장음표시 사용
391쪽
INI HOMERUM 36s Menander, mater magis amat liberos, quam pater suum
enim ipsa filium certo cognoscit, ille putat.
Homerus igitur, ad eum nodum loquentem Telemachum faciens, significare voluit, quod nemo se se Ortum suum cognoscit, nisi hoc a matre intelligat. Fortast etiam prae dolore locutus es iuuenis, quasi dicat: non otium mihi persuadere, me ab Vlylse, nimirum a
tanto et tam in clxto viro procreatum sile, cum tam indigna a procis patiar. Vtramuis autem harum interpretationum admiser irritas, crimen, cuius insimulabatur, repellitur, videlicet, quod siue impius matrem, siue stultus seipsum infamauerit. Altera criminatio in eo versatur, quod Telemachus matrem durius compellauerit ac satis irreuerenter obita gauerit, ad telam et colum remittens. Bis enim id fecit, et cum Phemium, ita conuiuio procorum de Troiano bello canentem, aegre illa audire Iib. I. et cum Vlyssi, sub mendici hospitis forma latenti, tradendus erat arcus ad perficiendum certamen lib. XXI. Sed liae plane criminatio illinc enascitur, unde aliae permultae, quas refutauimus Graecae quidem linguae ingenium et antiquae consuetudines non bene intellectae indecora multa et absurda convehere videntur, quae talia non sunt. Fateor, graecam locutionem, Ua utitur Telemach US, ver- botenus redditam, molestam esse legentibus, quae tamen Eraece peritis optima est, nihilque praefert, quod laedat. Itaque eorum verborum sensus est, satius esse, ne animo
perturbetur, ut ad superiorem aedem suam illa abiens opera sua curet, dum ipse curabat sua. Quod si aliquem offendunt tela et colus, ad quas matrem amandat, meminerit velim, non solum humiles ac plebeias, sed nobili simas quasque feminas, et vel ipsas reginas heroicis temporibus consueuisse in iis operibus adsiduas esse, ad quae semina quaelibet a natura videtur acta Nullo igitur acri dicterio matrem aut vellicat, aut despicatur Telemachus, dum ad ea opera, quae se condecent, ne ipsa audiret, xa at
392쪽
aut videret, quae non oportebat, iubet abscedere. Nonne Salomonem auditis, hominum quotquot umquam suerunt longe sapientissimum, praeclarae illi ac virili seminae, quam describendam suscepit, laudi tribuisso, quod lanam et linum quae erit, et digiti eius aloen erint fusum. Proserh. XXXI. Edixi iterum ac saepius, non oportere nos metiri ex moribus nostris, luxu pessuno fere corruptis, mores veterum eo meliores, quo simpliciores Ceterum Hector quoque uxorem suam Andromacham quam diligebat, Obseruabat maxime, ad telam et colum similiter dimittit Iliad. lib. VI Ex quo clare liquet, sermonem hunc, utpote sibi proprium et conuenientem, deminas nulla molestia aut odio tunc audiuiise Penelope quidem tantum abest, ut dictum filii indignata acciperet, ut potius admirata sit, animoque reposuerit. Accedit, quod, cum mali morigerum atque obsequio sum se ubique praebuerit, neutiquam putandus est ea verba in illam contumeliose effudisse. Neque ii omittendum est, quod sapienter animaduertit Daceria, nimirum numquam compellari Penelopem a Telemaclio nomino reginae sed inatris. M etae hui, Patris si quidem ac matris noe et cla adeo veneranda effecit natura, ut cum nullo alio oene permutari post videantur a filiis. Itaque non laudabiliter has compellationes quasi lium iliores praeclaro genere orti apud quaspiam gentes relinquinat popello, ipsi vero ambitiosa, putida, noxiaque vanitate decepti aliis titulis, qui naturam exuunt, adpellant parentes Dum enim saneta illa
naturae Dinina reiiciuntur, amor etiam, quem illa adflant, simul reiicitur aut certe non parum refrigescit; adeo ut familiae quamdam Dagis societatem eXtraneorum componant, Uam consanguineornm.
