장음표시 사용
263쪽
est 6 digitorum ad longitudinem lentis concavit a. dig. similiter si foret convexi longitudo 48 digitorum, fiet ut is ad unum ita 8 ad 3. quamvis haec proportio non semper ita accurate servanda est, ut nor . experientia aliquid concedi possit praesertim in longissimis tubis, concava lentis longitudo nonnihil minui poterito.
Lentes cavae conmexi etiamproportionati junctae, non tamen inper .
pendiculari linea oppositae objectorum flecte non sincere
Cum sentium mysterium plurimum consistat in perfecta, sincera ra-idiorum refractione, non poterunt ab objecto transfusae species perfecte se communicare nisi lentes perpendiculariter oppossitae fuerint Repraesentatio enim perfecta contingit, per radios ab objecti singulis punctis procedentes, si per utramque lentem refracti lineis rectis in oculum ultimate transferantur: si vero lentes distorte sibi mutuo oppositae fuerint, radi a punctis objecti in primam lentem incidentes non poterunt deferri in secundam, sed extra ejusdem superficiem in aere dispersi, nec in . ipsum Oculum pertingent. Consequenter species ex lateralis, insinceris radijs consurgentes non nisi confuse apparebiano.Quod etiam in oculo manifestum est, nisi enim directe in objectum fuerit intentus, ut axis aut radius opticus perpendiculariter ab objecto per pupillamin centrum lentis crystallinae in retinam, seu oculi fundumis transferatur, ipsius objecti lineamenta, colores non accurate advertet; ejusdemque species solum confuse apprehendet ita similiter indispositio. ne lentium distorta species distortae, confusae transfundentur. Concludantur enim duae lentes, convexa A, B & cava F, G in tu FIG. bora F, B, G, ita ut perpendicularis , I, lentis A, B, non coincidat cum LVII. perpendiculari I, H, lentis concava F, G convergent refracti A, B, in I. extra lentem cavam Ε, G. ergo ijdem lente cava directe nec excipi nequibunt, nec species ab objecto C, Κ, D, oculo, communicari. Idem dicendum de una lente solitaria, sive cava, sive convexa utrinque, si centra utriusque superficiei non punctualiter corresponderint, radi ex refractione ejusdem lentis se mutuo secabunt, cum superficies distortae radios refractos non in unum punctum cogant, sed dispergantadeoque cavendum, ne vitra, inaequalis profunditatis in usum assumantur, ne labor fiat gratuitus. Unde Scheiner, alijque suadent, sive cavas, sive convexas unius duntaxat superficiei sphaeralis lentes adhibendas esse pro se
Lentes dises cavitatis seorsim junctae convexa, ab eadem di demsam distantiam requirunt.
DEtur lens convexa, uni ex duobus concavis vel maioris circuli, vel minoris juncta. Dico majoris avitatis lentem, seu quae ex minori circulo effecta est, magis removeri debere, a convexa, quam lentem minoris avitatis, lens enim cava subordinata est convexae desita in conjun-
264쪽
ctione collocari debet; ut puncturn concursus radiorum lenti convexae pro xime coincidat cum centro lentis concavae sed centrum lentis majoris cavitatis, minus distata suo centro, quam lens minus caVa ergo haec etiam a puncto concursu lentis convexae magis distabit ergo diversae cavitatis sis lentes diversam distantiam a convexa requirent. Si denique proportio- LVIII. nem lentis convexa ad caVa spectaverimus, erit ut , , proportio minoris ad D, E lentem majoris avitatis ita F, A, distantia ad distantiam D, A. Quia vero D, E, minus distat a puncto concursu radiorum refractorum A. quam F, G plus distabit lens , Ε, ab ipsa lente B, C quam , majoris circulia, G. Ergo diversam distantiam a lente conveXa requirunt.
