장음표시 사용
21쪽
Xli I. At ille etiam si quit Singuli, temp0ribus adducti, hosti promiserunt, est in eo ipso siles conservanda. Ut primo Punic bell0, Regulus captus a Poeni S, quum de captivis commutandis Boniam missus eSSet, jurassetque e rediturum: primum, ut Venit, captiV0s reddendo in Senatu non censuit deinde, quum retineretur a pr0pinqui et ab amicis, ad supplicium redire uialuit, quam idem hosti datam sallere. Secundo autem Punic bello 90st Cannensem pugnam qu0s decem Annibal Romam adstrictos misit jurejurando. se redituros eme, nisi de redimendi iis, qui capti erant, impetraSSent, eo omne cens0res, qu0ad quiSque e0munxixit, qui pejerassent, in aerarii. reliquerunt; nec minus illum, qui jurisjurandi fraude culpam invenerat. Quum enim Annibalis permissu exisset de castris, rediit paullo post, quod se oblitum nescio quid diceret. Deinde egressu ecastris, jurejuratulo se ululum putabat et erat verbis, re non erat. Semper autem in de quid senseris, non quid dixeris, cogitandum. Maximum autem exemplum est justitiae in h0stem a majoribus nostris constitutum. Quum a Pyrrho pei fuga senatui est pollicitus, Se Venenum regi daturum, et eum necaturum senatus, et C. Fabricius
perlagani Pyrrho dedidit. Ita ne hostis quidem, et potentis, et bellum ultro inserentis, interitum cum Scelere 39- probaxit. Ac de bellicis quidem ossiciis salis dictum est. Meminerimus autem, etiam adversus insim0s justitiam SSe servandam. Si autem infima c0nditio et fortuna Servorum :quibus, non male praecipiunt, qui ita jubent uti, ut mercenariis; peram exigendam, justa praebenda. tium autem
duobus modis, id est, aut vi aut fraude sat injuriaclaraus, quasi vulpeculae Vis, leonis videtur. Utrumque homine alienissimum; sed fraus odio digna majore. 0tius autem iiij ustitiae nulla capitali0r , qua in eorum, qui quum maxime fallunt, id agunt, ut viri bovi esse justitia satis dictum St. Xl V. Deinceps, ut erat propositum, de benescentia ac de liberalitate dicatur qua quidem nihil est naturae h0minis accommodatius. Sed habet mullas cauli0nes . Videndum est enim primum, ne obsit benignitas et iis ipsis, quibus benigne videbitur seri, et ceteris deinde, ne major benignitas Sit, quam lacullatex lum, ut pro dignitate cuique tribuatur id enim est justitiae sundamentum, ad quam haec referenda Sunt omnia. Nam et qui gratiscantur cuipiam, qu0d obsit illi, cui prodesse velle videantur, non benefici, neque liberales, Sed pernici0Si asSentatores judicandi sunt; et qui aliis nocent, ut in alios liberales Sint in eadem sunt injustitia, ut si in Suam rem liena con ertant. Sunt autem multi, et quidem cupidi splend0ri et gloriae, qui eripiunt aliis, qu0d aliis largiantur atque arbitrantur se beneficos in suos amicos visum iri, si locupletent eos quacumque rati0ne. Id autem tantum abest ossicio, ut nihil magis ossicio possit esse contrarium. Videndum est igitur, ut ea liberalitate utamur, quae prosit amicis, noceat nemini. Quare L. Sullae, et C. Caesarix pecuniarum tranStatio a justis dominis ad alienos non debet liberalis videri nihil est enim liberale, qu0d non idem justum. Alter locus erat cautionis, ne benignita maj0 Set, quam acultates quod, qui benigni0res V ilunt eSSe, quam
Habe mutias aut iones. Demande te des preeauti0nS. L. Sulls e C. Caesaris Cesmois appellent les proscription de Sylla, et repoque ucesar, railre de la republique enrichit se amis et ses parti Sans de biens de se ennem is Caton, dans Sallus te, caraeteri Se energique meu ces sp0liations Iampridem equidem noε vera rerum vocabula amisimus , quia bona aliena largiri liberalitas voca
22쪽
res palitur, primim ita e peccant, quod injuriosi sunt in proxim0s quas enim copias iis et Suppeditari aequius est, et relinqui, eas transferunt ad alienos. Inest autem in tali liberalitate cupiditas pleruntque rapiendi, et auserendi perinjuriam, ut ad largiendum suppetant copiae. Videre etiam
licet plerosque, non tam natura lil erales, quam quadam gloria duci , ut benefici videantur, sacere multa, quae pr0- scisci ab ostentatione magis, quam a Voluntate Videa; tur. alis autem simulati0, vanitati est conjuncti0r, quam aut liberalitati, aut honestali. Tertium est pr0 positum, ut m benescentia delectus esset dignitatis in quo et mores ejus erunt Spectandi, in quem henesicium c0nseretur, et animu erga nos, et e0mmunitas', ac societas vitae, et ad nostras utilitates ossicia ante collata : quae ut concurrant omnia, optabile est Sin minus, plures causae, maj0resque i0nderis plus habebunt. XV. Quoniam autem vivitur n0n cum persectis h0minibus, planeque sapientibus, Sed cum iis, in quibus praeclare agitur, si sunt simulacra virtutis Detiam h0c intelligendum put0, neminem omnino Sse negligendum, in quo aliqua signiscati virtutis appareat colendum autem SSella quemque maxime, ii quisque maxime virtutibus his lenioribus erit ornatus, modestia, temperantia, hac ipsa, de qua multa jam dicta sunt, justitia. Nam sortis animus et magnus in homine n0n persecto, nec sapiente, serventior plerumque est itide virtutes virum bonum videntur potius attingere.