Tertium crimen de probrosa nece, quam suis ipse manibus impudicis domus suae puellis Telemachus intulit, peculiari disputatione suo loco diluetur. Qtiod vero vitimo loco pollicitus sum exsoluam. Odysseae chrono logiam ideo vobis exponendam censui auditores, quod anonymus quidam consor parua dissertatione, quam de illa edidit, insigniter Iaallucinatus est, duni contendit duo
393쪽
apud vatem diaria sibi inuicem aduersari, quorum unum Telemachum sicli ex Ithaca soluentem, et ad Ithacensem
agrum a Lacaedemone redeuntem nouem diebus, alterum
Vlyssem quinque et triginta diebus ex Ogygia abscedentem, et ad eumdem agrum aduenientem. Cum vero ex
Ogygia abscesserit lysses post aliquot dies, quam Tele.
machus abscessu ex Ithaca, et ille ante duos dies quam hic, ad agrum Ithacae reuenerit, nonne erit absurdum, solis nouem diebus Telemachi iter definire, quinque vero et triginta iter lysiis At censor, dum ceteris acutiorem se voluit venditare, caecutientem, Ut omnino caecum imprudens se prodidit. Putauit enim, mansisse Telemachum apud Menelaum duos ines, qui tamen mansit dies triginta. Itaque in Telemachi diario primum computandi sunt dies duo, quorum uno Palladem domi excepit, sub Mentae imagine sibi comparentem, altero ad iter se adcinxit, tum alii tres, quos insumsit, ex quo discessit ab Ithaca usque dum peruenerit ad Menelaum, deinde solidus mensis, quo apud eum mansit, post alii quinque dies, quorum duobus rediit ad agrum Ithacae,
aliis vero tribus una cum patre ultus est procos, et V ad Laertem se contulit, molientibus aduersus eos irruptionem
consanguineis procorum. Vlysiis autem diarium ita se habet. Tertio die, postquam Telemachus ex Ithaca discesserat et Lacaedemonem venerat, Mercurius ad Calypsonem ablegatur, quae facultatem abeundi permittit lysis; a quarto die usque ad septimum construitur ratis, Vadiscedat. Ab octauo usque ad vicesimum septimum Vlyssses nauigat, facitque naufragium. Vicesimo octauo obisuius fit Nausicaae. Vicesimo nono casus et discrimina, quae subierat, narrat Phaeacibus. Denique tricesimo ad agrum Ithacae deuenit; quo ipso die a Pallade admonetur Telemachus, ut ad Ithacam reditum maturet quinatim discedens duobus diebus postquam venerat pater, qui eo biduo apud Eumaeum est diuersatus, venit et ipse in agrum Ithacae. Deinde aliis tribus diebus cetera una cum Telemacho peregit sysses, quae supra attigimUS.
Quare Telemachi diarium habet quadraginta dies, ita-
394쪽
dga DissERTAT XLVII. rium vero lyssis quinque et triginta, quia eius actio in hoc poemate incipit quinto die postquam coeperat actio
Telemachi. Cur vero, inqui et censor ex triginta diebus, quibus commoratus esse dicitur apud Menelaum Teis lemachus, tres duntaxat recenset vates, primum videlicet, alterum, et vltimum, alios intermedios non item
quia solerti lectori eos relinquit putandos. Et sane humanitas Menelai, magnificentia eius aedium, quae ipsius Iouis Olympii est videbantur, Helenae percelebrae potionis dulcedo, iram ipsam et iuueni commiscuerat et
alia huiusmodi facile illum solidum mensem detinere potuerunt, etiamsi citius redire meditaretur. Praeterea
Pallas, iacentem in lecto summo mane excitans ad reditum, temere illum argueret quasi reditus oblitum, si duos tantum dies Lacaedemone moratus esset. Conuenienter autem apteque id facit solido elapso mense Ceterum, ut Menelai colloquio erudiretur generosos conciperet spiritus, famam colligeret, dum proceres tam nobilis nitidaeque aulae pernoscebat, ipsemet vicissim ab eis pernoscebatur, uno verbo, ut longe melior, quam abierat, ad patriam reuerteretur, necesse plane fuit, ut toto illo tempore, non tantum biduo Lacaedemone consideret.
Si quis igitur ratiocinando valeat rem unam ab alia deducere, ex his omnibus, quae breuiter attigi, triginta dies apud Menelaum exegisse Telemachum colliget, Uam, quam Homerus id aperte non dixerit. Haec omnia tabulis diligentissime exaratis latius explicat Boi uinius iunior Vo a. Part. a. Momini. Inscript Diss. h. quem, si lubet, consulite, ut inscitiam atque oscitantiam anonymi censoris clarius perspiciatis ac damnetis.