Unum idemque cazum, di Dersarum convexitatum lentibus junctum aequali interva abes ab eorum puncto concamuS.tUjus propositionis veritas colligitur primo,ex antecedente quarta prop. Nam cum ex subordinatione convexae cava lens in conjunctione proxime collocanda sit in coincidontia concursus radiorum lentis convexae, & centri lentis concavae diversitas majoris, vel minori S convexitatis lenti cavae nihil derogat ergo utrobique aequali intervallo aberit a puncto concursus radiorum lentis convexae cujuscunque tandem convexitatis. Secundo: Quoniam cavae lentis divergentia est ad correctionem radiorum refractorum convexete una eademque lens cava aequaliter distabita cujuscunque lentis convexae puncto concursu . Illa enim correctio est ad tollendam confusionem specierum, quae juxta supra dicta maxima est in puncto concursus radiorum lentis convexete. Non autem adferret remedium confusioni, nisi in aequali distantia concurreret cum puncto concursus lentis convexae si enim variaret distantiam, radi divergentes lentis cavae vel dissiparentur, antequam ad oculum pertingerent vel refracti ex lente convexa in lentem cavam non debite pertingerent ergo confusioni radiorum remedium non adhiberetur. Ergo ad tollendam confusionem lens cava in aequali distantia abesse debet a radiorum concursu lentis convexae cujuscunque tandem convexitatis. Uti videre est infig. annexa. Fis. Sint lentes duae D, E majoris convexitatis,&B, C. minoris quarum LIX. concursus terminetur in uno puncto A in quo specierum confusio fit. Ad eam tollendam adhibeatur lens F, G quae alio loco collocari non poterit, nisi in concursu radiorum lentis convexae, centri concaVae, qu3riamcunque tandem convexitatum. Ergo unum idemque cavum, diversiarur convexitatum lentibus junctum aequali intervallo abest ab eorum puncto
Lens condex magna 'haerae uncta cadae magnam santiam requis re ab oculo parvae plura parvam.
X supra dictis prop. 4. oculus, ciens cava non procul abesse de-ibent a puncto concursus lentis convexae, sed concursus lentium conve
xarum est diversus, videlicet lentis convexae parvi errculi D,Ε. in A. brevior: majoris
265쪽
majoris vero B, C in A. longior ergo etiam prior D, Ε ab oculo A. mi FI I. nus distabit posterior B, C lens amplius. LX.
Lenti convexa anteposita cava minorissphaerae visibilia exhibet
majora, majori minora. HUsus propositionis solutio dependet a duobus. Primo Ab illo principio, de quo supra parte prima, cap. II. circa finem actum est, videlicet rem visam parvam, vel magnam aestimari ex cono visorio, qui si acuti anguli fuerit, minorem apparituram, si obtusi majorem. Secundo: Ab ipsa superficie cavitatis majoris, vel minoris, quarum divergentiae diversae refractio desumitur a centro sphaeralis cavitatis. Quod si remotius distet a sua superficie, arguit majoris sphaerae cavitatem, atque remissiorem refractionem ejusque coni visori acutiorem angulum. Εcontra, si propinquius centrum a sua superficie cava extiterit, sphaerae bnoris avitatem coni angulum magis obtusum arguet ac proinde refractionis diversentia major, specierumque quantitas magis extensa con
Ad lentem cavamjuncta convexa majoris Iphigra, visebile magis
auget, minoris sphaerae, miniss.
