장음표시 사용
491쪽
exsecrabiles homines illi vulgo habeantur, et ab omniabus, ut quaedam teterrima labes, reformidentur Cete rum si quis, et generis et virtutum splendore conspicuus, unico iustitiae amore sontem aliquem publico iure de meis dio sustulerit, nam priuata vitio nemini licet moribus praesertim et seculi et gentis suae non reclamantibus; non video, cur rem illaudatam ac probrosam praestitisse putetur Quapropter suspendium illud puellarum sontium in regia domo non indigne, aut turpiter attributum esse Vlyssis filio, Telemacho ab Homero, ex allatis hacte- 1ius rationibus liquere puto . Denique notandum est, hune locum Homericum plane respexisse diuinum Arios umes G. ubi Rotandum nonnullos ex malesicis hominibus,
qui sceleste sabellam in spelunca illa detinebant, suspendentem facit ex arbore, et, quo digni erant, supplicio
DE PATRIS IN FILIOS LENITATE ET AN VE.RI CAEDENDI SINT.
SYNOPSIS. Mitio Terentianus mitissimus in Isim Metu paternae seueruat; ingenium suum de industria ceusint pueri Clitiphonis querimonia de patris duritia. Mali plagarum essectus Pueri tamen justo vix ne plagis in frequentibus gymnam is pussunt inflitui Communis consuetudo caedensi pueros reprobata Spartanorum disciplina, qua regebant pueros, expensa. Loca diuinarum paginarum e caedendis suis explicata Laboris nequaquam impatientes pueri. Acrior ob iurgatio saepissime adhibita deminit esse pharmacum. Puibus de causes caedi possitit pueri sui inepti sunt, alterarum sudio remoueantur et ad aliud,itae genus adplicentur. Comitas secrentum ac magis, orum debet es e temperata Sarpedon, Catonis Vticen D praeceptor Iaudatus. Au itorum humanitas commendata et in posterum etiam implorat .
492쪽
um merita Vlyssis in populum Ithacae saepe commemoret Homerus, illud in primis recensere maximeque omnium celebrare videtur, quod nempe patris leuitate in subditos uteretur
Instar patris erat cunesis clemensque bonusque.
Ex quo mihi videor posse colligere, lenitatem ab Homero tamquam propriam patribus esse attributam, ut vix umquam liceat illam a se abiicere, ac proinde eos esse vituperatione dignos, qui plerumque in liberos inclementes sunt, et saeuitie quasi de industria delectantur Cum autem patrem dico, retiam praeceptorem intelligo: iam pueri praeceptoribus traduntur, ut loco patris educent indituantque Hanc igitur ex allat Homeri dicto do inam sinite, auditores, ut breuiter hodie de more excutiam et dicendo interpreter neque enim vobis haec disputatio prorsus erit inutilis L quandoquidem quales vos video, alios futuros patres, alios magistros auguror, alloique plane esse video. Docti etiam viri, mihique cari sumi, voluntati obsecundabo, Aut me hortamentis suis ad hanc scribendam disputationem semel iterumque impulit. Ac mihi quidem disputationem instituenti succurrit flatim Mitio ille Terentianus, qui, uxore carens et liberis, alterum filiorum fratris sui sibi adoptauit, satremque se dedit nimis profecto facilem, Moremque Vltra, qu/m par est, Terentem filior nam, quidquid filio adlubuerat, permittebat; in quo sane criminosus fuit, vitiolaeque lenitatis arguendus Verumtamen dum illam lenitatem suam ipse tuetur, multa profert, quae, si considerate prudenterque accipiantur, non autem ad effusam illam indulgentiam, bona sunt atque educandis filiis e utilia. Quamobrem, ut ad rem adprime facientia, NX Adelph. - . d. e. p. recitanda mihi esse duxi, vestroque examini et iudicio relinquenda.
493쪽
Patres quae fac t, quae fert adolescentia, Ea ne me celet, consuefecistium. Nam qui mentiri aut fallere insuerit patrem,
Aut audebit tanto nimis audebit ceteroS.
