장음표시 사용
441쪽
Bochartus ex hoeiticio vocabulo Lais fricam, id est leo qui deuorat; quod nomen latine redditum dictum est
Leontintis, moresque feroces ac leonino horum barbarorum populorum connotat. Itaque videntur Laestrigones, siue eorum pars, Siciliam reliquisse, et in extimis amispaniae oris sedem fixisse, quemadmodum et Phaeaces Siciliani similiter dereliquerunt, ut ad Corcyram se transis ferrent. Ambigi nequaquam potest, Lamum urbis Formiarum conditorem Laestrigonum fuiste: nam Lamus significat deuoratorem quod item a verbo Phoenicio Lo-ham, siue Lahema deductui est, quod valet devorare. Inde pariter deductum est nomen eius celebris reginae Lybiae, quae adpellata est Lamia, quod ipsa ventrem grauidarum feminarum dissecaret, ut pueros comederet, de qua Horatius ait in arte:
Neu pransae Lamiae Diuum puerum extrahat aluo.
Huc igitur ad urbis portum adpulerunt lysiis a. ves; qui portus valde bonus commodusque habebatur:*οeμώ siquidem quasi omio dictae sunt, teste Strabone lib. IV Aa το λοξμον. Etsi autem bonus erat ille portus, non ita tamen facilis fuit aditu nam natura praealtis rupibus illum communiuit, ripis ex utroque latere promtanentibus, atque in duo veluti cornua exeuntibus, unde factum est, ut angustum praeberet ingressum. Socii quidem praesidentes in portum ingresti sunt, nauesque longo ordine inter se iunctas ad terram liga usi unt; nullis enirn fluctibus ibi tuniebat mare, sed candida circum erat tranquillitas. At Vlysses prudentior factus ex eo, quod sibi occiderata Cyclope portum cum sua naui ingredi noluit. sed extremae orae unius laterum eam alligauit, quod sibi salutem attulit. Si enim cum sociis portum intrasset, una cum iis misere periisset. Cum vero circa hanc urbem optimis abundet pascuisa tradit vates passiorem a pastore
tae sint huius loci explanationes, ceteris minus aptis omissis, hanc unam damus. Pastor pastorem euocata videli
442쪽
ro DissERTAT . IIII. agat armenta Pro qua re intelligenda sciendum est, ibi
asilos siue tabanos, quae insecta animalibus minus villosis esse infensissima nemo ignorat, adeo ut aculeis, quos gestant in ore, ea saepe ad furorem redigant. Quapropter villosa pecora ad pascua ibi ducit pastor interdiu, noctu vero alius pastor ducit labra, siue pilis minus obtecta, Vales sunt boves, equi, ceteraque animalia huiusmodi Atque hinc lucem plane accipit id, quod sequitur, videlicet quod vir insomnis duplicem hic mercedem acciperet, nam diurnam, nocturnam alteram. Si quis ergo somno abstinens, postquam duxit die oues villosas, ducat iterum noctu armenta glabra, duplicabit quaestum. Hic est Homeri genuinus sensus, quem non videntur adsecuti plerique interpretum, qui Homerum iualia linguas verterunt: non enim vertunt occiseeret, sed accipit. Prior autem modo vertendum esse, qui graecam grammaticam tenet, facile videbit. Data autem opera verba graeca non adferimus, subtilius ea discutientes, ne iii, qui graece nesciunt, negotium facessamus. Quod si quis graecae linguae studiosus id cognoscere cupiat, illi praesto erit nostra opera, cum domi verbolenus Homeri libros discipulis exponeinus atque enarrabimus. Duo autem falsa ex illa praua interpretatione nasci necesse sit; num quod ibi sint pastores insomnes, alterum quod sub cauda Draconis Laestrigones siti sint. Sub ea
siquidem vi cecinit Aratus, ortus et occasus solis confunduntUr,
Si enim hanc pol eleuationem respexisset HomerUS, imque Laestrigonas supposuisset, nimis licenter rem immutasset; quapropter id Homerum non fecisse, acute ex Didym contendit Daceria, nosque cum illa. Nullo enim modo septem dierum spatio ab insulis Aeoliis eo peruenire potuit let lyssea classis opus enim fuisset septem mense et plures. Quomodo autem tam pudendam subiret hallucinationem Homerus, qui, ut Strabo testatur, Optime omnium geographiam calluit Z Vbi ergo dixit, viam
