장음표시 사용
321쪽
os regis Thraciae, pulcherrimum dictum. Locus Homer de Aenea, Troianis imperaturo, expenditur. Confutatur argumentum negantium, eueam aduenisse in Italiam Strabo figit in Troia Aeneis re um, Liuius et Dion sis Halicarnasseus in Italia. Straboni a sentitur Daceria Daretis et Dies os leuis auctoritas. Homerus t si grauissimus Aeneae pietas, fortitudo, probitas Priamus Aeneae infensus Versus leonini, De echoini, in Homero non sunt improbandi. Aliqua loca temere ex Homero censores expunxerunt. Aucontra grammaticus leges Homerus peccauerit.
Helenam, decennalis belli caussam, toto illo tempore
apud Alexandrum, siue Paridem, Troiae commoratam esse, tradit Homerus Aeneam, eversa Troia, in Italiam aduenisse, tradit Virgilius. Sunt, qui utrumque de-Megent. Nos vero de utroque hodierna disputatione quaerem US. Neque existimate, auditores, alteram quaestio-Dem minus ad Homerum pertinere. Locus enim insignis de Aenea in Iliade occurrit, qui ad eam dirimendam valde facit. Expendemus deinde alia quaedam, quorum confutatio vobis, iuuenes, discendi cupidis, et Homeri studiosis, iAομαμέσι κα φιλομάζοι; non poterit non accepta esse et iucunda . Sapiens Antenor, cum videret, obsessae iam priderni urbi vitimum impendere excidium, Troianis suis saluberrimo adluit consilio, auctor quidem erat, ut malum
averruncarent, Helenam Menelao reddentes cum omnibus opibUS, quas Argis Troiam asportauerat Iliad. lib. IX. Hoc autem illis exsequi detrectantibus dirutum, incensum, deletum superbum Ilium est. Iam fingite; auditores, Helenam numquam fuisse Troiae: nonne tota corruit, a fundamento conuulsa, Iliaci carminis moles nonne omnis ab eo veritas et fides historica longe amandaturynonne recentiorum Romanensium fabularum instar, commentitia omnia habebit Ilias Qui contra Homerum facile sentiunt, eumque criminando triumphare videntur, Hemrod Oli auctoritate se communiunt, eique, utpote historico, fidem magis habendam esse praedicant, quam Home
ro. Herodotus igitur audiendu Hic redet libro secun
322쪽
3 Io DissERTAT XL. do, qui Euterpe inscribitur, Alexandrum, rapta He enae Sparta, cum domum renavigaret in Aegaeo, ventorum
procella in Aegyptium pelagus delatum, atque illinc non
remittentibus ventis adpulsum esse in Aegyptum, et quidem ad ostium Nili, quod Canopicum vocabatur Thonis, eius os ii praefectus, ab Alexandri mancipiis, a quibus odio habebatur, rem, ut erat, didicit, misitque Memphim ad regem Proteum, qui haec nunciaret. ProteUS quidem scelestissimum facinus detestatus est, nolens tamen virum peregrinum interficere, praecepit, ut triduo e suo regno abiret, statuitque Helenam cum opibus simul ablatis tamdiu seruare apud se, quam seu vir eius, tam insigni adfectus iniuria, ad omnia recipienda aduenerit Interitu Graeci magnis copiis auxilio venerunt Menelao in Teucridem. Quibus in terram egressis, oratores ad Troiauos miserunt Graeci, cumque eis ipsum Menelaum, qui tum
Helenam opesque, quas Alexander sibi furto abstulis et
tum iniuriarum poenas reposcerent Teucri autem et tunc, et postea se non habere Helenam, neque opes, de quibus arguerentur, tactis aris, adfirmabant, sed ea in Aegypto esse omnia, neque se iuste reatum sustinere earum rerum quas Proteus, Aegyptius rex, teneret. At
Graeci se ab illis derideri putantes, ita obsederunt Ilium,
donec expugnarent Vrbe capta cum Helena non adpareret, et eamdem orationem, quam prius, audirent, ita
demum habita prioribus verbis fide Graeci Menelaum ipsum ad Proteum mittunt, qui, ubi in Aegyptum pervenit, et Memphin naue adscendit, exposita rei gestae veritate, honorificentissime hospitio exceptus, Helenam, malorum immunem, recepit et insuper omnes pecunias
suas. Haec plane omnia ait Herodotus narrasse sibi, dum in Aegypto versaretur, eius gentis sacerdotes. Ab eis siquidem percontatus est, an Homeri poema esset sabulosum. His vero, quae de Helena sibi commemorata sunt, suam subiicit rationationem. Si intra Ilium, ait, fuisset Helena, utique fuisset Graecis tradita, siue volente meXandro, siue inuito Neque enim ita desipiebat Priamus, aut alii eius propinqui, ut suis ipsorum corporibus ac liberis