Pudore et libera itate liberos Retinere satius esse credo, quσm metu. Et errat longe mea quidem sententia,
sui imperium credet grauius esse aut flabilius, Vi quod sit, quam illud, quod amicitia adiungitu Mea Ceres ratio, et se animum induco meum: Malo eoactus qui incium suum facit, Dum id rescitum iri credat, tantisper cauet; Si sperat, fore clam, rursum ad ingenium redita Ille, quem beneficio adiungas, ex animo facit, Studet par referre, praesens absensque idem erit . Hoc patrium est, potius consuefacere lium Sua ponte reicte facere, quam altera metu.Hoc pater ac dominus interes hoc qui nequio Fateatur, se nescire imperare Iiberis.
Dum igitur tetrice ac duriter siue a patre, siue a praeceptore instituuntur adolescentes, eorum ingeni Um Non Miam fit, ac tum demum prodit sese, cum ex ephebis excessierunt, et vivendi liberius potestas facta est. Metus enim ille seruilis ne se antea proderet, effecit, quod maxime damnosum existimandum est Si namque vitiosum vitae genus filius deinceps amplectitur, ad quod propendere numquam praesensisti, quia metu tuae duritiei se tibi semper data opera occuluit, vix ullus tibi relinquitur coe eenci locus sui enim iuris iam factus monita tua non amplius admittit. Quod si leniter tractasses, se ipsum suumque ingenium tibi exhibuisset, eumque opportune
commonere et in rectum redigere valuisses.
Iam vero plurimi sunt adolescentes, qui de parentum ac magistrorum rigore conquerantur. Neque ego is sum, auditores, qui eos tutandos suscipia in quin reprehendo et acriter obiurgo nam quacumque demum disciplina siue patres, tute praeceptores Og moderentur, aequire
494쪽
o DissERTAT LIX. nique sacere deberent; non enim quia oderunt, sed quia
diligunt, seuerius eos corrigunt et castigant. Nihilominus, quantum institutoris inclementia bona liberorum educationi ossiciat, quantamque fenestram ad licentiam ac nequitiam patefaciat, statim atque asperum frenum excuserint, eorum querimonia probe declarat. Vnus pro
omnibus audiatur, Clitipho nempe ille apud Terentium marιt M. II. c. t. qui patrem suum iniquae seueritatis
suam iniqui sunt patres in omnes adolescentes iudices sesui aequum esse censent, nos iam a puero ictico nusci senes, Neque illarum a nes rerum es e, quas fert adolescentia. Ex sua libidine moderantur, nunc quae est, non quae cim fuit, Mihi simquam Iius erit, nae icte facili me tetur patre.
Itaque cauendum, ne, dum filios seueritate ac rigorem ossicio continere studeamus, in deterius imprudentes
Quid autem dicendum de plagis, quae pueris insti-SUntur tum a parentibus, tum a magistris Iam pridem enim ambigitur, damnandaene sint, an probandae Equidem de hac re quid sentiam, libere proferam. Si pueros honesto loco natos mihi dicas, velim cum doctissimis Niris prorsus sine plagis educari atque institui. Namque id plagae solent efiicero, ut indoles generosa fiat intractabilis, abiectior veniat in desperationem. Quod si quotidie et cum adsiduitate infligas, id amplius consequeris , ut et pueri corpus occallescat ad verbera, et animus sal Utata a quoque monita contemnat ac reiiciat. Pueros dixi honesto loco natos. Nam quamuis etiam plebeios liberaliter educare consultissimum esset neque enim, quod non sint nobilium parentum filii, desinunt esse homines, plures, que mei egregia ac praeclara indole praediti saepe hia- mole tollunt, et ad summa munera dignitatesque adsuI- sunt nihilominus, quia patres obscuri, partim ob imperitiam, partim ob socordiam, partim quod operibus ad
se fuamque similiam alendam intenti filii liberaliter instituendis animum nauiter adpellere nequeunt, vi suae
495쪽
plagis ad bonam frugem lecti possunt, ideoque dum a
magistris in frequenti praesertim grege literis ac moribus formantur, vix alio modo, quam militari disciplina, regi possunt atque institui. Sed eos, quibus et pater ingenuus contigit, suusque peculiaris domi forisque magister adhaeret numquamque sine custode vagantur, nullis plagis optime institui poste putem. I si vero sunt, ni allor, quae a plagosis istis parentibus aut magistris mihi obiiciantur, communis cons Uetudo, Spartanorum disciplina, diuinartim paginariam praecepta communis quidem consuetudo iam inualuisse videtur pueros caedendi Quid V communis etiam consuetudo inualuit multa alia perperam faciendi; rideone
probanda erit Si rationes, quae contrarium suadent, vincant, quantumui communi consuetudine reclamante iis
adhaerendum. Spartanorum autem disciplinam seuerim, mam fuisse, ac fortasse saeuissimam, vitro confitear Non solum enim domi ad plagas ferendas sine letu filios consuefaciebant, sed et in gymnasiis praeter magistrum paedonomus habebatur, et iuuenes cum Flagris , qui absente
magistro pueros pro leuissima qua uis culpa caederenta Verum Lacaedemonii pueros etiam nudis pedibus incedere iubebant, eadem omnino veste et hyeme et aestate uti latrocinari ac vivere rapto, ea insuper lege, ut, si depreheliderentur, poenas darent: et sua propter necesse erat, ut summa dexteritate ac vafrici furarentur Iutarch.