JUngantur in diversis tubis ad unam lentem cavam duae convexae seorsim, quarum uia e majori sphaera formata sit, altera e minori. Dico majoris sphaerae lentem notabiliter visibile majus exhibere. Sit enim tu Frs. hus compositus e lente cava A, B, convexa minoris sphaerae C, D. alius a cum eadem lente cava A, B .convexa majoris sphaera E, F erunt ex supra dictis puncta concursus radiorum refractorum in G, Η. Cum igitur cavum A, B sit unum idemque, erit per prop. s. hujus in eodem situ ad utriusque convexum C, D, in F. oculus G. m, proxime ad temtem Α, Β utrobique aequaliter distans, per primam hujus quare si aequales coni inter lentem eandem cavam, A, B .in oculum G, Η. auferantur, remanebunt inaequalis longitudinis partes semidiametri a cava dicta ad convexam A, C MA, plus igitur in sua proportione distabit convexa majora F, a cava A, B, oculo H. quam minor C, D. a lente A, B &oculo G sed quae lens convexa magis ab oculo distat, per I9. cap 8. majus visibile exhibet ergo interposita lente cava, cum per . limus, sit ad correctionem refractionum magis augebitur visibile per lentem Maajoris 'sphaerae,in minoris sphaerae minus.
Per lentem convexam majoris portionis cava junctam apparebit et i sibile clariis , quam per lentem minoris portionis ejusdem licet convexitatis, Sperfectionis.
PF portionem lentis majorem non intelligo convexitatem ipsam, seu formam lentis, sed amplitudinem vitri juxta 6 defin Prop. IO. . . cujus portio ad cavam juncta, si major extiterit, etiam species objecti clariores
266쪽
riores exhibebit. Quia 3. M. cap. partis primae ostensium est, ex quolibet objecti puncto , tanquam ex centro in omnem partem emitti radios, quorum plures incidentes in majorem vitri portionem, quam in minorem, refracti rursum in unum punctum concurrente potentius agent, speciesque clamores efficient. Quod clare confirmatur per vitra, seu specula ustoria, quorum portio malo citius, potentiu flammam excitabit quia radi solares in plura puncta superficiei incidentes refracti peta speculum in puncto concursu potentius agere poterunt, Citiusque focum excitare, quam si in minorem speculi portiunculam incidisseno. Ergo idem sentiendum de lentibus non tamen excessive majoribus ad specierum
Notandum tamen, quidem cum radi j refractis per lentem majoris portionis plus luminis sub ingreditur ne luminis fulgor nimius picturae lineamenta in speciebus plus aequo diluat, Vel potiori ex parte extinguat, haec cautio adhibenda erit, ut intra duas lentium distantias ubi intermedi aliqui orbiculi opaci perforati in ea quantitate, quantam radi e lente convexa concesserint, interserantur; qui superfluum splendorem ante concursum radiorum, vel incidentiam in lentem cavam impedientes intentum effectum praestent.
Lentibis cava, F conetexa tubo concis is secies everse majores, S disincta pa Bro imprimentun
, Frprop. 4. hujus, cap. 9 modus erigendi species super papyro convexis duabus lentibus ostensus est, & supra cap. Is probi. 6. unica lente convexa versas exhibendi insinuatuS; nunc lente cava, convexa domore in tubo locatis species eversae majores, magis distinctae, quam per solam lentem convexam taliter papyr imprimentur; si ad convexam, cava majoris sphaerae nonnihil ultra debitum chartae dissitae opposita fuerit, ita praetice procedendum est. νrs. Includantur tubo , G, F, H, lentes duae, convexa sciliceta F, ia- LXII. va G, Η. quaein cavitatis,in portionis sit paulo majoris atque in obscurata camera per foramen ad hoc aptatum obvertatur convexum B, F, versus objectum C, B, D cavae Vero lenti I, K, objiciatur papyrus , A, N. ad debitam distantiam comparebunt totius objecti perpendiculariter oppositi singula puncta clare, Majora, quam sola lente convexa comparuissent, everso tamen situ; siquidem punctum concursus radiorum , L, F, L. est ad lentem cavam G H. divergentes radi ob proprietatem lentis cava magis, magisque dilatantur, quo magis remoti fuerint, etiam species majores excrescenta.