323쪽
ris atque etiam urbe periclitari vellent, quo Alexander Helenae nuptiis potiretur. Quodsi etiam inter initia ita
sensissent, tamen posteaquam, conflictibus contra Graecos liabitis, cum multi aliorum Troianorum, tum vero Priami filiorum duo, tresue aut plures perierant praeliantes, si quid referentibus credi versificatoribus debet haec, inquam, talia cum contigissent, ego crediderim, Pria-inum, vel si ipse contubernalem Helenam habuisset, Achaeis redditurum fuisse, desiderio praesentia mala deuitandi. Neque vero regnum ad Alexandrum pertinebat, ut iam sub eo res essent, seniore Priamo, cum Hector et natu maior, et virtute praeflantior, quam ille, regnum
esset defuncto Priamo suscepturus quem haudquaquam decuisset fratri iniuste agenti indulgere , cum praesertim
tanta mala propter eum tum priuatim ipsi, tum ceteris Troianis omnibus euenirent. Sed nec poterant reddere, Helenam, quae longe aberat, nec verum dicentibus eis
Graeci fidem habebant, numine, ut quod sentio dicam, ita disponente, ut funditus euersi planum facerent hominibus, magnarum iniuriarum magnas a Diis etiam venire
ultiones. Habet is, iuuenes, de hac re Herodoti narrationem et sententiam, quam non graece, sed latine in gratiam eorum, qui graeca minus intelligunt, vobis adferre volui ex Gronoui interpretatione cum enim bona sit et accUrata, putaui non oportere inutilem a me suscipi laborem adornandi nouam. Quid vero de huiusmodi testimonio sentiendum Duas plane constat, auditores, quae de Helena circumferebantur, fuisse traditiones, nam Aegyptiorum sacerdotum apud Herodotum, alteram Homeri. Quis vero non videat, magis prae se ferre speciem fabulae id, quod narrabant sacerdotes, quam quod habet Homerus Estne, quaeso, verisimile, in ea ambiguitato perducine voluisse Graecos decem annos Cum recipiendae Helense tam esset cupidus Menelaus, non mitteret statim aliquos in Aegyptum, qui exquirerent, an Vere apud Proteum illa detineretur Non id omnino faciendum censerent frater Agamemnon, supremus copiarUnx
imperator, Nestor, aliique duces L Quae maior absurdi
324쪽
goa DissERTAT XL. tas, quae insignior imprudentia, quae crassior stoliditas
de Graecis ducibus, virtute et consilio celeberrimis, confingi umquam possit Nec mirum, si Troiani Helenam non reddiderunt, ut tantum a se malum propulsarent. Diuini enim numinis consilio sua eos excaecauit dementia, ut grauissimorum scelerum poenas urbis clade ac ruina penderent; quod et ipse Herodotus dixit Isocratis inen comi Helenae tantum, ait, exarsisse bellum inter Graecos et Troianos, quod alteri pro Europa, alteri pro Asia dimicarent, existimantes, in utra talis femina incoleret, eam regionem feliciorem fore. Haec probe argumenta sensisse videntur ex omni antiquitate sapientes viri, qui Homericam traditionem magiSamplectendam existimarunt, quam commentitiam Aegyptiorum sacerdotum narratiunculam. In iis enim, quae ad historiam pertinent, tantia secerunt veteres Homeri auctoritatem, ut singulos eius versus singula testimonia arbitrarentur. Profecto Helenam in Aegypto fuisse, ipse quoque Homerus tradit Paris enim ut ex Iliad. lib. m. liquet, postquam Helenam rapuit, et Sparta aufugit, longa usus est nauigatione, delatusque in Phoeniciam, Aegyptum aliasque regiones, siue id ventorum vi factum est, siue consilio certo, ut persequentes se declinaret. Sed, antequam Graeci expeditionem molirentur, cum omni praeda ad patriam suam rediit incolumis. Atque hinc bene concludit Herodotus, Cypria carmina quae Homero tribuebantur, non habere Homerum auctorem, quod
illa scribant, triduo Paridem Sparta peruenisse Troiam. Refert etiam Homerus Odiff. lib. IV. Helenam in Aegypto a Polydamna, lionis uxoro, multa accepisse utilia pharmaca, inter quae illud nobilissimum, quod, euthes adpellatum est. Sed tunc in Aegypto fuit Helena non cum Paride, sed cum Menelao post Troianum bellum. Nam octo annis huc atque illuc longe aberrauit Menelaus cum sua Helena , procellis aetus, priusquam Spartam reuerti posset, the in nareιδα - αν. Satis ostendisse mihi videor, ea, quae de Helena Homerus habet, fabulosa non esse reputanda, cum magis constet veritati
