non sint, quorum pleraque deliniri, adficique plurimum musica, testis locuples est Plutarchus in symposiacis. Verum haec harmonia ut rebus quibuslibet contingit natura bonis, vitio hominum facile deprauari potest, et corrumpi. Sive
enim res, quae modulis agitantur, improbae sint, moresque commaculent, siue cantilena ipsa nimis intemperanter lasciuiat, et luxurietur, mollem, turpem et effeminatam dixeris musicam. Sin autem tum rebus cantu Celebratis, tum recla cantus ipsius ratione ad virtutem musica,
morumque honestatem audientes impellat, solida orit, grauis et virilis. Et quidem initio huiusmodi erat musica. Nam apud antiquiores Graecos, si Plutarcho fidem
habemus, ne nota quidem fuit musica, quae theatris inserviret Tot scientia illa numinum cultui adolescentiumque institutioni impendebatur: quod tunc, nondum theatro aedificato, musica adhuc in templis versaretur, DeOTUm venerationi, et bonorum laudibus inseruiens. Et verisimile est theatri vocem, ac multo antiquiorem Ocem betaetatu quod es sectare, a voce bear, quod est Deus, deductas esse. Ex quibus plane liquet, priscis Graecis haud iniuria id praecipue curae fuisse, ut adolescentes disci-
209쪽
disciplina musica inbuerentur. Horum enim animum existimabant musicae opera fingi, et concinnari ad decorum posse, et ad praestantiorem illam in se ipsis musicam factitandam, quae non in vo cuni fidiumque cantu, sed in morum virtutumque concentu sita est. Ratio enim, ut inquit Plato, cum musica contemperata in eius animo, qui pilus compos est, insita virtutem per uniuersam vitam conseruat incolumem Quocirca veteres philosophi leges ipsas, ut cum vocibu dulcedine tenacius et libentius m animis hominum exciperentur, ad numerum decantari volebant, et ob id νέμου adpellabant, teste Aristotele in Problematis. Siquidem et o leges et canona significabant, quibus componitur cantus et gubernatur. Insitum nam Ue videtur natura omnibus, musica oblectari cui rei argumento sint pueri, qui vix diam nati modulis permulcentUr nutricisque cantu a fletu cessant, Et conticescunt. Sonitu autem aliquo homines experrectos statim atque e cubili exsurgunt, ad aliquod subeundum munus Pythagoras iubet accendi ita enim sensus vegetiores, vividioresque fieri, et consopitam mentem exacui. Morum qUOque exempla mala vi suscitari, ita refringi arto musica posse testatur Cicero. Ea vero ars valuit olim non solum accendere ad praelium, furoremque immittere, ut de Timotheo perhibetur, qui, cum ad Alexandri mensam caneret Orthium modultam, regem Epente, vel muti insanum, flatuit in pedes, coegitque ad arma prosilire sed valuit etiam furorem exstinguere, ut cithara Davidis furentem Saulem compescebat, ut Empedocles Agrigentinus cantiuncula quadam furibundum adolescentem, nudoque ferro hospitem impetentem suum compescui, ac sedasse perhibetur. Sane antiquis temporibus cithara numquam a conuiuiis absuit, quod illo versiculo docuit
Placuit etiam veteribus, ut musica adhiberetur epulis, tum quia musica moerorem expellit, liberatamque hilari
210쪽
tatem , quae maxime conuitii decet, operatur, Salomo ne ipso attestante niti licet Dino hilarari cor hominis tum quia elidere vim feruidiorem vini existimaretur, tali elabi Pluta icho teste refert Aristoxenus. Sed eius e
consuetudinis grauiorem adfert rationem Athenaeus. Antiqui omnes, inquit, et moribus, et legibus constituerant, ut Deorum immortalium hymni in conuiuiis canerentur, ad temperantiam honestatemque retinendam Nain cum cantilenae concinnae essent, eorumque accederet metus , uniuscuiusque mores facile componi posse videbantur. Cato similiter, grauissimus auctor in originibus, quem adducit Cicero Tusculanarum disputationum lib. IV.
morem apud maiores hunc epularum fuisse testatus est, ut.qui accumbere et, canerent ad tibiam clarorum viroruin laudes ac virtutes. Vsque adeo solida illa virilisque musica in humana vita apud veteres viguit, obtinuitque sed breui consecutis temporibus tam castam utilemque exercendi cantus rationem peruerterunt homines et corrUperunt, et maiestate musices exturbata, pro mascula illa ac diuina confractam aliam et garrulam inuexerunt. In cuius flagitii crimen Plutarchus maxime vocat neXUm, Timotheum, et Philoxenum, pluresque alios aetate iis inferiores, qui, importunae nouitatis studiosi, modum adfectauerunt, quem dixerunt humanum et thematicUm. Euenit enim, ut luxu aliarum rerum inducto, paucitas quoque chororum, simplicitasque musicaeque decora grauitas plane ob vetustatem contemnenda videretur, quo respexisse Horatium verisimile est, cum ait in arte:
I bis non , t nunc, orichalco iuncta, tubaeque Aemula, sed Zmplex, tenuisque foramine fluuco A pirare et adesse choris erat tuis, atque
Non um spissa nimiae complere sedilia fatu.odo faue populus numerabilis , υtpote cruus, Et frugi, cassusque, erecundusque coibat. Poisquam ictor agros extendere coepit, et Urbes Amplior amplecti murus, minoque diu omaeari Genius es is impune diebus, necessis smerisque, modisque licentia maiar.