장음표시 사용
471쪽
es, detur Phaeaees reducunt Vtissem in patriam Aorum nauis in rupem ei sae. Irises a Minerua in mendici senis formam mutatur. Exempla principum formam ementitorum Eumseus subuleus. Telemachus is agro agnoscit patrem Canis VII is in eius re tu moritur. Luaeibria et iniuriae procorum dissi IIuine. Pugna di is et Iri Euryclea dum rauat mmmem, ex cicatrice recognoscit. Arcus certamen procis, Penelope pro itum. Proci interfini Penelopes gaudium recepto coniuge Ithccenses ob procorum necem contram issem armantur. Pax conciliata.
odiernus sermo praecedentis erit appendix veluti quaedam ac supplementum. Aliqua enim, quae in eo breuitatis studio praetermisimus, de Sirenibus et Planctis adferemus hodie, atque explicabimus, summamque deinde eorum, quae in Odyssea supersunt, paucis comprelien-
Primum igitur recitanda carmina, quorum cantu Vlycsem adiicere atque ad se trahere conantur Sirenes. Quia vero ea latine interpretari dignatus est Tullius de in lib. V
rem vobis me facturuin acceptiorem putaui, si graeco Homeri textu praetermisso, eius versione, quam omnes hi-telligeretis, terer. decus Argosicum, quia puppim festis, Vtisses,
Auribus,t nostros possis aenoscere eantus Nam nemo est,mquam haec transuesus caerula cursu, esuin prius ausiterit, vocum dulcedine captusa Po tisariis auido satiatus peflore musis, Doctior ad patrias lapsus peruenerit oras.INos graue certamen belli, clademque canemus, Graecia quam Troiae diuino numine exit, Omniaque e latis rerum estigia terris.
Testatur vero Cicero se, ut hunc locum, sic quaedam alia vertisse ex Homero . Dum autem recitata carmina tanta elegantia et poetico lepore ab eo versa lego et considero, videtur sane mihi, ut visus est aliis etiam viris acri iudicio praeditis, maxime vero Iacobo Duporto Romanae eloquentiae princeps non tam auersis Musis et
472쪽
so DissERTAT LVII. Apolline nullo carmina scripsisse , quam vulgo existimatur, adeo ut iniquus cauillator habendus sit Martialis, ubi
suoque malos versus, hoc CJeeronis habes.
Nec video, cur grammatici veluti ludibrio habeant Tullium in poetica facultate ob illum versiculum:
O fortunatam natam me Consule Romam
utque inconcinnum et incomtum ob seni illius iterationem reiiciant. Quidsi dedita opera Graecorum aemUlatione sonum illum seminauit Tullius Norunt certe omnel, qui vel a primo limine graecas literas salutarint, geminationem sine unius, iue plurium syllabarum requentissime leporis gratia usurpari a Graecis poetis, in quibus Omnis prorsus elegantiae ac venustatis sedes esse constituta videatur Equidem arbitror, quaedam apud Virgilium similiter a grammaticis damnari, Iam Uam prauum ingratumque sonum praeferentia, HUem nonco*ω- via dicunt, ut Achaici cineres, Achaica ea ra, moestasque querelas, et id genus alia, cum ea potius usurpasse crediderim latinum vatem, graecae oes eos indolem imitatum Quodsi eos olfendit in componenda dictione eorumdem sonorum geminatio, miror, cur eam pariter in graecis verborum praeteritis uniuerse non improbauerint,
illepidam ac vitiosam dixerint, malumque ibi quoque so-DUm notaverinis quem tamen sonum iu multis consectati sunt ipsi etiam Latini, Atuis Ui cecini, momordi, cucurri, Et ceteris liuiusmodi ut igitur talem geminationem ubique damnent, aut eam in illo Ciceronis versiculo aliisque Virgilii criminari cessent. Multa profecto protulerunt grammatici libero nimis iudicio, minusque reclo. Sed negotium nobis facessit Iulius Caesar caliger, qui in Homerum, AEUius sapientiam atque elegantiam vel non vidit, vel videre noluit, iniquior audacter satis, pro more suo, mellifluis illis Sirenum modulis interstrepit Sententiae, inquit, molles, Bulgaressis utilis, quae ne comm qtiidem meum mouerelitrad