267쪽
Binae lente convexa contigua, loco itin dimidiant distantium
puncta concursuS. D Etur enim lens utrinque convexa A, B fiet radiorUm concursus per . prop. 6. cap. I 3 ad semidiametrum ferme conveXizaziS, adeoque Lotiis cava intra punctum concursus , in G. collocanda erit applicata vero altera lente C, D, ejusdem convexitati ad priorem A C, concursus racidiorum refractorum ad medietatem solum extendetur in F, quarein lens cava protrahenda erit in , ut radios concurrentes ad desideratum esse ctum apte divergere valeat: nam si lens convexa A, B, b duas superficies convexa requiret punctum concursus radiorum, juxta supra dicta, ad se midiametrum A, H siquidem radi incidentes I, K. omnes erant paralleiali, addita secunda lente C, D, ejusdem convexitatis jam testacti converiagent tantundem in priorem lentem A, B incidentes ergo convergentia radiorum utriusque lentis A, B, α , D, duplicabitur, consequenter radiorum concursus ad medietatem in F solummodo extendi poterit, ad quod punctum &ciens cava'. proxime erit collocanda.
AD hanc propositionem sequitur, si duae convexet lentes contiguae tubo conclusite fuerint, species objecti notabiliter fore minores, non secus ac si lens unica duplo minoris sphaerae extitisset quoniam per L prop. prioris cap. lenti cavae minoris sphaerae iuncta convexa lens minoris sphaerae visibile minus auget, quam si e majori sphaera confecta fuisset Idem dictum puta de duabus lentibus convexis tubo contigue conclusis '.
Duae lentes ejusdem cavitatis, sibi mutuo junctae a condex m. D dissabunt, quam earum una sola.
Am per prop. 4. cap. prioris, lente diversae cavitatis, diversam distantiam a lente convexa requirunt: adeoque lens acutior, seu majoris avitatis, magis distabit a lent convexa, quam laxior sed duae cavae sibi mutuo contiguae aequipollent uni duplo acutiori siquidem radij per eas transeuntes duplicata divergentia refringuntur: per viciniorentis enim ad lentem convexam ex incidentia radiorum convergentium semel, ij que radi in secundam lentem cavam incidentes secundo diyergunt; it que refractio duplex consurgit, quae uni soli dupliciter acutae competeret. adeoque ut haec, ita illae binae remotius a convexa sunt collocandae
Duplicata lens cava convexa juncta flectes objecti δε-
Quoniam per prop. 7. cap. I. lens cava minoris sphaerae anteposita convexae majora exhiliet visibilias, cum per antecedentem propesten cava duplicata aequipolleat dupliciter acutae, ejusdem etiam effectum, porciesque magis auctas exhibebita.
268쪽
De Oari' fectibis ex locatione lentis caravae inter duas con exas a R. Patre Mrcher obervatis.,,T ' Ircherus in sua Magia parastatica lib. O. arti magnae parti S a cap. ,,L, 8. g. 4. refert lentem cavam inter duas convexa varios usus obtinereri quando ambae versantur intra lentis convexae, seu quae objectum spectaO, concursum communem ordinatum, tunc in chartam debite oppositam, semper pingetur imago situ everso ab oculo videbitur situ erecto, rima os illa augebitur, si convexa lens ad cavam accesserit, recedente charta, minuetur, si discedat, accedente charta quia lens hoc casu accipit a ca--va species confusas, hinc ipsa illas in chartam ordinat, muta nondumis erant decussatae ipsa illas in chartam projicit sectas, sic eversus situs'
is contingit; si vero ambae, tam caVa, quam conVCX Ponantur eXtra conis cursum communem lentis, tunc imago in charta per convexam priorem is semper erigitur, in oculo semper evertitur, quae accessu convexae, vel ocu-
- li ad cavam, recessu chartae augetur, accessu illius minuitur: quia is hoc casu lens cava species semper in charta confundit, quas convexa is ordinat, quia jam semel decussatae fuerant, secundo secat atque ex is hoc capite erigit in charta, adeoque oculus illas eversas aspicit . , Si denique duas similes eodem modo adaptaveris in tubum, Oculumis que debite applicaveris, videbis everso quidem situ, sed magnitudine, si claritate, atque amplitudine incredibili objecta quaecunque terrena , sed Mastra quaelibet in obsequium visus coget: nam cum ea omnia rotunda, sint, eversio situs totius aspectum, quoad configurationem visualem nor . ri turbat id quod secus est in obiectis terrenis., Si vero duas lentes collocatas tubo imposueris, habebis telioscopium is mirificum, quod omnia solis absondita miracula manifest abit, atque hinco notum est, microscopium illud, quo musca in elephantem, pulex inta, camelum amplificatur eaque, quae alias parvitate oculi aciem effugiunt, is magna comparenta haec mircherus .