325쪽
Quem vero latet, huius historici fidem apud plerosque leuis esse ponderis, eiusque libros fabulis ac mendaeiis
scatere, plus quam carmina poetarum non quod data
opera mendacia conflageret, sed quod nimia facilitate
quae sibi commemorarentur, admitteret. Ceterum etsi quoque Homerus, utpote qui poeta esset, multas obtrudat legentibus fabulas, quarum offucia carmina sua quasi oblinit et exornat, his tamen veritatem passim substemii. Vtrumque sane poema concinnavit, veris salsa remiscens; utrumque tamen supposito verae iistoriae fundamento constabilivit. Sententiam lia enus vindicatam de Helena, Troiae permanente toto obsIdionis tempore, pulche rimum Pollyos, regis Thraciae, dictum confirmat apud Plutarchum, quod Homericae traditioni valde suffragari sapientissima Daceria iam vidit. Cum enim tum Teucri, tum Graeci ad eum oratores misissent, qui peterent, hfoedus secum iungeret, sibi consultius videri responditivi Paris Helenam restitueret se pro una Helena duas ehvenustas mulieres dono missurum, quibus dolorem suuruo talem iacituram leniret. Iam vero prima, quam de Helena proposuimus, quaestione discussa, altera de Aenea sequitur dissentienda Sicut alii aduersus Homerum Herodotum facere putant, et huius auctoritate nixi mendacii illum insimulant, ita alii adversus Virgilium Homerum statuunt, et fabulosum Aeneae in Italiam aduentum, Homero teste, praedicant. Dum enim cum Achille Aeneas pugnaret, vitaque periclitaretur, iamiam nudato ense irruente in urn hoste, Neptunus, Deos adloquens, ostendit, oportere seruari Aeneam, quod fatorum lex longiorem ei aetatem tribueret. Nolle enim, aiebat, Iouem, quamuis Priami generationein auersaretur, Dardani genus perire funditus, sed eius semen per Aeneam ad posteros propagari. Hunc namque Aeneam Troianis fore imperaturum, eiusquo
post eum filios ac nepotes Iliad. lib. XX. Hic certe sensatque origo, unde Virgilianum poema effluxit:
326쪽
Quos duos versiculos latinos fecit Virgilius Aeneid. lib. IV ubi Apollinem facit sic Aeneae vaticinantem:
Hic domus Aeneae cunctis dominabitur oris, Et nuti natorum, et qui nascentur ab tuis.
Nam legisse videtur,atres: v pro eiserrip. Nihilominus sunt, qui malint hunc Homeri locum aliter interpretari, ex eoque concludere, Aeneam nequaquam aduenisse in Italiam. Contendunt enim Homerum Aeneae regnum in Troianorum finibus omnino conclusisse. Cum enim floreret vates centesimo sexagesimo circiter anno a bello Troiano suumque probabiliter scriberet poema in aliqua urbe Ioniae prope Phrygiam, non fecisset, inquiunt, Neptunum vaticinantem fore, ut Aeneas eiusque posteriimperarent Troianis, si regnum illud aliquis e posteris Aeneae tunc non obtineret. Verum hoc argumento leui et imbecillo contrariam opinionem neque conuelli, neque labefactari puto. Neptuni siquidem vaticinium probe implebatur, tenente Aenea eiusque posteris Tioranorum regniam etiam apud exteros, et sociorum rempublicam in Italia administrante. Non enim praedixit Neptunus, Aeneam imperaturum in urbe Troia, sed Troianis.
Quod si Strabo lib. XIII. figit in Troia regnum Aeneae, et locum Homeri contra id, quod Virgilius narrat, inte pretatur, opponam Straboni nobilissimos historieos, Livium ac Dionysium Halicarnasseum, quorum alter bene
et accurate Homeri sensum perscrutatur, et iuxta receptam vulgo opinionem sapienter exponit. An vero
Virgilius legerit, vel ipsemet Augusto suppalpaturus,
πανυσσι pro TeωEcci reposuerit, nihil referre arbitror ad
elidendam aduentus Aeneae in Italiam fidem. Taceo Solinum, Manethonem Aegyptium, Didymum, Les cliena, paruae Iliadis auctorem, Natalem Comitem, aliosque plurimos, Aeneam in Italiam aduenisse adfirmantes, licet alium aliter. Equidem doleo, in hac controuersia eruis ditisiuna Daceriae, aliisque nonnullia recentioribus doctis viris.
