장음표시 사용
271쪽
cumferentiam K no indicat. V in pro lineirchim ferentiam convexita',
Principia refractioihi it sphaera seu minoris orialitem sphaerae, vel 'yς
ingula puncti exacti ilis site facilla potius adhibenda
m schemate desumenda sunt mirae praedictae adhibeantu ro convexis desierunt: 'nservient indigentibus a b I . . notata cum sua cit. vieta gnatum sircumferentianti eliquis vita anni S., potissinatim pro tubis acti ingiore aliquas maculas, aut litu, linea tela abstersae,ent, saliva madetactae,&te rati circum fierentiam adcen, b pro tubis mediocribus, si differentiae subdividi, ita ut Intem, medium pro centrotiuntur majorem variatio- de Galli laeis .
275쪽
usum opticum perfici possint: t ne quis in horum labore operam peria dat siquidem in indivisibili earum perfectio consistit, ut intento satisfiat; necessarium est, instrumenta maxima industria ad formam perfectam prius reducere, quorum adjumento, lentes perfici possinta.
De materia pro scutelli praeparandi ad formam inducendam
ΡRo forma inducenda lentibus, multum interest, scutellae materiam, non esse ineptam, quae formam segmenti sphaerici ad modum excavatae scutellae ita perfecte contineat, quasi ex sphaera cava perfectissime elaborata frustum exscis tum fuisset eaque potest esse ex stanno anglicano, cu- pro metallo, Calybe, aut ferro, si etiam ex his selectus accipiendus sit; praevalet ex metallo, ferro, aut calybe effecta; quia durior vitris plus resistit, citius formam inducit, neque ita facile a formae perfectione depravari potest. Si materia fusilis adhibenda est, stanno, aut metallo, oportebit in gularem modelam ad hoc praeparare, ex durissimo is bene exsiccato li
gno, Ope tornatoris ad normam futurae scutellae tornatam, aut certe exce
ra, plumbo, aut etiam argilla solida per accuratum artificem confectam; quae fusori tradenda est, poteritque ea confici ex una parte convexa , Vel utrinque: si utrinque convexa fueru, si ex semidiametro, majoris,in minoris circuli pro diversis tubis . Sin autem materia ex cupro, serro, aut calybe sit conficienda, ea tradenda erit mechanico perito, qui eam malleo ad desideratam formam redigere poterit pro qua uisiciet segmentum circuli Α, Β, e ligno , aut charta spissiore exscistiam, mediante lignea regulam , , ad longitudinem se Fisi midiametri lentis C, D, cujus pars C, claviculo firmata sit, altera D. cultro transversali, meracuto infixo mobilis relinquatur ad normam segmenti A, B, exscindendamis.
si ualite cute a ad quamcunque tubi longitud=emformandast.
OUia forma scutellae ad distantiam , seu longitudinem ubi ex circulo segmenti lentis,in semidiametro colligitur, ea habita facile desiderata forma scutellae inducetur ut si tubus quatuor pedum geometricorum 1xi e lente planoconvexa assumatur, in regula C, D, ejus distantiae dimidium, sive duo pedes pro diametro per a prop. cap. a. effectum desideraturi assequetur Si vero e lente utrinque convexa ejus longitudinis tubus in xis placeret, siemidiametrum scutellae ad 4. pedes assumat, perprop. L. cap. 13. pro lente Vero utrinque convexa diversae convexitatis , medietas calculatione utriusque superficiei determinabitur Idem dicendum de lente cavoconvexa Pro qua notandum , lentem cavam e segmento sphaerico confici, quemadmodum lens convexa e scutella segmenti cavi elaboratur, juxta regulam su
276쪽
si ualiter fontesta juxta dictas foranas ad perfectionem fit
reduceniugis. Ostquam scutella fusa, aut usa est , juxta materiae Xigentiam, Ta
gma, sive forma convexa, aut cava rudi quas minerva jam praepara- ta ut eadem ad ultimam perfect ionem deducatur Oportet primo eandem per tornatorem, aut etiam fusorem torno curare laborari, quantum
fieri potest ad formam circuli jam prius ad hoc ex asserculo A, B. praepa-FIs rati, applicando eam toties, donec potiores partes ad formam reductae vi LXVI. deantur sublatis denique rasuris, aut eminentioribus pustulis, adhibeatur ex optimo calybe lima, ad eandem formam confecta, uti patet ex figura quae non sit nimis aspera Vel certe circularis lamina crassior etiam convcxa per modum limae sectae. . Vel etiam annulus gibbus, nonnihil latior, ex selecto calybe, sectoque per modum limae eoque sive in gyrum, sive sursum, deorsumque fricando scutella ad perfectionem aliquam deducetur, denique plumbeo capulo juxta formam ornato, mediante arena substrata totaliter expurgabitur Verum neque tunc statim seleeliora, &minoris portionis vitra terenda sunt, sed viliora, donec aequalitas convexitas perfectissima 1 indlicta.