443쪽
diei et viam noctis apud Laestrigonas prope esse, nihil aliud procul dubio dicere voluit, quam esse prope Urbem, atque adeo, si quis somno abstinere posset, facili negotio ad pascua animalia bis duceret propter vicinitatem viae, quae conficienda est; nam pascua illa prope ciuitatem
sunt. Nec mirum est, eo tempore greges et armenta in urbe seruari, et ad pascua extra urbem duci: nam pastoritiam vitam eius aetatis homines valde amabant, ac proinde ea animalia apud se in urbe retinere gaudebant, sereque in deliciis habebant. Neque vero absolute dixit vates, pastores ibi esse insomnes, quod sequeretur, ut dicebamus, ex ea praua interpretatione , quam refutamus;
sed, si essent insomnes quod vi patet, aliud est Fieri
enim nequaquam potest, ut aliquis somni expertem vitam traducat, adeo ut ad fabulas si amandandum, si quis narret, exstitisse nonnullos, qui, dum viverent, a somno prorsus abstinuerint. Equidem scio, quosdam monachos quarto seculo adpellatos esse in ecclesiastica historia graeco vocabulo acoemetas, videlicet insomnes. Hi cum didicissent ex Chrysos homo, oportere diu noctuque operam dari psalmorum cantui, psalmos sine requie et somno indesinenter cecinis te perhibentur. Sed hoc ita accipiendum est, ut indesinenter quidam psallerent; at non simul omnes, sed modo hi, modo illi vicissim atque ordine, v. g. octoni, deni, viceni, aliis interim quiescentibus, somnoque se reficientibus, aut etiam alias vitae necessitates explentibus, exacta autem illa orbis circumuolutione iterum ad caput rediretur. Hi acoemetae ipsi sunt Studitae, sic vocati, quod quidam nobilissimus vir, nomine Studius, insigne diui Ioannis Baptistae coenobium et tem plum Byetantii aedificauerit. lam vero ad propositum reuertimur. Adligata naui,
quod superius diximus, altam speculam conscendit Vlys
ies, ut inde locum circumspectaret. Cum autem nulla adparerent opera siue boum, siue virorum, fumum tau-tummodo prospexit e terra illa prosilientem, ex quo habitatam esse coniecit. Itaque duos exploratores ini sit una cum praecone, qui locum atque insulam cognoscerent
444쪽
da a DissERTAT . IIII. Ii vero forte sibi occurrentem ante urbem puellam, quae ad aquam e fonte hauriendam veniebat, qui rex in eo loco imperitaret, qui populi parerent, rogauerunt At
puella continuo domum deduxit siquidem Antiphatae, regis Laestrigonum, dilia erat. Domum ingressi subito
horrore correpti sunt di uxorem namque Antiphatae conspexerUnt, tanta corporis magnitudine, ut paene montis
cacumen exaequaret Illa statim virum suum e foro euocauit, qui repente adcurrens unum e tribus cepit, sibique ex eius carnibus prandium adparauit, reliquis duobus ad naves propere refugientibus Sed monstrum illud horarendum alios Laestrigonas inclamabat, qui confestim confluentes gigantea omnes natura ex odito loco ingentes lapides intorquebant in naues, quibus misere peribant viri, nauesque J1orribili fragore confringebantur Mox Laeshigones miseros illos longis quibusdam verubus transadigentes, veluti pisces, attollebant voraturi Qua tanta seritate VlyLIes territus, cum et ipse vita periclitaretur, Ullamque sociis opem ferre posset, abscisso fune, quo nauis erat adligata, citissime fugit, atque ita mortem euasit, paene omni comitatu destitutus solos enim eos socios abduxit incolumes, qui secum in eadem naui ferebantur,
ceteris omnibus una cum nauibus in teterrimo portu illo naiserrime amistis. Primum omnium in hac narratione, quam ex Homer contraximus, nonnihil de gigante Laestrigonum natura seroque humanis carnibus vescendi ritu dicendum nobis estet sed quoniam Iaaec in duobus dissertationibus, altera de gigantibus, altera de Polyphemo a Cyclopibus
satis expendimus, non putamus, eadem esse iteranda .