327쪽
viris, qui contrariam sententiam tuentur, me non odi eadsentiri. Cum vero prae omnibus veritati studeam, milii ignoscendum, si, quod veritati magis consonum mihi
Sed et illud omnino falsum existimandum, patriam ab Aenea fuisse proditam. Id sane scripserint Dares Plirygius ac Dictys Cretensis quid tum Quae siues liabeatur hisce scriptoribus, qui licet aequales Troiano bello perhibeantur, longe recentiores elle reperiuntur qui in ipso nomine profitendo mendaces fuerunt oui sub magnis nominibus sucum facere sectoribus, et suas ineptias pro veris obtrudere ac venditare conati sunt Num apud cordatos viros plus habeant ponderis eorum Ugae, quam grauissimum Homeri testimonium , rerum ad Troiam ge-itarum clarissimi, vetustissimi ac loci letillimi scriptori se
Homeri igitur auctoritas lianc suspicionem euellere deobuerat ex mentibus tum Menecratis Xanthii ex antiquis apud Dionysium Halicarnasseum lib. I. v. c. tum Sebastiani Conradi ex recentioribus Aeneam si quidem egregiae pietatis, fortitudinis ac prudentiae laudibus praesitisse, adeoque fuisse prorsus a tanto scelere alienum, non uno in loco Homerus narrat, ac diserte demonstrat. Quamobrem, cum Priami generationem delendam esse decreuisset aequissimus Iupiter, tum propter perfidiam Laomedontis, tum Priami eiusque siliorum iniustitiam, quam in retinenda Helena exercebant, Aeneas, qui ex altero germine Dardani in Lucem prodierat, spectata religione in eos Ioui carus, iustus, probus cfectiatur ad
Troianorum inperium alio transferendum euersa Troia, longe mai Us antiquo, potentius, augustius. Atque lainc caussam coniectare licet, cur parum esset hic princepMacceptus Priamori limisque ab eo oculis adspiceretur, ut ex ipso Homero adparet. Nempe moribus discrepabat, et reddendae Helenae, pacisque cum Graecis componendae, auctor semper fuit. Forsitan praesenserat Priam US, regnum Troiae a suo progenie auferendum et ad Aeneam eiusque posteritatem Deorum vaticiniis deuenturum.
Quamobrem et Helenam fuisse Troiae, dum bellum in
328쪽
ter Greecos et Troianos gereretur, et Aeneam Troianis imperasse translato in Italiam regno, patriamque ab eo non proditam, sed strenue defensatain, extra Omnem dubitationem ponendum ducimus. Sunt et alia quoque, de quibus similiter inueteratam opinionem, tuae per tot secula in hominum mentibus insecterat, amoliri nonnulli studuerunt. Nam probandum,
si Diis placet, suscepere, Ilium non esse captum, Graecos non fuisse victores, sed victos, Penelopen non canam, sed impudicam, Didonem contra non impudicam, sed castam, et id genus alia. Miror sane, non adhuc inventum esse aliquem, qui, ne Troiam quidem exstitisse, dixerit Equidem nolim, auditores, leui stultaque credulitate multa, quae vulgo circumferuntur, probari sed nolim etiam nimia perplexitate atque immodica de rebus omnibus ambigendi studio saepe veritatem extrudi.
Est modus in rebus, sunt certi denique sines,
Quos Dra citraque nequit cones sere rectum.