Cuyus converitatis, aut cavita tu lentes requiruntur pro
presbytarum, aut Popum sectilis.
CAusam diversitatis oculorum , pro quibus spicilla adinventa sint, cap. 17. hujus libri . per plures propositiones attuli quod videlicet quorundam oculorum humor crystallinus sit majoris, aliorum, minoris sphaerae, quorum defectus per lentes proportionatas, re convexas, sive concavas oculis praefixas tollitur ut si per humorem debito maioris sphaerae, quo presbytae affecti sunt, radi refracti ultra retinam concurrentes specierum picturam, non nisi confusam, imperfectam exprimere poterunt: adhibitis vero convexis lentibus, refractio duplicatur ut radi prius refracti per convexam lentis superficiem convergente in culum incidant; deinde per humorem crystallinum iterum refracti ad breviorem concursum cogantur, speciesque punctualiter in ipsa retina exprimi
269쪽
mi valeant. contra Vero in oculis myopum, per humoris crystallini minoris sphaerae lentem, radi refracti ab objecto longinquo incidentes: quia ante retinam concurrunt, etiam specierum pictura deficit ideoque lente cava per refractionem radiorum prius diVergentium oculi adjuvantur, ut secunda refractione prolongati ad retinam punctualiter concurrant, ii-cturam ab objecto diffusam exacte exprimantis. Ut autem tam myopibus, quam presbyti notum sit, quanta lentium cavitas, vel convexitas cuilibet conVeniat, aliquot regulas subjungam,in simul per schema ostendam, pro qualibet aetate, cujus figurae segmentum in spicillis sit adhibendum. Quamvis hujus infallibilis omnino regula dari non posse sit: siquidem multi ob vivaces corporis spiritus, Vel etiam, quia nec multis lectionibus, citudijs, nec acutiore, & frequentiore literarum, aut minutiarum obtutu oculos suos defatigarunt, eos diutius absque defectu conservare poterant : ita aliqui ad octuagesimum annum vivacisssimos reti nent. contra ali vix vigesimum annum attingentes absque spicillis nec legere, nec scribere norunt, quod plane absonum est. Loquendo vero de aetate, qua oculi ordinarie deficere solent, ea ab anno s. plus minus, inicium sumit, crescitque defectus cum aetate magis, magisque, usque ad vitae terminum. In cujus medelam lentes diversae requiruntur, pro quibus figura annexa persectam spicillorum artem complactens annexa est. Quare communi aspicilla, ex communibus vitris, casualiter quasi confecta, nullo modo suadenda sunt quia ijs visus potius fatigatur, clabefactatur, quam adjuvetur; dum quidam sumptibus modicis in meliorum comparationem parcunt, viliori pretio inepta emendo, oculos suos nullo pretio satis aestimandos, si non perdunt, saltem notabiliter hebetiores reddunta. Notandum hic triplicium spicillorum usum es . Primo utrinque planorum, quae in conservationem oculorum , in itineribus tempore frigido, vel sicco, vel pulverulento inservire possunt. Secundo: Cavorum, sive in una superficie, sive utraque pro myopibus. Tertio Convexorum pro presbytis . Ut autem figura melius intelligatur, erunt numeri adjuncti, Gitterae pro notis observandae numeri enim denotant centra, ex quibus modulorum, vel scutellarum segmenta sunt elaboranda, ad quorum quantitatem, cientes postmodum conficiendae sunt pro spicillis litterae vero ad peripherias, ipsam convexitatem, aut avitatem lentium designabuno.