Lycum. en si in Lacaedem. cie in Tusc. Quis vero piobet haec in disciplina suorum filiorum: Spartanorumus ulta commendanda certe suerunt atque imitanda; at
multa itidem damnanda atque explodenda Sed tandem ad diuina monita, quae filios virga esse plectendos praecipere videntur, deueniamus Haec autem ita se habent apud Salomonem in Prouerbiis et in Ecclesiaste: luctilineolligata est in corde pueri, ef irga disciplinae fugabit eam.
Et, in parcit Dirgae, odit sitim Et, qui diligit lima
suum ad iduat illi melo Et, Utirua cernicem sui tu GDentule, et trinde latet actitis, dum infans est Quid clarius aiunt plagosi isti puerorum institutores, quid mani-
496쪽
a DissERTAT LIX. festius Nihilominus respondere possim, diuiniam scriptorem huiusmodi monita saepius inculcasse, quod seuerior haec disciplina Iudaeis olim congrueret, qui rigidae duraeque ceruicis passim adpellantur in sacro volumina. Nunc autem sub mitissimo seruatore ac magistro Iesu, qui doctrina et exemplo suo ad omnem mansuetudinem nos informauit, non videtur disciplina illa adeo consentanea.
Sed hac missa responsione, virgae nomen in allatis locis non proprie accipiendum esse, crediderim, sed metaphorice, et per quamdam similitudinem, ita ut non ferulam, non fustem, non stimulos significet, sed liber em admonitionem, atque, ubi opus sit, iuriusculam increpationem. Hoc flagello regendos esse pueros aio hac virga salubriter caedendos, lis tundendos stimulis Et quidem, auditores, ipsa sacri textus verba significationem hanc per se ipsa videntur obtrudere V nam paene ubiqUe
virga ibi dicitur disciplina, ita ut et virga et disciplina pro eodem intelligenda sint Quis enim non videat, quam absurdum sit, dii animum inducere, id diuinum voluiste
spiritum, vi tenella pueri latera veris stimulis tundantur Lyc*n, philosophus, duos tradebat esse excitandis pueris acerrimos stimulos, pudorem ac laudem pudor est iusti probri metus claus autem est omnium artium altrix Sed et alium ostendam stimulum, aliam virgam, laborem videlicet, quo si urgeas usque a puero filium, qua blande inuitando qua munusculis adiiciendo qua monendo, qua increpando, magnos dabit prouectior aetate in virtute progressus Neque enim verum est, quod vulgo sertur, impatientes esse laboris pueros, laboris nempe eorum viribus comparis, quin immo docente experientia liquet, sicut corpore ad cursitandum atque ad alios pueriles ludos solido die valent, quin delassentur; sic et animo ad
primas rerum cognitiones arripiendas strenue valere, si
praesertim festiue ac sine mole ilia sibi proponantur Stimuli itidem sunt aliorum exempla puer is proposita, Huibus eruditio summam gloriarn, opes, dignitatem, Uctoritatemque peperit, ac rursus eorum, quibus improbi mores, nullisque disciplinis excultum ingenium, infamiai
497쪽
gae, si fustes, hi stimuli christianis parentibus ac magistris digni, quibus filios ad diuini scriptoris mentem caedant, eorumque latera tundant. Immo nec acrior obiurgatio frequenter est adhibenda Pharmacum namque, aditisue adhibitum desinit esse pharmacum, non leuat morbum, sed exacerbat nec aliud efficit, quam quod solet cibus insuauis parumque salubris nihil, inquies, hac
ratione proficitur, et puerorum legique nec monitis, nec precibus, nec em Ulatione, nec pudore, me laudibus.