Deinde, quod nulla ibi adparerent Ilominum boumque
opera, nequaquam mirum videbitur, si consideremus, Laestrigonas, quemadmodum Cyclopes, quorum genui erant, e solis gregibus armentisque cibum peti ille, nec semina terrae tradere consuesse. Illud quoque specie tenus absirdum nobis est explicandum, quomodo singulatam exacte sciuerit lysses, qui a nullo sociorum , nam sub Laeshigonibus omnes perierant, potuit edoceri Putat
445쪽
Daceria, edoctum esse vel a Circe, vel a Calypsone, ad quas deinde peruenit: siqui deni cum Deae essent, haec omnia,OUerant. Cui interpretationi optimae ae subtili libenter subscribimus. Quod vero filia regis aquatum iret, ferebant mores eius aetatis longe faciliores, quam nostri , de qua re alibi disseruimus. Nouum itidem videatur minusque verisimile, Laestrigonas Cyclopum genus ac veluti coloniam sub rege vivere, Una Cyclopes rege carere, singulosque familias suas supremo iure regere ac gubernale tradiderit vates, ut etiam modo faciunt nonnulli Indiarum populi Huic etiam difficultati optime mihi videtur occurrere eadem Daceria Cyplopes namque domos suas suamque regionem non reliquerant atque ideo avitum morem facile seruabant. At Laestrigones cum patriam relinquentes alio multi simul concederent, opus fuit, ut omnes uniu imperio parerent Hinc factum, ut ducem sibi deligerent, qui tuin in itinere, tum etiam Formiis, ubi sedem deinde fixerunt, regiam in eos potestatem exerceret.
Denique non possum facere, quin illius similitudinis pulcritudinem admirer, qua socios systis a Laestrigonibus ait longis illis verubus transadactos et o nauibus instar piscium sublatos di nihil enim puto aptius et concinni Us confingi potuisse. Hic animaduertite iuuenes, similitudines non ita frequentes occurrere in Odyssea, ut in Iliade, quae tantum earum conuenit copiam, ut tamquam nimiam coarguerint nonnulli censores etsi iudicio mi ilus aequo Non autem quia Homeri virtus refrixisset,
in Odyssea pauciores similitudines, quam in Iliade adhibuit, sed quia argumentorum diuersitas ita postulabat. Quare Longini iudicium hac in parte minime probandum.
Non enim vatis aetas modo vigens, modo es Ibes in caussa fuit, vi viuidior sit uias remissior Odyssea sed ipsarum rerum indoles, quae in utroque poemate pertractantur, At in Odysseae praefatione ostendit optima Daceria, nosque eam sequentes alibi declarabimus.
446쪽
sv NOPSIS. Summa lib. . Ossae eae, qui es de bee. Poetica I centia se-aeem Circes, quae es in Latio ad Aeaeam infulam in Colchide Holuerus ae ortauit. Mons Circaeus sagnis circumdatus. Ibi delubrum Circes, etiam noctu eo useratum sole. Ciceronis testimonium de cuLtu huius templi. Pontus Euxinus Oceanus a putatus. Irises agatus circa Siciliam. Negant nonnulli, Natum ad Hispaniae sica. Circe celeberrima meretrix Post mortem diuinitate donata. trum verum , a fabulosum, homines a Circe in belluas immutatos. Vo-Iuptus etiam feras desinit et domat Cupido ferarum domitor in gemmis Poculum medicatum voluptatem lani cat. Virgam Circes et ca oram Mercurii ad imoginem ivae Mosaicae confinxerunt ethnici Antidotum, cui nomen mi , Mercurius praebet HI sit, chepar piscis et summenta Tobiae angelus. Mob radix in Aerapto nascitur. Nihi tutius aduersus sagas animi considentia atque udacia. Explicatur Mercurii conmulam de eoncubitu Mob ctiam eruditionem et sudium iterarum lanisi eat. Adolescentibus ob hoc necessarium. Di citiorum linguarum stadium a noxia voluptatem Adius defendit iuuenes Exemplum Hieronymi Hortatio ad gra eum Iudium.