473쪽
ctoreas. Recte ac sapienter putauit Uportus, qui vetatus est, ne animus caligero fuerit in patinis, dum liaec scriberet Quid mirum autem , 'o bone caliger, si cocus tuus Sirenum illa cantiuncula nec oblec et ur, nec ad choreas moueatur Non ea quae cantu illo pollicentur Sirenes, curant coci, qui toti in culinae peribus ollis ac lancibus purgandis esculentisque parandis sunt occupat , nec scientiam, aut eruditionem expetunt Praerei ea non ut moueant ad choreas, cantum illum Sirenes instituunt,
sed ut Vlyssem ad sese audiendas trahant Quae autem fortior illecebra viro ingenioso ac Vpieini, qualis erat
passim adpellatus, id est versipelltis, consilio plenus, acutus, saga X, quam se posse miscere sermonem cum eo, qui de multa scire, profiteatures Quae maior voluptaS, aut animi titillatio, quam variarum uerum reo nitio pNonno Tartareus 1 ossis vaserrimus hac scientiae pollicitatione piimos humani generis parentes traxit in fraude me omnes homines quo meliores et doctiores, eo magisse tendi sunt cupidi Generosa quaeque pectora mordet hae dipsas et inexplebilis discendi sitis Quare Cicero,
postquam attulit Sirenum versiculos, sapienter subiungite scientiam pollicentur, quum non mirum assieritio cupido Un- tria esse cariorem itque Omnia quidem scire, cuiliscumque modi uiri, cupere curiosorhinc ilici Cero maiorum rei timeontemplatione ad crviditatem scientiae, rimmorum is orti meis stilandum Quem enim ardorem iudi censetis fuisse tu
Archimede, qui duim iuvet here quaedam describit altentius, ne satriam quidem captam es e semerit 3isidia Pythagoram rιid de Platone, aut Democrito loquar, niti lus proseler scendi caviditatem videmus stimas terras esse peragratas quae qui non ident, mihi Umqtiam miraeognitione dignum amauernut Atque hoc loco hi pro plerauimi Doluptates coli dicunt ea studia, fune dixi Dii int Lligunt, idcirco esse ea proseler se expetenda, quod, nulla utilitate obiecta dele Teutur mimi atque scientia etianis incommoda daturast, gaudeant. Hattenus Tullius,
e cuius aurea ratione satis percepisse vos puto, adole.
474쪽
scentes, nullam aptiorem ac vehementiorem voluptatem proponi Vlyssi a Sirenibus potuisse, quam maiore scientiae, cuius erat cupidissimus, acquisitionem, adeoque iniuste agere caligerum, qui maximum culpet vatem,
quod illos Sirenum modulos frigide inepteque composuerit. Iam vero vafriciem illarum pellicum notate, adolescentes, quae rerum valde bonarum atque honestarum praetextu ad illicitas et noxias voluptates trahere volebant Vlyssem, mox vero mactare et perdere. Quid enim melius ac laudabilitis, quam discere et scire Nihilominus
prudens lysses, Circes monitis auscultans, ea caUit ac declinauit, ut a certissmo se vindicaret interitu. Quandoquidem igitur ea, quae praecessit, disputatione vos hortatus sum, ornatissimi iuuenes , ut OXias voltuptates, in Sirenibus expressas, deuitetis, non praetermittam in praesenti, ut insuper opportune vos admoneam, ne falso
honestatis colore vos alli sinatis. Subiuina pelle saepe lupum abscondi suspicemini, et sub innocuis flosculis herbisque virentibus venenosum ac lethi ferum latitare Clubrum. Quoties igitur pravitatis aliquid vobis suboluerit in iis, qui vos ad suas partes inuitantes specie recti decipere ac seducere cogitant, et blandis subdolisque suasionibus ad axioris ac vitiosae vitae genus amplectendUm impellere, aures vestras virtute obstruite, ortam voces pertimescite, tamquam mala Sirenas putate, fugaque saluti vestrae prospicite. Saluberrimum Salomonis praeceptum memoria frequenter recolite: EF Dia, quae i- Atti homini, o notissima antem illitis istichul ad nisi lcm.