Esset L impar sat est mo-iive parat de du passe contenue dans propositum. Communitas Lethapitreri 6
de vel oppe es divers degres de
que Vertu La uante exprime e par simulacra est sussisamment
determine edeu lignes plus bas, par aliqua significatio virtutis. Illud Cyest-1-dire ea vertus doue es. Cette distinctio de Ci- DE OFFICIIS LIB. I.
Atque haec in moribus. De lieneV0lentia autem, quam quisque habeat erga n08, primum illud est in ossicio, ut ei plurimurn tribuamus, a quo plurimum diligimurn sed bene-v0lentiam n0n adoleScentul0rum m0re, ardore qu0dam amoris, Sed stabilitate potius, et c0nStanti judicemus. Sin erunt merita, ut non ine tua da, Sed reserenda sit gratia; major quaedam cura adhibenda est: nullum enim ossicium reserenda gratia magis necessarium St. Quod si ea, quae utenda accepelis, mensura, Sim0do possis, Jubet reddere Hesiodus quiduam benescio provocati sacere deliemus an imitari agros seletiles, qui multo plus esserunt, quam acceperunt Etenim si in eos, qu0 Speraum n0bi profuturos, n0u dubitauit is ossicia conferre quales in eos esse debemus, qui jam pr0suerunt PNam quum duo genera liberalitatis sint, unum dandi benesicii, alterum reddendi demus, necne, in n0Stra p0leState eSi non reddere, viro bono non licet, m0do id sacere p0ssit sine injuria . Acceptorum autem beneficiorum sunt delectus habendi. Ne dubitim, quin maximo cui lii plurimum debeatur. In qu lamen in primis, quo quisque anim0, Studi0, heneV0- lentia secerit, ponderandum est. Mulli enim actui: multa temeritate quadam, sine judicio vel modo, in omnes repentin qu0dam, quasi vento, impetu animi incitalici quae benescia aeque magna n0n Si mi habenda, atque ea, qui Pjudici0, considerate, constanterque delata sunt. Sed iuc0llocando benescio, et in re serenda gratia, Si cetera paria
23쪽
Suiit,40 maxime ossicii est, ut quisque maxime opis indigeat, ita et putissimum pilulari qu0 c0ntra it a plerisque A quo enim plurimum sperant, etiam si ille is n0neget, tamen ei poliSSimum inserviunt. XII. Optime autem sucietas hominum conjunctioque servabitur, Si, ut quisque erit conjunctissimus, ita in eum benignitatis plurimium conseretur. Sed quae natura principia sint communitalis et societatis humanae, repetendunt xidetur altius. Si enim primum, qu0d cernitur in universi generis humani societate : ejus autem' inculum est ratiuet 0raliori quae docend0, discend0, 0mmunicando, disceptando judicando, conciliat inter Se homines, conjungitque naturali quadam societate. Neque ulla re l0ngius absumus a natura ferarum, in quibus inesse sortitudinem Saepe dicimus, ut in equis, in le0nibus justitiam, equitatem, bonitatem n0u dicimus. Sunt enim rationis et orati0nis experteS. Ac latissime quidem patens hominibus inter ipS0S, Omnibus inter omnes'. 0cietas haec est in qua omnium rerum, qua ad communem hominum usum natura genuit, est Servanda communita ut quae descripta sunt legibus, et jure civili, haec ita teneantur, ut sit constitulum. quibus ipsis cetera Sic observentur, ut in Graecorum proverbio est Amic um esse c0mmunia omnia' Omnia autem
Mus autem Le premi er principe est elui qui est commun a tota te genre humati e meme tempsinu l est e liende la 300iete. Oraιio. Dans Iesuois, liv. , ch. 9 Ciceron dit de la par0le Orationis vim, quae conciliatriae
es humanae maxime societatis. Hominibus inter ipsos, m nibus inter omnes , ous es hom me en particulier, et ous testeuples en generat. Cominu nia omnia. Celle Pliras a exerce les commentate urs lesens te plus generalement ad 09- te, est qu'il aut laisse dans la communa uterioute les Phoses quacia nature a creues ou lo cominum usage de homines, s en arant solii, toutela is de su consorine a ce que preSeri
c0mmunia hominum videntur ea, quae Sunt generi eius, qu0d ab Ennio 90situm in uua re, transferri in multas
II0mo qui erranti comiter monstrat viam, Quasi lumen de suo lumine aecendat, facit: Nihilominus ipsi lucet, quum illi accenderit.
