장음표시 사용
431쪽
partem recurrentibus lapidibus circumcincta. Duode--cim regi liberi domi sunt; sex feminae, totidemque in ipso aetatis flore mares Quos quidem cum sororibus
matrimoni rex copulauit, iis vero, apud dileellam patrem, verendamque matrem semper epulantibus, affatim
splendida fercula praesto sunt Itaque grato nidore in-
,.terdiu oppleta domus undique perstrepit ac circumsonat, noctes vero in tapetibus ornatisque lectis cum pudicis quisque uxoribus cubant. Horum ergo ad ciuitatem p Ulcrasque aedes venimus an Aeolus solidum menissem perhumaniter me habuit, singulaque interrogauit, et , te Ilio et de nauibus Argivorum, et de reditu Graeco rum Ego vero cuncta probe atque Ordine narraui. Deinde, ut me dimitteret, praeberetque ad iter auxilia, obsecraui Haudquaquam ille abnuit, et, Uae erant Amihi a viam feliciter absoluendam necessaria, promteoexpediuit Vtrem siquidem ex ingentis bovis corio mihi tradidit, in quo procellosorum ventorum latus inclusit. Illum namque Iupiter ventorum promum ac dominum constituit, potestateos acta, eos pro arbitrio mulcendi aetollendi Atque ipsemet utrem illum argente funiculo in naui adligauit, ut ne quid minimum effare posset. Vnum Zephyrum, qui naues nosque incolumes ferret, spirare dedit, id quod Zephyrus non erat perfecturus:,,sociorUm namqUe dementia misere pessum tuimus No--vem dierum spatio indesinenter nauigauimus, me diu, sine noctu a labore feriati . . Decimo die patria adparuit, sesublatasque non longe Ithacae faces pro tuto nauium ad- sepulsu laeti conspeximus Ibi in me, longa cura delassa-otum, dulcis somnus obrepsit Semper enim nauis cla-
vum egomet moderari volui, mullique sociorum com- mittere, quo citius perueniremus in patriam. Socii au--tem inter se disserere coeperunt, putantes, me ex mam
gno Aeolo ingens pondus auri argentique dono accepis. te, idque in vire reconditum domum referre. Vah diis
cebant, quanta virum Unc omnes, ad quorum vi beste rasque aduenit, beneu talentia atque existi inatione iunt
432쪽
praeclara secum ducit, nos autem, qui eamdem viam, eosdem labores exantlauimus, domum vacuis redimus
manibus. Et nunc Aeolus, ut amicitiae illi significationem daret, haec tam ampla dona largitus est. Sed age, quaenam illa sint, quantumque auri argentique in
utre lateat, cyus videamus. Dictum, factum nam malo auspicio trem soluere, ventique omnes erumpere. Ex templo igitur vellemens coorta procella a patria distraxit, et in medias maris undas coniecit. Equidem
experrectus mecum animo reputabam, utrum e naui prosilietis me in mare praecipitem darem, an tacitus sustinerem, neqUe morte calamitatem finirem. Malum per, ferre animumque durare, satius milii visum, capiteque, obuoluto in naui usus iacui. Iam vero desaeuiente ventorum tempestate naues iterum ad Aeoliam insulam sunt delatae, acerbe sientibus interea animumque despondentibus sociis. Hic in terram aquatum descendimus, sociique apud naves prandium instruxerunt. Vbi vero ali. quantum cibi potionisque cepimus, adsumto mectam praecone unoque e sociis, domum Aeoli adiui, quem mensae adsidentem cum uxore ac liberis offundi. At nos, ad aulam accedentes, humi ad portae limen con- sedimus. Illi tunc animo satis admirantes sciscitaban. tur: quonam modo huc, Vlysses, rediisti quis te ma- lus agit Daemon Z Profecto nos te accurate dimisimus, ut ad patriam domumque tuam, et, si quo alio velles, facile peruenires. Cum ita me rogarent, adflicto ani morespondi laeserunt me improbi socii, somnusque perniciosus. Sed vos, quaeso, optimi, remedium ad ferte penes enim vos facultas. Sic equidem blando
eos sermone demulcens precabar ceteri vero, Ut me-MeUmerant moerentes silebant. At pater Aeolus, abi,
dixit, confestim ex insula vivorum, pessime Non enim mihi as, virum excipere, aut deducere, qui beatis iis inuisus est. Abi, inquam, quandoquidem Diis infestus huc aduentasti. Atque haec satus, domo me, ecimo corde trahantem suspiria, eiecit '
433쪽
Hactenus Homeri narratio. Age vero, quae circa hanc insulam notanda occlurrunt, lepida memoratu, mecum expendite, auditotes Curabo enim, fabulosa a veris iecernendo duplicem vobis propinare voluptatem, At scilicet ex una parte veritatem, in his fabulis latentem, ex altera vero Homericum artificium inspiciatis, quo veritatem fabuloso cortice inuoluit ad deleniendos lectores suos Itaque cum hanc insulam, quo delatus est VlyLIes, Aeoliam Homerus dixerit, obseruandum inprimis est, septem Aeoli insulas recenseri Hae autem sunt Strongyle, Didyme, Hiera, Micesia, Lipare Eurycode et Phaenicode quae omnes non longe a Sicilia absunt.