edes atque incantamenta Circes, sociorum lyssis in belluas transformatio, remedium, quo Vlystes sagae prae-nigias eludit et sociorum in pristinam formam restitutio non illepidam, neque expertem bonae eruditionis materiem hodierno sermoni suppeditabunt, ornatissimi auditores. Cum tamen, quae de Circe narrat Homerus, ac sim in suis carminibus attingant Virgilius, Ouidius, Horatius aliique vates, quos in latinis gymnasiis teritis, optimi adolescentes ratus sum, non oportere huiuscemodi narrationem a me subtilius exponi, sed sufficere sit summa sequar assigia rerum, commemoremque, lyssem post euitatos Laestrigonas, ad insulam Aeaeam Lissi devectum,
447쪽
vectum, ibique aliquos sociorum ad explorandum locum praemissos, Circen medicato poculo et percussione virgae in bruta animalia transformasse, uno elapso Eurylocho, qui pedibus perfugium reperit luctuosissimumque factum non de auditu, sed a se visum Vlyssi nunciauit; quare lyssem ad libet andos socios illico adcurrisse et remedio, cui nomen Moly, a Mercurio, qui sibi in itine-nere obuius fuit, praemunitum tetersimum veneficae fascinum a se depulisse, receptisque sociis penes eam solido
Iam vero ea, quae luce indigent, illustremus, ut probe decimum hunc Odysseae librum possitis intelligere,adosescentes. In primis videndum, quis locus ille reuera esset, quem tenebat Circe Insulam Aeaeam vocat Homerus narratque in Oceano esse sitam. Sed non eo peruenit Vlysses, neque Aeaea in Oceano sita esse videtur, eam ad Colchidem pertineat in recessu Ponti Euxin . Quomodo ergo pugnantia haec inter se concilientur Nimirurn ea fultus potestate, quae poetis omnibus concessa est, ut rem faceret mirabiliorem, sedem Circes, quae in Latio posita erat prope Formias ad Aeaeam deportauit, eruae sedes Medeae fuerat. Neque id absurde confingit. Cum enim Circe et Medea cognatae fuerint; nam ab Aeate, fratre Circes, progenita Medea est: non improprie, neque invenuste, quae de utraque ferebantur, permiscuit et confudit. Ceterum promontorium illud Latii, ubi Circe habitasse fertur, etiam nunc antiquo retent nomine Circeum nuncupatum, non male insulam dixit vates, utpote quod stagnis ferme sit circumdatum. Neque mirum, quod hanc insulam Aurorae domicilium vocet, et in ea solis ortum collocet, etsi illa ad vesperum vergat, nam cum mons Circeus altissimus esset, aiunt, delubrum Circes nocte etiam sole fuisse collustratum, hoc est, ibi lucem matutulam albescere coepisse, cum nondUm cetera loca nocturnae tenebrae descruissent. Vetustistimum autem delubrum illud adhuc Ciceronis aetate, ipsonae teste luculentissimo, magna cum religione colebatur. At quo iure, inquitis, Pontum Euxiniim et mediterraneum mare D dri Oceas
448쪽
cas DissERTAT LIV. Oceanum Homerus adpelles Quia , ut perhibet Strabo,
mari etiam huic Oceanug, nempe exterior, nomen fuit. Quod mare mediterraneum uinquam egressus est VlyLfes; qui ferme circa Siciliam vagatus et eo locorum erroribus actus Suntque qui credant contendantque, ne-
ue ad Hispaniae oras, quod tamen adfirmant plerique, uisse delatum; neque lystiponem Lusitaniae caput ab antiquo illo Ithacensi, sed ab alio Vlysse recentiori nomen accepisse, quod idem dicunt de aliis lysi eis veni
giis, quae iii Hispaniae oris ad haec tempora permanere iactantur: sunt enim plures lysses. Ceterum Circe
Iiae celeberrima fuit meretrix et ut ridicula ac corrupta
erat ethnicorum religio diuinitate post mortem donata est, templumque illi excitatum, quemadmodum Thaidi, Florae, permultisque aliis huiusmodi inquinatissimis pesti
Quid vero de virtute sentiendum, qua pollere dicta esta poeta homines in belluas conuerteirili Ioannes quidem Spondanus multus in hac disputatione est, utrum verum sit, an Iabulosum, potuisse Circen aliasque veneficas homines in animalia permutare Multa adfert ad eam sententiam confirmandam, quae veram adserit prodigiosam illam permutationem , ac praeter rationes, quas subtiliter expiscatur, auctoritatem pro se facere credit Augustini,
Petri Damiani Thomae aliorumque scriptorum grauistimorum Sed cum mihi haec sententia non sedeat, quod ad pleraque, quae Spondanus adfert, admittenda sim durior, potius existimem, figurato sensu poetam esse locutum, idque tautum docere voluisse, quod turpis illa corporum voluptas de gradu suae dignitatis homines deturbet, et probrosam quasi belluarum conditionem subire cogat Fingit vero admodum concinne ac sapienter, animalia illa, in quae homines transierant, siue leones, siue ursi essent, natiuae feritatis oblita mirum in modum mitescere quod scilicet voluptas feras etiam deliniat et domet. Quod vi veteres exprimerent. cupidinem ferarum domitorem variis in gemmis scalpserunt, quarum unam longe pulaherrimamrelotarchi opus in alter Florentini mu-
449쪽
se volum me vidcre licet, in qua aliger ille puerulus, ut doctissimus interpres exponit, abiecto arcu et lagittis insidens leoni immani rictu et iubis superbienti, solo citharae cantu e saeuo ac scroci initiisii num sibique familiarem reddit.