Uni e re ali praecipitur, ut, quidquid sine deuimento commodari p0ssit, id tribuatur vel ign0t0. Ex quo sunt illa c0mmunia, Non prohibere aqua pr01luente Pali ab igne ignem capere, si qui velit C0nsilium fidele deliberanti dare quae sunt iis utilia, qui accipiunt; danti non molesta. Quare et his utendum est, et Semper aliquid ad communem utilitatem asserendum. Sed quoniam copiae parVae Singulorum Sunt e0rum autem, qui iis egeant, insinita est multitud0 vulgaris liberalitas reserenda est ad illum Ennii nem Nihilominus ipsi lueet Q ut lacultas sit, qua in nostros imus liberales. XVII. Gradus autem plures sunt 80cietati hominum. Ut enim ab illa instilla discedatur, propior est ejusdem
gentis, nati0nis, linguae qua maxime homines c0njunguntur interius etiam est, ejusdem esse civitatis. Multa enim sunt civibus inter Se communia larum, sana, porticuS, Viae. leges, jura judicia, Suffragia, c0nSuetudine praeterea, et familiaritates, multisque cum multis res rati0neSque e0ntractae L Arctior vero colligati est 50cietatis propinqu0-
- licet fra representae Omnia eram munia.
' His utendum, it aut me ureeii ratique e maxime3. Nihilominus ipsi luceat. Dans P exercite ordina ire de labie usai sance, i sau songe a S0i ut auxistens, et ne a Se de p0uille erili erement. - ReliSegle versis utier 'Ennius.
24쪽
rum ab illa enim immensa societate humani generis in
exiguum langustumque c0ncluditur. Nam quum sit hoc natura commune animantium, ut
habeant libidinem procreandi, prima societas in ipso conjugi est proxima in liberis ; deinde una domus, communia omnia. Id autem est principium urbis, et quasi seminarium reipublicae. Sequuntur fratrum conjunctiones; post conS0brinorum sobrinorumque, qui quum una domo jam capi non possint, in alia d0m0s, tanquam in coloniaS, exeunt. Sequuntur connubia, et assinitates ex quibus etiam plures propinqui. Quae propagatio, et Sob0les, origo Strerum publicarum. Sanguinis autem conjunctio, benevolentia devincit homines et caritate Magnum Si enim, eadem habere monumenta majorum, eisdem uti Sacris Sepulcra
Sed omnium societatum nulla praestantior est, nulla firmi0r, quam quum Virib0ni, m0ribus Similes, Sunt familiaritate c0njuncti. Illud enim h0neStum, quod saepe dicinius, etiam si in alio cernimus, tamen n0S 0vet, atque illi, in quo id inesse videtur, amico lacit. Et quanquam omniSxirtus nos ad se allicit, lactique, ut 0 diligamus, ita quibus ipsa inesse videatur tamen justitia et liberalitas id maxime efficit. Nihil aulem est amabilius, nec copulatius, quum morum Similitudo bonorum. In quibus enim eadem Studia sunt, eaedem Voluntates, in iis sit, ut aeque quisque altero delectetur, ac se ipso Pessiciturque id, quod Pylliagoras δ vuli in amicitia, ut unus fiat ex pluidbus. Magna etiam illa communitas est, quae conficitur ex benesciis ultro citro datis acceptis mutae et mutua, et grata
Id autem est, etc. Ce de Veloppe mentes justeti tre regar de comme ne interpolation.
Samos, sondateu de recole ita-lienne, et aute ur de la doctrine de a metempsycose. O le ait
vix revers500 an Sav. I. L. VoΥ. Inaeharsis, i. XXI et LXXV.
dum sunt, inter qu0 ea sunt, firma devinciuntur s0cietate i. Sed quum omnia rati0ne animoque lustrariS, omnium sin cietatum nulla est gravior, nulla cari0r, quam ea, quae cum republica est unicuique n0stram Cari Sunt parentes, cari
liberi, propinqui, familiares Sed omnes omnium caritates patria una complexa est pro qua quis b0nus dubitet mortem oppetere, si ei sit profuturus P u est detestabili0ristorum immanitas, qui lacerarunt omni scelere patriam'. et in ea sunditus delenda occupati et Sunt, et suerunt. Sed si contentio quaedam, et c0mparatio sat, quibus plurimum tribuendum sit ossicii, principes sint, patria, et parentes, quorum benesiciis maximis obligati sumus; proximi, liberi, totaque domus, quae Spectat in I 08 0l08, neque aliud ullum potest habere perfugiumri deinceps bene c0nvenientes pr0pinqui, quibuscum communis etiam fortuna plerumque est. Quam0brem necessaria praesidia vitae debentur iis maxime, quos isse dixi vita autem victus
lationes interdum etiam objurgationes in amicitiis vigent maxime estque ea jucundissima amicitia, quam similitudo
XVIII. Sed in his omnibus ossiciis tribuendis videndunt erit, quid cuique maxime necesse sit, et quid quisque vel sine nubis aut p0Ssit consequi, aut 0n 90SSil. Ita nun iidem erunt necessitudinum gradus, qui temporum. Suntque ossicia, quae aliis magis, quam aliis de-
1 Devinciuntur societate, SouS
eniendu illi. Laeerarun omni scelere patriam Allusion a Cesar qui elai mort et a iitoine doni lepou voi continua it 'εtre bienplus uneste a Rome et acla republique que ne 'avait amat e tela dominatio de Cesar. Iis maxime, quo unis diaei. Savo i : a patrie, 0,
. Ita non iidem, etc. saudra bie distingue de ux 0rtes deti tres ceu que donnenties liaisons, et ceuxque donnenties circonstances et Pon serata pari des uns et des uires.