Quananain vero ex his intellexerit vates, non plane liquet. Maceria illa, seminarum immortale decus, quam saepe utpote doctissimam, et de Homero optime meritam laudibus extulimu Liparam esse contendit tum quia teliquarum est insignior tum quia Bochartus ex voce Phoenicia ibaras siue hiabras derivat Liparam, quae vox Phoenicia Dirale significat noctu enim tamquam accensa fax lucet Lipara propter ignes, qui e terra eructantur, quamobrem moenit aereis cinestam, propter fulgorem inde emicantem, ingeniose confinxisse videtur vates Accedit, quod Virgilius Aeoliam Liparen octauo Aeneidos dixerit. Nihilominus aduersus eam grauissima faciunt Strabonis et dolini testimoniata uterque enim domum Aeoli dicunt Strongylem ex qua similiter ignes sese esserunt, et noer collucent, quinimmo et ex reliquis
omnibus Aeoliis, quas idcirco Elianos adpellant philosopla id tale enim locis iis nomen indiderunt, qui ignem
emittunt Memini me legere apud TovenotUm celebrem scriptorem e Gallia, qui proxime exacto seculo magnam orbis terrarum partem peragrauit, tuasque literis tradidit peregrinationes, non procul a Strongule, quan corrupte hodie Sirombolem adpellant, Magnos exaudiri veluti lulatus, quos putat super titiosus popellus a mani-hus edi obteterrima, quae sub Acheronte pati tantur, cruciamenta. Hunc ille ridiculum errorem refellens fremitum docet elio ventorurn, qui horrendum in modum m
434쪽
Ia DissERTAT . III. ea insula desaeuiunt et colluctantur. Videtisne, auditores, quam bene adpareat in insula Strongyle Aeoliae insulae imago ab Homero descriptae*Liceat modo ad vestram, adoles dentes, iucundam erU-ditionem a proposito paulisper digredi notareque, totam etiam Siciliam, cuius Aeoliae insulae velut adpendices sunt, subterraneis ignibus abundare, qui foras subinde hor.
rendo fremitu erumpentes magna adferunt incolis damna. Quae quidem damna adlluc multo maiora Iaponiae regnum pati, apud Salmonem legere licet initio namque praesentis seculi tantam debacchantis ignis copiam hiantes voragines egesserunt, tamque vehementibus motibus Oncussa est tellus, ut paene tota ciuitas edi, quae totius regni caput est, conflagrauerit, et conciderit, in eaque sola ducenta hominum millia desiderata sint. In Ternate vero, quae nares Moluccarum, narrante Odem Salmone, e altisiuno monte tanto impetu erumpit ignis tantaeque molis petras inde eiaculatur, ut decidentes in mare strepitum ad Amboinam usque, quae ad centum nonaginta
duo passuum millia distat, faciant exaudiri, quod iidem
nobis superare videtUr. Aeoliam Homeri insulam nunc repetamUS. Atari vadpellat hanc insulam vates quod nos, Daceriam secuti, Tertulliani vocabulo vertimus natatilem ut etiam perhibetur de Delo in Aegeo, deque Echemide prope Aegyptum. Fateor tamen verti etiam posse circumcirca narii-gabilem, videlicet rotundam, quod optime Strongulae quadraret; vox enim graeca oo υAo latine redditur, fundus. Nihil tamen certi statuimus, utrum Strongylem potius, an Liparam Homerus indicauerit Aeolia insulati nomine pro utraque enim bonae adsunt rationes. Quid, si dicatur, ex duabus unam poetico usu composuiste vates, ad illamque ea, quae utrique propria sunt, contu
lisse tSed iam, quid duodecim Aeoli filii significent, scisci.