395쪽
DE EQUO TROIANO DE HELENA ALIENARUM VOCUM IMITATRICE ET DE NEPENTHE.
sv NOPSIS. Heleni iussu ab Epeo equus Patradi saere aedisieatus evis r tens s bisoriam is illo equo ad purum redegit. Durateus ictus csruet , δεραν Pausanias tradit fuisse aeneum sui esset porcus Troianus Helena ad Uendum equum deducitur Voces Angularim
Uxorum ducum intus latitantium imitatur lases retinet duces, ne egredisntur, et os Anticli respondere olentis comprimit Donum voces alienas imitandi a Venere Helenae eo stuni suae ob id adpe mi es Echo. De quodam, qui fetina oce ludicrosmersus eanebat. Me Milli publico Iorentiae tubicine, uniuersa imitatione callidi mo. De Ioanne Schicchio, personam emortui hominis agente, Ierinde quam ille adhuc in tuis ageret Perperam,ocauit Spondanus, Dcuram ocum Smulationem, quam Homerus a Unxit Helenae uom is Helena oluerit illo dolores Graecorum in discrimen adducere.
Galenus ait, tepenthes , se usi sum Alii Helenium. uid lanificet Nepenthes, Alii Nepenthes ipsum inum fuisse contendunt. Alii eloquentiam . alii hissoriam, alii mus en illi alia. Helenaeerater in adagium abiit sim, aut quid aliud narcoticum pharmaeum cud fuisse idetur Hyperbolice eius,irtutem descripsit m-merus. Hecpo M ocies aeuplicem habet lanificationem.
I elemachum, filium myssis, prosectum esse Pylum ad Nestorem, si quid forte de patre absente sibi referret, deinde Spartam ad Menelaum, consilio Mentae, sub quo
latebat Minerua, utrumque iter suggerentis, praecedenti sermone satis explicuimus. Cum igitur bene multa natarasset ei Menelaus, de quo etiam Troiano mentionem fecit, deque Helena vocem singularum uxorum eorum ducum, qui equo inclusi erant, foris exprimente exim
de Vero potum quemdam memorat vates, cui nomenta
penthes, quo Helena dolentem flentemque Telemachum solata est Itaque cum tria haec illustrando iucundam Aa vh
396쪽
uberemque sperem me vobis hodie praebiturum sere eruditionis segetem, optimi adolescentes, peto ut me dicentem attente benigneque audiatis.
Complures igitur lyssis laudes et praeclara facinora in Troiano bello praestita Telemacho iuueni Menelaus recensuit, inter quae illud valde euehebat, quod Vlysses fecit in equo, in quo optimi quique Graecorum inclusi erant. Quale vero id sit, mox dicemus prius enim de equo breuiter disserendum. Quid eo apud veteres celebrius Fama est, vatis Heleni suas sub decennalis belli finem aedificatum esse ab Epeo, simulantibus Graecis se illum Mineruae sacrum in
campo Troiae reliquisse, ut in eius templo, quod in urbe erat, collocaretur. Cumque esset equus intra moenia ad-niissas, nocte intempesta ex eius toro erupisse Graecohet Troianis nec opinantibus, vino et somno obrutis, caedem intulisse. Fabulosam narrationem historico explicans, et redigens ad purum Dictys Cretensis lib. V siue alius nescio quis sub eo nomine latitans, Graecos ait, discessum simulantes, ad Sigaeum recessisse, ibi noctem opperienteis qua adueniente, datoque signo ab Sinone clam posito, ad Troiam multo silentio nauigasse, barbarisque pacis specie deceptis, ferro et igne Troiam etae tisi, antea tamen in urbe admisso equo Mineruae dicato, non quidern militibus pleno, sed inani vacuoque. Quae si vera habeatitur, videntur et Homerus et Virgilius, legentium oblectamento inseruientes, historiae simplicitati Ieporem fabulae superietat se, dum ille in equisitero Graecorum proceres delituisse, hic vero Sinonem tam callidis machinationibus Troianis sucum fecisse confingit. Vtcumque res habeat, equus ille Durateus est adpellatus, ut constat ex Lucretio lib. I.
Nec tam Durateus Troia Pergama partu Insa nimis sit egetiumno Iureos aiugenarum.
Dictus est etiam Durius et Durneus To των δουeατωρ, hoc est, lignis, seu trabibus, quibus erat compositus, ut cecinit Maror
397쪽
-- - sectaque intexunt abiete cossas.