Differentiae spicillorum planoconvexorum pro presbytiS.
PRima differenti aspicillorum estia. I.&2 ex quorum centris circumferen FIG. tiaC,B, D,& sequens pro lentiti convexitate denotatur. Ea vero minimum LXIV. quidem augent objectum visum, claritatem tamen addunt, ad res remotiores distinctius percipiendas, inserviuntque ad primam mutationem oculorum, ideoque suadenda incipientibus in oculorum defectu ab anno o usque ad U. Secunda differentiam. 3 centrum designat circumferentiae F, B, G, cujus lentis convexitas inservit oculis, debilitatis ab ann so. ad 6o. B a Tertia
270쪽
Tertia num. 4. pro centro signata, circumferentiam Κ, B, I. pro lentis convexitate, cietate o. anni, usqu&6s indicat. Quarta differentiae centrum n. s. refert circumferentiam convexitatis M, B L pro aetate annius usque ad O. Quinta, sexta,&septima postremorum annorum aetatis circumseia xentiam denotant .
In quibus notandum primo Has sectiones intelligi pro lentibus pla- noconxexis formandis, si utrinque convexae adhiberentur duplo major sphaerica convexitate utendum foret juxta principia refractionum superios declarata . Notandum secundo Lentem majori sphaerae, seu minoris convexitatis requirere visibile remotius minoris autem sphaerae, vel majoris 'convexitatis, propinquius quarum prior lens species minores,in sat claras quidem, posterior tamen majores, ac singula puricta exactius distinguit. Ad usum vero ex prioribus lentibus spicilla potius adhibenda sunt, ne oculi nimia radiorum convergentia depraventuL .
Differentiae spicillorum cavorum pro myopibus
pis C Picilla, quibus myopes uti solent, ex eodem schemate desumenda sunt.1xiri in Ita tamen, Ut nec centra, nec circumferentiae praedictae adhibeantur; sed ubi numero . centra circum fierentiarum pro convexis desierunt: num. 8. pro cavis initium sument spicilla autem inservient indigentibus aclo. anno, Usque ad O. ultra. Secunda differentia spicillorum avorum n. . notata cum sua circumferentia caVa, pro O. anno, ad O. deserviet. Tertia dimerentia per centrum,n Io signatum, ircumferentianis lentis designat pro aetate annicio ad 6o. reliquis vitae annis. Quarta, & ultima num II.&cia notata, potissimum pro tubis adhibenda est. Notandum primo Quod si lentes usu longiore aliquas maculas, aut densitatem in superficie contraxerint, solo halitu linea tela abstersae, nitidae rursum evadent. Vel si induratae fuissent, saliva madefactae, tela munda abstersae corriguntUro. Notandum secundo ultimi circuli duplicati circumferentiam ad centrum numeri et reddere lentes cavas perfecta pro tubis mediocribus, si globulus ejus quantitatis extiterit . Notandum tertio Poterunt supra dictae differentiae subdividi, ita ut intra numerum, numerum immediate sequentem, medium pro centro assignetur, praecipue in cavis spicillis, quae patiuntur majorem variationem, atque haec juxta instructionem Gallilaei, de Gallilaeis
De modispractis elaborandi lemessuperficiet baencae.
Raemissis praecipuis propositionibus, quae ad theoriam Periment. Restant modi, quibus practice omnis generis lentes, tam CaVae, quam convexae, aut etiam mixtae figurae sphaericae elaborari, Mad omnem usum