Sed iam medicatum poculum, quo Circe vertebat lio-mines in belluas animaduertite, in eoque Vol aptatem a vate significatam nequaquam ambigite. Non praetereundum, quod epoto cyatho miseros illos venefica percuteret virga. Quod liquet ad imaginem Mosaicae virga eL se confictum, cuius certe fama Graecos non latuit, utpote quae tam noua atque insolita ederet miracula. Sed et
Mercurii caduceum virgae illius similitudine effinxerunt ethnici, cuius mirificam vim pluribus in locis descripsit noster Homerus, et ex Homero Virgilius Aeneid. lib. IV.
Tum irgam capit .ac animas irae euocat Orco Pallentes alias subori lia Tartara mittit, Dat somnos adimitque, et lumina morte resignat.
Ab Euryloco igitur, qui repente, ut dictum est, se proripuerat, sociorum calamitatem edoctus, Vlystes ad ferendam illis opem audacter occurrit. Quamquam autem in toto nauigationis cursu Deos videretur liabere infensos, hic tamen Mercurii beneuolentiam experitUr, AEUO Antidotum aduorsus Circes veneficia et salutaria monita, quemadmodum aduersus eam se gerere deberet, accepit.
Sic et angelus 1epat piscis et suffimentis quibusdam Tobiam instruxit, quibus uteretur ad malignum piritum depellendum, qui septem illius puellae viros, quam Tobias duxit, occiderat Tob civ. s. Locum hunc de Moly, sic enim vocat antidotum a Mercurio Vlyssi praebitum, expressit Ouidius metamorph. b. XIV. Itaque quid melius facere possim, quam eius carmina elegantissima loco enariationis vobis adferreἰPacifer huic ederat florem Cymnius album, O vocant Superi, nigra rudicescnctur. Titius eo, monitisque mul caelesibus intrat III uomi Circes, et ad insidiosa vocatus Helio,
450쪽
Pocula, conantem ire mulcere evictos
Reppulit, et fricto pauidam deterruit ense. Inde fides dextraeque istae, thalamoque receptur uiugii dotem sociorum corpora poscit.
Radieem illam in Aegypto nasci ferunt, cuius virtutem putat Spondanus intellexisse Homerum, qui ab Aegyptiis, apud quos diu commoratus, faetus sit doctior Narratque idem Epondanus, ipsum Homericum Mol a Metelliore Guillandino, qui medicinam Pataui faciebat, inter sua carissima cimelia reconditum et accuratissime seruatum. Equidem superstitiosam atque inanem cenete Mol huius sa- cultatem, quam Aegyptii iactabant eam tamen ex eis acceptam Homerus huic loco optime accommodauit. Mercurium vero Vlyssi praecipientem inducit, ut arreptum gladium in triveneficam illam intendat, quia aduersus sagarum ineantationes aiunt nihil esse tutius animi confidentia et audacia. Quod autem Mercurius addit consilium
ut nempe ubi in eam ense irruerit et pertimescentem adspexerit, concubitum, quem ab eo petat, Non renuat,
laedit non parum pudicum lectorem. Sed id non Ho-naero crimini dandum, sed vitiosae doctrinae morum inquinataeque religioni gentis suae. Viri enim cum femina concubitUm nequaquam criminosum habebant ethnici, nisi quando adulterii scelus accederet alienaeque coniugi adferretur vitium. Itaque cum Mercurius lyssem moneat, Ut caute cogitateque cum Circe, soluta semina, commisceatur, eumque in finem, ut sibi beneuolam sa-ciat sociosque soluat ferinis formis illigatos, consilium valde bonum atque utile ex illis principiis suggerere videtur. Quodsi euangelii luce, quae deinde singulari diuini numinis beneficio nobis adsulsit, nefarium nouimus
omnem, quem legitimae nuptiae non permittant, concubitum, Christo potius agendae gratiae, qui nos de tenebris in admirabile lumen suum vocavit, quam Homero succensendum, qui bene ac laudabiliter in manca illa ac tenebricosa sapientia se gessit. Quamobrem iniquior in hunc vatem fuisse Spondanus dicendus est, dum illum grauiter arguit obiurgatque, quod Mercurium consilium