nec ceteris artibus vel ad virtutem, vel ad iteraria studia exacuuntur. . Nonne etiam plagarum remedium erit adlubendum Ela age, si ita demum res postulet, virga etiam pueros caedas, dum modo et plagarum sit modus valde contractus , ipsaque tundendi ratio verecunda et liberalis, nulla scilicet corporis nudatione. Meminisse enim debes, non te asinos, siue mancipia tundere, sed liberos pueros e Neque tamen facile dederim, ut ob qualemcumque siue puerilem procacitatem, siue negligentiam in suadendo, siue ob pluscula menda, quibus scantentia tibi adfert scholastica pensa a se peracta, puerum virga pl*cias, sed ob insignem, omnique emendationis spe carentem socordiam, ob obfirmationem in malo, ob denegatum, quod tibi debetur, obsequium ac reuerentiam, ceteraque grauiora crimina, quae, nisi a pueritia statim reseces, reliquam corrumpunt aetatem ac deprauant Sed quid fiet, urges, iis, qui nisi turpibus contumeliis, nisi inultis et acerbi istinis plagis, ad literarum studia compelli nequeunt, et quod Plautus dixit, iunt verberalis limi*Qtiid fiat rogas literarum studiis, ad quae nati ciniunt, me auctore, repellantur et vel iis praeceptis instituantur, quibus eruditi agrorum cui ina suscipere, remque familiarem administrare polluit, vel in adio exercitationis genere occupentur ad quam noueris eorum ingenta 1elle accommodatius ac propensius Ceteruria peruti lyctius est ac grauissimus error, qui parentum et magistroruit eompluri Um mentes deprauat, vel inuita natura pueros ad
literas compellendi Quamquam vero hactenus dictis
498쪽
facilitatem ac mansuetudinem tu parentibus et magistris
erga pueros commendauimus volumus tamen huius comitatis prudentiam et glauitatem esse socias, ne pudorem ac reuerentiam excutiat, similiaritatis comes, contemtus;
qualem suis e praedicant Sarpedonem illum, qui Catoni Vticensi erudiendo traditus est is enim comitate morum summam gratiam probitate parem auctoritatem apud puerum sibi conciliarat nullo uirgarum metU. Atque haec profecto sunt, quae viam mihi Homero sternente, dum paternam lysiis in subditos lenitatem laudat, de hoc argumento disputanda apud vos censui, auditores quod certe argumentum libentissime pertractandum suscepi, utpote reipublicae bono maxime necessarium; si quidem a recta puerorum institutione non liter rum tantummodo, sed totius humanae reipublicae pendet felicitas. Iam vero candide fateor, me aliquando aliter sensisse, neque hanc in regendis pueris satis probasse lenitatem. Sed dum rem subtilius expendo, grauissima
rationum, quas explicaui, momenta, vi aduersam sententiam amplecterer, compulerunt. Quod autem hane disputationem non minus arrectis animis, quam Uribus, intentoque ora tenentes excepistis, eidem vos subscribere sententiae , non male coniicio, optimi auditores, simulque gratias vobis ago longe maximas, quod tanta humanitate ad me audiendum accedere dignamini. Quam plane humanitatem enixe peto, vi etiam deinceps exhibere mihi velitis , dum paucis Homericis, quae supersunt, dissertatio libus expletis, aliam materiam pertractandarususcipiam Vester siquidem fauor vires mihi addit, ut supra humilitatem meam adsurgam ac paene me rus maioriam.
499쪽
DE PUELLIS HOSPITES LAVANTIBUS ALIISQUE MULIERUM EXERCITIIS.