Ωualia vitra pro Hura lentis inducenda, ni siligendis.
SCutella perfecta, agendum est, ut materia vitri pro telescopijs non sca leat defectibus, ne labor in castum impendatur. Nam lentes debent esse sine a renulis, bullis, undis, maculis, per totum continuae, solidae, aequaliter crassae, inuidem in indivisibili, quales ordinarie fiunt ex spe culis venetis: nam si materia fuerit inepta, refractiones radiorum in coiani punctum non incident. Consequenter lentes effectum desideratum, non praestabunt, qui defectus in materia ita discerni poterunt. Primo Arenulae bullae, aut maculae primo intuitu in diaphano videri poterunt undae vero supra modum nocivae ita deprehenduntur, 1 vitrum versus luminosam fenestram in diversas partes motum fuerit, praesertim ad partes umbrosas, omne fluctus, UndulationeS, Venae, Vortices, fumi detegentur; quibus defectibus scatens vitrum ejiciatur, tanquam ineptum colores maxime advertuntur, si ejusmodi vitra supra albam chartatam collocentur, eorum colores statim manifestabuntuna. Secundo Ηujusmodi vitia deprehendentur ad accensam candelam, si vitrum admotum oculis aequali lumine perfusum adverterit ubi apparebit, quidquid vitiosum inerit. Tertio: Cavendum, ne vitrum pro lente convexa adhibitum, nimis tenue, sed minimum hordei crassitiem adaequet Crassiora enim specie ampliores transfundere solent,&fragilitati magis resistunt, quamvis etiam lentes subtiliores subinde praevaleant, si perfecte sint elaboratae.
si ualiter itris conoexitas pro teleficopijssit inducenda.
SElecta jam materia diaphan pro lente, fracta portione vitri per .
277쪽
modum orbiculi circularis in quantitate coronati plus, minus, protubi futuri longitudine, marginesque extimi in scutella acutiore utrinque median. te arena subtiliore submadida atterantur, ne scabrities acutior, in labore lentis, vel etiam in politura sit impedimento. Scutella deinde perfecta, juxta instructionem annotationis tertiae supra datam pro ubi longitudine, substrata, portio vitri bitumine piceo , plano capuli stanne aequalissime
assigatur; ne una pars fortius altera appressa, etiam in attritione inaequalitatem lentis,in duplicem radiorum concursum, vel duo refractionum puncta induca . Denique arena subtiliore prius cribrata, atque submadida scutellae praedictae inspersa, capulus una cum Vitroram X circulariter, circumducatur, repetita toties arenae madidae inspersione, donec totum vitrum corrosum sit, excepto puncto entrali, ex quo advertetur si in medio vitri extiterit hancinattritione, vel vitri crassiti aliquis error intercesserit. Quo facto, omni arena priore vitro, scutella, abstersa, rubra arena qualis in lepsydris usui esse solet in quantitate unius digitalis, fato
madida substituatur, rursumque capulus apprehensus tam diu circumducatur, arena invariata subinde tamen una, Vel altera aquae guttula insper. sa donec tota arena in nigras pultes videatur transmutata, Mubi absque omni strepitu circumductio animadversa fuerit, lentem ad polituram dispositam noverit. Pro proba tamen evidentiore munda manu, quidquid vitro de arena adhaeserat, abstergatur, ac hori Zonti parallela lentis superficies oculis examinetur; quod si viderit objecta opposita reflexa clarescere, quasi lens jam semipolita esset, ad polituram trita sussciet.
Qualiter lentibus per polituram flendor inducatur.
splendor lentibus per polituram diversimode diversis inducitur ali-- qui materiam pilea rem asseri ad formam lentis excavato adhibent; alij corium album cervinum, vel hircinum, supposito panno bis terve duplicato, plano asseri assigunt inspersoque pulvere tripoli susque deque lentem capulo adhaerentem, utraque manu fortiter versant, donec splendori nihil deesse videatur. In quo advertendum ne attritione violentiori vitrum nimium incalescat, saepius erit quiescendum, donec calor in vitro
extinctus sit alioquin superficies quaedam inexspectata, per modum corij cordubensis inducetur irremediabilis'. Ali similem scutellam ad formam lentis e ligno molliore liliae omnari curant, inspersoque pulvere tripoli lentem affricatione fortiori poliunt, sed ii modus plenus periculi est. Alii securissimo modo, ipsi scutellae lentis prius attritae frustulum chartae latum ad quantitatem lentis pulte tenui assigunt, eique exsiccatae pulvere tripoli saepius insperso, lentem poliunt, donec ei splendor perfecte sit inductus qui modus caeteris praestat, quia facilior,&securior est prolemtis forma perfecta conservanda. Maxime enim curandum est , ne perpolituram figura lentis alteretui, aut fissiarae fiant ideoque a renulas minimas, aut incidentes pulvisculos vitro adhaerente praecavere oportebitis. Alius quidam, pulverem pro politura vitrorum varium hoc ordin
describit Smiris in pulverem redactus, corio, vel panno inspergatur, ne
278쪽
vero per inaequalitatem arenularum rimulas emciat, purgatur prius incernendo per pannum, aut aquam crassiores renulas segregando. Secundo,
pulvere e pumice adhibito tenuissimo, stanni calce, tripoli commixto enspoliatur denique pro extrema politura tartari fuligine, Salicis, vel Juni-pexi cinere adhibito maxime fulgebit lentis superficies .