At de Sirenibus satis. Ad id modo deuenilam, quod do Planctis dicendumsse perest. Ut autem probe, quae ducturus sum, intelligatis, horum scopulorum narrationem resumere et subtili US exponere necessu est. Planctas duos esse scopulos in Siculo mari ad omnimodam Symplegadum simi itudinem Homerus confingit, quae Symplegades duae siue paruae insulae, siue scopuli sunt maris Euxini apud os Bospori Thracii, quibus etiam nomen est Cyanea saxa, adpellatione
475쪽
tione a colore, ut opinor, ducta; κυάν- siquidem colorem caeruleum vocant, qui fit ex splendido albo adiuncto et nigredine offuso Symplegades vero dictae sunt a
graeco verbo cuμπAiatabat, hoc est, connecti, siue coniungi. Nam, ut refert Plinius lib. IV cap. II. et lib. VI, cap. a. tam modico sunt inter se discretae interuallo, ut ex aduerso quidem intuentibus geminae cernantur, paulum vero deflexa acie coeuntium speciem praebeant. Quamobrem esse erraticas fabulati sunt poetae, quia modo copulatae, modo seiunctae conspiciuntur. Itaque periculorum lysi eorum magnitudinem exaugere volens, vates Cyaneos scopulos in mare Siculum transfert, vocatque Aa Rra , quod idem est, atque errantes. Bina ergo scopulorum pericula, ait ad lyssem Circe, illi obiectum iri in eo mari, per quod erat nauigaturus vide. licet ex Vna parte Tha aerae, ex altera Scyllam et Charybdim monet autem, ut euitatis illis ad lios potius accedat. Si namque illos subeat, certissime periturum quod omnino innabiles sint, neque ulla nauis illac euaserit incolumis, praeter illam unam , quae Iasonem ceteros Ue Argonautas vehebat. Adpellatur autem ab Homero ea DaUiS TAC μέλου χ, perinde quasi eorum solus cordi esset toti mundo, quod in ea selecti stimus flos regiorum heroum totius Graeciae concluderetur. Quapropter mirum non est, si Iunonis nomine defensa exitiales illos scopulos praetervehi potuerit illaesa Iunonis inquam, quae regum ac principum habebatur vindex et patrona Neque physico documento id, quod de Iunonis tutela confingitur, vocat Iuno enim aer est, cuius fauore, secUndo scilicet vento, prosperam per illos scopulos potuerunt Argonautae nancisci nauigationem. Et haec quidem perspicua sunt. Valde autem obscurum et implexum videtur esse, quod dicit de volucribus et columbis Ioui ambrosiam ferentibus. Ait enim, ne eis quidem scopulos istos teterrimos parcere, sed aliquam semper auferre, Uam mox, ne deficiat numerus, pater Iupiter restituit. Huius loci interpretationem ex doctissima Daceria desumam, nilque
476쪽
aliud de meo conferam, quam quod gallicum textum latino sermone conuertam. Haec Homerica , inquit, columbarum sabula, quae Ioui ambrosiam serunt, et scopulos hosce supervolitando transeunte damno, ut ex eis aliquam semper abripiant, valde singularis visa est arcanoque sensu abdita quem plures conati sunt aperi se. Quae omnium prima mentis acie fictionem hanc penetrarit, latentemque significationem inspexerit atque explicarit, femina e Bugantio fuit, cui nomen Moero. Docet
autem, quemadmodum narrat Athenaeus lib. i. v. ZZ. vocabUlum arEAEim, quo utitur Homero S, vulgo acceptum
pro columbis ad significandas Pleiades Atlantis filias, ab eo fuisse,surpatum Haec constellatio ortu suo et occasu anni tempora signat, tempusque sementis, mellis, frugumque maturitatis Qua de re dixit Homerui eas
deferre Ioui ambrosiam Vnam vertentis anni tempora, et