25쪽
beantur ut vicinum citi iis adjuveris in fructibus percipiendis, quam aut fratrem, aut familiarem. At si lis in judici sit, pr0pinquum potius, et amicum, quam vicini mdefenderis. Haec igitur, et talia, circumspicienda sunt in omni ossicio et c0nsuetudo, exercitatioque capienda, ut b0ni ratiocinat0res ossiciorum esse possimus , et addendo deducendoque videre, quae reliqui summa sat ex qu0, quantum cuique debeatur, intelligas. Sin ut nec medici, nec imperatores, ne irat0res, quamvis artis praecepta perceperint, quidquam magna laude dignum sine usu et exercitatione consequi p0ssunt sic ossicii conservandi praecepta traduntur illa quidem, ut facimus ipsi; sed rei magnitudo usum quoque exercitati0nemque desiderat. Atque ab iis rebus, quae sunt in jure Societalis humanae, quemadm0dum ducatur h0nestum, ex qu aptum est lacium, satis fere diximus. Intelligendum est autem, quum prop0sita sint genera quatu0r, e quibus40nestas ossiciumque manaret, splendidissimum videri, quod anim magn0, elatoque , humanasque res despiciente factum sit. Itaque in pr0bris ma
xime in pr0mtu est , si quid tale dici potest
Vos etenim juvenes, animum geritis muliebrem
Illa virago viri . Iddendo deducendoque.
es pende oslicium. Quod animo magno, elato quε. En tes des quatre principes d 'oia mane 'honngte, Ciceron
eh. 5.)- In promtu est. It 'est pol ni de re proelie qui se presente plus immediate ment. Illa virago Clelie, eune Roma ine, 'echappa ducam de
Porsenna, suri mon Ianicule, Oii elle etait retenue enita ge,
passa te Tibre fi la age, mal-gre es traiis que les en ne missa isaient pleu voir autour 'elle, et revini a Rome. Ce Vers, aliis que e sui vant, se tro uventdansu fragment 'Ennius.
Salmaci , da sp0lia, sine Sudore et Sanguine.
C0ntraque in laudibus', quae magno anim0 lastiter, excellenterque gesta sunt, ea neSci qu0m0do quasi pleni0re ore laudamus. Hinc rhet0rum campus; de Marathone, Salamine, Plataeis, Thermopylis, Leuctris. Hinc n0ster Cucles , hinc Decii, hinc Cn. et P. Pipiones hinc M. Marcellus β, innumerabiles alii maximeque ipse p0pulus romanus animi magnitudine excellit. Declaratur autem studium bellicae gloriae, quod statuas qu0que Videmus ornatu sere militari. XIX. Sed ea animi elali0, quae cernitui in periculis et
1 Salmaci Salmacis, nymphe et sontaine de Carie, pres,' III-licarnasSe Ses aux valent lapropriete de rendre Inous et e
semines ceu qui s' baigna ierit. In laudibus est Oppose a in probris decla phrase precedente.
bourgade de Altique atrio urit. village dum si me noni , pro de
laquei te 2, 000 AthenienS,COmniandes par hemistocle, Aristide et Miltiade, de sirent Parme edes Perses. Voy le ollage illa
ia stoli edes Perses V. Inachar
sis, ibid. - Plate sauj. Coela, ill age en ruines , ille de Boo
ti e Pausanias, Seston de par Aris
Les Thermopyles, de troit entrela merities moniagnes, qui d0n nait entre de a Thessalie dansle pays des Locriens et dans la Phocide 'est iij ourd'hui Thermi Leonidas et pes troiscents Spartiates arrhiprent erie et endroit Xerxes a la te tela' uno arme inn0mbrabie. Voy Inaeharsis, ibid. - Leuctres, Qvj.
Beotie, si spaminondas rem-p0rta ne celebre victo ire suries Lacede moniens. Voy Inaeharsis c. I.
Noster Cocles Horatiu Locles guerrier qui dans la guerreque Porsenna sit aux Roma inspour si tabli Tarquin fur letrone, defendit seu conire Par-snee ennem ieci poni Sublicius, situ a pie dii mont Ianicule, o et ientiam pes te strusqueS, pendani que les Roma in eou- patent e pont, qui conduisait dans leur ille.
