Dissertationes Homericae ..

271쪽

satus est. Nec non Minerua, quae leni oris flatu ab Achillis eoi pore hastam depellit, lib. XX. Iliad. ab Heelore toto impetu coniectam, atque in ipsum Hectorem regredi facit, eiusque ad pedes accidere, magnam excitat de potentia, quae diuinitatem comitatur, existimationem.

Sed quid immoror in recensendis singulis ac describendis Nullum finem dicendi faciam, auditores, si cuncta pei sequi velim, atque expendere singulatim. Itaque consultius sit, si ea loca, quibus de Ibeo disputat, ac diuina

pertra crat, nulla quo reprehensione theologus est, fere

omnia, aut certe pleraque cogendo et coaceruando, leviter cursimque perstrinxerim quod tamen puto ore satis ad id, quod contendo, manifestillime demonstran

Docet igitur, quod Deus dator sit omnium bonorum, dispeniet hominibus tum bona, tum mala, supplicum, pauperum, peregrinorumque tutor sit, ac vindeX. Docet, 'uod pios exaudiat videat, et nouerit Omnia, praemsentia, praeterita et sutura quod nequaquam eum lateant, quae iuste vel iniuste fiunt; quod improbos certo puniat licet plerumque sero quod eos detrudat in Tartarum; quod quasi peregrinatione terras lustrans, omnia inspiciat, perpendat, examinet quod oderit mala opera, quod mendacia haud quaquam probet quod iratu populo, una cum noxiis persaepe plectat innoxios quod e sapientibus faciat stultos, et contra quod suam unicuique sortem dis hibuat quod non omnia omnibus det quod probe notus sit ex operibus; quod unum attollat, et deprimat alterum, et omnia suo disponat arbitratu quod robur et fortitudinem det, externamque prosperitatem, idque tum bonis, tum malis, prout ipsi libuerit. Docet, quod coelum et terram creaverit; quod propter iniquitates immodicos imbres et tempestates immittat quod soli semper et ubique praesens sit, eosque extra periculi aleam collocet quod dolores decreuerit hominibus, ipse curarum Xpers; quod deliberantibus consilia suggerat; quod immutabilis sit, inimipotens, neomprehensus, inuisibilis. sapientistinatis Docet, magistratus esse a Deos Deum s sie

272쪽

2so DissERTAT XXXIII. esse sequendum, ut ex eo proinde efflixerit effatum illud unius e septem Graeciae sapientibus: Deum sequere. Docet Deo non esse resistendum, nec cum eo concertan

dum, sed ei sacrificandum, dandum liberaliter, obediendum Dei potestatem summam esse, adspectum terribilem, iram grauem et tremendam Dei dona quiete tenda, non praue abutenda Dei patrocinium populorum esse confidentiam, et ad remotissima quaeque loca seleextendere. Docet, quod, qui Dei auxilio confidit, nihil desperet, qui Deo carus est, ceteris praestet qui Deo invisus est, hospitio non siit excipiendus; quod Deo auspice fidendum; non probante, ilii tentandum quod inuito Deo, nihil succedat, aut non perstet diutius quod Deo omnes indigeant quod Dei nemo sit consiliarius; quod Deo homines non comparandi; quod Deo res permittendae quod improborum supplicia Deum esse, demonstrent.

Videtis, auditores, in hac tam celeri festinatione, quae me rotae proniue gurgitis modo, rapit, eque umquam patitur consistere mihi nequaquam licuisse, ipsa Homeri verba vobis udferre, adactumque fuisse, ut multa potius paene necessaria praeterirem, quam superuacanea amplecterer. Cum enim ad finem properem, quod Verear, ne prolixioris orationis magnitudine molestiam vobis exhibeam, pleraque quidem delibaui, sed non pauca ob praecipitantiam omisi. Si quis autem omni tam artam rerum , quas de diuino numine Homerum docere modo adfirmauimus, loca ipsa perno ere ipsemet cupiat, Uisque ipse oculis explorare, ne sorte videamur vobis imp Onere atque incerta pro certis obtrudere, Iacob tam Du- portum, virum eruditissimum, consulat, et Usque excerptarum ex Homero sententiarum syllabum, ad operis calcem, cui titulum fecit Gnomologiam Homericam, adpositum legat, qui, ubi omnia ea loca apud Homerum quaeri Oporteat, accuratissime docet, ac veluti digito conamquishat. Nonne vero ea omnia, quae aceruatim congessimus, etiam diuinae litorae, etiam religio nostra sanctissima de Deo praedicat et confitetur inequis amplius dubi