collectio segetum et frugum, libationum et sacrificiorum, quae Ioui Ollerantur, materiem suppeditant, instruuntque. Cum vero addit poeta, ab his scopulis nonnullam semper adimi earum stellarum, poetica hyperbole utituro qua ostendat, ipsarum numerum quandocumque occidunt, ob id videri deminutum, quod celsistimo vertice, quo super mare gemini illi scopuli adsurgunt, modo nam, modo alteram intuentium oculis auferunt: quod vero iterum integro numero renascuntur idcirco dicitur ac quae
s demta fuerat, ab Ioue suppleri. Sed iam Vsysses mihi est repetendus, ut reliquam disputationis partem, quam sum pollicitus, X sequar. Audistis, iuuenes, quot pericula, labores, damna, heros ille inuicti stimus subierit, ex antlarit, perpessus sit, ipsOrnet narrante in conuiuio Phaeacum conticescentium, intenta Ue Ora tenentium, meque, ubi opus fuit, res ab eo
Darratas compluribus hisce quasi uno nexu coaptatis disputationibus interpretante. Tantam igitur ex illis mirificis lepidisque narrationibus voluptatem perceperunt, Phaeaces, i, licet essent hospitalitatis minus studiosi, plurima Vlyssi congesserint dona effusamque dederunt beneUO- lentiae atque honoris significationem, denique instructa
477쪽
naui, quam patriae desiderio enixe postulauerat, ad Ithacae litus una nocte transuexerint. Et haec quidem recte se habent. Absurdum vero videtur id, quod sequitur, videlicet altum dormientem, fuisse a Phaeacibus nauigio eductum atque illic una cum muneribus relictum At haec absurditas plane necessaria fuit ad cetera poematis expedienda enirn euigilasset, aut Phaeaces illum dolatum usque deducere debuerunt, aut ille eos compellere, ut secum irent tecto ac mensa utique excipiendi, cum opUs esset, ut formam ementitus et a procis non agnitus ad patriam reuerteretur Videtur Homerus eam absurditatem
sensisse, omnibusque lenociniis atque elegantiis, Omnique poes eos lore, ut sibi condonaretur, conspersisse quare mirum non est, si locus hic adeo Aristoteli placuit, ut poetis ad imitandum proposuerit. Poeyic. v. s. Sed nauigium, quo Phaeaces lyssem reduxerant, dum remeabant, Neptunus odio Vlyssis conuertit tu rupem.
lib. XIII. fortasse confinxit Homerus, quod prodigiosas illas conuersiones probabiliter audierat uxoris Loth in statuam salis, et virgo Moysis hi anguem, et Ursas anguis in virgam Experrectus Vlysses, ac loci faciem non agnoscens, nubem enim Minerua illi circumdederat, quae veluti artificiosum speculun res allicet quam essent oculis obiiciebat, animo consternatus est, se putans
a Phaeacibus esse deceptum Sed Minerua sub sorina iuvenis opilionis adparens, mox eam se esse declarans, HUtantem cynfirmat, et quo consilio opus sit ad procorum ultionem, docet ac donis omnibus in spelunca mon
iis Neriti abditis in senis, stipem quaeritantis, speciem immutatum ad Eumaeum subuleum mittit. lib. XIV. Profecto hanc in Vlysi formae immutationem, qua Omnes falleret, aliqui putant minus verisimiliter a vate confingi. Verum, praeterquam quod diuina sit Palladis virtute, adeo ut miraculo sit adscribenda, exempla tion desunt aliorum principum, qui formam suam exuere visi sunt, i ac sub aliena latitantes cognitioni suorum subditorum, et vel ipsorum iamiliarium, inter qu*s versabantur, mirum in modum se subducere. Mehemetus quartus, transacto se-
478쪽
culo Turcarum Imperator Byganti opticinas et alia loca publica, versa oris et habitus specie, a nemine agnitus saepe lustrabat, tolle Teuenoto in suis itineribus. Etiam ali lucria Italiae principem idem callide non ante hos multos annos factitasse, ex multis fide dignis accepi. Ab Eumaeo igitur benigne exceptus lysses, ut erat versipellis, se Cretensem esse simulat.