Pausanias tamen lib. I in Atheniensiim arce equum non ligneum, sed aeneum positum dicit illumque machinam fuisse bellicam ab Epeo factati ad Troiae muros deiiciendos. Sed si hic equus machina bellica fuit, mirum est, nullam huiusmodi machinatum spiam ab Homero no-niinari. Vel igitur machina bellica equus non fuit, vel, si fuit, tunc primum ab Epeo excogitata est. Neque silentio praetereundum, abiisse in prouerbium Durateum equum de clandestinis insidiis. Huius equi similitudine Dominatum accepimus porcum Troianum, quod plenus esset aliis animalibus intus inclusis, ut equus ille armatis, quem porcum Cincius in suasione legis Fanniae queritur inferri mensis, testo Macrobio munia lib. I IL
Iam vero dicenctum, quid in illo equo inclusus tanta laude dignum, quantam praedicabat Menelaus, egerit Vlysses. Cum prope Troiae muros flaret equUs, a NU-mine nescio quo Helena ad eum visendum deducta est, sequente Deiphobo. Cum autem Troianorum non pauci Graecorum insidias in eo abditas suspicarentur ac petasentiscerent, maxime vero Laocoon, quem clamantem inducit Virgilius:
-- -- - quo ne credite Teucri,
ei quid id est , timeo Danaos et dona ferentes;
parum abfuit, quin insidias illas Helenae vafrities detegeret. Poitquam enim equum circumstetisset, manuque ter attrectauet, vocem adiimilans singularum uxorum fortissimorum ducum, intus latitantium, nonarilatim Vn Umquemque compellabat. Profecto eam exaudientes Diomedes et Menelaus una cum lysse iii medio consistentes valde excitabantur, ut egrederentur poth q, quam intus remanerent, nisi lysses sic animatos retinuisset. Dum igitur lystis opera tum ipsi, tum ceteri quiescerent, Anticlus solus Helenae res,ondere lagiantissime cupiebat, sed idem Vlysses robustis manibus os eius comprellit, et tam-
398쪽
diu compressum retinuit, donec inde Pallas Helenam ab
duxit. Nonne ergo iure optimo mentem et consilium
Vlysiis Menelaus laudaret, numquamque vidisse ali uinoculis suis adsereret, qualis prudentia et sagacitate V lyssea suerat 'Sed grandis de Helena dissicultas hic enodanda octUrrit, quomodo scilico voces singularum uxorum Graecorum ducum Helena ex pii mere tum sciuerit, tum voluerit.
Profecto quod sciuerit, nemini erit in eoedibile reputanti id, quod vulgo acceptum de ea ferebatur, nimirum Venerem, ubi Helenam locauit Menelao io illi munus contulisse eo fine, ut, si forte aliam seminam viri operiret,
pollet vocem eius feminae octingendo reum criminis, quin tergi Iersaretur, euincere, et in flagranti, ut aiunt, culpa deprehendere atque ob eam rem factum esse, At Helena adpellaretur Eclio Ceterum non desunt multorum exempla quibus haec adfuit facultas, ut versatiles essent ad vocem cuiuscumque imitandam non modo hominis, sed etiam pecudis Equidem noui quemdam in viviri ut puto, adhuc agentem, Stii tam perfecte aliorum voce e pli, mere valebat, ut audientes facile falleret alium item, qui selina voco ludicros versus interdum Caneret, maXima eorum, qui aderant, voluptate ac stupore adfirmantium, felem, si forte canere et loqui posset, non alio sane modo id fore facturum Quid de tubicine illo nostrae urbis,
cui nomen illus a seculo mox transacto vi Vel S, HO-vus veluti Proteus erat imitatione ita callidus et versipellis, ut non modo aliorum voces optime ementiretur, sed oris conformationem totiusque corporis habitum, gestum, incessi in exprimeret, ac paene membrorum statuin et gradum alium indueret Inter alia, quae de eo narrauius, ludicra accepi litin ab ingenuo sene ac veridico, Magnum Ducem Ferdinandum secundum eo usum esse, ut Regiae
coniugi festiuo loco illuderet Cum enim quodam die a prandio surgens Magnus Dux dictitasset, se velle prima
aduentantis noctis parte laetam puellarum et iuuenum choream in secreto aedium cubiculo celebrare, et illa iocose dictum crederet, Millum occulto in illud coniecit, posta
399쪽