273쪽

ta re possit, Homerum qui vatem physicum ac moralem de Diis differens saepissime se praestitit, A superioribus disputationibus demonstrauimus, non raro etiam vatem theolopum atque in eo genere paene absolutum se praestitisse ' Sed quoniam veris falsa in suis carminibus remiscuit, prauaeque ellinicorum religionis, quam saltem extrinsecus profitebatur, eorum fabulas, specie quidem absurdas, enarrauit, eleganterque descripsit, Opus est, ut, qui eum levit, ex multo earum fabularum luto, diu etiam mavultis dicere stercore, aurum studiose colligat veritatis Neque miremini, optimi iuuenes, tam multum

me fuisse in iis enucleandis atque explicandis quae de Diis Homerus habet. Id enim mihi maxime propositum fuit ut e vestris animis scrupulum euellerem, qui fortaste iniectus erat, Homerum Passim in diuinitatem furere atque insanire Quod fuisset in caussia, ut ad eius studium ininus alacres vos conferretis, horrorique haberetis ob impietatem, quam ferme bique in Deos praeferre suspicaremini. Fassus equidem non semel sum, siterumqua fateor, multas Homerum usurrasse fabula plane turpe atque in diuinitatem contumeliosas quae tamen non ab illo excogitatae sint, sed a vulgi opinione acceptae sed has facile vel ad naturae, vel ad morum doctrinam explicari polle ostendimus Fateor insuper, quamuis plura illum effatum esse de Deo docuerimus diuinarum iterarum doctrinae permultum adfinia, diuinas tamen literas, cum de Deo set monem habent, longe esse illo praecellentio-

Tei, tantumque eum vincere ac superare, quantum Vel Una

aurum adulterino praestat. od tamen mirum est, miserum virum ethnicum, qui tot inter suae gentis errores versabatur ae I luctuabat potuisse idem iidem tam bene de Deo philosophari, ut, qui eius dicta excutere valeat et intelligere, non parum hac etiam in parte eius sapientiam probare cosatur ae demirari.

274쪽

DISSERTATIO XXXIV.

DE VESTIBUS RELI 'OQUE CORPORIS ORNA. TV DE LECTIS ET DE CONVIVIORVM RI.

TIBVS.

Ratio estiendi simplex a parabilis fuit priseis. Tunica, lae-ha. Pro laena tebantur etiam pallio Feminae superimponebant tunicae peplum. Cingulis tum iri, tum feminae eses a Fringe- .ant. Nuctus annulorum sus apud Homerum. Munus et tibiae plerumque nudae. Semei Dates nominatriore gus siua occam oneraterentur calceis et tibia ibus. Sandalia propria eriant feminarum. suale fuerit capitis integumentum iris et feminis. Comae ornutus. Iauus eo or laudatus in coma Capitii Graecorum prolixi. Etiam Uriae itarum. Crines puluere aureo respersi Cicadae aureae capillitio infertae Teriti uiani in lenis Iocus, hi cultum capillorum in feminis perstringit. Graeci iuuenes comam patriis fluminibus seruabant, Achiuis dedicauit suam Patroclo aestini vo Primitias corporis in tonsura capillorum Corici Oud Graecos se putant Deo osse, re. L. Hi cur dicantur apud Homerum perforuit. Eorum compo usi. H. inm iraeuibus et foliis dormiebatur. αμαιευνίαι est, humi cubationes a cuique mensa in conuiuio aesponebatur. Nullus apud Homerum sus Luteorum et mapparum Spongiis mensae perpurgatae. Sedi tui uiscrimen. Varia o is conuiuis eseruientium exp/Leantur. Inuitamen tu ad bibendum Libutiones, et tinguurum inci- o. Tres in die Abationes. Conuiuia, espere incoepta, ante no Iem is nebant. Apud Phaeaces admuItan noctis partem pro luctu Nox cur diis intempesta et concubia Homines heroicis temporibus , mulcum aurors exoriente sectis surgebant. Quas conuiuiorum re quias auci a penuariareccon ret, ct tu quem sum.