Interim per somnium monetur Telemachus a Miner- Ua, vila caedemone ad patriam redeat; quare a Menelao
petita venia confestim discedit. Sed regressus ad Pylum emisso Pisistrato, qui ei socius itineris ad Menelaum fuit,
insalutato Nestore, ne sibi festinanti moram necteret, navim suam, qualia in portu Pylio reliquerat, conscendit,adsiuintoque nauigationis comite, vate Theoclymeno, soluit litore. Vt vero deuitaret necis insidias, quas redeunti instruxerant proci, eiusdem Mineruae praecepto loci Os Ithacam petere iubet, ipse vero ad agrum, Eumaeumque diuertit. lib. XV De hoc Eumaeo obseruandum, simplicem quidem ac rusticanam vitam illum agere, honesto tamen loco natum esse. Per fraudem enim puerulus abactus est una cum matre ex insula Syria, quae lub Ortygia posita est, a quibusdam Phoenicibus mangonibus, et
Laerti venditus qui deinde grandiorem sectum, fideque ac probitate spectatum regiis suilibus praefecit. Antiquis
enim temporibus, ut alibi docuimus, pastoritia et agricolaris vita honestum quemvis minimo dedecebat. Verum Telemachus reditus sui nuncium mittit ad matrem ipsum Eumaeum, quo profecto, ita volente Mineruari filius cognoscit patrena, unaque consilium agitant, quid iam sibi agendum sit, ut procorum flagitia ulciscantur. lib. XVI. Postquam ad agrum reuersus es EumaeUS, Vrbem petit ipse Telemachus, et matri eum anxie praesto. tanti se sistens, singula peregrinationis suae capita Xponit, neque tamen patris reditum manifestat cum eo enim conuenerat de hoc omnino silendum.
Postea Eumaeus, ut praeceperat Telemachus, hospitem ducit ad urbem Canis accedentem ad domus suae ianuam recognoscit lyssem, et prae gaudio moritur. Sintilem
479쪽
IN HOMERUM. sis milem circumstantiam in reditu Tobiae refert sacer scriptor cap. XL. c. s. Non ergo utilis est, ut nonnulli dixerunt, aut illepida, sed belle naturam pingit. Sed quomodo, aiunt, canis post viginti annos adliu viueret Canes Laconui, ita quit Plinius lib. X. Diutini annis denis, cetera gelgera annis quindecita, aliquando Viginti Eustathius vero, etiam ad quatuor et viginti annos eorum vitam aliquando protrahi, testatur. Et Daceria, unum a se visum tres et viginti annos natiam, confirmat. Nonne a Utem, iterum inquiunt, indecora saltem ac turpis habeatur canis, in imo boum ante regias aedes iacentis, descripta Minime vero. Cum enim heroes ipsi mactarent boves in regiis aedibus, in more positum erat fimum ante fores egerere, quem postea simul coactum famuli ad stercorandum agrum ferebant. lib. XVII. Etiam hodie in urbanis Nobilium Longobardorum aedibus caulae passim sunt, et investibulis caularum sordes. Quae vero ludibria et iniurias a procis et a suis ipsiusmet seruis ac famulabus deuorauerit, et qUam praeclara fit inissimae distimulantiae inuictaeque patientiae exempla dederit lysses, sub illa sorma mendici senis delitescens, partim hic legere licet, partim in sequentibus libris. Nam sicut in Iliade virtutem eorporis, ita in Odyssea fortitudinem an iria vates repraesentavit. Pugnam in procorum conspectu saetam ab Vlysse et Iro, paupere populari Ithacensi, quem seminecem hunc deiecit, quasi lepidum areurοδιον, interserit vates, ad lectorem suum nouo hoc ludicro spectaculo ob
Post hanc singuli procorum pro suis quisque opibus
munera Penelopae conferunt, ut eius sibi gratiam et amorem promereantur. lib. XVIIL Iam vero noctis hora discesserunt proci quibus absentibus lysses et Telemachus arma omnia e medio amoliuntur et in aedem suis periorem abdunt, ne quid procis, quibus necem in sequentem diem parabant, relinqueretur, quo se defenderent, aut vim insectent. Sed Penelope ad se hospitem venire iubet virum enim suum medullitus amans, eiusque reditum flagrantissime cupiens, volebat ex hospite