tamini. Anni duodecim menses sunt, interprete Eustathio Quam quidem opinionem merit Daceria respuit: minus enim proprie videtur Homerico figmento congi lc
435쪽
re Cum enim ventorum rex vocetur Aeolus, per duodecim eius filios duodecim ventos principes rectius et commodius interpretaberis Fertur filios cum filiabus coniugio copulare, quia venti facile cominiscentur. Ipsi vero conuiuia iugiter celebrant, quia copiosissimae, quae sulphureis igneisque terrae visceribus emittuntur, exhalationes eos ibi incessante alunt saginantque Neque hic omittam, quod tradit Aristoteles de in sua sacra, quae est una ex iis, quae dicuntur Aeolita nimirum cessante motu in ea humum in speciem collis intumui Isse cum magno sonitu, Uo colle ad extremum aperto magnam vim spiritus et scintillas cum cinere se foras eiecisse, qui uniue sana Liparensium ciuitatem operuit Cum autem lautusmodi ignis eruptiones terrae ita motUm immane venti, insanaeque procellae subsequantur, nonne palam inde sit, spiritus, qui ex igniferis locis exta alantur, ventorum esse nutrimetuum longe maximum Quod vero dicit Aeoli dona Um persti epere et circumsonare, nulla indiget explicationes spirantium enim ventorum inmura manifeste innuit Cum ergo lucradpulisset lysses, et ab Aeolo, qui, ut de eo tradit Dionysius Siculus rex pius fuit, et iustus, et erga hospites humanus, omni beneuolentiae significatione acceptus esse te post mensem petiit, 3 se, quibus posset, auxiliis tuto in patriam remitteret Perhumaniter eius votis obtemperauit, utIemque tradidit, ut superi US quoque narratum est ventorum plenum, solo Zephyro ni libertatem dato, cuius secundo flatu ad Ithacam prospere reduceretur Sciunt omnes, Aeolum hunc a veteribus fuisse creditum, habuits in sua potestate tempestates, quod nimirum ventos laxando et coercendo posset eas siue excitare, diu sedare Iuno Virgiliana oeum adfatur:
Aeole, namque tibi Diuum pater atque hominum rex Et socre dedit fluctus, et to ere ventos.
-- - - cratis o rex Aeolus antro Zu mantes Pntos, tempesatraeque sonorus Imperio premit, et vinctis et cunere frenat.
436쪽
I DissERTAT III. Quam fabulam ad Homeri exemplum liquido constat L
formasse Virgilium. Consona Dionysius, qui ventis aethere natis imperare Aeolum tradit Scitu dignum es , quod Iatalis Comes Mythol. lib. VIII cap. o. huc respiciens refert. Antequam Aestius ventis imperaret dicta sunt
accidisse multorum ventorum certamina, quae urbes fremquentissimas ac regione deuastarunt qualia fuerunt, quae tantopere mare infestarunt, ut Siciliam ab Italia seiunxerint, et, cum prius nullum esset mare mediterraneum, vis
tempestatis in Oceano orta per quoddam spatium terram disciderit, unde aqua ingressa per Calpen, sic unam excolumnis Herculis vocant, mare, quod est inter terram, fecerit ob depressam regionem, Africamque ab Europa dis ferminauerit, adlegatque versus Valerii Flacci Argotiatit. lib. I. quos breuitatis studio praetermitto. Quasteriarum et Uncstiones, a mari factas, elegantissime descriptas ab Ouidio Metamorphos lib. XV legere pote
Sed iam expendendum, cur Aeolus ventos imperio suo regere ac moderari dicatur. Id multi allegorice interpretati sunt, inter quos est Polybius apud Strabon lib. I. Is cum errores lysi is apud Homerum explicaret, dicebat, Aeolum, propterea quod praediceret, quomodo per fretum nauigari posset, cum iis locis ob fluxum maris et rerluxum cursus difficulter teneri, et fretum superari queat, ventorum promum dictum fuisse ac regem , quemadmodum Danaus, quod Argis i ina, id est, aquatica instrumenta, ut vertit Xylander, demonstrasset et Atreus, quod Solis cursum coeli conuersioni renitentis docuisset, vatesque et inspectores sacrorum reges sunt creati, et olim sacerdotibus Aegyptiorum, Chaldaeis Magisque sapientia
alios superantibus, dignitates et imperia sunt delata, atque etiam nusquisque Deorum sicinores sortitus est, eo quod
utile aliquid excogitastet. Hae Polybius cui Diodori Siculi accedit auctoritas idem ferme dicentis lib. V. TZetetes vero scribit, Aeolum fuisse astronomiae peritis limum,
et illam scientiam praecipue exercuisse, quae pertinet ad naturam Ventorum, ut nauigantibus prodestet Seruius item
437쪽