atis de re vestiari Ferrarium et Rubenium, scriptores luculentissimos, pertractasse puto. Nihilominus meum postulat institutum, optimi adolescentes, ut, quae de vestibus, reliquoque corpo iis ornatu habet Homerus, breuiter pers tingam , vobisme ob oculos ponam Horum

enim

275쪽

enim praenotio quasi secula vobis erit ad Homericum sensum in huiusmodi descriptionibus non leuiter implexis expediendum. Addam deinde non nihil de lectis, et doconuiuiorum Ore quae sane omnia antiquae eruditionis studiosis et scit necessaria sunt, et iucunda . Primum omnium antimaduertite, quam simplex, acilis, parabilis veteribus fuerit vestiendi ratio. .reis siquiisdem, id est, tunica, corpus amistiebat interitas exterius veroa vix, quam Latini dixere laeuam, crassius vestis genus ad arcendum frigus Harie diuersis in locis vario adpellat poeta pulcram, magnam, purpuream, hirsum tam valde densam, duplicem, id est non altero panno subsuto, sed ea amplitudine, qua posset dupliciter corpus obuolui. Tamen laenas etiam iam Mois, simplices, aliquando nuncupauit. Pro laena usurpabant saepe pix cur, quod scholiastes dixit Mariορ, interpretes vero latini pasilimn Sic Nausicaae ancillae diles s lib. VI. lysii naufrago, et ad littus eiecto, pallium tunicamque, quibus indueretur, adposuerunt.

Multisque aliis in locis huiusmodi paeεα, pctilia, memorantur a vate. Quid de mulieribus Tunicae, quam habebant communem cum viris, et e χρ α κον vocavit Athenaeus lib. XIII. id est, eam haerentem, Mnhorum P lam superimponere consueuerunt, qui in longum desinebat syrma quare Troades passim dictae sυTETAei et EARυσιπε-rrhoi, longasirmata trahentes. Quos peplos cingUlis corpori adstringebant, quemadmodum etiam viri laenaS, praesertim in bello Cingulum, cev Homero dictum, interdum a re', quale habuit Mars Iliad. lib. V. et Menelata, lib. XI, Z-τ παβενικη puellarum propria erat hinc ronam soluere dicebantur, cum primum ad virilem congressum pararentur. Manus et tibias habuerunt veteres plerumque nudati nullumque usum fuisse annulorum apud HomerUm, Otavit Plinius lib. XXXIII, cap. a. Semel, quod sciam, ZMeiδα , qua nunc chirotheca dicimus, nominauit Ho

merui,

276쪽

as Disa ERTAT XXXIV. merus, ubi nempe eas seni Laerti attribuit dic lib.

XXIV. ne agrum excolens dumis laederetur eo euim ab urbe secedens se abdiderat, ut vitam moeroris et squaloris plenam ageret, Terentiani Menedemi instar, quod absentem tot annos filium suspicabatur iam periisse. Ex qua materia vi illae essent confectae, Homerus non dixit, etsi contenditius athius fuisse cx pellibus, cui non repugno. Nam eum dum Laertem et eis bubulis tibias habuisse communitas, vates tradit, eamdem ob caustsem, ut reor, qua et contectas habuit manus fortasse etiam, ut aetate grauissima utrasque a frigore defensaret. Si etiam pedibus calceos, et cruribus tibialia inducero antiqui moris non suit, nisi cum longum suscipiendum erat iter, aut egrediendum ad bellum. Cum autem calceos inducerent, subligabant passim enim apud Homerum legitur:

1ψδάλια , siue σανδαλα, calceamentum fuisse mulierum, docet Helychius. Hinc Omphale dicitur in Terenti Eu-oucho caput Herculi commitigasse sandalios quod idemiradit Lucianus. Nihilominus de Mercurio, abigere parante Apollinis boues, narrat Homerus in hymno ficta.men hymnorum putandus es auctoo induisse cανδὰλωκουφα, leuia sandalia. De capitis integumento modo dicendum. Nullum profecto pileum, quali nos utimur, in Homero reperire licet quod certe mirum est. Nam Hesiodus, Homero ternae coaeutas, pileum memorat in Oser.

ia: u istis. - - - - -

U ον, pilergin, quidem semel Homerus nominat Iliad. lib. X. sed eo nomine intelligit coactile illud ex lana vilis lisque, quod mediam galeae partem interius obibat, ne capiti esset grauior.