II. Marcellus Celui patrae premi e vi sui Annibal u Nolo, et qui pri Syracuse.
26쪽
laboribus, si justitia vacat, pugnatque non pro Salute communi, et pro sui c0mmodis, in vitio est. Non modo enimi virtutis n0n est, sed potius immanitalis, omnem humanitatem repellentis . Itaque probe desulitur a St0icis Di titudo, quum eam, Virtutem esse dicunt propugnantem pro aequitate. Quocirca nemo, qui lartitudinis gloriam c0nse' culus est insidiis et malitia, laudem est adeptus Niliit h0nestum esse potest, qu0d justitia vacat. Praeclarum igitur illud Platonis: Non, inquit, s0lum scientia, quae est rem0la ab ustitia, calliditas potius, quam sapientia est appellanda; Verum etiam animus paratus ad periculum, si sua cupiditate, 0n utilitate c0mmuni impellitur, audaciae 90tius nomen habeat, quam sortitudinis. Itaque viros sortes et magnanimos, eosdem b0nos et simplices, Veritatis amicos, minimeque allaces esse v0lumus quae Sunt ex media
laude justitiae. Sed illud odiosum est, quod in hac elatione et magnitudine animi, scicillime pertinacia et nimia cupiditas principatus innascitur. Ut enim apud Plat0nem St, Omne nim0rem Lacedaemoniorum inllammatum esse cupiditate incendi: sic, ut quisque animi magnitudine maxime excellit, ita maxime vult princeps omnium, vel potius 80 tu eSSe-. Dissicile autem est, utina praestare omnibu concupieris, Servare equitatem, quae est justitiae naaxime pr0pria. Ex qu0 sit, ut neque disceptatione vinci se, nec ullo publico ac legitimo jure patiantur exsistuntque in republica plerumque largit0res et actiosi, ut opes quam maxima COI Se quantur, et Sint vi politis superi0res, quam justitia pares.
Sed quo dissicilius . hoc praeclarius nullum est enim tempus, quod justitia vacare debeat.
licles Mndamentales de homine . Diocilius si Plus il est dis-juste Mest a tori questa 'autres sicile 'e eo uter a voi de la jus -
Fortes igitur, et magnanimi sunt habendi, non, qui faciunt, sed qui propulsant injuriam. Vera autem et Sapiens animi magnitudo, honestum illud, quod maxime natura Sequitur, in actis positum, non in gloria judicat principemque se esse mavult, quam Videri. Etenim qui ex errore imperitae multitudinis pendet, hic in magnis viris non est habendus. Facillime autem ad res injustas impellitur, ut quisque altis-
Simo animo est, gloriae cupiditate. tu 0cus est sane lubricus' quod vix invenitur, qui, lab0ribus Susceptis periculisque aditis, non quasi mercedem rerum gestarum desideret gl0riam. XX. Omnino sortis auimus, et magnus, duabus rebus
maxime cernitur' quarum una in rerum externarum despicientia ponitur, quum persuasum sit, nihil hominem, nisi qu0d honestum decorumque sit, aut admirari, aut optare, aut expetere oportere; tu lique neque humini, neque perturbati0ni animi, nec sertunae succumbere. Altera estres, ut, quum ita sis assectus animo, ut supra dixi, res geras magnas illas quidem, et maxime utiles, sed ut vehementer arduas, plenaSque lab0rum, et pericul0rum, tum Vitae, tum multarum rerum, quae ad vitam pertinent. Harum rerum duarum splendor omnis et amplitudo, addo etiam utilitatem, in posteriore est cauSa autem, et ratio esticiens magn0 Vir0s, in priore. In eo est enim illud, qu0d excellentes animos, et humana contemnenteSsacit. Id alitem ipsum cernitur in du0bus, si et s0lum id,
conduire par es caprices de Phum eur et les inegalites de
Pimagination, a Se metire au'dessus des evenemenis et desdisgisces, etc. γγ MASSILLON.
27쪽
quod h0nestum sit, bonum judices, et ab omni animi perturbati0ne liber sis. Nam et ea, quae eximia plerisque et praeclara Videntur, parva ducere, eaque ratione stabili firmaque c0ntemnere, lariis animi, magnique ducendum eSt; et ea, quae Videntur acerba, quae multa et varia in hominum Vita Drtunaque versantur, ita ferre, ut nihil astatu naturae discedas, nihil a dignitate sapientis, robusti
animi est, magnaeque eon Stantiae. N0n est autem consentaneum, qui metu n0 frangatur.
eum frangi cupiditate nec, qui invictum Se a labore praestiterit, vinci a v0luptate. Quamobrem et iidec idenda', et pecuniae fugienda cupiditas. Nihil enim est tam angusti animi, tamque par, i, quam armare divitias nihil h0nestius magnificentiusque, quam pecuniam contemnere, Si 0n habeas; si habeas, ad benescentiam liberalitatemque conserre. Cavenda est etiam gloriae cupiditas, ut supra dixi: eripit enim libertatem, pro qua magnanimis viris iunis debet esse contentio. Nec vero imperia expetenda, de politis aut 0n accipienda interdum, aut deponenda nonnunquam.
Vacandum autem omni est animi perturbatione, tum cupiditate et metu, tum etiam aegritudine, et voluptate nimici et iracundia ut tranquillitas animi et securitas adsit, quae asseri quum constantiam, tum etiam dignitatem Multi autem et Sunt et suerunt, qui eam, quam dico, tranquillitatem expetentes, a negotiis publicis se removerunt, ad otiumque
perfugerunt in his et n0bilissimi phil0sophi β 0ngeque
Sorti de son carae thre. hae videnda. mPe, represente cupiditas et voluptas.