SYNOPSIS. Hospitum lauatio inter hospitii incia non Dimum Deum obtin bat. Pue ae totum eo us hospitibus lauabant. Adferuntur exempla. Nonnulla videntur nobis turpia, quia a moribus nosIris sunt aliena suantim puellarum honestati ac pudicitiae cauerent veteres. Nonsne certa honestatis regusi munus Usid uectis demandatum. 13Gauia nunc etiam feminae aegrotos curant, omniaque isti s exhibent mini Ieria. Hi nudo eorpore incedunt incolae, nuditas intuentium pudicitiae non in cere fertur Athenaeus ex ilia lauatione magnum Deterum pudicitiae ducit argumentum. Pedes plerumque abluebant ancillae vetulae Cur idiacetum bt totum corpus puellae, pedes tulae lauarent. Iura exempla, sacra scriptura mulierum pedes lavantium. Munus eu Jokiendi Uria apud Hebraeos feminarum fuit. Ja exercitia mulierum ex Homero coaceruantur. Sedulitas ac labor veterum mesierum otio atque ignauiae vostrarum preeponendus.
um multa mulierum ministeria in Homerica antiquitate plerisque nota non sint, rem gratam me facturum arbitratus sum auditoribus meis, si ea studiose colligerem ac sub unum adspectum darem Tantoque magis id censui necessarium, quod cum aliquod eorum videatur absurdum atque indecorum, nobis declarandum erat atque a turpitudinis suspicione liberandum, quemadmodum et in ceteris similibus quibuscumque singulatim fecimus, ne nouitius te stor atque in Homero hospes eo impingens ori enderetur. Hoc autem ad hospitum lauationem pertinet, de qua proinde verba facere primum omnium instituu
Itaque docet Homerus non uno in loco hunc fuisse Olim morem ac veterem legem hospitii, ut inter alia ossicia, quibus hospites ac peregrini exciperentur, lauatio est sit vel totius corporis in balneo, vel saltem pedum extra balis
500쪽
DissERTAT LX. balneum. Id autem recte se habet, sed absurduni maxi-ine videri possit, quod ad prius officium destinarentur plerumqtie puellae ancilla domus, et quandoque ipsaemet liae heriles, quod pluribus apud ipsum Homerum testimoniis probatur. Cum iuuenis Telemachus de patre vlysse eis citaturus via cum Mentore se Pylum contulis et ad Nestorem, fuit ab illo rege, prout par erat, Omni beneuolentiae atque honoris significatione habitus iussaeque puellae, ut utrumque lauarent in .ilneo. Cum VlyLses procella eiectus ad lumen si aeaciae occurrisset filiae regis Alcinoi, Nausicaae, Nausicaa vicem eius dolens opem tulit, vellem cibumque suppeditauit, praecepitque
puellis, ut illum lauarent in flumine. Cum idem lynses, sub figura inendici liospitis latens, oris specie sibi a
Minerua tactu virgae commutata, domum suam post viginti annos reuersus esset, gratiamque sibi Penelopes conciliasset ob ea, quae de Vlysse illi mrrabat, quem a se
cognitum domique suae in Creta hospitio exceptum con-singebat, breuique pollicebatur rediturum, iussus est lauari in balneo, munusque similiter commissum puellis, ut
eum lauarent. Iam vero morem hunc ut maxime turpeiuvos reiicere, utque pudicitiae noxium atque inimicui nauersari mihi videmini, auditores. Equidem fateor, mihi quoque aliquando visum esse foedum atque indecorum, mecumque reputabam, ne ipsi quidem Homero arrisisse; quod ex eo coniectabam, quod Vlyssem inducit nec Nausicaae, nec Penelopae acquiescentem mandantibus , ut lavaretur aperte enim virique testatus est, se nullatenus commissurum, ut corpus suum a puellis contrec aretur.
Verum rem attentius deinde consideranti plura mihi suppetunt, quae morem hunc a turpitudinis nota probe iudicare valeant. Illud enim toties a me repetitum atque inculcatum inprimis adferre habeo, mulin nobis videri turpia, quod a moribus nostris aliena sunt, non quod revera turpia fuerint. Vsus enim multa complanat, quae aspera videantur. Praesertim cum potuerit usus ille ad honestatem facile consorinari, quibusdam cautionibus adhibitis, quae omnem turpitudinem repellerent. Aliunde