Qua industria lentes convexa perfectius elaborentur.
A lentes convexas expeditius,& melius elaborandas loco capuli plumbei certa instrumenti exilis fabrica constans ex asserculo quadrato, duplici pertica in hunc modum substituatuita Affigatur mensae solidae asserculus superiore tantum parte detollavis tus A, B, C. D. non tenuis, in quantitate quadrata pedi geometrici, in ιδ/δ' cujus latere, pertica F, G perpendiculariter infixa in F altitudinem tabulatim, vel fornicis contingat, ibidem firmanda. In medio asserculi assiagatur scutella perfecte elaborata, e cujus centro . alia pertica mobilis s. circiter pedum alta perpendiculariter in I. pennulam calybeam e prio-xi pertica F, G proflantem ascendat ubi cuspite ferreo in pennulae foramine tanquam in polo mobilis gyrari valea . Inferius autem ad K. claviculo ligneo infigatur in manubri tornati superiorem partem L. quae altera parte hemisphaerialis, cum inferiore cava M. uncta ita congruat, ut si una cum vitriolo lenticulari infimo loco assi xo, supra scutellam, manuum auxilio, susque, deque circumducta fuerit, pennulae calibeae impressione lentis forma perfecta consurget ejusque dispositio, atque politura ad gustum subsequetuta. Dispositio lentis non differt a communi ad polituram vero, chartae mundissimae, aut etiam membranae subtili, scutellae pultibus delicatioribus affixae tripolis sicca inspersa adhibeatui .. In quo hoc singulare accidit, quod tam in dispositione, quam poli tura ob aequalem pennulae I impressionem centrum lentis quantocyti perficiatur, consequenter ejusdem splendor puris limus succedaO.
LM arte lentium perfectae figura , aut earundem politura in discernenda.
AN figura persecta, vel adulterata sit, facile advertitur; si lens manu apprehensa ad umbrosam fenestrae lineam rectam versa , huc illucqu8
mota consideretur Ubi ea linea non incurvata, aut invariata per lentem convexam refracta permanserit, figura lentis non erit vitiata. Item, siquis per lentem tantisper ab oculis semotam, aliquod objectum, praesertim in puncto confusionis non contortum, sed sincerum cum omnibus lineamcntis incorruptum deprehenderit, etiam forma lentis probata censebi tu . Politurae perfectio cognoscitur, si per lentem ab oculis remotiorem conspexerit lucena non fluctuantem, aut scabrosam , sed claram , quasi inter oculum,in lucem nihil intercessisset. Vel certe, si planum lentis candelae accensete obversum fuerit, donec ad punctum confusionis deveniatur remotum; quod fit, si lens tota aequali lumine perfusa fuerit deprehen
279쪽
det, quidquid defectuosium in lente occurrerit minima enim rimula, aut bullula manifestabitu .
Quomodo lento majoriss hara ab acutioribuUnt Hinscendae.
FAcillime lentes majoris, Minoris sphaerae dignoscuntur per comparaiationem ex refractione specierum; nam si utraque in aequali distantia ab oculis sustentetur, statim prodit inaequalitas ex diversa quantitate objecti apparentis, juxta supra dicta : quia lens majoris sphaerae species causabit majoresa minoris sphaerae, minores Vel certe per reflexionem quantitas sphaerica lentium secernetur, si ex utraque juxta se posita aliquod objectum reflexum observatum fuerit, arguet repraesentatum majus, lentem majoris sphaerae, minus, minoriς'. Et haec est universalis regula dignoscendi tam concaVas, quam On- vexas diversas lentes, obserVatis tamen, quae in propositionibus cap. 18.& a1. dicta sun .
De modo essiciendi convexa pro micro copiD.