item ex Varrone docet, Aeolum harum insularum regem fuisse, qui, eo quod tum ex earum nebulis, tum ex sumo Vulcaniae insulae sutura flabra ventorum praedicere consueuerit, visus est vulgo ventos in sua potestate retinere Fauet etiam nomini notatio nam Aeolus a vocabulo Plioenicio ac derivari, ex ea vero EAAoe, latine procella, atque hin Aeolus, rectenxpestatUm ac ventorUm, Adpellatus esse dicitur. Vt rem vero, in quo venti includuntur, merum esse commenltim patet ad Phaeacum voluptatem ciendam, qui talibus prodigiosis narratiunculis maximopere delecitabantur. Sunt tamen, qui ex penitiore quadam philosophia rem se posse interpretari arbitrantur. Aiunt enim, si quis trem e pelle Delphino detracta fecerit, illumque penes se habeat, posse eum per quasdam caerirnonias obtinere, ut spiret quicumque ventus
ille voluerit, utque inde hanc fabulam sanxisse Homerui ride ventis, ab Aeolo in utre Vlysii datis ad poeticam vero licentiam reiiciendum, quod pro pelle Dolphini bovis pellem ille nominauerit. Quamquam autem id credere videntur Natalis et Rhodiginus e scholiis 1 etZis in Lycophronem, numqUam tamen in animum inducam, hUctan-tUm Vatem respexisse, tamque ridiculae imposturae volui se suis carminibus auctoritatem conciliare. Iocus vero Eratosthenis non est silutatio praetereundus,
qui aiebat, tunc repeliri poti e loca, ad quae Vlysse delatus esset, cum ille reperiretur, qui utrem consuerit, iri quo venti ab Aeolo inclusa sunt perinde quasi vellet in, ferre, fabulosa haec est omnia, nulloque vero strudamento superstrui quod non ita esse, hac nostra disputatione satis ostensum arbitramur. Quamobrem lepidum hoc Eratosthenis cauillum iure optimo a Polybio reiectum
Non prorsus extra ludum Aeoli pilam hic recensebo, cuius lib. I. civ. c. meminit Vitruvius. Videtur enim aliquam cum fabuloso vire, de quo hac tenus disieruimus, habere similitudinem. Haec namque pila conflatur X aere, paruo foramine aqua impletur, ignique adna OUOtur. ubi aqua efferbuit, tum vero magno impetu ex illo soramine
438쪽
gi DissERTAT LII. mine erumpit ventus. Ex quo putarunt aliqui, ventum fluxum esse aeris, motu inaequaliter violento exagitati, idque fieri, quod calor humiditati immixtus vim suam exsereus nouum inde aerem progignat, qui veteren moveat impellatqUe. Illud praeterea animaduertendum est, ad hanc de Aeolo tradente ventos sabellum praestigium quorumdam septemtrionis populorum fortasse referri, qui profitentur, se vendere ventos Liquet autem, cur vates adpositum confingat ab Aeolo funiculum argenteum viri, nempe vi huius funiculi splendor et pretium socios ad utrem referandum polliciat, atque adeo eius consilium perficiatur, qui Vlyssum ad alios errores hoc successu transferre
Mirum vero, ac plane absurdum videatur, quod Vlycses, sagacitatis ac prudentiae laude insignissimus, tam vicinus suae patriae sibi somnusii obrepere si uerit, ubi oportuisse eum esse vigilantiorem euentus ostendit. Duae mihi praesto sunt interpretationes, quae difficultatem diluant. Priorem luppeditat Ioannes Spondanus, qui eum putat se somno dedisse, quod nimirum sibi de securitate spopondeiit. Cum enim hactenus ut processit set, in tam exiguo interuallo , quod sibi conficiendum restabat, fieri non posse credidit, ut aliquid impedimenti sibi
incideret. Solent namque etiam oculatissimi interdum CaecUtire, et res, quae maiorem vigilantiam postulant, somniculosius gerere. Quapropter ex eius imprudentia utile praeceptum colligit Spondanus, nimirum in negotii alicuius confectione, ubi maximam illiu partem exegeaeis, cauendum sile, ne ii ipso exitu siue incuria, siue nimia fidentia pecces, aut, quemadmodum in prouerbio est, in portu impingas Alteram damus nos, quae multo fortasse est verisimilior. Putamus namque, non imprudentia, aut oscitatione, sed inuoluntaria necessitate Vlyssem somno correptum esse cum enim plures dies ac noctes duxisset insomnes, inuitus dormiuit atqui dein somnus, ubi longa laslitudine natura concidit, etiam nolentem Occupat. Deniis
439쪽
Denique mystis reditus ad Aeolum eiusque expulsio
facilem habet interpretationem. Existimauit Aeolus ex illius insertunio, Diis eum esse maxime inuisum, et hane calamitatem ingenti aliquo scelere promeruisse. Quandoquidem ergo religiosus erat, et in Deos pius, nihil eorum voluntati contrarium faciendum sibi esse statuit videbatur autem sibi obluctari iis, si rursus ventos treconstricto ei traderet. Quamobrem, religione praeualente misericordiae, frustra rogantem a se dimisit expulitque.