Nonne fuit horum dubitantium unus, qui carmina, Horatio, Martiali, Ouidio, aliisque tributa, adfirmare ausus est
non genuinos eorum partus, sed supposititios veterum, nescio qUOrUm, monachorum fraude , quibus ea nomina ementiri, et literarum reipublicae imponere placuerit 'Adeo verum est, auditores, nihil esse tam absurdum, absonum et a communi rectoque hominum sensu alientam, quod non dicatur, nisi haec veteres opiniones amandandi, Ouasque contrarias obtrudendi cupido, aut cacoethes, quibusdam moderationis veluti cancellis circumscri
Sed iam tres alias criminationes, quae in Homerum iactantur, breuiter retundam, et hanc disputationem absoluam. Offendi olim quemdam, qui Homero primoribus labris vix degustato, leoninos versus in eo demtidem Occurrentes citra fastidium a linittere nequibat. Lusum enim aiebat sibi videri, qui epici carminis maiestatem minus deceret quare bene fecisse Virgilium , studiosissimum ceteroqui Homeri imitatorem, dum ab his locularibus
329쪽
IN HOMERUM. O laribus quasi nugis sibi abstinendum putauerit. Verum non longa inihi meditatione laborandum fuit, quomodo critiam hoc propulsarem. Statim enim respondere licuit, ideo haec ab eo dici, quod graecae poes eos, ac praesertina Homericae, indolem non probe nosset ceterum non ita existimare eos, qui, profundiorem Ognitioiaem nacti, multum inesse vident iis versiculis apud Homerum leporis et gratiae. Namque huc atque illuc solerti iudicio dii orsi suisque locis apprime coaptati, non solum po-poeae grauitatem non si angunt, sed decenter Ornant, multoque faciunt elegantiorem, non sectas ac gemma quaedam nobilissimam matronam. Falsula a vero docebam esses, huiusmodi versiculos prorsus a suo poemate Virgilium reiecisse. Succurrebat enim ille Aeneid. lib. III.
Cornua era arum obvertimus sulcnnarum.
Inune, et ei bis Dirtutem illisse perbli.
Quod si non ita saepe factitauit, in caussa fortasse fuit,
quod, cum latinus sermo minus leniter quam graecus fluat, sicut minus elegantiae, ita plus dissicultatis habet in latina poesi eorum versiculorum compositio atqtae usus. Interim observetis volo, ornatissiti ni adolescentes, hos versus vulgo leoninos adpellatos rationem huius adpellationis reddente Iul. Caes. Scaligero lib. de Poet. rectius vocari apud Hadrianum Iunium in Nomenclator echoirios, Uraυ . Una enim echo vocis imago dicta sit, hoc est imitatiori vi placuit Porphyrioni, sontisque eorum versuum extremus responset medio, eumque voce similiter desinente perfecte imitetur, iis ab echone nomen conuenienter inditum est. Eosdem sonos habet etiam Homerus in fine duorum vertuum, ut istis lib. VII.
Ex quibus puto ortum habuisse homoeoteleuton, quo pleraeque linguae, ac praesertim vernaculae recentiores sua a car-
330쪽
carmina, etiam heroica, componUnt et concinnant, ut
Italica nostra in octo stieliis et tetra decastichis facit. Quod euidens argumentum est, soni imitationem siue in uno, eodemque versu, siue in pluribus ac diuersis ab epica poesi
Nostrum vatem incusant alii, quod aliqua sibi excidere dicta suffrit tam non ferenda, At censores, Alta Ortim praecipui Zeno lotus fuerunt et Arii larchus, ne iis laederetur lector, expunxerint plane a una non insitior, auditores sed iniuria, sed inscitia i , Horum quaeso, unum mecum perpendite, quod in axime omnium aiunt offensioni legentibus esse et horrori Phoenix, Achillis nutricius Aiad h. IX. dum ei suaderet, ut exstincta ira, suis in extremum discrimen coniectis, iubueniret, memorat, quomodo olim iuuenis apud se latuiti et ira percitus, patrem Uum interimere, quod tamen auertentibus tantum scelus Diis non fecit Itaque quatuor versus qui' bus rem hanc Phoenix narrat, detruncavit AristarchUS, ratus, te terrimum parricidii propositum, dicet exsecutioni Non demandatum, ne nominandum quidelm Sed aliter pulcherrimo traeiatu de audiendis poetis visum est Plutat
cho, qui tempestiue dictos ad eostendum Achillem censuit Ostendunt enim , qualis exitiale malum sit ira Si
quis enim non eam deleni uerit et coercuerit, caeco fur
re ad quod uis perpetrandum flagitium impellitur Nonne vero inde colligitur Achillem similiter, , aduersus Agamemnonem expleat iram suam, nec Phoenici quasi parenti suo prospicere, nec omnibus Graecis innoxiis, il-Π ntem eos misere pessum ire Ita plane res habet, auditores Homerus instar solis est, qui luce sua sanos oculos ac robustos collustrat, debiles et adfectos laedit Ceterum huiusmodi versuum reiectiones perperam aetas esse, sensit etiam Lucianus Altero enim verae historiae libro, ubi ad insulas fortunatas peruenit, se confingit ab Homeri esse sciscitatum, jum versus qui ex eiUS O matedemti sunt, ipsemet fecerit, eumque respondisse, si a profecto esse omnes. Quapropter liquere, ait Lucianus, quam iligi.