PRO conficiendis microscopijs, seu lentibus auctorijs sphaericis, cavae formae, seu moduli requiruntur ex ferro, Vel ex metallo. ro cuius isto meliori intelligentia videatur fig. in qua metallum A caVitatem hemisphae t xx ricam perfectam contineat, ad quam len auctoria B. formanda sit, eaque trapano D, B inferne rixa bitumine piceo, tam diu giratur, Magitatur, madida saepius arena communi inspersa, donec vitro forma inducta sit: mundatis deinde, modulo A. lente , ab omni a renula priori, alia rubra submadida substituatur; qualis in clepsydris haberi solet, eaque invariata ad illaimam dispositionem permittatur , donec denigrata per modum pultis subtilissim nigra comparuerit. Denique lenti dispositae jam, pro politura aptandae in corio albo quo forma involvenda, s alliganda est loco arenae tripoli madida substituta, trapani agitatione iterata splendor requisitus inducetu . Notandum, ut forma A magis si apta ad lentem perfecte elaborandam, consultum erit, ut e duplici cavitate constet, quarurn exterior laxior, interior autem sit pro forma lentis inducenda ut in dispositione lenticarena rubra prius adhibita non possit disssipari, nam excussa ex interiore, remanens in laxiore, rursum immitti poterit ad ultimam lentis dispositionem.
simbis modis concava acuta su parvasthaei sint elaboranda.
DIversi modi a diversis adhibentur, quibus lentes cavae acutae perficiuntur communissimus est eorum, qui vitrum mensae, vel tabulae am-xum in A. trapano D, B excavare solent, cui globulus perfecte rotundus, ἔβ' pro lentis, quantitate, adi sit affixus agitato enim trapano D, B, inspera ἔδ' sa prius communi arena madida, Vitri excavatio sequetur. Deinde ut supra dictum est, communi arena omni abstersa, &rubra substituta, ad polituram ultima te disponetur denique globulo corium album alligetur;
tripoli madida inspersa ad politurae perfectionem deducetu C Alius
280쪽
pis. Alius modus melior passim practicatur, illi e figura liquet, si glo- LXI. bus ferreus, vel metallicu A. perfecte rotundu ad quantitatem avitatis pro lente futura firmetur ad axem ferreum B cujus terminus utrinque in cuspidem desinens cavitatibus sustentetur ut tanquam in cardinibus plectro D, G, adhibito cum funiculo remissiori globulus diesus A. in quamcunque partem placuerit, Velocissimo motu agitari possit; quibus vitri frustellum applicatum, Marena communi privis Xcavatum sum cienter deinde puriori rubra arena dispositum, ac super charta pultibus affxa delicatis, mediante tripoli sicca poliat ulta. Optimus, & expeditissimus modus est mediante orbiculo plumbeo F. G. in quantitate diametri, forma sphaerulae lentis cavete futurae. Si stylo ferre N. M. per centrum P. transeunti fixus ad troliis cum H, Κ aptetur, cum rhombus, seu rotula fusi hic in figura non apposita versatur, simul orbiculus . in gyrum rapitur cui lentis vitrellum digitis applicatum, madida saepius communi arena inspersa excavetur. Cavitate tandem utcunque profunda effecta, lenti figura perfectissima inducetur, si loco plumbei orbiculi, modulo L. ex aurichalco sphaerico adhibito, intra rubram arenam inspersam lens admota fuerit; non tantum lentis figuram perfectam reddet, sed simul ad polituram disponet. Ultimate superinducto corio albo super formam L. madida tripoli saepius inspersa, lentem cavam incomparabilis perfectionis exactam emcie .
De Cylindro, seu arundine pro lentium capacitate confruenda.
Εntibus elaboratis, ad proportionem selectis, curandum est, ut cylinder, arundo, seu tubus e ligni, laminae, vel chartae induratae partibus minimum duabus, sit ad lineam rectam apte constructus, ut prolongari, deduci, vel contrahi possit ad libitum, si ad remota videnda usui esse debeat, nonnihil contrahi ad vicina prolongari valeat Contingit etiam, ut ad diversos oculos subinde jam prolongandus, jam contrahendus sit, alinea tamen recta nullatenu abscedat . Expedit etiam , ne ubi cavitas nimium laxa, aut stricta fiat: si enim nimium angusta exstiterit, radiorum plurium confluentia in refractione impedietur; si nimis laxa luminis copiosioris ingressu, specierumque confusio sequetur quamvis praestet nonnihil excedere in laxitate, siquidem per orbiculos foraminatos, majus lumen impediri poterit, ne specierum repraesentationi obsit . Caeterum materia, ex qua conficiendae sunt fistulae ad libitum assumi poterit pro commoditate tamen, si forte in loco permanente, ad stellas lustrandas, aut eclipses observandas tubus praeparandus foret, praestaret eum ex ligneis fistulis confici, pro itineribus vero ex charta dura&solida potius ne tamen in deductione, aut prolongatione incurvari possit. Hoc praeterea observandum , ut lens cava angustius, convexa autem , quae major, laxius orificium occupet utriusque autem orificium, Mannulis, operculis sum cienter sit munitum. Quis sit usus telescopij jam supra, parte . cap. I. hujus libri insinuavi.