Gloris est priscic dans lesens de honores. Voluptate nimia est oppos ea staritudine Les emotions d'une joie immodere tro ublent auSSi
Philosophi. insi Soerale, Platon, Aristote Pythagore, Democrite, spicure, eici, qui con- se illatent a sage de se teni reto igne des assai res publiques,aulunt que e permettaient escireonStanees Zenon, lectae siles Stoiciens, disait a contraire tu amo insit' empe chement, 'etsi tundevotri0ur totas d' prendrepart.
principes, et quidam homine Severi et gra' 'Sy, nec populi nec principum m0res ferre potuerunt, vixeruntque nonnulli in agris, delectati re sua familiari. His idem pro-p0situm suit, qu0d regibus, ut ne qua re egerent, ne cui parerent, libertate uterentur cujus pr0prium St, sic
XXI. Quare, quum h0c commune sit potentiae cupidorum cum iis, qu0 dixi, otiosis alteri se adipisci id
posse arbitrantur, Si opes magnas habeant alteri, si contenti sint et suo, et parvo. In qu neutrorum omnino contemnenda sententia est Sed et facili0r, et tuli 0r et minus aliis gravis, aut muleSta ita est otiosorum fructuosior a iuem hominum generi, et ad claritatem amplitudinemque aptior eorum, qui se ad rempublicam et adni agna res gerendas accomm0daverunt. Quapropter et iis sorsitan concedendum Sit, rempublicam n0n capessentibus R, qui excellenti ingenio, doctrinae sese dediderunt: et iis, qui aut valetudinis imbecillitate, aut aliqua graviore
causa impediti, a republica recesserunt, quum ejus administrandae potestatem aliis, laudemque c0ncederent. Quibus autem talis nulla sit causa, si despicere Se dicant ea, quae plerique mirentur, impetia et magistratus, iis non m0do non laudi, vertim etiam viti dandum puto. Quorum judicium in eo, quod gloriam contemnant, et pro nihilo putent, dissicile actu est non pi obare; sed videntur labores et molestias, tum os ensio nulli et repulsarum, quaSi quamdam ignominiam timere, et infamiam. Sunt enim, qui in rebus contrariis parum Sil)i constent Voluptatem Severissime contemnant, in d0lol e sint molliol es glorians negligant, frangantur infami atque ea quidem non salis
28쪽
t M. T. CICER0IIs Sed iis, qui habent a natura alumenta rerum gerendarum, abiecta omni cunctatione, adipiscendi magistratus et gerenda respublica est. Nec enim aliter aut regi civitas. aut declarari animi magnitudo potest. Capessentibus autem rempublicam nihilo minus , quam philos0phis, haud scio an magi etiam, et magnis centia', et despicientia adhibenda Sit rerum humanarum, et ea, quam saepe dico, tranquillitas animi atque securitas Psi quidem nec anxii suturi sunt, et cum gravitate constantiaque victuri duae faciliora sunt phi l0sophis, et quo minus multa patent in e0rum vita, quae sortuna seriat, et quo minus nulliis rebus egent et quia siquid adversi eveniat, tam graviter cadere n0n 90SSunt.
Du0circa n0n Sine causa majores molus animorum conci
tantur, maj0rque cura elliciendi rempublicam gerentibus, quam quietis; quo magis iis et magnitudo est animi adhi
benda, et vacuitas ab angoribus. Ad rem gerendam autem qui accedit, caveat, ne id m0do consideret, quam illa res honesta sit, sed etiam, ut habeatessiciendi facultatem. In quo ipso considerandum est, ne aut temere desperet, propter ignaviam, aut nimis considat, propter cupiditatem. In omnibus autem neg0liis, prius quam aggrediare, adhibenda est praeparatio diligens. XXII. Sed quum plerique arbitrentur,reS bellicas may reseSSe, quam urbanas minuenda est haec opinio. Iulii enim bella Saepe quaesiverunt propter gloriae cupiditatem atque id in magnis alii mi ingeniisque plerumque contingit, eoque NigiS, Si Sunt ad rem militarem apti, et cupidi bellorum gerendorum. Vere autem si Volumus judicare, intillae re exstiterunt uibanae majore clarioleSque, quam bellicae. Quamvis enim hemistocles jure laudetur, et sit ejus n0-
ut o minus, etc. I Dacici haud scio an magis etiam adhia an ae0luthe, diles, in remplis benda sit. Sant Pellipse apessentibus au Magnificentia. a grande urtem remp. nihilo minus adhi des ues, elevation des pen-benda est et magnisscentia, e sues, 'aprestesquelle se dirige despicientia rerum humanarum, mi h0mme d'etat.
men, quam ut 0nis, illuStrius, citeturque Salamis claris. simae testis Victoriae, quae anteponatur consilio Solonis ei, quo primum constituit Areopagitas non minus praecla
rum40c, quam illud judicandum est. Illud enim semel profuit, hoc semper proderit civitati: hoc consilio lege3 Atheniensium , hoc majorum instituta servantur'. Et hemistocles quidem nihil dixerit R, in quo ipse Areopagum adjuverit; at ille vere, ab se adjutum hemistoclem. Est enim bellum gestum consilio senatus ejus, qui a Solone
Licet eadem de Pausania Lysandroque dicere quorum rebus gestis quanquam imperium Lacedaemoniis putatur dilatatum tamen ne minima quidem ex parte Lycurgi Hegibus et disciplinae conserendi sunt. Quin etiam ob has
ipsas causas et parentiores habuerunt exercitus, et lari iures. Mihi quidem neque pueris nobis, M. Scaurus C. Mari0', neque, quum Vel Saremur in republica, Q. Catulus Cn.