tempore augustam arcessit uxorem, Millo intus pulsante citharam, sonitum inuicem saltantium pedum ciente, vocesque singente puellarum ac iuuenum lasciuienti uin tanta arte ac dexteritate uerique similitudine, ut nobilissima semina plebeiam existimans illic vere agi choream, indecorum maiestati loci factum indignaretur. At Magnus Dux recluso ostio ostensoque illo homuncione, qui unus omui praestabat, iram uxo iis vertit in risum, Uae tam ei rem magnopere admirata vix fidem oculis habuit
suus. Succuriit aliud exemplum calliditatis huiusce, quod memorat antes in Ioanne Schicchio so Cantu Inf. cui mira fuit cuiuscumque vocis et loquela similitudine ad fallendum fides ipse namque Simonem de Donatis he-ilerno die demortuum, et ab eius consanguineo clancumlum domi celatum, tamquam in lectora illuc decumbentem, graui morbo correptum, mortique proximum sic vere expressiit, v fucum omnibus fecerit, testimentUmque pro eo condiderit, quo amplis limam consanguiue ille hereditatem nactus est, quae sibi, techna illa non intercedente, nullatenus obueniebat. Quibus exemplis adducti nequaquam absurdum putabitis, auditores, sciuita
Helenam, amoto etiam Veneris munere, quo erat in
structa, complurium singillatim seminarum voces probe fingere, adeo ut viri, qui in equo latebam, improuisa a que inopina auditione illa perculsi deciperentur, uxores
suas oris adesse rati. Si haec aliaque similia diligentera inmaduertisset Spondanus, non vocasset ridiculam variam illam vocum simulationem, quae Helenae ab Homero adfingitur, neque dixisset alia ratione admitti non posse, nil quod licuerit hoc poetae, viret infinita alia. Non is es Homelus, o bone Spondane, qui absurda licenter obtrudat nil enim, ut inquit Horatius, molitur iu-epte. Sed est sciuerit: quomodo autem credatur voluisse Helena hunc dolum maxime exitialem Graecis suis struere, ad quos suumque Menelaum redire cupiebat,
victoriamque ab illis stare Hane dissicultatem de medio ollit vates, cum ait, diuina vi illuc deductam, ut res Aa s Grae-
400쪽
Graecorum in discrimen venirent, a quo tamen lyniae prudentia deinde seruarentur. Iam vero dolenti Telemacho de patre siue amisso, sue absente annos viginti, non mirum est, si mentio, quam de eo sacer Menelaus instituit, lacrymas statim excussit. Vt igitur conquiesceret luctus animusque adolescentis firmaretur ad reliqua siccis oculis tranquilloque adfectu exaudienda, poculum prudens Helena propinavit, in quod pharmacum iniecit, Nepenthes a poeta Vncupatum, moeroris malorum quo obliuionem inducens.
Si quis enim illud in cratere conannixtum deglutierit, lacrymas e die numquam fundet, non si mater et pater sibi interie lint, eorumque fratrem aut filium coram intersectos viderit. Haec de Nepenthe narrat Homerus, Os-
ue hac tertia, quae superest disputationis parte explicabimus. Quoniam vero de hoc Nepenthe Diodorus Siculus, Plinius Theophrastus, Galenus, Plutarchus, Athenaeus, Theophylactus, Clemens Alexandrinus, aliique adfatim disseruerunt, quae putem ad vos erudiendos, Optimi iuuenes, maXime conducere, ex eis delibabo Herbam quamdam medicam fuisse Nepenthes, plures veterum sunt arbitrati Galenus vero bis glossum haec siqui-clem fertur vino iniecta hilaritatem inducere, animique
voluptatem augere, quare alio etiam nomine, ut refert
Plinius, dicta si euphrosynum, eo quod per eam sanguis
clarior fiat, atque expurgatior, conlaueatur cor, et hepar,
atque hinc cooriatur laetitia. Hac opinione permotos nonnullos non solum ad exemplum Homerica Helenae bugloilo vinum permiscere consuesse, sed et verbena carum, et ad lautorum adspergine pauimenta irrorare, testis est Plutarchus, tias haec virilite quadam praedita essent conciliandi laetitiam conuiuis atque hilaritatem. Alii herbam quamdam Helenium, ab Helenas dictam, malunt, designari Pharmacum vero illud, siue , misti, suetaetrapaec, siue asubero est adpellatum, quia rem significat, ut explicat Eustathius, non solum luctus expertem, sed etiam a luctu liberantem. Hένθοc enim valet hectiss. Athenaeus autem x rem paβαακορ dixit, omini scilicet