sv NOPSIS. VI ses aerumnarum omna m. Apud Lae bonas omnes naves amisit praeter nam Lamrigonum gens a natura Cyclopum noualiena Vrbs Laestrigonum Formiae in Campania Lamrigones emeitia in Campaniammeniunt Lamus Formiarum conditor Lamia regina labiae. Portus Formiarum Vescriptus Homericum sensum huius loci plerique interpretum non sunt adsecuti. Falsum es, pa-sores hie esse insomnes et Lae bonas ab H sub cauda Draconis esse positos Armenta in urbe seruata et ad Psscua extra Urbem una Fabulosum, aliquo, ne somno vivere Monachi acoemetae, quomodo dicti insomnes. idem ac tuditae Stu ius ir nobili stimus. Luomodo Lamrigones naues fociosque I sis per inrint, Neque natantum eum naui euaserit Laestrigones Cyclopum insar a solica, mentis oretibusque petunt cibum. Hinc suum, Varros non coimrent suae per se scire non potuit V sses, ex Circe, et Calypsone cognouit. Cur a rigones sub rege luant contra quam faciunt C elopes Refellisur iudicium Longini, qui putauit, O meam compo tam ab Homero in senectute , uiadem in iuuentate. Cur Muitudinibus magis scatea uias, quam sea.
440쪽
di DissERTAT LIII. luis Aeoli iudicio non subscriberet, qui Diis inuisum
putauit Vlyssinas Tot siquidem, tantisque malis exagitatur, ut tamquam signum a Deorum sagittas positus esse
videatur. Vide, quaeso, ut vere fuerit aerumnarum gymnasium V eius mala continuentur Vt unum excipiat alterum adeo ut eius labores poetae verbo catenatos adposite dixeris. Nam post malum, quod passus est a sociis utrem recludentibus, ad Laestrigonas delatus esse dieitur, a quibUs longe maiorem calamitatem, quam sunt eae, quas adhuc tulerat, perpessus est. Apud Ciconas enim duos et sexaginta socios amisis apud Cyclopem solum sex clii autem perierunt naues omnes sociiqUe, prae ter eos, quos unica naui secum auexit incolumes.
Cum igitur de istis Laestrigonibus nos uam hanc disputationem instituamus, primum omnium, quinam fuerint, dicendum. Gens sane fuit a Cyclopum natura non aliena, et, si unitatem oculi demas, nihil dissimilis. Nam et inhospitalis sust, et arb&ποψά ac, ut lyssus Xpertus est Vrbem autem Laestrigonum suisse Formias in Campania, Omnes fere conueniunt. Vt breuitati consulam, duo tantum adferam testimonia, unum Ciceronis, alterum Plinii. Cicero enim ad Atticum ib. I. m. . ita seribit. Si vero in hanc τηλέπυλο veneris AxiUυ oriis, O mias dico, qui remitus hominum quam irati animi rubi obiter notandum, et, ApπυM verti posse, vel Natio sim, vel altas latasque orsa habentem Plinius vero lib. III cv. s. Oppidum Formiae, ait Hormiae ante dictUm, ut existimauere, antiquae Laestrigonum sedes. Sed quonam modo statuantur in Campania Laestrigones, qui dicuntur fuisse vicini Cyclopum, et habitasse Siciliam prope Leoutinos Id breuiter explicandum. Certum est, Laestrigonas in sua primaeva origine Siciliam incoluisse ad flumen Teriam. Quod aperte tradit Plinius lib. III cap. S. ubi ait flumina Symaothus, Terias, intus Laestrigonii campi, oppidum Leontini. Quod adeo verum est, ut nomen Laestrigonis et Leontini idem plane significet ac si stet unum idemque nomen. Vocem enim Laestrigon derivat