277쪽

Ceterum ex Homero discimus, nullum aliud opertinentum capitis fuisse viris, quam galeam. Cum vero apud eum legamus galeas non solum X aere, alioue metallo, sed pelle etiam confectas, putamus, homines illius aeui extra bellum hisce caput operuisse, quandoque etiam in bello. Cum enim Diomedes et lysses, ad explorandum in hostiuin castra ituri, armarentur, Trasymedes dicitur Diomedi galeam imposuisse etαυeEDiu taurinam , sine Cono, et Crista, Ua κατmrbs vocabatur. Iliad. lib. X. Vlyssis vero pater ruri gestabat both icii , , curiniam ga-ham Oditis lib. XXIV. Amiculum capitis mulieribus sui καλυπTea. De Calypsone siquidem et Circe agens ait:

Quam καλυπ α flammeum latine dici posse putauerim. Quae cetera fuerint capitis ornamenta , et docet Iuno, ad fallendum Iouem, in monte Ida sedentem, se ornans, Iliad. lib. XIV. et procorum dona , Penelopae oblata

O gf. lib. XVIII. Itaque o surru fascia fuit, sub qua

capilli erant colligati, sic fortasse dicta Aa et oiμπεύειν τασTβιχα . Dceu pαAo reticulum, quo plexa coma distringitur, ne dissiuat. senstar vittae capitis, quae ad humeros usque demittebantur, et genas velabant. Tale quid etiam fuit obore. Einar inaures. Alics quid simile suerunt. Ochυκε aurei tibuli, quibus cincinni redimiebantur. Oe Mo monile collo iniectum. Oronas quoquo

gestasse mulieres, liquet ex clypei, a Vulcano constructi, descriptione Iliad. lib. XVIII. ubi choream effinxit adolescentium et virginum formosissimarum.

IIIae pulcra qui em gestabant ertice sertc.

Ex quibus licet inferre, mundum muliebrem nullo non tempore usu receptum fuisse, illudque Terentii noui ingenium Eliertim Vitam moliuntur, istim Omeluttir, Inritis est, etiam de antiquis feminis ab eius se late remotissimis

dici potuisse. Ornandae comae non solum mulieres, sed viri

278쪽

rs DissERTAT XXXIV. viri ipsi erant studiosi quod tamen, si mollius ac delica.tius nimis attenta cura fieret, vitio viris vertebatur. Paridi enim, veluti esseminato, coma obiicitur ab Hectore et Diomede Iliad. lib. I L et xl. Cincinnos, Thoe bovc, πλοχμου , passim praedicat vates in Iunone, aliisque feminis. Quod autem cincinnos instar cornu Patis soleis bat conformare, dic eriti in illud in eum iactatum Iliad. lib. XL, e re AacE, O tornibus decors. Color flauus maxime laudatus ita coma hinc passundicitur a boc Merihoeoc satius Menelatis. Ceterum epitheto illo, a Roμοων AZαio , bene comati Graeci, quod saepissime in Homero offenditur, potius prolixam, quam ornatam comam notari iudico. Etiam Israelitae

ad multam demisisse longitudinem capillos dicuntur apud

Iosephum Antiquit. lib. VIII case. T. μηκιφα καθε ME: Oiχ-Tm , et iuuene Salomonis insigniter prolixos capillos aure puluere et unguento respersisse. Notatur apud Ho-nierum, Graeco similiter crinibus implicare aurum fuisse solitos Atheniensibus autem hoc fuit patrium, qui ei-eadas aureas capillitio inserebant. Simile quid de L. Vero refert Iulius Capitolinus, nimirum tantam illum habuisse

curam flaventium capillorum , ut capiti auri ramenta respergeret, tuo magis coma illuminata nauesceret. Hic autem in oportunum nequaciuam puto, si locum ex Te tulliano vobis adseram, optimi iuuenes, ubi vehementior acriorique dicendi genere, quod ei proprium ac amiliare suit, perstringit luxuriantem cultum feminarum sui aeui capillis adhibitum hinc enim ornandae comae Vani, antiquique ritus magis ac magis liquebant. Qtii criuibus Destris, inquit, quiescere non here, modo sub frictis, modo relaxatis, modo suscitatis, modo si is Asiae gestiunt ineluctrinis coercere, aliae, tremi treolucres Iahotitur risit

boua simplicitate. Ad gilis raeterea nescio quas euormitates titilium atque textilium capillamentortim, illiu in galeri modum, qua limitiam civisis et perculam Uerticis, tinctu cernicem retro suggesttim. - - - Vos plati aditis ritis ad pondus collyridas qhasdam, putorum inhisicos ceris