On app0rte a Cecrops aere alio de Areopage, ais lagio ire et imp0rtanee de celle institution date de la legislationde Solon, qui en sit te tribunal et te Orps poli lique te plus auguste et te plus r specte checles Atheniens Les ea nee de PΛ-reopage Se te natent la uit, suru ne colline consaere a Mars,
lon subsistaien eneor au tenipsit Ciceron.
queri'avoti lande la marine athenien ne r De Pausani Lysandroque.
Nous avons parte plus haut P. XVIII, de a victo ire remportuΡpa Pausanias a late e Lysandro brutila oti athenienne, 'en parata'Λlhenes et en detruisit les mura illes. VOS. Anacharsis, Di troduction, pari. II g 5. Lycurgi. Se urgue, legisla-leur de Sparte. Ob has ipsas causas LeSi Oi,
Pueris nobis, M. Scaurus C. Mario Cicer0n et ait ne i Mide Rome 647, et Scaurus eluit dici consul an te ann60 658 et 45. M. Emiliu Seaurus sulun de homines es plus influenta de et te epoque C est de lui que Ciceron di,ait pro Font. 7 :
ejus nutu prope terrarum orbis re ebatur.
29쪽
Ponipeio cedere videbatur. Parvi enim sunt soris arma, nisi est consilium domi. Nec plus Africanus , singularis et vir, et imperator, in excidenda Numantia reipublicae prosuit quam e em temp0re P. Nasica privatus, quum Τiberium Gracchum interemit: quanquam haec quidem res n0nS0lum ex domestica est ratione Pattingit etiam bellicam, qu0niam vi manuque consecta est sed tamen id ipsum
est gestum consilio urbano, sine exercitu.
Illud autem optimum est, in qu0d invadi 80lere ab impr0bis et invidis audi,
Cedant arma togae, concedat laurea laudi .
Ut enim alios omittam , n0bis rempublicam gubernantibus,n0nne t0gae arma cesserunt Neque enim periculum in republica sui gravitis unquam, nec majus otium' Ila consiliis, diligentiaque n0stra celeriter de manibus audacissim0rum civium delapsa arma ipsa ceciderunt. Quae res igitur
gesta unquam in bello tanta qui triumphus conserendus Licet enim mihi, Marce sit, apud te gl0riari, ad quem et
O. Catulus Cn.Pompeio, etc. Cest e me me Catulus qui, 'OIi-p0Sant a se que Pompe sutenvoye contre Mithridate, et demandant aia euple Si Pompe vient a moliri r a qui
Catulus D Scaurus et Catulus furent dans a pat aussi grani sque Marius et Pompe dans la
puissantes ille de Espagne, ariourd'hui detruite. P. Nasica Scipio NaSi ea, a milieu 'une eme ule, lua des main Tiberius Gracchus, qui, en quatile de tribun , 'essoreait de laire passe des luis die uses au patriciens Tiberius et sonstere Caius apparten aient parteia mere Cornelie a laria mille de Seipions. Inoidis audio. Audio me)invadi. , Quintilien justis Ciceron dia reproelie qu'o lui a saltile parte trop 0uvent de services tu' i avait rendus a relat.
Ce vers est de Ciceron. Otium Allusion ara conspiration de Catilina. Ipsa Sponte, 'elles- me me S. D 01. Cisteron, Catilina i- res, edit. De Walli I.
DE OFFICIIS LIB. I. 39hereditas hujus gloriae, et act0rum imitatio pertinet. Mihi quidem certe vir abundans bellicis laudibus, Cn. P0mpeius, multis audientibus, hoc tribuit, ut diceret, frustra Se triumphum tertium dep0rtaturum fuisse, nisi meo in rempublicam beneficio, ubi triumpharet, esset habiturus. Sunt igitur domesticae lartitudines 1 non inseri0res militaribus : in quibus plus etiam, quam in his, operae Studiique ponem
XXIII. Omnino illud honestum, quod ex animo excelSomagnificoque quaerimus, animi esticitur, non corp0ris Viribus. xercendum tamen c0rpus, et ita afficiendum est, ut obedire consilio rationique possit in exsequendis negotiis, et in lab0re tolerando. Honestum autem id, qu0d exquirimus, totum est positum in animi cura et cogitatione: in quo n0n minorem utilitatem asserunt, qui t0gati reipublicae praesunt, quam qui bellum gerunt. Itaque eorum consilio Saepe aut non Suscepta, aut consecta bella sunt, non nunquam etiam illata : ut M. Catonis bellum tertium Punicum in qu etiam mortui valuit auct0ritas. Quare expetenda quidem magis est decernendi ratio, qtiam decertandi lartitudo : sed cavendum, ne id bellandi magis fuga, quam utilitatis ratione laciamus Bellum autem ita suscipiatur, ut nihil aliud, nisi pax, quaesita videatur. Fortis verbis constantis est, non perturbari in rebuSasperis, nec tumultuantem de gradu dejici φ, ut dicitur; .Sed praesenti animo uti, et consilio, nec a ratione discedere.