Dipibus ad Fruendo. Si non pudet enormitatis, ptidient inquD

279쪽

namenti lib. de tuli.fens. Illud etiam silentio non praeteriabo Graecos iuuenes comam aluisse, ut deinde patriis fluminibus abscinderent, utpote quae X Umore nascatnta Quamobrem de Achille Homerus narrat, quod Sperchio comam seruaret, ubi in patriam esset reuersus quam tamen pietate occisi Patrocli sibi dem sit, eiusque funeri dedicauit. Cum vero veteres Graeci putarent, tamquam corporis primitias, Orferri oportere fluuiis comam, hinc fortasse factum, ut in ecclesia graeca iuuenes capillos tondentes, priusquam ordinibus initientur, hunc eumdem scopum respiciant, offerendi Deo primitias corporis, ut tradit Simon Thessalonicensis lib. de sacram ori rei et 'reoAου του σωματο ἐξανθήματα ψ Παγάπατό τι Θελ, quia capilli totius co oris sitii pullati et primitiae Deo oblatae. Quamquam vero Latini tonsuram clericorum aliter interpretentur, eaque putent vanarum et futilium rerum significari reiectionem tamen Graecorum quoque interpretationem bonam esse, valdeque commendandam , nemo non dixerit.

Iam vero de lectis, quod polliciti sumus, pauca disserenda Aέχεα 'et lectos perforatos saepe dixit Homerus, quod foramina haberent in spondis, sue fulcris ligneis, per quae funiculi ex loro hinc atque illinc consere bantur ad ipsum lectisternium sustinendum. Haec fulcra vocavit e . ac inducitque O ff. lib. XXIV. vlyssem narrantem, quomodo ex olea lectum olim ipsemet fabris

cauerit, auroque, et argento, atqUe ebore exornauerit.

Quia vero id, quales sunt mores subsecutarum ae/atum, virum regem dedecere videtur, obiectioni huic occurremus, ubi Odysseam explicantes, de nauicula, quam

lignis, a se ipso scistis ac dolatis, confecit, ut Calypsone discedens in patriam reuerteretur, sumus verba facturi. Ubi, quae lectum componerent, vates narrat, haec tria saepe nominat, culcitras, plumis, tomento, aut alia resartas, laenas si tragula flendida.

280쪽

2s DissERTAT. XXXIV. Nihilominus a Tac tapetes, etiam nominat tribus in locis, in quibus accuratius ac subtilius lectos describit, videlicet, ubi Achilles iubet flerni lectum Priamo Iliad. lib. XIV. Helena Telemacho di . lib. IV. Arete Vlyssim q. lib. VIF. Ex quibus colligi potest, culcitras et stragula lectum strauisse, ut esset mollior laenas vero paratas esse ad induendum tapetes ad tegendum. Homeri imitatione de Rhamnete ait Virgilius Aeneid. lib. IX.

- - qui Forte tapet bus alium Irufius toto per labat pectore somnum.

Quia vero saepe, ut modo notabamus tapete Homerus nou memorat, putarim, laeuas fuisse etiam lecti operimenta, earumque usum fuisse et ad operiendum, , ad induendum, qualibus etiam nos vestibus, quas cubiculareS vocamus, aut domesticas, in utrumque ossicium uti consuevimus Tapetas apud Homerum fuisse etiam pulvinos, clare liquet: nam Adrest Od . lib. IV seri Penelopae sellam, Alcippe tapetems Euryclea vero Od .sib. XX. iubet ancillas, sellas tapetibus instruere, et Achilles ad se missos ab Agamemnone oratores in sellis statuit, tapetibus instructis Iliad. lib. XI apes Diomedi suit pro ceruicali in pelle bouis agrestis dormienti Isiae lib. X. Nam etiam in pellibus dormire holnine fuisse solitos, narrat vates non tantum boum, sed caprarum et ovium. Laertes vero foliis substratis ruri decumbebat lib. XI. Pellem et folia iunxit Virgilius euelae lib. VIII ibi pauper Euander:

----- ingus subter fuseia tecti In gentem Aeneam duxit, ratisque locauit ultam so is, et pecte Libsidis vrsae.

Singularis mentio lini in lecti operimentis occurrit Odi .hb. XIII sibi Phaeacos strauisse dicuntur hospiti Vlyssi stragulum et linum