Quanquam h0 animi'. illud etiam ingenii magni est, prae
Fortitudines Le ut fortiat udo se troux rare mentem ploysia pluriel. M. Catonis On ait quel 'insistanc de Caton te censeur contribua sorte ment, danSte Senat, a latre en treprendre latroi si e guerre punique. Etiam mortui. Caton Ouriat a seconde anne de celleguerre, trois an avant a destructio de Carthage. Tumultuantem de gradit dejici. En rancat peril re laisite. Quanquam hoc animi. Lapense est: S'il est d 'une grande a me de ne a pertire a sitea j our u perit, 'est aussi lepropre 'un gente eleve de pre-
30쪽
40 CICER0MScipere cogitatione sutura, et aliquanto ante c0nstituere, quid accidere possit in utramque partem, et, quid agendum sit, quum quid evenerit; nec committere ut aliquando dicendum sit. Non prιtdram. Haec sunt opera magni animi, et ex elsi, et prudentia, consilioque sidentis Temere autem in acie Vel Sari, et manu cum hoste confligere, immane quiddam. e belluarum simile est. Sed quum tempus necesSitas ille postulat, decertandum manu est, et 0rS servituti tui pilu- divique antep0nenda.
XXlV. De evertendis autem diripiendisque urbibus, valde considerandum est, ne quid temere, ne quid crudeliter'. Idque est viri magni, rebus agitalis', punire
S0ntes, multitudinem conservare, in omni fortuna, recta atque honesta retinere. Ut enim sunt, quemadm0dum
supra dixi, qui urbanis rebus bellicas anteponant : sic reperies multos, quibus periculosa et calida consilia δ, quietis et cogitatis et splendidi0ra, et majora Videantur. Nunquam omnino periculi suga committendum est, ut imbelles timidique videamur; sed fugiendum etiam illud,
ne osseramus nos periculis sine causa quo esse nihil potest stultius. Quapropter in adeundis periculis c0nsuetudo imitanda medicorum est, qui leviter aegrotantes leniter curant, gravioribus autem m0rbis periculosas curati0nes et ancipites adhibere coguntur. Quare in tranquillo tempestatem adversam piare, dementis est subvenire autem tempestali quavis rati ille, sapientis eoque magis, Si plus adipiscare, re explicata'. boni quam addubitatu mali Pericu- cul0Me autem rerum actiones partim iis sunt, qui eas SuSci-Piunt, partim reipul,licae. Itemque alii de vita, alii de gloria, e benev0lentia civium in discrimen v0cantur. Pr0mtiores
Crudeliιer s. -ent flat. V. - explicata an prenante b. II. Ne quid uia post hae uno arti trueleonque pluto qu 'en Rebus agitatis a milie hesitant.
igitur debemus esse ad 0stra pericula', quam ad cum munia, dimicareque paralius de hon0re et gl0ria, quam de
Inventi alitem mulli Sunt, qui n0n m0d pecuniam, sed vitam etiam prus indere pro patria parati essent iidem gloriae jacturam ne minimam quidem sacere vellent, ne republica quidem postulante taut Callicratidas', qui quum Lacedaemoniorum dux suisset Pelop0nnesiaco bello, multasque secisset egregie, Vertit ad extremum omnia, quum consilio non paruit 0rum, qui claSSem ab Arginusis removendam, nec cum AthenienSibus dimicandum putabant. iii-bus ille resp0udit, Lacedaemonios, classe illa amiSSa, aliam parare p0SSe, Se sugere Sine u dedec0re n0n 0SSe. Atque haec quidem Lacedaemoniis plaga medi0cris illa pestifera, qua, quum Cle0mbr0 tus η, invidiam timens, temere cum Epamin0nda conflixisset, Lacedaem0ni0rum Ope corruerunt. Quanto Q. Maximus melius de quo Ennius
Unus homo n0bis cunetando restituit rem Non enim rumores p0nebat ante Salutem. Erg postque, magisque viri nune gloria lurci. Id nostra pericula. Oa, devotis , hil 5 commetire noS propres intereis que les intereis de la patrie. Callieralidus Ce genera lavati rendi de grand services Laeede mone dans la guerre duPelopones e. Ce ut dans la 26 ean ne de celte guerre qu'il sutua ineu rd des iles Arginus es, si tue es enire Mitriene et Cum US, par es Atheniens de beau 0up
roles que Xenophon et Plutarque tui protent en celte cireonStanee, ne 'aecordent a p0ur e sens3 e la reponse que tui attribue Ciceron Sparte dit-il, ne Serapoin assuit,lic par Sa Irt, Ut sui est une honte. D XEN. Ii3l.
Cleombrotus Cleombrol command ait les Lacedem aut ris Leuctres ii 1 pamin0ndasci uisi essurer unus terribi de suile. V. XENOPII uis t. r. VI, ut e Votyage 'In cha Sis c. I. Q. Fabii solarii nus ut lepremi e qui lulla ave avarilago contre a fortune et e gented'Annibal, en evitant les rene au- tres decisi ves, et e laissantas'epuiser 'elle- me me ne arme edenue de i0ut, et qui 'etait plus S0ulenue que pares prodigidus habile te de soli Phes.